Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie:	SSA Sławomir Jamróg SSO del. Beata Kurdziel
Protokolant:	st.sekr.sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2017 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. G. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi (...)w T., Dyrektorowi (...)w K., Dyrektorowi (...)w P., Dyrektorowi (...)w K., Dyrektorowi (...)w K., Dyrektorowi(...)w K.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 11 maja 2016 r. sygn. akt I C 540/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I i III nadając im treść:;

„I. oddala powództwo;”

„III. zasądza od powoda M. G. (1) na rzecz Skarbu Państwa –(...) kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów procesu.”

2.  oddala apelację powoda;

3.  zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa - (...)kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz adwokata I. Ż. kwotę 295,20 zł, w tym 55,20 zł podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO del. Beata Kurdziel SSA Grzegorz Krężołek SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt : I ACa 1287/16

UZASADNIENIE

W częściowym uwzględnieniu żądania powoda M. G. (1) , który w pozwie domagał się od Skarbu Państwa , reprezentowanego przez dyrektorów jednostek penitencjarnych, kwoty 800 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, wywołaną naruszeniem jego dobra osobistego - godności oraz prawa do humanitarnego traktowania , wobec warunków w jakich odbywał kary pozbawienia wolności;

Sąd Okręgowy w Krakowie , wyrokiem z dnia 11 maja 2016r :

- zasądził od Skarbu Państwa - Dyrektora (...)w K., na rzecz powoda kwotę 300 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 listopada 2013r [ pkt I ],

- w pozostałym zakresie powództwo oddalił [ II] ,

- nie obciążył M. G. (1) kosztami postępowania należnymi , reprezentującej Skarb Państwa (...)[ pkt III ] oraz

- przyznał , że środków budżetowych Skarbu Państwa , na rzecz adwokata reprezentującego powoda z uirzedu kwotę 1554, 12 zł [ brutto ], tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną , które nie zostało pokryte przez reprezentowanego nawet w części.

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powód M. G. (1) przebywał w następujących jednostkach penitencjarnych:

- od 22 lutego 2003 r. do 25 marca 2003 r. oraz od 18 maja 2003 r. do 28 sierpnia 2003 r. wZ. K.w T.,

- od 16 marca 2005 r. do 9 maja 2005 r. w Z. K.w T.,

- od 9 maja 2005 r. do 7 czerwca 2005 r. w A. Ś.w K.,

- od 7 czerwca 2005 r. do 19 maja 2006 r. wZ. K.w T.,

- od 19 maja 2006 r. do 6 czerwca 2006 r. w A. Ś.w K.,

- od 6 czerwca 2006 r. do 13 czerwca 2006 r. w Z. K.w T.,

- od 13 czerwca 2006 r. do 2 sierpnia 2007 r. wA. Ś.w K.,

- od 13 września 2007 r. do 27 września 2007 r. w A. Ś.w K.,

- od 7 marca 2008 r. do 4 kwietnia 2008 r. w Z. K.w T.,

- od 4 kwietnia 2008 r. do 9 lutego 2010 r. w Z. K.w P.,

- od 11 października 2010 r. do 13 stycznia 2011 r. w A. Ś.w K.,

- od 13 stycznia 2011 r. do 10 marca 2011 r. w A. Ś. K.,

- od 10 stycznia 2013 r. do 23 stycznia 2013 r. w A. Ś.w K.,

- od 31 stycznia 2013 r. do 26 lutego 2013 r. w Z. K.w K.,

- od 27 lutego 2013 r. do 28 marca 2013 r. w A. Ś.w K.,

- od 28 marca 2013 r. do 14 maja 2013 r. w Z. K.w K.,

- od 15 maja 2013 r. do 31 lipca 2013 r. w Z. K.w T..

Podczas odbywania kary pozbawienia wolności w Z. K.w P. przebywał w celach mieszkalnych, wyposażonych w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy. Cele posiadały zabudowane kąciki sanitarne, oddzielone pełną ścianką działową, na całej wysokości pomieszczenia celi z przewodami wentylacji grawitacyjnej wywiewnej. Ilość osadzonych odpowiadała powierzchni celi, gwarantując każdemu z osadzonych co najmniej 3 m ^{( 2 )}powierzchni celi mieszkalnej. Nazwisko powoda nie figurowało w rejestrze wydanych indywidualnych decyzji Dyrektora (...)o umieszczeniu skazanego w warunkach, określonych w art. 110§ 2 k.k.w. W okresie pobytu powód nie wnosił skarg i wniosków na warunki bytowe w tej jednostce.

Cele mieszkalne są wyposażone w zlew z dopływem ciepłej i zimnej wody, przy czym ciepła woda była dostarczana do cel w godzinach 6.30-8.30 i 12.45-14.15. Okna w celach mają wymaganą szczelność. Okresowo przeprowadzano w Z. K.kontrolę sprawności technicznej urządzeń kominowych i podłączeń, z której wynikało, że przewody kominowe wentylacyjne były drożne, a ciągi w przewodach podczas sprawdzania były prawidłowe. Ponadto przeprowadzone w latach 2009-2010 kontrole Państwowego Inspektora (...) nie wykazały nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarnego cel osadzonych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz ambulatorium medycznego.

Powód otrzymywał odzież i bieliznę odpowiednio do pory roku i przydział środków czystości do utrzymania higieny osobistej. Również raz w miesiącu wydawane były środki chemiczne dla osadzonych dla utrzymania czystości cel mieszkalnych i pomieszczeń, w których przebywają. osadzeni. Nie miał utrudnionego dostępu do opieki medycznej, mógł zapisać się do lekarza jeden raz w tygodniu.

Był wielokrotnie badany przez lekarza w Ambulatorium (...), w tym lekarza okulistę, urologa, kilkakrotnie przez lekarza psychiatrę. Miał wykonywane badanie USG jamy brzusznej, gastroskopię oraz badania w kierunku zakażenia wirusami (...)

Podczas pobytu w A. Ś.w K., powód przebywał w celach mieszkalnych, które były wyposażone w kąciki sanitarne typowo zabudowane, wydzielone od reszty celi jednolitą płytą wiórową z przesłoną. Węzły sanitarne znajdujące się w celach, nie były zasilane ciepłą wodą, lecz w każdym oddziale mieszkalnym znajdowała się łaźnia dla osadzonych z możliwością wzięcia, raz w tygodniu , ciepłej kąpieli.

W każdej celi istniała również możliwość podgrzania wody grzałką lub czajnikiem. Kontrole Państwowej Stacji (...)nie formułowały zastrzeżeń co do wentylacji cel na terenie aresztu.

Z przeprowadzonych kontroli kominiarskich wynikało, że przewody kominowe były drożne, a ciągi odpowiednie, co zapewniało odpowiednia wentylację. Administracja A. Ś.w K. zapewniała powodowi środki czystości i higieny osobistej, a także wszelkie niezbędne środki do utrzymania czystości w celach.

Realizacja obowiązku wymiany używanej odzieży na czystą odbywa się według zgłaszanych potrzeb, ręczników raz w tygodniu, a wymiana pościeli raz na dwa tygodnie. Instalacja centralnego ogrzewania, w celach, w których przebywał powód była sprawna, wszelkie usterki usuwano na bieżąco, co zapewniało odpowiednia temperaturę w celach.

Powód miał zapewnione bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i artykuły sanitarne oraz odpowiednia opiekę lekarską, w tym dostęp do lekarza pierwszego kontaktu, jak i lekarzy specjalistów. Korzystał z pomocy dermatologiczno-okulistycznej, był również pod stałą kontrolą lekarza psychiatry.

M. G. (1) przebywał wA. Ś.w K. w następujących okresach: od 11 października 2010 r. do 13 stycznia 2011 r., od 10 stycznia 2013 r. do 23 stycznia 2013 r. oraz od 27 lutego 2013 r. do 28 marca 2013 r.

W czasie pobytów często korzystał z opieki lekarskiej, był konsultowany dermatologicznie, a także stomatologicznie, korzystał z pomocy lekarza psychiatry z powodu zaburzeń snu, a także wykonano u niego RTG klatki piersiowej. Miał również wykonane diagnostyczne badania laboratoryjne zalecone w trakcie przyjęcia przez lekarza w dniu 13 marca 2013 r.

Udzielana mu była pomoc psychologiczna , pierwszy raz w dniu 14 stycznia 2013 r. w związku z podejrzeniami skłonności samobójczych.

Wobec nagannego zachowania powoda wobec funkcjonariuszy jednostki , w dniach 31 stycznia 2013 r, 4 października 2013 r. oraz 8 listopada 2013 r., polegającego na używaniu słów wulgarnych i odmowie wykonania poleceń Dyrektor zastosował wobec powoda kary dyscyplinarne.

W wyniku przeprowadzonej w 2010 r. przez Sędziego (...) wizytacji ustalono, że wszystkie służby działają właściwie, a przede wszystkim nie stwierdzono przypadków naruszenia praw osadzonych.

Odnośnie warunków bytowych wskazano, że standard cel mieszkalnych nie jest wysoki, lecz są one utrzymane w czystości i porządku. W każdej celi jest kącik sanitarny z bieżącą zimną i ciepłą wodą, skanalizowany, zapewniający intymność. Na bieżąco dokonywane są przeglądy wszystkich pomieszczeń, zarówno pod względem technicznym, jak i sanitarnym. Osadzeni posiadają miejsce do spania wyposażone w materace, pościel, koc i poduszkę, zaś bielizna pościelowa jest wymieniana regularnie co dwa tygodnie, bielizna osobista co tydzień.

W stosunku do M. G. (1) została wydana jednokrotnie decyzja o umieszczeniu go w celi, w której powierzchnia przypadająca na jednego osadzonego wynosi mniej niż 3 m ², ale nie mniej niż 2m ² na podstawie art. 110 § 2b pkt. 2 oraz 2e k.k.w. na okres 14 dni tj. od 22 marca 2013 r. do 5 kwietnia 2013 r.

Faktyczny czas przebywania w takich warunkach miał miejsce od dnia 22 marca 2013 r., do dnia 28 marca 2013 r., gdyż w dniu 28 marca 2013 r. doszło do uchylenia decyzji Dyrektora ze wskazaniem, że ustały przyczyny umieszczenia skazanego w takich warunkach.

Okresowo przeprowadzano w A. Ś.w K. kontrolę sprawności technicznej urządzeń kominowych i podłączeń, z której wynikało, że przewody kominowe wentylacyjne były drożne, a ciągi w przewodach podczas sprawdzania były prawidłowe.

Każda cela jest wyposażona w sprawne oświetlenie sztuczne, nie ma ograniczeń co do możliwości otwierania okien, gdyż konstrukcja krat przy oknach tzw. krat koszykowych umożliwia otwarcie każdego okna. Ponadto okna są wyposażone w przesłony okienne (tzw. blendy), które stanowią dodatkową konstrukcję wyznaczoną przez względy ochronne i umożliwiają swobodną wymianę powietrza w celach. W każdej celi mieszkalnej znajduje się sprawnie działająca instalacja centralnego ogrzewania, zapewniająca odpowiednia temperaturę w pomieszczeniach w okresie grzewczym.

Ponadto co miesiąc są wydawane niezbędne środki czystości i dezynfekcji do utrzymania porządku w pomieszczeniach zakwaterowania osadzonych.

Co miesiąc przeprowadzane są zabiegi dezynsekcji i deratyzacji pomieszczeń gospodarczych aresztu, a na wniosek osadzonych odbywa się dezynfekcja wybranych cel mieszkalnych.

Kąpiele zgodnie z obowiązującym porządkiem wewnętrznym, odbywają się dla niepracujących mężczyzn jeden raz w tygodniu, zaś łóżka w celach mieszkalnych wyposażone są w podkłady umożliwiające właściwe podtrzymywanie materaca do spania.

Osadzeni mają możliwość korzystania z czajnika, telewizora.

Instalacja c o jest sprawna, w każdej celi jest sprawny grzejnik.

Posiłki są dostarczane bezpośrednio do cel. Kuchnia jest kontrolowana przez Sanepid i nigdy nie zagrażała bezpieczeństwu zdrowotnemu osadzonych.

Na bieżąco są usuwane zgłaszane usterki techniczne w celach , przy czym osadzeni , w pomieszczeniach mieszkalnych , które kwalifikują się do remontu .

Kąciki sanitarne są murowane do wysokości 2-2,2 m, są oświetlone, każdy kącik ma drzwi, które są zamykane oraz umywalkę. Zapewniona jest wentylacja grawitacyjna. Co dwa tygodnie jest wymieniana pościel. We wszystkich celach cały czas jest ciepła woda.

Osadzeni mają możliwość konsultacji dermatologicznej, a nadto jest lekarz internista, który kieruje do lekarzy specjalistów. Areszt dysponuje (...)oddziałami przyszpitalnymi. Podczas pobytów w AŚ w K. M. G. (1) nie składał skarg, w podniesieniu do warunków pobytowych czy sposobu zapewnienia opieki medycznej. Osadzeni mogą zgłaszać skargi zarówno ustnie jak i pisemnie.

Powód przebywał w A. Ś. K. od 13 stycznia 2011 r. do 10 marca 2011 r. W czasie pobytu osadzony był w celi mieszkalnej nr (...) o pow. 36,18 m ², przeznaczonej dla 12 osób. Podczas jego pobytu w celi przebywało od 8 do 12 osadzonych.

Okresowo przeprowadzano w A. Ś. K. kontrolę sprawności technicznej urządzeń kominowych i podłączeń, z której wynikało, że przewody kominowe wentylacyjne były drożne, a ciągi w przewodach podczas sprawdzania były prawidłowe. Ponadto przeprowadzone w latach 2010 -2011 kontrole Państwowego Inspektora (...) nie wykazały nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarnego cel osadzonych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. Powód korzystał z opieki medycznej, w tym był również na jego prośbę konsultowany psychiatrycznie oraz leczony stomatologicznie.

W Z. K.w T. powód przebywał w następujących okresach : od 16 marca 2005 r. do 9 maja 2005 r., od 7 czerwca 2005 r. do 19 maja 2006 r., od 6 czerwca 2006 r. do 13 czerwca 2006 r., od 7 marca 2008 r. do 4 kwietnia 2008 r. oraz od 15 maja 2013 r. do 31 lipca 2013 r.

Osadzonym zapewniana jest raz w tygodniu ciepła kąpiel, przy czym po zakończeniu kąpieli osadzeni mogą pobrać z łazienek oddziałowych ciepłą wodę do prania rzeczy własnych w celi mieszkalnej. Głównym oświetleniem w celach jest światło dzienne, oświetlenie sztuczne , jest zgodne z obowiązującymi normami.

Podczas pobytu w tej jednostce penitencjarnej powód był leczony dermatologicznie, a także konsultowany neurologicznie. Ponadto był kierowany do psychiatry z powodu zgłoszonych problemów ze snem. Powód zgłaszał podczas pobytu bóle brzucha, był z tego powodu czterokrotnie badany przez lekarza. Zgłaszał również dolegliwości alergologiczne, a także chorobę grzybiczą tzw. łupież pstry, który objawia się plamami na skórze. Choroba rozpoznana została w 2013 r. Wtedy otrzymał stosowne leki, jednak nie leczył się systematycznie, zgłaszał się na wizyty w długich odstępach czasowych, mimo konieczności zachowania ciągłości leczenia.

Warunki na wszystkich oddziałach są podobne.

Obecnie wszystkie oddziały są wyremontowane, gdyż generalny remont był w 2004-2009. Oświetlenie w celach jest oświetleniem jarzeniowym na suficie celi, poza tym są żarówki po bokach, każda cela ma okno, zatem oświetlana jest też światłem dziennym. Dodatkowe oświetlenie jest w kąciku sanitarnym. Cele ogrzewane są systemem CO, w każdej celi jest kaloryfer.

W budynku, w którym przebywał powód nie ma wentylacji grawitacyjnej, gdyż jest to budynek około 90 letni, wietrzenie odbywa się przez otwarcie okien. Środki czystości wydawane są raz w miesiącu zgodnie z obowiązującymi , w tym zakresie, przepisami. Powód miał możliwość korzystania z ciepłej wody do kąpieli. Łóżka są metalowe, pod materacem są kratownice z płaskowników bądź blacha.Obecnie okna są plastikowe, szczelne, wcześniej były okna drewniane podwójne. Pościel może być wymieniana co tydzień, a koce są wymieniane jeśli są zużyte. Wszystkie kąciki sanitarne są zabudowane do sufitu ścianami murowanymi, do ubikacji prowadzą pełne drzwi.

W niektórych celach występuje zagrzybienie i nawet po malowaniu grzyb się, głównie przy oknach. Wentylacja w niektórych celach odbywała się tylko poprzez otwarcie okna, gdyż dostęp świeżego powietrza zależał właśnie od wietrzenia cel. Zdarzało się, że osadzonym nie wystarczały przydzielane środki czystości tj. przybory do golenia, papier toaletowy, mydło, lecz aktualnie tych środków już nie brakuje. Posiłki są spożywane w celi.

Podczas pobytu powoda w celi nr 23 powód miał do dyspozycji telewizor, czajnik elektryczny. Kontakt z wychowawcą nie był utrudniony.

M. G. (1) w Z. K.w K. przebywał od 31 stycznia 2013 r. do 26 lutego 2013 r. oraz od 28 marca 2013 r. do 14 maja 2013 r.

W czasie pobytu był osadzony w celach mieszkalnych nr (...) (3, 5, 8, 14-osobowych) W czasie pobytu nie wydawano decyzji w sprawie umieszczenia osadzonego na czas określony w celi mieszkalnej w której powierzchnia mieszkalna przypadająca na skazanego wynosi mniej niż 3 m ^2.

^. Miał nieograniczony dostęp do psychologa, po uprzednim zgłoszeniu takiej potrzeby do przełożonych. W trakcie wizytacji celi jak i rozmów z nim przeprowadzanych nie zgłaszał uwag i zastrzeżeń odnośnie osadzenia i pobytu w tej jednostce penitencjarnej, jak również nie zgłaszał ustnie skarg na temat warunków socjalno-bytowych.

Cele mieszkalne są wyposażone w dobre i sprawne technicznie łóżka więzienne, istnieje również możliwość zgłoszenia potrzeby wymiany materaca na materac czysty i sprawny technicznie. Raz w miesiącu jest przeprowadzana dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja oraz w razie zgłoszonej potrzeby.

W celi mieszkalnej nr (...) w pawilonie (...)kącik sanitarny jest zabudowany parawanem wykonanym ze stelażu z kątownika metalowego, wypełnionego płytą pilśniową, wysokość parawanu wynosi ok. 200 cm. Wejście do kącików przesłania zasłonka materiałowa. W celach nr (...)kącik jest murowany od podłogi do sufitu z drzwiami przesuwnymi. Kąciki wyposażone są w umywalkę i muszlę klozetową. W celach mieszkalnych w których kącik sanitarny nie jest zabudowany do pełnej wysokości, nie występuje oddzielne oświetlenie kącika sanitarnego z uwagi na dostęp światła z zewnątrz. Okna w celach nie posiadają z zewnątrz żadnej osłony, a teren ZK jest bardzo dobrze oświetlony w porze nocnej, w związku z czym w przypadku wyłączenia oświetlenia w tych celach w godzinach 21:00 - 6:00 , wewnątrz panuje półmrok, który umożliwia skorzystanie z kącika sanitarnego.

Cele , są one kwalifikowane do remontu w przypadku zgłoszenia przez wychowawcę, oddziałowego, kwatermistrza oddziałowego lub też skazanych . Ewentualne wykwity wilgoci są usuwane na bieżąco. Cele mieszkalne wyposażone są w przewód wentylacyjny, który raz w roku jest poddawany przeglądowi. Skazani dodatkowo mogą przewietrzać celę poprzez swobodne otwarcie okna.

W celi znajduje się jedno okno trzyskrzydłowe, drewniane starego typu. Nieszczelności okien występują z uwagi na starą konstrukcję okien. W porze zimowej wydawane są ścinki koców do ich uszczelnienia. Wszystkie usterki dotyczące wypaczonych okien, uszkodzonych zamków okiennych, zawiasów, przytrzymywaczy usuwane są na bieżąco po otrzymaniu zgłoszenia.

W celach mieszkalnych znajdują się jedna, dwie, trzy lub cztery oprawy żarowe o mocy żarówki 75W. Ponadto skazani mogą korzystać z własnych lampek nocnych. Okna nie są niczym przysłonięte. Występuje tylko jedna krata zewnętrzna.

W celach jednoosobowych kąciki nie są oddzielone parawanem, ze względu na to, że przebywa tam jedna osoba i względy bezpieczeństwa tego wymagają. Na terenie celi nie ma ciepłej wody. Skazani mają możliwość podgrzania wody w celi za pomocą własnych czajników i grzałek. Cele mieszkalne posiadają jeden przewód wentylacyjny znajdujący się nad kącikiem sanitarnym, który raz w roku przechodzi okresową kontrolę zgodnie z przepisami budowlanymi. W porze letniej zezwala się, aby skazani zdejmowali skrzydła okien celem zapewnienia lepszego komfortu przebywania w celi przy wysokich temperaturach.

Skazani mają możliwość wymiany bielizny osobistej skarbowej i pościelowej w trakcie łaźni.

W czasie wizytacji przeprowadzonej przez Sędziego (...), w dniach 16-28 maja 2013 r. stwierdzono, że cele odpowiadają przepisom pod względem ich powierzchni, są wyposażone w podstawowy sprzęt kwaterunkowy, mają zapewniony dopływ światła naturalnego i sztucznego, cele są skanalizowane, kąciki sanitarne należycie zabudowane. Skazani otrzymują w terminie środki czystości i higieny osobistej, korzystają z kąpieli, wymiany pościeli i bielizny.

Ponadto ustalono, że posiłki są przygotowywane we właściwych warunkach, dzięki kapitalnemu remontowi kuchni w 2004 r., przestrzegane są obowiązujące w tym zakresie normy, a jakość przygotowywanych potraw nie budzi zastrzeżeń. Kuchnia przygotowuje wyżywienie wg norm żywieniowych: podstawowej, wegetariańskiej i diet : lekkostrawnej, cukrzycowej i insulinowej. Posiłki dietetyczne są przygotowywane w oddzielnym pomieszczeniu kuchennym. W czasie rozmów osadzeni nie mieli uwag do wyżywienia, zakwaterowania, sposobu traktowania przez funkcjonariuszy Służby (...)

Rozważania prawne rozpoczął Sąd od oceny zarzutu przedawnienie , którym m. in. broniła się strona pozwana, odwołując się do brzmienia normy art. 442 ¹§1 kc oraz faktu , iż powód wywodzi swoje roszczenia z okoliczności związanych z warunkami w jakich odbywał kary izolacyjne, w poszczególnych jednostkach penitencjarnych , począwszy od roku 2003r.

Sąd Okręgowy zarzut ten podzielił uznając , że M. G. (1) miał świadomość doznanej szkody / krzywdy / oraz znał podmiot zobowiązany do jej naprawienia , zważywszy na jej źródło, od początku okresu swoich pobytów w tych jednostkach. Wobec czego ocenił zarzut strony pozwanej za usprawiedliwiony, w odniesieniu do tej części roszczenia powoda , którego podstawy faktycznej upatrywał on w warunkach pobytów oraz sposobie zapewnienia mu opieki medycznej w zakładach, w okresach wcześniejszych aniżeli trzy lata , licząc wstecz od daty wniesienia pozwu [ 8 marca 2013r ]

Tym samym jako niedoniosłe dla oceny żądania ocenił te fakty , które wiązały się z warunkami odbywania kar przez powoda , w okresach pomiędzy 22 lutego 2003r i 7 marca 2010r , w Z. K.w T. i P. oraz A. Ś.w K. i K..

W tym kontekście jako ni8etrafne ocenił stanowisko powoda zgodnie z którym powołanie się przez Skarb Państwa , na zarzut przedawnienia jest przejawem nadużycia prawa.

Zdaniem Sądu, profesjonalnie zastąpiony w sporze powód nie wykazał żadnych okoliczności faktycznych , które mogłyby pozwolić na taka kwalifikację tego zarzutu obronnego strony pozwanej.

Przechodząc, w dalszej części motywów, do rozważań dotyczących ewentualnej podstawy do przyznania powodowi zadośćuczynienia kompensującego krzywdę wywołana sposobem w jaki- w okresie nie objętym przedawnieniem - zapewniona była powodowi opieka medyczna , Sąd Okręgowy uznał , że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na potwierdzenie tego , aby zapewniana M. G. (1) opieka ta była niewłaściwą , prowadząc w swoich konsekwencjach do rozstroju zdrowia.

W szczególności materiał ten nie dawał podstaw do wyrażenia usprawiedliwionej oceny , iż w tym zakresie, personel medyczny jednostek penitencjarnych, w których powód przebywał po 8 marca 2010r do 31 lipca 2013r , dopuściły się w tym zakresie zaniedbań.

Sąd zaakcentował także , że powód leczył się już wcześniej , m.in. psychiatrycznie , w związku z próbą samobójczą z 2006r oraz dermatologicznie , w związku ze stwierdzona u niego łuszczycą , które kontynuował później korzystając z licznych [ co potwierdzili także świadkowie zawnioskowani przez M. G. (1) ] z logicznych i realizowanych systematycznie porad lekarskich i pielęgniarskich. Miał też dostąp do właściwych leków i środków medycznych.

Oceniając stanowisko prawne powoda , który źródła doznanej krzywdy podlegającej wyrównaniu upatrywał w naruszeniu jego dobra osobistego w postaci godności oraz naruszenia jego prawa , jako osoby pozbawionej wolności, do humanitarnego traktowania , Sąd I instancji uznał , że nie mogą być podstawą do przyznania takiej rekompensaty, warunki bytowe , w jakich odbywał on kary izolacyjne na terenie poszczególnych jednostek penitencjarnych, w doniosłym dla rozstrzygnięcia okresie.

Warunki te bowiem odpowiadały wymaganiom jakie stawia im norma art. 110 kodeksu karnego wykonawczego oraz rozporządzenia wykonawcze Ministra Sprawiedliwości, które bliżej te wymagania określają.

To , że M. G. (1) subiektywnie odczuwał te warunki jako wyraz nadmiernej dolegliwości wykraczającej poza ich skalę związaną z wykonywaniem kary pozbawienia wolności jako takiej , z którą związane są określone ograniczenia i niedogodności odnoszące się do każdego osadzonego, nie jest wystarczającym do tego aby potwierdzić , że tym samym doszło do naruszenia wskazanego przezeń dobra osobistego.

Sąd I instancji uznał natomiast , że powód ma racje podnosząc , że jego godność została naruszona poprzez umieszczenie go w przeludnionej celi , w okresie od 22 do 28 marca 2013r , kiedy przebywał w A. Ś.w K..

Warunki tego pobytu były dla M. G. (1) były, zdaniem Sądu szczególnie dolegliwe , a strona powodowa nie wykazała , że działanie Dyrektora jednostki oraz innych funkcjonariuszy służby więziennej nie było w tym zakresie bezprawne.

Bez znaczenia dla tej oceny jest to , iż o wydaniu przez Dyrektora wobec powoda decyzji o takim umieszczeniu , był zawiadomiony Sędzia (...) a legalność tej decyzji nie została zakwestionowana w trybie przewidzianym przez k.k.w. Okoliczności te bowiem nie uchylają tej cechy działania funkjonanriuszy za które odpowiada Skarb Państwa. W swoim stanowisku Sąd odwołał się do brzmienia art. 248 k.k.w, wskazując przy tym , iż polemika ze strony Skarbu Państwa z taką oceną zaprezentowana w toku sporu, nie wyszła poza granice jedynie ogólnikowych , nieprzekonujących stwierdzeń.

Analizując skalę potwierdzonego naruszenia i jego skutków w sferze niematerialnych odczuć pokrzywdzonego , które przełożyć się powinny na rozmiar świadczenia kompensacyjnego, Sąd Okręgowy, akcentując , że określenie jego wymiaru pozostawione zostało sędziowskiemu uznaniu , ocenił , że kwotą odpowiednią w rozumieniu art. 448 kc , który jest podstawą jego przyznania jest suma 300 złotych.

O jej wysokości, jak wynika z motywów orzeczenia, zdecydowała stosunkowo nieznaczna skala uciążliwości , a zatem i niemajątkowego uszczerbku po stronie pokrzywdzonego, gdy uwzględnić , że przebywał w tej celi o takich cechach tylko raz i jedynie przez okres siedmiu dni.

Rozstrzygając o żądaniu przyznania odsetek Sąd uznał , iż są one należne powodowi od zasądzonego świadczenia od dnia następnego po dniu doręczenia reprezentantowi Skarbu Państwa odpisu pozwu albowiem wcześniej , w warunkach takich , kiedy dochodzone świadczenie miało charakter bezterminowy , powód nie wzywał przeciwnika procesowego do jego [ dobrowolnego ] spełnienia

Orzekając o kosztach procesu pomiędzy stronami , Sad , w odniesieniu do obowiązku z tego tytułu , obciążającego powoda zastosował art. 102 kpc , uwalniając M. G. (1) od niego w całości.

Wskazał , że za zastosowaniem tego przepisu przemawia sytuacja osobista i majątkowa, przebywającego wz. k.powoda oraz to , iż określenie wysokości należnego świadczenia - z uwagi na jego charakter- zależał od oceny Sądu.

Określając wysokość kwoty należnej reprezentującemu powoda adwokatowi z urzędu , Sąd zaliczył w jego skład nie tylko wynagrodzenie , odpowiadające 150 % stawki minimalnej ale także wydatki poniesione przez niego , wskazane w spisie kosztów. Nie uwzględnił natomiast dalej idącego postulatu pełnomocnika domagającego się określa wynagrodzenia na poziomie sześciokrotności stawki minimalnej. Uznał , że tej skali jego zwiększenia nie uzasadnia ani szczególnie skomplikowany charakter sprawy ani rzeczywisty nakład pracy adwokata.

Apelacje od tego orzeczenia złożyły obydwie strony .

Środek odwoławczy strony pozwanej , obejmując punkty I i III jego sentencji, postulował zmian zaskarżonej jego części, poprzez oddalenie powództwa w całości , obciążenie M. G. (1) kosztami procesu należnymi zastępującej Skarb Państwa (...)oraz zasądzenia na jej rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Został on oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , a to :

1/ art. 233 §1 kpc, wobec wyciagnięcia nieprawidłowych wniosków z treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , w tym z treści decyzji Dyrektora A. Ś.w K. z 22 marca 2013r o czasowymi umieszczeniu powoda w celi o niezachowanym minimalnym metrażu mieszkalnym na osobę osadzonego , czego efektem był niepoprawny wniosek prawny zgodnie z którym to działanie funkcjonariusza służby więziennej było bezprawne , powodując odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa wobec powoda ,

2/ art. 102 kpc w zw z art. 98 kpc , jako konsekwencji niewłaściwego zastosowania tej normy i nie obciążenie M. G. (1) kosztami procesu należnymi stronie przeciwnej, mimo braku ku temu dostatecznych podstaw faktycznych,

- naruszenia prawa materialnego , w następstwie nieprawidłowego zastosowania lub niezastosowania mimo istniejących ku temu podstaw w faktach , następujących norm:

a/ art. 23 i 24 kc w zw z art 448 kc i przyznanie na tej podstawie powodowi świadczenia wyrównującego krzywdę , mimo , że nie doszło do naruszenia jego dóbr osobistych, a działanie funkjonanriuszy służby więziennej z którym Sąd powiązał to naruszenie nie może być ocenione jako bezprawne.

Wada ta miała także polegać na przepisaniu tej cechy zachowaniu osób za które odpowiada Skarb Państwa mimo , że powołany przez Sąd art. 248 k.k.w nie był podstawą decyzji o czasowym umieszczeniu powoda w celu o obniżonym standardzie minimalnej powierzchni mieszkalnej , a ponadto nietrafnie przyjął on , iż wydanie tej decyzji , która nie była zaskarżona, nie wyłącza bezprawności działania na jej podstawie,

b/ art. 110 §2b/ k.k.w. w zw z art. 6kc wobec nietrafnego niezastosowania tego przepisu i nie uwzględnienie , że to ona była podstawą normatywną decyzji z 22 marca 2013r, a Skarb Państwa nie dowiódł w postępowaniu braku bezprawności działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa [ Dyrektora A. Ś.w K. ],

c/ art 448 kc w zw z art. 455 kc , jako następstwa niezasadnego uznania , że dług , który został przypisany Skarbowi Państwa wobec powoda z tytułu wyrównania krzywdy ma charakter bezterminowy , co przełożyło się na wadliwy sposób określenia przez Sąd początkowego terminu naliczenia odsetek od zasądzonej kwoty , mimo , że powinna być to [ ewentualnie] data tożsama z datą ustalenia zadośćuczynienia , tak co do zasady jak i jego rozmiaru ilościowego , co nastąpiło dopiero w wyroku ,

d/ art. 363 §2 kpc w zw z art. 481 kc , wobec zasądzenia na rzecz powoda kwoty zadośćuczynienia wraz z odsetkami , mimo , że rozmiar kompensowanej krzywdy był ustalany na datę wyrokowania. Zatem zasądzenie ponadto na rzecz M. G. (1) odsetek stanowi jego nieuprawnione i niezgodne ze wskazanymi normami , jego uprzywilejowanie wobec przeciwnika w procesie.

M. G. (1) w swojej apelacji zaskarżył wyrok Sadu Okręgowego w części , w której jego powództwo zostało oddalone [ pkt II ] , domagając się w pierwszej kolejności , wydania orzeczenia reformatoryjnego i uwzględnienia żądania pozwu w całości , przy obciążeniu Skarbu Państwa kosztami postępowania apelacyjnego.

Pełnomocnik powoda domagał się także , przyznania na swoją rzecz , ze środków budżetowych Skarbu Państwa, wynagrodzenia za pomoc prawną , na tym etapie postepowania w stawce maksymalnej, wobec jego nie pokrycia przez reprezentowanego w jakimkolwiek zakresie.

Jako wniosek ewentualny powód sformułował żądanie uchylenia wyroku Sądu I instancji w zaskarżonej części i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.

Apelacja powoda została oparta na zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego, w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy , a to następujących przepisów formalnych;

a/ 151 kpc w zw z ar 236 kpc , wobec przeprowadzenia części postępowania dowodowego poza siedzibą Sądu orzekającego i przesłuchania części świadków w warunkach z. k.w T. , gdzie przebywali jako osadzeni, a samo przesłuchanie odbywało się przy obecności funkcjonariusza służby więziennej .

W ten sposób , zdaniem skarżącego Sąd dopuścił się naruszenia zasady równości stron postępowania , tym bardziej , iż nie było przeszkód aby dowody te przeprowadzić w budynku sądowym,

b/ art. 235 kpc wobec tego , że wbrew zasadzie bezpośredniości w prowadzeniu dowodów Sąd Okręgowy sięgnął po pomoc sądową i dowód z przesłuchania powoda przeprowadził za pośrednictwem Sądu Rejonowego w T. , co więcej naruszając ,

c/ art. 299 , przesłuchał go przed wyczerpaniem innych środków dowodowych,

d/ art. 86 kpc , jako konsekwencji prowadzenia postępowania rozpoznawczego przy nieobecności skarżącego , mimo , iż wnioskował o zapewnienie mu osobistego udziału w poszczególnych rozprawach ,

e/ art. 278 §1 kpc , wobec oparcia rozstrzygnięcia na zeznaniu świadka M. P. - lekarza w ZK w T. mimo , że ocena schorzeń na jakie cierpi powód i poprawności sposobu ich leczenia wymagała wiadomości specjalnych,,

f/ art. 217 kpc w zw z art. 227 i 278 §1 kpc wobec nietrafnego uznania przez Sąd , iż zasięganie opinii specjalistów różnych dziedzin medycyny , a także biegłego geodety , [który miałby ustalać rzeczywistą powierzchnię cel , w których powód przebywał ] , wnioskowane przez powoda, jest zbędne dla poczynienia ustaleń istotnych w sprawie, wobec którego jego stanowisko , iż skarżący nie zaproponował dowodów dla wykazania związku miedzy naruszeniem dóbr osobistych powoda, a warunkami w jakich odbywał kare pozbawienia wolności , jest nieuzasadnione ,

- art. 233 kpc jako konsekwencji przeprowadzenia oceny dowodów , w sposób naruszający zasady doświadczenia życiowego oraz w warunkach braku jej wszechstronności, w tym w szczególności ściśle określonych przez skarżącego dowodów osobowych [ świadków ] , których ocena, pozbawiona tych mankamentów miała , zdaniem apelującego pozwolić na potwierdzenie faktyczne , iż także warunki w celi oraz sposób w jaki skarżący był objęty opieką w poszczególnych jednostkach penitencjarnych ,. stanowiły o naruszeniu jego godności oraz zasady humanitarnego traktowania,

- naruszenia prawa materialnego , wobec nieprawidłowego zastosowania:

1/ art. 448 kc w zw z art. 24 §1 i 417 §1 kc , i uznania że kwota 300 złotych , stanowi wystarczającą sumę zadośćuczynienia za krzywdę jakiej rzeczywiście doznał powód ,

2/ art. 5 kc wobec jego niezastosowania wobec zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem , podniesionego przez Skarb Państwa, mimo , że istniały ku temu dostateczne podstawy.

Skarżący domagał się ponadto, aby w postępowaniu przód Sądem II instancji:

- ponownie przesłuchać powoda , świadków G. G. , M. M. i M. B. , oraz

- przeprowadzić dowody z opinii biegłych , które Sąd I instancji nietrafnie pominął.

W odpowiedziach na apelacje, zarówno M. G. (1) jak i Skarb Państwa - reprezentowany przez P. G.wnosili o oddalenie środków odwoławczych przeciwników procesowych, jako pozbawionych usprawiedliwionych podstaw. Wnosili także o obciążenie ich kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelacje , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy Skarbu Państwa jest uzasadniony , prowadząc do zmiany zaskarżonego nim orzeczenia , w sposób wskazany w punkcie 1 wyroku Sądu II instancji.

Podniesiony w skardze apelacyjnej strony pozwanej zarzut procesowy naruszenia art. 233 §1 kpc , nie jest usprawiedliwiony albowiem , zważywszy na argumenty , które zdaniem skarżącego mają decydować o jego trafności , w istocie nie odnosi się on do sposobu dokonania przez Sąd I instancji oceny zgromadzonych w sprawie dowodów / decyzji Dyrektora A. Ś.w K. z dnia 22 marca 2013r o umieszczeniu powoda w celi mieszkalnej, w której nie była zachowana minimalna norma powierzchniowa wymagana prawem ] ale ich oceny prawnej i uznania przez Sąd , iż była ona bezprawna , decydując o naruszeniu dobra osobistego powoda - jego godności.

Odpierając zatem tak motywowany zarzut , Sąd II instancji uznaje , iż zarówno sposób dokonania oceny dowodów jak i ustalenia faktyczne , poczynione przez Sąd Okręgowy, oparte na wnioskach z niej wynikających, są poprawne i kompletne . W konsekwencji zostają przyjęte przez Sąd Apelacyjny za własne.

Drugi z zarzutów procesowych , w ramach którego , reprezentująca stronę pozwaną P. G., kwestionuje zastosowanie art. 102 kpc , w odniesieniu do obowiązku zwrotu przez powoda kosztów procesu , jej należnych , jest natomiast usprawiedliwiony.

Sięgniecie przez Sąd , w ramach rozliczenia kosztów postępowania pomiędzy stronami do tej, wyjątkowej w zakresie stosowania normy, wymaga , aby w sprawie zostały udowodnione szczególne okoliczności faktyczne , które - odniesione do sytuacji osobistej i majątkowej podmiotu zobowiązanego do zwrotu kosztów procesu oraz takie , które dotyczą samego charakteru sprawy , jej skomplikowania tak faktycznego jak i prawnego , które usprawiedliwiały przekonanie strony o trafności dochodzonego roszczenia , tak co do rodzaju / treści / jak i wymiaru ilościowego , są dostatecznymi do tego , aby według obiektywnej oceny, usprawiedliwiały sięgniecie do zasad słuszności , jako podstaw tej części rozstrzygnięcia .

Te zasady , tylko w takich wypadkach, mogą wyłączyć generalną regułę , którą , w zakresie rozliczenia kosztów, jest odpowiedzialność za ostateteczny wynik sporu.

Tylko bowiem wówczas można powiedzieć , że obciążenie strony , która przegrywa spór tymi kosztami , byłoby w sposób oczywisty niesłuszne i w konsekwencji, niesprawiedliwe.

Tego rodzaju okoliczności nie zostały w sprawie przez M. G. (1) , wykazane.

Fakt , że powód korzystał z dobrodziejstwa zwolnienia od kosztów sądowych nie jest wystarczającym argumentem za tym , aby sięgnąć po normę art. 102kpc , w zakresie rozliczenia kosztów procesu. Brak takiej zależności wynika wprost z brzmienia art. 108 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Nie jest takim, dostatecznym argumentem , tym bardziej okoliczność , iż powód obywa karę pozbawienia wolności.

Za objęciem M. G. (1) tym wyjątkowym przywilejem nie przemawia ani charakter sprawy ani też to, z jakim roszczeniem [ ostatecznie uznanym za niezasadne w całości ] zdecydował się wystąpić na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa.

Decydując się na wszczęcie sporu powinien był , tym bardziej , że korzystał z profesjonalnej pomocy prawnej , właściwie ocenić możliwość wykazania roszczenia, a szczególnie realnie określić jego wymiar ilościowy , który w toku całego postępowania nie uległ zmianie, wynosząc aż 800 000 złotych.

W ramach racjonalnej oceny po stronie powoda powinna znaleźć się też możliwość porażki procesowej i to , co w zakresie obowiązku zwrotu przeciwnikowi celowo poniesionych kosztów procesu , wiąże się z takim wynikiem sporu.

Gdy do tego dodać , że samo postępowanie nie było ani nadmiernie skomplikowane dowodowo ani też ocena prawna roszczenia powoda nie wiązała się z rozstrzygnięciem różnie interpretowanych w doktrynie czy orzecznictwie zagadnień prawnych , zasadnie strona pozwana neguje sięgniecie przez Sąd I instancji do zasad słuszności jako usprawiedliwiających nie obciążanie go kosztami procesu.

Podzielając, ze wskazanych przyczyn , omawiany zarzut, Sąd II instancji , w ramach zreformowania rozstrzygnięcia poddanego kontroli instancyjnej obciążył M. G. (1) tymi kosztami. [ pkt 1 III orzeczenia zmieniającego]

Kwota należna z tego tytułu P. G., została ustalona [ zważywszy na datę wniesienia pozwu ] , na podstawie art. 99 kpc w zw z §11 ust1 pkt 25 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie [ …] z dnia 28 września 2002 [ jedn. tekst DzU z 2013 poz. 461]

Trafnie zostały podniesione przez stronę pozwaną zarzuty naruszenia prawa materialnego - art. 23 i 24 kc w zw z art. 448 kc oraz art. 24 kc w zw z art. 248 kkw.

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń oraz oceny prawnej Sądu I instancji, upatruje on naruszenia godności powoda w tym , że został umieszczony w celi mieszkalnej o powierzchni mniejszej niż 3 m.kw , przypadającej na jednego osadzonego ale w której powierzchnia ta była większa niż 2 m. kw , przez okres 7 dni, pomiędzy 22 a 28 marca 2013r , na podstawie decyzji DyrektoraA. Ś.w K.. Jak przyjął podstawa jej wydania był art. 248 k.kw.

Równocześnie uznał , że strona pozwana nie dowiodła , iż takie działanie nie było bezprawne.

Stwierdził , że argumentacja zmierzająca do tego nie wykroczyła poza jedynie ogólne stwierdzenia , a stanu bezprawności tej czynności nie zanosi to , że o wydaniu tej decyzji był powiadomiony Sędzia (...) / str 21 uzasadnienia wyroku/

Stanowisko to, trafnie w ramach wskazanych zarzutów , a także zarzutu niezastosowania art. 110 §2 b kodeksu karnego wykonawczego, podważa apelujący Skarb Państwa.

Po pierwsze, niepoprawne jest , zawarte w części motywów wyroku poświęconych ocenie prawnej , założenie , że podstawą wydania decyzji z 22 marca 2013r o czasowym umieszczeniu powoda w takiej celi jest art. 248 k.kw, do której Sąd jednoznacznie się odwołuje.

W dacie jej podjęcia norma ta nie obowiązywała, a regulacją , która w tym zakresie miała zastosowanie, była norma art. 110 §2 b/ k.k.w., wskazująca na warunki w jakich może ona być przez Dyrektora jednostki penitencjarnej podjęta.

Fakty ustalone w sprawie są dostateczną podstawą do przyjęcia , że podejmując decyzje z 22 marca 2013r Dyrektor A. Ś.w K. nie naruszył tego przepisu , działał na jego podstawie nie wykraczając poza jego granice.

Decyzja nie została przez powoda zakwestionowana z punktu widzenia jej legalności w trybie właściwym dla jej instancyjnej weryfikacji, mając ku temu realną możliwość. Nie kwestionował jej również Sędzia (...) , będąc o jej treści poinformowany.

Do tego dodać jeszcze należy , iż pobyt M. G. (1) w tej celi nie obejmował całego okresu w niej wskazanego , a decyzja została uchylona , gdy tylko warunki pozwalały na przeniesienie go do innej celi , spełniającej wymaganą normę powierzchniową.

W tej sytuacji nietrafny jest pogląd Sądu I instancji , iż działanie podjęte przy wydawaniu i później wykonaniu tej decyzji było działaniem bezprawnym , skoro jego podstawą był akt wydany przez właściwy organ w granicach i na podstawie prawa, warunkach jej niezakwestionowania w określonym do tego ustawowo trybie.

Ocena przeciwna wiązać by się musiała z ponownym badaniem legalności samej decyzji , w ramach weryfikacji roszczenia zgłoszonego przez powoda , jako jej przesłanka, do czego Sąd I nie był , podobnie jak Sąd II instancji , nie jest , uprawniony.

Wykluczenie bezprawności działania funkcjonariusza za skutki działania którego odpowiada Skarb Państwa , z którym Sąd I instancji powiązał naruszenie dobra osobistego powoda , w postaci godności oraz prawa do humanitarnego traktowania w ramach wykonywania kary pozbawienia wolności, jest wystarczającą podstawą do oddalenia powództwa M. G. (1) w całości , w sytuacji [ o czym będzie mowa także niżej] , aprobaty dla stanowiska prawnego Sądu Okręgowego , zgodnie z którym inne okoliczności powoływane przez niego- odnoszące się do warunków pobytu w celach i sposobu zapewnienia powodowi opieki medycznej nie są takimi , które uzasadniają stwierdzenie ich naruszenia.

Zatem, już z tej przyczyny , uzasadnionym była zmiana zaskarżonego wyroku, w sposób wskazany w punkcie 1 I orzeczenia zmieniającego.

Taka ocena powoduje także , iż zbędnym okazało się odnoszenie się , w ramach oceny apelacyjnej, do pozostałych zarzutów prawnomaterialnych , powołanych w środku odwoławczym Skarbu Państwa.

Przechodząc do oceny apelacji złożonej przez M. G. (1) stwierdzić należy , iż jest ona bezzasadna .

W pierwszym rzędzie przypomnieć trzeba , że procesowe zarzuty apelacyjne, są tylko wówczas prawnie relewantne , gdy podnoszone przez stronę skarżącą naruszenia przepisów formalnych, mogłyby mieć istotny wpływ na wynik sprawy [ treść zaskarżonego orzeczenia ] wpływ , który ma wykazać strona do nich się odwołująca.

Przy braku takich konsekwencji, nawet w warunkach popełnienia przez Sąd niższej instancji błędów proceduralnych, zarzuty tego rodzaju musza zostać uznane za nieuzasadnione.

Biorąc to pod uwagę odeprzeć należy te wszystkie zarzuty powoda, w ramach których neguje on sposób przeprowadzenia części dowodów z zeznań świadków , którzy zeznawali na tereniez. k.w T. , w obecności funkcjonariusza służby więziennej oraz to , że powód był przesłuchany przez Sad wezwany , w sytuacji wcześniejszego niewyczerpania innych środków dowodowych.

Apelujący nie dowiódł bowiem jak twierdzone przezeń naruszenia mogły wpływać na ostateteczną treść rozstrzygnięcia, a w szczególności czy ten wpływ miałby charakter istotny.

Nie można przy tym upatrywać tego doniosłego w skutkach naruszenia w tym , że wskazani w apelacji świadkowie zeznawali w warunkach zakładu karnego. Byli wówczas osobami pozbawionymi wolności , a zatem nawet w sytuacji gdyby ich przesłuchanie odbywało się w budynku Sądu i przy tej czynności musieliby być obecni konwojujący świadków funkcjonariusze służby więziennej. Tym samym podnoszony przez skarżącego brak swobody wypowiedzi , który nota bene nie był przez nikogo w toku tej czynności dowodowej , wskazywany , miałby także miejsce , w warunkach składania zeznań w siedzibie Sądu / orzekającego czy wezwanego /

Nietrafnie podnosi skarżący argument , że powód nie uczestniczył osobiście w posiedzeniach Sądu przeznaczonych na rozprawy.

Nie dowiódł w jaki sposób ta nieobecność wpływała na przebieg przewodu sadowego, , a w szczególności ostateteczny jego wynik , zwłaszcza gdy uwzględnić , iż miał , podczas tych posiedzeń, zapewnioną pomoc prawną , profesjonalnego pełnomocnika.

Zupełnie niewykazanym , w zakresie opisanego wpływu na wynik sprawy , pozostał zarzut „ przedwczesnego „ przesłuchania powoda w charakterze strony , a tym bardziej to, dlaczego złożenie przezeń zeznań przed Sądem wezwanym do udzielenia w tym zakresie pomocy sądowej nie tylko rzutowało istotnie na treść wyroku, stanowiąc również , jak twierdzi skarżący , naruszenie zasady równości stron.

Chybionym jest omawiany zarzut także, gdy podnosi się w jego ramach naruszenie normy art. 278 §1 kpc , w odniesieniu do oceny relacji lekarza wZ. K.w T. M. P..

Wbrew sugestii zawartej w odnoszącej się do jego osoby argumentacji środka odwoławczego, składał on zeznanie nie jako biegły ale jako świadek relacjonując , na podstawie dokumentacji medycznej M. G. z tego Zakładu jak przebiegało jego leczenie w tej jednostce penitencjarnej i jaki był zakres czynności składających się na udzielaną mu tam opiekę medyczną.

Sąd I instancji , wbrew temu co podnosi skarżący , miał prawo swobodnie ocenić tę relację a to , że w subiektywnym odczuciu palującego depozycje świadka - lekarza nie odpowiadały rzeczywistemu stanowi rzeczy , pozostaje pozbawionym znaczenia dla oceny omawianego zarzutu.

Nie ma też racji M. G. (1) , gdy neguje decyzje procesową Sądu Okręgowego na podstawie której oddalone zostały wnioski o przeprowadzenie dowodów z opinii biegłych z różnych dziedzin medycyny oraz biegłego geodety.

Dowód z opinii biegłego ma wspomagać Sąd w prawidłowej ocenie ustalonych w sprawie faktów z punktu widzenia zasad określonej dziedziny wiedzy, a ekspert jest uprawniony do dokonywania konstatacji faktycznych tylko i wyłącznie o tyle o ile jest mu to niezbędne dla wykonania powierzonego mu przez Sąd zadania eksperckiego. Zatem opinia biegłego nie może być traktowana przez stronę jako środek służący dokonywaniu ustaleń istotnych w sprawie, czy , tym bardziej narzędziem , procesowym dla poszukiwania innych środków dowodowych.

Tymczasem , szczególnie gdy weźmie się pod rozwagę zakres opinii , które według postulatów procesowych powoda mieliby wykonać biegli , obejmując swoim zakresem czasowym warunki odbywania przez niego kar , w okresach za które jego roszczenie uległo przedawnieniu [z. k. w P. , a. ś.w K. [ oraz to , że powód nie wiązał powstania stwierdzonych u niego schorzeń z pobytami w placówkach penitencjarnych po 8 marca 2010r , uskarżając się na nie już wcześniej [ jak np. problemy psychiatryczne powiązane z odbytą próba samobójcza w 2006r ] czy też prowadzić [ w przypadku biegłego geodety ] do dokonywania przezeń pomiarów cel w których przebywał powód , uzasadnionym jest przyjęcie , że opinie te miały być środkiem do ustalenia faktów a nie weryfikacji tych , które M. G. (1) zobligowany był wykazać.

Taki cel tych wniosków , trafnie wobec tego przez Sąd I instancji oddalonych , jest tym bardziej widoczny gdy uwzględni się relacje świadków , którzy wspólnie z powodem byli osadzeni, a którym , w części, Sąd Okręgowy dał wiarę.

Wynika z nich wprost , że M. G. (1) [ po 8 marca 2010 r ] miał zapewniona właściwą opiekę medyczna i pielęgniarską , co więcej często z niej , podobnie jak z zaleconej w jej ramach diagnostyki korzystał. Nie zachowywał w tym leczeniu systematyczności. Nie wnosił skarg na sposób leczenia schorzeń i dolegliwości na które się uskarżał , podobnie jak i na warunki w których przyszło mu odbywać karę .

Taka ocena decyzji procesowej Sądu I instancji spowodowała , że ponowione przez powoda w apelacji wnioski dowodowe , zostały przez Sad II instancji oddalone , jako spóźnione w rozumieniu art. 381 kpc.

Odmówić trafności należy także zarzutowi procesowemu naruszenia art. 233 kpc. Jak należy domniemać skarżącemu , który neguje sposób dokonania przez Sąd I instancji oceny dowodów , w istocie chodzi o pierwszą z jednostek redakcyjnych tej normy.

Zgodnie z utrwalonym , podzielanym przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę , stanowiskiem Sądu Najwyższego , wypracowanym na tle wykładni tego przepisu , skuteczne postawienie zarzutu jego naruszenia wymaga wykazania przez stronę odwołującą się do niego , na czym polega nieprawidłowość postępowania Sądu , w odniesieniu do tej oceny i wynikających z niej ustaleń faktycznych.

W szczególności ma udowodnić , posługując się argumentami jurydycznej natury dlaczego obdarzenie konkretnych dowodów walorem wiarygodności , a odmowa tej cechy innym , także indywidualnie oznaczonym, nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [ lub ] zasadami logicznego rozumowania.

Tylko tak skonstruowana polemika z oceną i ustaleniami Sądu jest rzeczowa i w razie potwierdzenia jej trafności , może doprowadzić do podzielenia zarzutu.

W konsekwencji przy braku tych elementów , polemicznemu stanowisku strony wykluczonym jest uznanie tego zarzutu za trafny , czyniąc je dowolnym, które wyczerpuje się w przeciwstawieniu wnioskom Sądu oceny i ustaleń przeciwnych , zdaniem strony poprawnych , odpowiadającym rzeczywistemu stanowi rzeczy.

Tak właśnie zbudowany jest , pod względem argumentacyjnym, zarzut M. G. (1) , który uznaje , iż Sąd powinien był dać wiarę jego relacji oraz relacji zgłoszonych przez niego świadków a skoro tego nie uczynił [ w spodziewanym przez skarżącego zakresie ] to przekroczył granice oceny wyznaczone przez normę art. 233 §1.kpc.

Ponieważ jedynie na tym opiera się i w niej wyczerpuje stanowisko polemiczne powoda, tak motywowany zarzut nie jest usprawiedliwiony.

Nietrafne są także prawnomaterialne zarzuty powoda

W sytuacji, gdy zdaniem Sądu II instancji, roszczenie M. G. (1) z przyczyny wskazanej wyżej , podlega oddaleniu w całości wykluczonym jest uznanie za trafny zarzutu skarżącego w ramach którego neguje on wysokość zasądzonego na jego rzecz świadczenia kompensacyjnego , postulując jego zwiększenie.

Nie ma też racji , odwołując się do naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 5 kc wobec jego niezastosowania.

Trafnie bowiem Sąd uznał , że powołanie się przez Skarb Państwa na zarzut przedawnienia roszczenia nie może być ocenione jako przejaw nadużycia prawa.

Skarżący, w toku sporu , nie wykazał żadnych faktów , które mogłyby pozwolić na ocenę przeciwną. Wystarczy jedynie do tego dodać , że to M. G. (1) podjął decyzję o tym , kiedy wystąpić z roszczeniem i jakie okoliczności powołać w jego podstawie faktycznej. Nie może przy tym , w sposób usprawiedliwiony twierdzić , iż wcześniej , w warunkach nieprzekroczenia terminu trzyletniego z art. 442 ¹ §1 kc nie mógł tego uczynić z przyczyn o których powstaniu , w sposób szczególnie naganny, zdecydowali funkcjonariusze pozwanego Skarbu Państwa.

Z podanych wyżej przyczyn , w uznaniu apelacji strony pozwanej za zasadną , Sąd II instancji orzekł jak w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 385 kpc w zwv z art. 23 i 24 §1 i 448 kc.

Apelacja powoda została oddalona jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw, w oparciu o art. 385 kpc.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji zastosował art. 98 §1 w zw z 99 kpc , 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikającą z niej , dla wzajemnego, rozliczenia stron z tego tytułu , zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Należna(...)kwota, została ustalona na podstawie §8 pkt 26 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r [ DzU z 2015 poz. 1800 ]

Wynagrodzenie przyznane ze środków budżetowych Skarbu Państwa, reprezentującemu powoda z urzędu , także w postepowaniu apelacyjnym, adwokatowi , wobec jego nie pokrycia przez reprezentowanego w jakiejkolwiek części , miało swoją podstawę w § 14 ust. 1 pkt 26 w zw z §§16 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 1 i 3 Rozporządzenia MS, w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej , udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 [DzU z 2015 poz. 1801]

SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek SSO / del/ Beata Kurdziel