Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2017r. w Gliwicach

sprawy z powództwa D. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o rentę wyrównawczą

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 29 lipca 2016 r. sygn. akt IV P 192/14

1)  oddala apelację;

2)  odstępuje od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSR del. Magdalena Kimel (-) SSO Grażyna Łazowska (spr.) (-) SSO Teresa Kalinka

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt: VIII Pa 141/16

UZASADNIENIE

Powód D. G. w złożonym pozwie domagał się od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. zapłaty kwoty 2.000 złotych miesięcznie począwszy od dnia 1 czerwca 2014r.

D. G. uzasadniał swoje stanowisko tym, iż pracował u pozwanej w okresach od dnia 30 sierpnia 1988 do dnia 24 października 1988r. oraz od dnia 12 lipca 1990 – do dnia 21 listopada 2010r. pracował w KWK (...), a następnie w KWK (...), w pełnym wymiarze etatu kolejno na stanowiskach: robotnika niewykwalifikowanego pod ziemią, młodszego górnika pod ziemią i górnika pod ziemią. Podniósł, że w okresie zatrudnienia w KWK (...) narażony był na oddziaływanie pyłu kamienno – węglowego w stężeniach przekraczających dopuszczalne normy, co wywołało u niego chorobę zawodową – pylicę płuc górników kopalń węgla. Chorobę rozpoznano dnia 29 grudnia 2010r. a Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w R. stwierdził ją decyzją z dnia 28 stycznia 2011r. Następnie powód podał, że mimo stwierdzonej choroby zawodowej nadal pracował pod ziemią jednakże wskutek powikłań związanych z pylicą powodujących nawracające infekcje układu oddechowego i związane z tym pogorszenie stanu zdrowia od kwietnia 2011r. przebywał na zwolnieniu lekarskim z tytułu choroby zawodowej. Po wyczerpaniu zasiłku chorobowego przez rok pobierał świadczenie rehabilitacyjne. Po wyczerpaniu świadczenia rehabilitacyjnego nie uzyskał zdolności do pracy na zajmowanym stanowisku i pozwana rozwiązała z nim umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Według powoda doznał on szkody wywołanej chorobą zawodową. Rozwiązanie umowy o pracę z powodu niezdolności do pracy na zajmowanym stanowisku uniemożliwiło mu przepracowanie okresu wymaganego do nabycia emerytury górniczej. W dalszej części uzasadnienia powód wyjaśnił, że obecnie pobiera rentę z ogólnego stanu zdrowia w kwocie 1339,11 zł. Jego zdaniem w wyniku choroby zawodowej stał się on osobą niezdolną do pracy do pracy górnika pod ziemią i każdej innej narażającej na inhalacyjne oddziaływanie pyłów, co uniemożliwiło mu uzyskanie emerytury górniczej, ponadto z uwagi na wiek i obecny stan zdrowia niemożliwym jest podjęcie zatrudnienia na innej kopalni na stanowisku górnika pod ziemią w pełnym wymiarze etatu. Powód podniósł, że dochody uzyskiwane u pozwanej pozwoliłyby mu na uzyskanie emerytury w granicach 3.000 zł. Obecnie uzyskiwane dochody nie pozwalają mu na zaspokojenie jego zwiększonych i uzasadnionych potrzeb zwłaszcza, że jest ojcem dwojga dzieci chorych na autyzm. W wyniku choroby zwiększyły się również jego potrzeby musi on stale przyjmować leki, na zakup, których średnio miesięcznie przeznacza 150 zł, wymaga stałej farmakoterapii i rehabilitacji oddechowej oraz leczenia uzdrowiskowego. Powód wskazał, że opiera swoje roszczenie na dwóch podstawach faktycznych – utracie zdolności do zarobkowania oraz na zwiększeniu potrzeb. Ponadto wyjaśnił, że na kwotę dochodzoną pozwem składają się: kwota 1700 zł stanowiąca różnicę pomiędzy emeryturą, jaką uzyskałby po przepracowaniu wymaganego okresu a rentą otrzymywaną z tytułu niezdolności do pracy oraz kwota 300 zł z tytułu zwiększonych potrzeb.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Na uzasadnienie pozwana wskazała, że zgodnie z treścią art. 444 § 2 k.c. roszczenie o rentę przysługuje w razie całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, zwiększenia potrzeb zmniejszenia widoków na przyszłość. Według pozwanej na obecnym etapie postępowania powód nie przedłożył dowodów wskazujących na zasadność dochodzonego roszczenia w szczególności nie wykazał, by częściowa niezdolność do pracy stwierdzona orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 października 2012r. pozostawała w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową. Podniosła, że treść w/w orzeczenia wskazuje, że częściowa niezdolność do pracy nie pozostaje w związku z chorobą zawodową, a zatem jako, że powód nie wykazał zaistnienia przesłanek powództwo winno być oddalone. Pozwana wskazała również na ewentualną możliwość przyczynienia się choroby samoistnej. Ponadto podniosła, że dolegliwości powoda nie mogą być wytłumaczeniem nie podejmowania pracy zarobkowej (nawet gdyby praca na kopalni okazała się niemożliwa), a powód posiada jedynie częściową niezdolność do pracy. Końcowo zakwestionowała okoliczność zwiększenia się potrzeb powoda w związku z chorobą zawodową wskazując, że wydatki oszacowane przez powoda na kwotę 300 zł nie zostały przez niego udokumentowane, nie został również wykazany ich związek z chorobą zawodową.

Wyrokiem z dnia 29 lipca 2016 roku, sygn. akt: IV P 192/14 Sąd Rejonowy w Z. oddalił powództwo powoda (punkt 1 wyroku). Sąd w punkcie 2 wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Według ustaleń Sądu I instancji D. G. był zatrudniony u pozwanej od dnia 30 sierpnia 1988r. do dnia 21 listopada 2010r. w oddziale KWK (...), a od dnia 22 listopada 2010r. do dnia 27 września 2012r. w Oddziale KWK (...). Powód pracował w pełnym wymiarze etatu kolejno na stanowiskach robotnika niewykwalifikowanego pod ziemią, młodszego górnika pod ziemią i górnika pod ziemią. W zaświadczeniach lekarskich odpowiednio z dnia 08 stycznia 2009r. i z dnia 09 kwietnia 2009r. lekarz medycyny pracy stwierdził, że powód jest zdolny do pracy na stanowisku górnika pod ziemią. W zaświadczeniu lekarskim z dnia 23 listopada 2010r. lekarz medycyny pracy stwierdził, że powód jest zdolny do pracy na stanowisku górnika pod ziemią, jednakże praca powinna być wykonywana poza zapyleniem oraz bez narażenia na wysokie temperatury.

Sąd I instancji ustalił, że pismem z dnia 23 listopada 2010r. Sztygar Oddziałowy poinformował dział PO, że powód zatrudniony jest zgodnie ze wskazaniami lekarza medycyny pracy tj. praca poza zapyleniem i zakazem pracy w wysokich temperaturach. (dowód pismo z dnia 23.11.2010r. k. 231). Dnia 29 grudnia 2010r. Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w K. wydał orzeczenie lekarskie nr (...) o rozpoznaniu u powoda choroby zawodowej – pylicy górników kopalń węgla. W okresie od dnia 22 listopada 2010r. do dnia 02 października 2011r. powód pracował u pozwanej na stanowisku, gdzie nie występowało narażenie na pyły węgla kamiennego. Według dalszych ustaleń Sądu Rejonowego decyzją nr (...) z dnia 28 stycznia 2011r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w R. stwierdził u powoda chorobę zawodową – pylicę płuc. Pismami z dnia 31 stycznia 2011r. i z dnia 23 lutego 2011r. Sztygar Oddziałowy poinformował dział PO, że powód zatrudniony jest zgodnie ze wskazaniami lekarza medycyny pracy tj. praca poza zapyleniem. Od kwietnia 2011r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim. Następnie Sąd I instancji ustalił, że orzeczeniem z dnia 07 kwietnia 2011r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził u powoda 25% stałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami choroby zawodowej stwierdzonej decyzją (...) z dnia 28 stycznia 2011r. Orzeczeniem z dnia 17 sierpnia 2011r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził częściową niezdolność powoda do pracy do dnia 31 sierpnia 2012r. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej z dnia 05 września 2011r. stwierdzono istnienie okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 6 miesięcy licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego. Decyzją z dnia 14 września 2011r. (...) Oddział w C. przyznał powodowi prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 03 października 2011r. do dnia 30 marca 2012r. Decyzją z dnia 20 marca 2012r. przyznano powodowi świadczenie rehabilitacyjne na okres od dnia 31 marca 2012r. do dnia 28 czerwca 2012r. Kolejną decyzją z dnia 12 czerwca 2012r. (...) Oddział w C. przyznał powodowi prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 29 czerwca 2012r. do dnia 26 września 2012r. Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 19 września 2012r. stwierdzono, że powód jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 września 2014r. oraz że niezdolność do pracy nie pozostaje w związku z chorobą zawodową. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS Nr (...) z dnia 10 października 2012r. ustalono, że powód jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 września 2014r. Dnia 26 września 2012r. pozwana rozwiązała z powodem umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu wyczerpania zasiłku chorobowego (182 dni) oraz świadczenia rehabilitacyjnego (12 miesięcy) i nie uzyskania zdolności do podjęcia pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku.

Sąd ustalił także, że decyzją z dnia 16 października 2012r. ZUS odmówił powodowi prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową stwierdzoną decyzją z dnia 28.01.2011r. W dniu 06 listopada 2012 r. powód wniósł odwołanie od tej decyzji, które zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 kwietnia 2014r. wydanym w sprawie X U 3076/12. natomiast wyrokiem z dnia 11 lutego 2010r. Sąd Apelacyjny w K. oddalił apelację powoda od tego orzeczenia. W toku postępowania biegli z zakresu pulmonologii stwierdzili, że powód nie jest niezdolny do pracy w związku z chorobą zawodową. Decyzją z dnia 15 września 2011r. ZUS odmówił powodowi prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową stwierdzoną decyzją z dnia 28.01.2011r. W dniu 11 października 2011r. powód wniósł odwołanie od w/w decyzji, które zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 22 czerwca 2012r. wydanym w sprawie X U 2393/11, natomiast wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014r. Sąd Apelacyjny w K. oddalił apelację powoda od tego orzeczenia. W toku postępowania biegli z zakresu pulmonologii stwierdzili, że powód nie jest niezdolny do pracy w związku z chorobą zawodową.

Według ustaleń Sądu I instancji obecnie powód cierpi na pylicę płuc rozproszoną – drobnoguzkową i guzkową (choroba zawodowa, związana z warunkami pracy panującymi u pozwanej) oraz na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc ( (...)) związaną z paleniem papierosów, przewlekły stan zapalny zatok i nadciśnienie tętnicze – schorzenia pozazawodowe, samoistne. Występująca u powoda pylica płuc spowodowała niezdolność do pracy w charakterze górnika pod ziemią, ale tylko w narażeniu na ponadnormatywne zapylenie. Powrót powoda na to samo stanowisko pracy mógłby spowodować progresję radiologiczną progresję zmian pyliczych. Pylica, na którą choruje powód nie wymaga leczenia. Brak jest przeciwwskazań do wykonywania przez powoda pracy w warunkach gdzie nie ma narażenia na ponadnormatywne zapylenie. Sąd I instancji wskazał, że ustalając stan faktyczny oparł się na wskazanych dowodach: aktach osobowych powoda z zaświadczeniami lekarskimi, pismo z dnia 23.11.2010r. k. 231, karta oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej k. 230, sprawozdanie z badań dotyczące zapylenia k. 234 i n., dokumenty zawarte w aktach rentowych powoda, pismo z dnia 31.01.2011r. k. 232, pismo z dnia 23.02.2011r. k. 232). Jak wynika ze zbieżnych opinii biegłego pulmonologa R. S. k. 97-113, ustnej opinii biegłego R. S. k. 205v. i opinii biegłego pulmonologa A. B. k. 261-265 powód nie jest osobą niezdolną do pracy w związku z chorobą zawodową - pylicą płuc, a jego aktualny stan zdrowia spowodowany jest schorzeniem samoistnym - przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.

W opinii Sądu I instancji roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji wskazał na dyspozycję przepisu art. 444 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i podał, że następstwa z art. 444 § 2 k.c. powinny mieć charakter trwały. Każda z tych okoliczności może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty, jednakże konieczną przesłanką jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków, bądź to zmniejszenia dochodów. Pracownik występując przeciwko pracodawcy z powództwem o roszczenia uzupełniające z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej obowiązany jest wykazać przesłanki prawne odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy, tj.: ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność za poniesioną szkodę (uszczerbek na zdrowiu), związek przyczynowy pomiędzy zaistnieniem schorzenia zawodowego, a powstaniem szkody. Brak chociażby jednej z tych przesłanek wyłącza odpowiedzialność pracodawcy za skutki uszczerbku na zdrowiu. Subiektywne przekonanie powoda o jego całkowitej niezdolności do pracy zarobkowej, ze względu na stan zdrowia nie może mieć decydującego znaczenia, miarodajny jest bowiem tylko obiektywnie istniejący stan jego zdrowia stwierdzony w sprawie przez biegłego lekarza (tak orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 07 października 1968 r., III PRN 66/68, Lex 13987). W rozpoznawanej sprawie kwestią bezsporną było, że powód cierpi na chorobę zawodową – pylicę płuc górników kopalń węgla, która jest następstwem warunków pracy panujących u pozwanej. Choroba zawodowa została stwierdzona decyzją nr (...) z dnia 28 stycznia 2011r. Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w R.. Jednakże u powoda obok schorzenia zawodowego o stopniowo niewielkim nasileniu, występuje także przewlekła obturacyjna choroba płuc ( (...)), przewlekłe zapalenie zatok i nadciśnienie tętnicze. Biegli pulmonolodzy sporządzający opinie zarówno w niniejszej sprawie, jak i na potrzeby postępowania w przedmiocie uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie twierdzili, że występująca u powoda pylica płuc nie spowodowała niezdolności do pracy, co znalazło również odzwierciedlenie w załączonej do sprawy dokumentacji (zaświadczenia lekarskie z 2009 i 2010r.). Niezdolność do pracy powstała wyłącznie w związku ze schorzeniem samoistnym - przewleką obturacyjną chorobą płuc.

W ocenie Sądu obie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania opinie biegłych pulmonologów są miarodajne dla ustalenia dolegliwości występujących obecnie u powoda: pylicy płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Biegli odnieśli się także do związku przyczynowego tych dolegliwości z warunkami pracy panującymi u pozwanej wskazując, że pylica płuc wywołana jest warunkami pracy panującymi u pozwanej, zaś za przewlekłą obturacyjną chorobę płuc w 90 % odpowiedzialne jest palenie tytoniu. Jak ustalono w toku postępowania powód przez wiele lat palił papierosy. Jednocześnie biegli w oparciu o przeprowadzone badanie przedmiotowe powoda i dokumentację medyczną znajdującą się w aktach niniejszej sprawy stwierdzili zgodnie, że pylica nie spowodowała całkowitej niezdolności powoda do pracy na zajmowanym stanowisku. W aktach sprawy znajduje się dokumentacja potwierdzająca, że po stwierdzeniu u powoda pylicy zgodnie z zaleceniami lekarza medycyny pracy został on przesunięty do pracy, w której nie występowało narażenie na zapylenie oraz wysoka temperatura. Sąd I instancji zauważył, że nie można mówić o odpowiedzialności pozwanej za utratę zdolności do pracy zarobkowej powoda, skoro schorzeniem, które spowodowało niezdolność do pracy była przewlekła obturacyjna choroba płuc. W ocenie Sądu powód w toku prowadzonego postępowania nie zdołał wykazać, by spełniona została przesłanka istnienia związku przyczynowego wynikająca z treści art. 444 § 2 k.c. Powód nie wykazał, że to właśnie choroba zawodowa pylica płuc wywołała obecny uszczerbek na zdrowiu, który skutkował utratą przez powoda zdolności do pracy. Wobec powyższego Sąd Rejonowy powództwo oddalił. Sąd I instancji orzekł o kosztach zastępstwa procesowego na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalona została w oparciu o § 11 ust. 1 pkt. 5 w zw. z § 6 pkt.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r. nr 490 ze zm.).

W apelacji od wyroku powód zaskarżył wyrok w całości.

Powód zarzucił orzeczeniu naruszenie prawa materialnego w postaci art. 444 § 2 kodeksu cywilnego poprzez uznanie, iż nie doszło w wypadku powoda do zrealizowania przesłanek uprawniających do uzyskanie renty wyrównawczej, tj. iż nie zmniejszyły się jego widoki na przyszłość i nie zwiększyły się jego potrzeby w związku z orzeczoną u powoda chorobą zawodową, tj. pylicą płuc. Ponadto naruszenie art. art. 444 § 2 kodeksu cywilnego poprzez uznanie, iż powód nie wykazał ciążącej na pracodawcy odpowiedzialności za szkodę, związku przyczynowego między zaistnieniem schorzenia, a powstaniem szkody.

Powód podniósł także zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym polegająca na stwierdzeniu, iż „każda z tych okoliczności [wymienionych w art. 444 § 2 kodeksu cywilnego] może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty”, przy jednoczesnym uznaniu, iż po stronie powoda nie doszło do powitania szkody w postaci zmniejszenia dochodów, będących szkodą w rozumieniu kodeksu cywilnego. Powód zarzucił wyrokowi naruszenie prawa procesowego poprzez pominięcie i oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu pulmonologii wywodzącego się spoza terenu (...) (właściwości miejscowej Sądu Okręgowego w K.), jako wniosku uznanego za służący przewlekłości postępowania i nie wnoszącego istotnych okoliczności do sprawy, podczas gdy jego przeprowadzenie było konieczne z uwagi na to, iż Sąd I instancji w sprawie w sposób niezgodny z prawem zaczął kierować się i sugerować treścią opinii biegłych lekarzy wydawanych w innych postępowaniach, tj. o ustalenie renty z tytułu niezdolności do pracy przeciwko ZUS.

Nadto zarzucił naruszenie prawa procesowego poprzez pominięcie i oddalenie wniosku dowodowego powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur, celem obliczenia wysokości potencjalnej emerytury, a tym samym - celem dokonania ustalenia wysokości doznanej przez powoda szkody.

Powód zarzucił również naruszenie prawa procesowego poprzez pominięcie dowodu z zeznań stron, tj. powoda, co w sposób znaczący uniemożliwiło przedstawienie swojej argumentacji w toku postępowania, a co stanowa naruszenie zasad bezpośredniości oraz kontradyktoryjności.

Powołując na powyższe powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa i orzeczenia zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. Ewentualnie powód domagał się uchylenia wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest nieuzasadniona i nie zasługuje na uwzględnienie.

Oceniając materiał dowodowy zgromadzony przed Sądem I instancji, należało uznać że Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie stanu faktycznego, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a następnie dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz wyciągnął właściwe wnioski, które legły u podstaw wydania zaskarżonego wyroku. Dokonana ocena dowodów nie narusza reguł z art. 233 k.p.c. W konsekwencji, Sąd Okręgowy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktycznie i rozważania prawne dokonane przez Sąd I instancji, uznał je za własne co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego.

Podstawą prawną roszczenia powoda o rentę wyrównawczą jest art. 444§2 kc, który stanowi, że jeżeli poszkodowany wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Wbrew twierdzeniem skarżącego, Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia tego przepisu.

(...) w rozumieniu art. 444 kc jest osoba, która doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, na skutek zdarzenia, za które odpowiedzialność ponosi inna osoba, przy czym szkoda na osobie musi być wynikiem czynu niedozwolonego w rozumieniu kodeksu cywilnego.

Dodać należy, że roszczenie te mogą być podnoszone bez względu na rodzaj podstawy odpowiedzialności ex delicto [zasada winy, ryzyka, słuszności] a przesłankami odpowiedzialności warunkującymi powstanie obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym są : szkoda - w rozumieniu uszczerbku na dobrach osoby poszkodowanej; szkoda musi być wywołana przez zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy; między szkodą a zdarzeniem musi istnieć związek przyczynowy, przy czym konieczne jest łączne spełnienie tych przesłanek

Pozwana jest zakładem „wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody” i ponosi odpowiedzialność na zasadach określonych przepisem art. 435 § 1 kc, który stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody [pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.] ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Do przyjęcia odpowiedzialności na podstawie art. 435 kc wystarczy, że zostanie stwierdzony związek przyczynowy między szkodą, a ruchem przedsiębiorstwa - kopalni, przy czym nie ma znaczenia, czy kopalni można przypisać winę, gdyż jej odpowiedzialność opiera się na zasadzie ryzyka. Koniecznym jest wykazanie przez pracownika związku przyczynowego między doznanym uszczerbkiem na zdrowiu, utratą zdolności do pracy a warunkami pracy (art. 361 kc). Związek ten może być ustalony za pomocą przewidzianych przez prawo środków dowodowych, zwłaszcza dowodu z opinii biegłych lekarzy, przy czym ustalenie związku jest możliwe także przy wykazaniu wysokiego (przeważającego) prawdopodobieństwa.

Bezspornym w rozpoznawanej sprawie jest, że u powoda rozpoznano chorobę zawodową – pylicę płuc – oraz, że pozwana ponosi cywilnoprawną odpowiedzialność pozwanej za jej powstanie i szkody nią wywołane. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało również, że powód cierpi na schorzenie samoistne – chorobę (...), które jest przyczyną dolegliwości powoda i jego niezdolności do pracy, a za którego powstanie pozwana nie ponosi odpowiedzialności.

Sam fakt rozpoznania choroby zawodowej nie oznacza automatycznie prawa powoda do renty wyrównawczej. Zgodnie z przytoczonym przepisem art. 444 §2 kc powód musiałby w tym celu wykazać co najmniej jedną z określonych w nim przesłanek. tj., że na skutek choroby zawodowe utracił zdolność do pracy zarobkowej, zwiększyły się jego potrzeby albo zmniejszyły widoku na przyszłość. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji, że powód przesłanek tych nie wykazał.

W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii dwóch pulmonologów, którzy jednoznacznie, kategorycznie stwierdzili, że rozpoznana u powoda choroba zawodowa pylica płuc nie skutkuje u niego niezdolnością do pracy. Przyczyną dolegliwości jak i ograniczenia zdolności zarobkowania przez powoda jest choroba samoistna (...).

Powód nie wykazał, że w związku z chorobą zawodową zwiększyły się jego potrzeby. Wbrew twierdzeniom powoda, rozpoznana u niego pylica płuc na tym etapie nie powoduje żadnych dolegliwości i nie wymaga żadnego leczenia. Aktualnie pylica manifestuje się jedynie zmianami radiologicznymi w badaniach obrazowych płuc, na które nie ma lekarstw. Pylica płuc bez zaburzeń wentylacji nie podlega leczeniu. Jak wynika z opinii biegłego R. S., zażywane przez powoda lekarstwa mają związek z chorobą obturacyjną płuc, a nie chorobą zawodową.

Powód nie udowodnił również, że na skutek pylicy płuc zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość. Z opinii biegłych wynika, że gdyby nie schorzenia samoistne to powód - z rozpoznaną pylicą - mógłby nadal wykonywać pracę górnika pod ziemią z jednym zastrzeżeniem – bez narażenia na ponadnormatywne zapylenia. Takie prace na kopalniach są realizowane i powód do takich prac został skierowany po rozpoznaniu choroby zawodowej. Podkreślenia wymaga, ze apelujący został zwolniony z pracy przez pozwaną nie z powodu choroby zawodowej, lecz z uwagi na niezdolność do pracy spowodowaną chorobą samoistną – za której skutki pozwana nie ponosi odpowiedzialności cywilnoprawnej. A zatem utrata obecnych dochodów, utrata potencjalnej emerytury górniczej przez powoda, w żaden sposób nie obciąża pozwanej.

W tym miejscu Sąd Okręgowy podkreśla, że wnioski biegłych R. S. i A. B. zostały potwierdzone przez wszystkich pozostałych pulmonologów, którzy badali powoda w innych postępowaniach, w tym o rentę z tytułu niezdolności do pracy z tytułu choroby zawodowej. Sąd I instancji miał prawo powołać się na opinie lekarskie wydane w innych postępowaniach, stanowią one dowód pośredni, potwierdzający słuszność wniosków biegłych R. S. i A. B.. Istotnym jest, że żaden z lekarzy nie miał wątpliwości - w świetle wiedzy medycznej – że, choroba (...) ma charakter samoistny oraz powód nie jest niezdolny do pracy z tytułu choroby zawodowej.

Słusznie zatem sąd I instancji oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego pulmonologa. Z tych samych przyczyn Sąd Okręgowy oddalił jego wnioski zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym. Zgodnie z art. 286 kpc sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że stosownie do treści art. 286 kpc opinii dodatkowego biegłego można żądać jedynie "w razie potrzeby", a potrzeba taka nie może być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnego dla niej wydźwięku konkluzji opinii, lecz być następstwem umotywowanej krytyki dotychczasowej opinii. W przeciwnym bowiem razie, sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie złożona zostałaby opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne. Nawet w razie niezgodności między różnymi opiniami biegłych – czego w rozpoznawanej sprawie nie stwierdzono - nie jest konieczne powoływanie innych jeszcze biegłych, jeśli zachodzą istotne przesłanki przemawiające za jedną z nich.

Zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego może tylko wówczas wzruszyć zaskarżony wyrok, gdy istnieje dysharmonia między materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją, do jakiej doszedł sąd na jego podstawie. W niniejszej sprawie nie zachodzi taka sytuacja, a apelujący takowej dysharmonii nie wykazał. Sąd I instancji oddalił powództwo, bowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, ze pozwana nie ponosi odpowiedzialności za utratę przez powoda zdolności do pracy, a co za tym idzie szkodę w dochodach. Biegli wskazali, że pylica płuc nie wymaga leczenia. W tych okolicznościach wniosek Sądu I instancji jest prawidłowy i zgodny z prawem – skoro pozwana nie ponosi odpowiedzialności za szkodę powoda, brak jest podstaw prawnych do zasądzania od niej renty wyrównawczej.

Nie zasługiwał na uwzględnienie również wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur. Przeprowadzenie takiego dowodu znajdowałoby uzasadnienie tylko w przypadku istnienia podstaw do obciążenia pozwanej odpowiedzialnością za szkody w dochodach powoda. Takie podstawy nie zostały jednak ustalone. Wyliczenia utraconej emerytury w przypadku powoda byłyby zupełnie bezprzedmiotowe również z tego względu, że powód nie jest potencjalnym emerytem. Jeszcze raz wymaga zatem podkreślenia, że w ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone postępowanie wykazało, że zwolnienie powoda z pracy i utrata potencjalnej emerytury górniczej nie miało związku z chorobą zawodową, a zatem pozwana nie ponosi cywilnoprawnej odpowiedzialności za utratę dochodów powoda z tytułu zatrudnienia u pozwanej.

Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia prawa procesowego pomijając dowód z przesłuchania powoda, przede wszystkim dlatego, że żadna ze stron takiego wniosku dowodowego nie zgłosiła. Zgodnie z art. 299 kpc jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Jak wynika z treści przytoczonego przepisu, przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron nie ma charakteru obowiązkowego. Utrwalonym jest pogląd, że jeżeli wszystkie istotne dla postępowania okoliczności zostały wyjaśnione, przeprowadzenie dowodu z przesłuchania jest zbędne.

Reasumując, zaskarżone orzeczenie jest trafne i zyskuje pełną aprobatę Sądu Okręgowego. Zarzuty podniesione w apelacji były nieuzasadnione. Stanowiły one jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi Sądu I instancji, które stały się podstawą wyroku, który odpowiada prawu. Dlatego też Sąd II instancji na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej uznając, że jest ona bezzasadna (punkt 1 wyroku).

Mając na uwadze charakter sprawy oraz trudną sytuację rodzinną i finansową powoda, Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 102 kpc odstąpił od obciążania go kosztami postępowania apelacyjnego.

(-) SSR del. Magdalena Kimel (-) SSO Grażyna Łazowska (spr.) (-) SSO Teresa Kalinka

Sędzia Przewodniczący Sędzia