Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił Z. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do dnia 1 stycznia 1999 roku, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy zakwestionował pracę wnioskodawcy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Z. - od 5 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1989 roku. (decyzja k.31 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 9 sierpnia 2016 roku)

W dniu 7 października 2016 roku Z. S. złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Wniósł o uznanie za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Z. - od 5 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1989 roku. (odwołanie k 2)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 7 listopada 2016 roku pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podniósł, że stanowiska wymienione w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach (kierowca, operator dźwigu, maszynista – operator, kierowca operator sprzętu) nie zostały wymienione w powołanym przez pracodawcę zarządzeniu Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku. (odpowiedź na odwołanie k 11)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. S., urodzony (...), nie będący członkiem otwartego funduszu emerytalnego wniosek o emeryturę złożył w dniu 9 sierpnia 2016 roku. (wniosek k. 1-8 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 9 sierpnia 2016 roku)

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 27 lat, 3 miesiące i 2 dni. (niesporne)

W okresie od 5 listopada 1980 roku wnioskodawca jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Z.. (niesporne)

Początkowo – od 5 listopada 1980 roku do 30 września 1981 roku ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. W okresie tym jeździł samochodem marki S. i J.. Jeździł do S., R., W. przewożąc z magazynu transformatory i materiały do budowy sieci energetycznej.

Po zdobyciu uprawnień do obsługi podnośników koszowych i dźwigów samochodowych – od 1 października 1981 roku powierzono mu stanowisko obsługi dźwigów zamontowanych na samochodach S. i I., których dopuszczalny ciężar całkowity przekraczał 4 tony. Dźwigami tymi stawiał słupy energetyczne, dokonywał załadunku na samochody, wymieniał urządzenia na stacjach wysokiego napięcia. W okresie tym zmieniały się jedynie nazwy stanowisk, począwszy od operatora dźwigu, od 1 listopada 1983 roku – maszynisty – operatora, od 12 kwietnia 1989 roku – kierowcy – operatora sprzętu. Mimo zmiany nazw ubezpieczony aż do 31 grudnia 1998 roku obsługiwał tylko tego typu sprzęt na samochodach specjalistycznych stosowanych tylko w energetyce, o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

W okresie od 5 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca wykonywał wyżej wskazane prace, w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie był delegowany do innych prac ani dodatkowych czynności.

(zeznania świadków P. B. – k 32-32 odw., M. D. – k 32 odw.-33, P. L. – k 33, G. U. – k 33, przesłuchanie wnioskodawcy – k 33 odw. w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami k 31 odw., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k 3)

Okres tej pracy został zaliczony do prac w szczególnych warunkach. (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k 3, protokół nr (...) z dnia 10.03.2014 – k 7)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie powołanych dokumentów oraz na podstawie zeznań świadków, korespondujących z przesłuchaniem wnioskodawcy jako strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z brzmieniem art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) (dalej: ustawa emerytalna) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art.184 ust.2 ustawy emerytalnej emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z przepisu art.32 ustawy emerytalnej wynika z kolei, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale VIII pod poz. 2 „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Do prac tego rodzaju należą wymienione w załączniku do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 października 1987 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt 2 - prace na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Stosownie zaś do treści § 2 ust.1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat), ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat).

Spór dotyczył uznania za pracę w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Z. od 5 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Ustalony w sprawie stan faktyczny wskazuje, że stanowisko organu rentowego odmawiającego uznania tego zatrudnienia za pracę w warunkach szczególnych pozostaje w sprzeczności rodzajem pracy faktycznie wykonywanej w tym okresie przez wnioskodawcę.

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie wykazały bowiem, że w omawianym okresie wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności kierowcy samochodu ciężarowego, a od 1 października 1981 roku – samochodu specjalistycznego, o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Fakt ten wynika bezpośrednio z dokumentów – protokołu nr (...) z dnia 10 marca 2014 roku z posiedzenia Komisji do spraw określania wykazu stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze, działającej na podstawie uchwały nr 3/2014 Zarządu Zakładu (...) Spółki z o.o. z dnia 3 stycznia 2014 roku.

Dokument ten – w zestawieniu z zeznaniami świadków i przesłuchaniem wnioskodawcy konsekwentnie potwierdzają, że Z. S. w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego i kierowcy samochodu specjalistycznego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Fakt, że w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym w dniu 11 marca 2014 roku wpisano stanowiska: kierowca, operator dźwigu, maszynista operator i kierowca – operator sprzętu, nie podważa tezy postawionej w toku niniejszego postępowania. Pracodawca wskazał bowiem w tym świadectwie kwalifikację pracy wnioskodawcy jako pracy kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), wprost odnosząc się do wykazu A działu VIII poz. 2 pkt 2 zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 października 1987 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Wymaga nadto podkreślenia, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, a tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Świadczy to o tym, że nawet jeśli w świadectwie pracy, czy też w innych dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w sposób nieprecyzyjny została wskazana nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, to i tak nie może to być decydującym kryterium w zakresie jego oceny pod kątem zakwalifikowania do prac wykonywanych (czy też nie) w szczególnych warunkach, zwłaszcza wobec kategorycznych i w pełni wiarygodnych zeznań powołanych w sprawie świadków oraz informacji wynikających z akt (por. wyrok SA w Gdańsku III AUa 2119/2012, Lex Polonica nr 5269010).

Fakt pracy wnioskodawcy we wskazanym charakterze potwierdzają wprost zeznania świadków, korespondujące z przesłuchaniem wnioskodawcy.

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie wykazały zatem w sposób jednoznaczny, że w spornym okresie od 5 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych i specjalistycznych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Przepracował zatem w tych warunkach przez ponad 17 lat.

Dlatego też Sąd na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznał Z. S. prawo do emerytury począwszy od dnia nabycia uprawnień do wnioskowanego świadczenia.