Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Kądziołka

protokolant: Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa L. F. (1)

przeciwko (...) Wytwórni (...) z (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia w całości wykonalności tytuł wykonawczy - nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego – Sądu Gospodarczego w Pile z dnia 6 stycznia 2000 roku, wydany w sprawie V Ng 2558/99, któremu postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy–Sąd Gospodarczy w Pile w sprawie V GCo 97/14 nadał klauzulę wykonalności na rzecz (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie V GCo 118/14 nadał klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika L. F. (1);

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 6.577 zł (sześć tysięcy pięćset siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt VIII GC 428/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 sierpnia 2016 r. powódka L. F. (1) domagała się od (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego – Sądu Gospodarczego w Pile z dnia 6 stycznia 2000 roku, wydanego w sprawie V Ng 2558/99, któremu postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2004 r. Sąd Rejonowy–Sąd Gospodarczy w Pile w sprawie V GCo 97/04 nadał klauzulę wykonalności na rzecz (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz postanowieniem z dnia 24 czerwca 2004 r. w sprawie V GCo 118/04 nadał klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika L. F. (1). Ponadto domagała się zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że na podstawie tytułu wykonawczego objętego żądaniem pozwu wierzyciel prowadził postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu w sprawie Km 1117/15 przeciwko dłużnikowi L. F. (2), na podstawie wniosku złożonego w dniu 24 sierpnia 2015 r., a następnie na podstawie wniosku z grudnia 2015 r. także przeciwko powódce L. F. (1) jako małżonce dłużnika. Dalej powódka wskazała, że podstawą powództwa przeciwegzekucyjnego jest zarzut przedawnienia roszczenia. Zarzut ten uzasadniła powołując się na fakt, że od daty nadania klauzuli wykonalności do daty złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji minęło ponad 11 lat.

Postanowieniem z dnia 8 listopada 2016 r. referendarz sądowy zwolnił powódkę od kosztów sądowych.

Pozew został doręczony stronie pozwanej w dniu 23 listopada 2016 r. (k. 214).

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 grudnia 2016 r. pozwana spółka oświadczyła, że powództwo jest zasadne i uznaje je w całości przy pierwszej czynności procesowej. Dalej pozwana wskazała, że przed złożeniem pozwu powódka nie podjęła próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu - zgodnie z art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. - i w związku z tym nie może domagać się kosztów procesu. Pozwana wniosła o zastosowanie art. 102 k.p.c. i nieobciążanie pozwanej w ogóle kosztami procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 stycznia 2000 r. Sąd Rejonowy w Pile w sprawie V Ng 2558/99 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał L. F. (2) zapłacić na rzecz J. C. kwotę 131.520,81 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 1999 r. oraz kwotę 8000 zł tytułem wynagrodzenia adwokackiego i koszty sądowe w kwocie 2044,10 zł.

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2004 r., wydanym w sprawie V GCo 97/04, nakaz zapłaty został opatrzony klauzulą wykonalności na rzecz wierzyciela (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P..

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2004 r., wydanym w sprawie V GCo 118/04, nakaz zapłaty został opatrzony klauzulą wykonalności przeciwko L. F. (1) - małżonce dłużnika, z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową.

Dowody: nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (k. 140);

postanowienie z dnia 29 kwietnia 2004 r. (k. 139); postanowienie z dnia 24 czerwca 2004 r. (k. 141-142).

W dniu 24 sierpnia 2015 r. spółka (...) Wytwórnia (...) z PCV złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Pile, wydanego w dniu 6 stycznia 2000 r., w sprawie V Ng 2558/99. Postępowanie prowadzone było pod sygnaturą KM 1117/15.

Fakty niesporne.

W sprawie KM 1117/15 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu wyznaczył termin pierwszej licytacji nieruchomości należącej do małżonków L. F. (2) i L. F. (1), stanowiącej lokal mieszkalny, na dzień 21 czerwca 2016 r.

Pismem z dnia 10 maja 2016 r., zatytułowanym "Przedsądowe wezwanie", pełnomocnik L. F. (2) i L. F. (1), reprezentujący ich w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie KM 1117/15, zwrócił się do (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. z informacją, że w sprawie KM 1117/15 składa zarzut przedawnienia roszczenia oraz wzywa wierzyciela "przedsądownie" do uwzględnienia powyższych zarzutów w całości oraz podjęcia w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego pisma czynności zmierzających do umorzenia postępowania egzekucyjnego sprawie KM 1117/15, a także do udzielenia w terminie 7 dni odpowiedzi na niniejsze pismo listem poleconym, na adres pełnomocnika dłużników.

Pismo zostało wysłane pocztą i doręczone w dniu 13 maja 2016 r.

Pismem z dnia 10 czerwca 2016 r. pełnomocnik L. F. (2) i L. F. (1), reprezentujący ich w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie KM 1117/15, poinformował spółkę (...) Wytwórnię (...) z PCV o tym, że do Sądu Okręgowego w Szczecinie zostało wniesione powództwo przeciwegzekucyjne, oparte o zarzut przedawnienia. Pełnomocnik zwrócił się o rozważenie (jeszcze przed terminem sprzedaży licytacyjnej) wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie KM 1117/15, do czasu prawomocnego zakończenia sprawy sądowej.

Pismo zostało wysłane pocztą i doręczone w dniu 15 czerwca 2016 r.

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VIII GC 247/16 zabezpieczył roszczenie w sprawie z powództwa L. F. (2) przeciwko (...) Wytwórni (...) z (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, m.in. przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie KM 117/15.

W odpowiedzi na pozew złożonej w sprawie VIII GC 247/16 (datowanej na 30 czerwca 2016 r.) pozwana spółka (...) wniosła o oddalenie powództwa L. F. (2) w całości wywodząc, że powód bezzasadnie powołuje się na upływ dziesięcioletniego terminu przedawnienia.

Dowody: obwieszczenie o pierwszej licytacji (k.259);

pismo z dnia 10 maja 2016 r. z potwierdzeniem odbioru (k. 252-254);

pismo z dnia 10 czerwca 2016 r. z potwierdzeniem odbioru (k. 261-263);

postanowienie z dnia 13 czerwca 2016 r. w sprawie VIII GC 247/16 (k.237);

odpowiedź na pozew w sprawie VIII GC 247/16 (k.255-256).

Wyrokiem z dnia 5 października 2016 r., w sprawie VIII GC 247/16, z powództwa L. F. (2) przeciwko (...) Wytwórni (...) z (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P., o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, Sąd Okręgowy w Szczecinie pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy nakaz zapłaty Sądu Rejonowego – Sądu Gospodarczego w Pile z dnia 6 stycznia 2000 roku, w sprawie V Ng 2558/99, w całości; zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 7217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 6577 zł tytułem nieuiszczonych przez powoda kosztów sądowych.

Wyrok został oparty o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Na podstawie tytułu wykonawczego - nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego – Sądu Gospodarczego w Pile z dnia 6 stycznia 2000 roku, wydanego w sprawie V Ng 2558/99, któremu postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2004 r. Sąd Rejonowy–Sąd Gospodarczy w Pile w sprawie V GCo 97/04 nadał klauzulę wykonalności na rzecz (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oraz postanowieniem z dnia 24 czerwca 2004 r. w sprawie V GCo 118/04 nadał klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika L. F. (1) - spółka (...) Wytwórnia (...) z PCV skierowała w 2004 r. egzekucję przeciwko L. F. (2). Postępowanie egzekucyjne było prowadzone przez komornika sądowego Rewiru I w P. pod sygnaturą I KM 1234/04.

W stosunku do majątku L. F. (2) Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. prowadził postępowania egzekucyjne w administracji celem wyegzekwowania zaległego podatku od towarów i usług oraz dochodowego od osób fizycznych.

W związku ze zbiegiem egzekucji na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Pile z dnia 16 listopada 2004 r. komornik sądowy Rewiru I w P. postanowieniem z dnia 17 lutego 2005 r. przekazał dalsze prowadzenie egzekucji Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w P. w trybie egzekucji administracyjnej. W postępowaniu tym dokonano zajęcia prawa użytkowania wieczystego działki położonej w P. przy ul. (...) należącej do L. i L. F. (1), następnie nieruchomość ta została sprzedana w maju 2005 r. Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. dokonał podziału kwoty uzyskanej jako ceny nabycia nieruchomości. Postanowienie to zostało przesłane do wierzycieli, w tym pełnomocnika pozwanej spółki, który odebrał je w dniu 13 czerwca 2005 r. Zażalenie na postanowienie złożył Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Oddział Terenowy w P.. Z uwagi na to, że dłużnik nie posiadał innego majątku, z którego można byłoby prowadzić postępowanie egzekucyjne w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 6 stycznia 2000 r., Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. postanowieniem z dnia 8 listopada 2005 roku postępowanie umorzył. Postanowienie to pozwana odebrała w dniu 10 listopada 2005 r. i nie wniosła zażalenia.

Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone w stosunku do L. F. (2) na podstawie administracyjnych tytułów wykonawczych.

Przeciwko L. F. (2) powodowi prowadzone były też inne postępowania egzekucyjne z wniosku innych wierzycieli niż pozwana, które wskutek zbiegu egzekucji zostały przekazane do prowadzenia komornikowi sądowemu w Ś. R. J. pod sygn. akt KM 125/13. Postępowanie to zostało umorzone postanowieniem z dnia 31 października 2013 r. jako bezskuteczne.

We wniosku, który wpłynął do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu w dniu 24 sierpnia 2015 r. pozwana spółka wniosła o wszczęcie egzekucji na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Pile wydanym w dniu 6 stycznia 2000 r. w sprawie o sygn. V Ng 2558/99. W piśmie z dnia 31 sierpnia 2015 r. skierowano do powoda L. F. (2) zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. L. F. (2) odebrał powyższe zawiadomienie w dniu 3 września 2015 r. W piśmie z dnia 31 sierpnia 2015 r. (...) Wytwórnia (...) z PCV została zobowiązana przez komornika sądowego do usunięcia braków formalnych wniosku o wszczęcie egzekucji poprzez złożenie postanowienia o kosztach zastępstwa prawnego w poprzednim postępowaniu egzekucyjnym - KM 1234/04. Z uwagi na to, że zakreślony w zobowiązaniu termin upłynął bezskutecznie, zarządzeniem z dnia 15 stycznia 2016 r. komornik sądowy zwrócił wierzycielowi wniosek w zakresie egzekucji kwoty 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w poprzednim postępowaniu egzekucyjnym. W piśmie z dnia 16 września 2015 r. spółka (...) zleciła komornikowi sądowemu poszukiwanie majątku dłużnika. W piśmie z dnia 22 października 2015 r., które wpłynęło do komornika w dniu 29 października 2015 r., pozwana złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości. W piśmie z dnia 3 listopada 2015 r. dłużnik został powiadomiony o wszczęciu egzekucji z nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego położonego w Ś. przy ul. (...) i wezwał jednocześnie o zapłat należności. Na dzień 21 czerwca 2016 r. została wyznaczona pierwsza licytacja tej nieruchomości.

W piśmie z dnia 23 października 2015 r. L. F. (2) wystosował do komorników sądowych zapytanie, czy z wniosku pozwanej na podstawie tytułów wykonawczych V Ng 2448/09 oraz V GCo 118/04 toczyły się inne postępowania egzekucyjne albo czy wierzyciel wnioskował o inne postępowania egzekucyjne. W odpowiedzi komornicy poinformowali, że nie prowadzili i nie prowadzą postępowań egzekucyjnych przeciwko L. F. (2) z wniosku spółki (...). Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Pile K. J. poinformował, że takie postępowanie było prowadzone jednak zostało przekazane do Urzędu Skarbowego w P.. L. F. (2) w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygnaturą KM 1117/15 przedstawiał zarzut przedawnienia roszczenia oraz występował z wnioskiem o zawieszenie postępowania. Spółka (...) w toku powyższego postępowania egzekucyjnego ograniczyła wniosek do kwoty 131.520,81 zł tytułem należności głównej oraz dalsze odsetki od tej kwoty: od dnia 6 grudnia 1999 r. do dnia 6 stycznia 2000 r. i dalsze odsetki od tej kwoty od dnia 19 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty.

Na dzień 11 sierpnia 2016 r. zaległość L. F. (2) wynosiła łącznie 234.096,19 złotych w tym m.in. kwota 131.520,81 zł tytułem należności głównej oraz 59.579,17 zł tytułem zaległych odsetek.

W oparciu o takie ustalenia faktycznie Sąd Okręgowy w Szczecinie uwzględnił powództwo w całości, opierając się na art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. oraz wskazując, że skutek w postaci niemożności egzekwowania zobowiązania wywiera w szczególności takie zdarzenie jak przedawnienie roszczenia. W zakresie przedawnienia Sąd przytoczył art. 118 k.c. i art. 125 § 1 k.c. - przewidujący dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, bez względu na ich charakter, dziesięcioletni termin przedawnienia, z wyłączeniem jednak (zdanie drugie) roszczeń obejmujących świadczenia okresowe należne w przyszłości, które ulegają przedawnieniu trzyletniemu.

Dalej Sąd Okręgowy stwierdził, że powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności jest uzasadnione wobec spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i podniesienia przez powoda zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego tytułem wykonawczym. Stanowisko pozwanej, iż w okolicznościach rozważanej sprawy do przedawnienia nie doszło z uwagi na przerwę w biegu przedawnienia, nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy przytoczył art. 123 § 1 pkt 1 k.c. oraz w kontekście powyższego wskazał, że złożenie wniosku opartego o art. 788 k.p.c., dotyczycącego nadania klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego pierwotnego wierzyciela, czy też opartego o art. 787 k.p.c., nie przerywa biegu przedawnienia. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego przed komornikiem sądowym stanowi natomiast czynność przerywającą bieg przedawnienia i taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. W 2004 r. pozwana spółka złożyła u komornika sądowego w P. wniosek o wszczęcie w stosunku do powoda postępowania egzekucyjnego, z uwagi na zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej przeciwko powodowi komornik sądowy przekazał sprawę Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w P.. Postępowanie egzekucyjne wszczęte przez wierzyciela w 2004 r. zakończone zostało postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 8 czerwca 2005 r., które doręczono pełnomocnikowi pozwanej w dniu 13 czerwca 2005 r. Na podstawie tego postępowania dokonano podziału kwoty uzyskanej jako cena nabycia ze sprzedaży nieruchomości powoda pomiędzy wierzycielami powoda, w tym pozwaną spółkę.

Sąd Okręgowy w Szczecinie przytoczył dalej zasadę postępowania egzekucyjnego w administracji, zgodnie z którą zakończenie tego postępowania ma na celu wyegzekwowanie obowiązku poddanego egzekucji administracyjnej. Natomiast zakończenie postępowania egzekucyjnego poprzez jego umorzenie stanowi wyjątek i odstępstwo od podstawowego sposobu zakończenia egzekucji, co może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w art. 59 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Skoro zatem wyegzekwowana kwota nie pokrywała całości dochodzonego roszczenia, to postanowieniem kończącym postępowanie egzekucyjne było postanowienie, w którym dokonano podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Datą zakończenia nie była więc chwila umorzenia postępowania przez organ prowadzący egzekucję, stanowiąca jedynie czynność formalną, która często jest podejmowana po znacznym upływie czasu od ostatniej prawomocnie zakończonej czynności merytorycznej, zmierzającej bezpośrednio do wyegzekwowania należności. W okolicznościach rozważanej sprawy postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego stanowi jedynie potwierdzenie faktycznego, merytorycznego zakończenia egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego.

W oparciu o powyższe Sąd Okręgowy w Szczecinie wyprowadził wniosek, że bieg przedawnienia roszczenia uległ zawieszeniu w wyniku wszczęcia postępowania egzekucyjnego w 2004 roku i trwał do czerwca 2005 r. Od daty zakończenia pierwszej egzekucji przeciwko powodowi do daty wszczęcia kolejnej, tj. do dnia 3 września 2015 r., w którym powód odebrał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji (data spełniająca wymóg bezpośredniości w zaspokojeniu roszczenia), pozwana nie podejmowała żadnych czynności mających na celu wyegzekwowanie roszczenia na podstawie tytułu wykonawczego opisanego w pozwie. Oznacza to, że w świetle art. 125 § 1 k.c. w zw. z art. 123 § 1 k.c. roszczenie uległo przedawnieniu, w tym roszczenie o odsetki za opóźnienie należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku, do którego zastosowanie ma trzyletni termin przedawnienia.

Dowód: wyrok z uzasadnieniem w sprawie VIII GC 247/16 (k. 238- 251).

Dnia 30 listopada 2016 r. prawomocnemu wyrokowi, wydanemu w sprawie VIII GC 247/16, została nadana klauzula wykonalności.

Dowód: wyrok z klauzulą wykonalności w sprawie VIII GC 247/16 (k. 234-234 verte).

W dniu 2 grudnia 2016 r. do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu w sprawie KM 1117/15 wpłynęło pismo wierzyciela (...) Wytwórni (...) z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. z dnia 30 listopada 2016 r. z wnioskiem o umorzenie egzekucji wobec dłużnika L. F. (2) i jego małżonki L. F. (1).

Dowód: pismo z dnia 30 listopada 2016 r. (k.235).

Sąd zważył, co następuje:

Powódka domagała się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego jako małżonka dłużnika wskazanego w tytule, powołując się na nadanie przeciwko niej klauzuli wykonalności w trybie art. 787 k.p.c.

W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że z chwilą nadania klauzuli wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c. małżonek dłużnika nie staje się dłużnikiem w znaczeniu prawa materialnego, ale wyłącznie dłużnikiem egzekwowanym. W konsekwencji tego małżonkowi dłużnika przysługuje obrona przy pomocy środków przewidzianych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, w szczególności w postaci wniesienia powództwa opozycyjnego. Podstawą prawną powództwa jest wówczas art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. Legitymację czynną do wystąpienia z powództwem opartym o tą podstawę prawną posiada małżonek dłużnika, przeciwko któremu Sąd nadał klauzulę wykonalności na mocy art. 787 k.p.c. Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c.:

dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne;

3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 , wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Pile z dnia 6 stycznia 2000 roku, którego dotyczy sprawa, po nadaniu klauzul wykonalności stał się tytułem wykonawczym najpierw przeciwko dłużnikowi L. F. (2) (klauzula z 30 kwietnia 2004 r.), następnie przeciwko jego małżonce L. F. (1) (klauzula z 24 czerwca 2004 r.). Wyrokiem z dnia 5 października 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VIII GC 247/16 z powództwa L. F. (2) pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wymienionego wyżej nakazu zapłaty. Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Szczecinie w omawianej sprawie stanowił art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., orzekając w tej sprawie Sąd ten uznał, że zasadny był podniesiony przez powoda L. F. (2) - dłużnika z tytułu - zarzut przedawnienia roszczenia. Wyrok z dnia 5 października 2016 r., który zapadł w tej sprawie, nie dotyczy jednak małżonki dłużnika - L. F. (1) - powódki w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy w sprawie VIII GC 247/16 nie pozbawił wykonalności tytułu przeciwko małżonce dłużnika L. F. (1), tytuł przeciwko niej nadal więc istnieje w obrocie.

Podstawą prawną powództwa L. F. (1) w niniejszej sprawie jest art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. w związku z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.. Powódka jako małżonka dłużnika powołuje się na przedawnienie roszczenia, podnosząc analogiczny zarzut jak dłużnik w sprawie VIII GC 247/16.

W odpowiedzi na pozew, złożonej w niniejszej sprawie w dniu 13 grudnia 2016 r. (a więc już po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie VIII GC 247/16) pozwana uznała powództwo.

Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa jest dyspozytywną czynnością procesową pozwanego, którą wyraża on zgodę na wydanie wyroku zgodnie z żądaniem pozwu i uzasadniającymi go okolicznościami faktycznymi. Uznanie powództwa jest więc nie tylko oświadczeniem wiedzy przyznającym pewne okoliczności faktyczne (art. 229 k.p.c.), ale także oświadczeniem woli i czynnością procesową pozwanego. Sąd jest związany uznaniem powództwa, z tego względu ocena, czy nie zachodzi któraś z przyczyn niedopuszczalności uznania, powinna nastąpić w zasadzie wyłącznie według stanu sprawy z chwili dokonania tej czynności. Jeżeli żadna z nich nie zachodzi, sąd obowiązany jest wydać wyrok zgodny z uznaniem powództwa bez względu na to, czy uznanie znajduje uzasadnienie w okolicznościach sprawy [por. wyr. SN z 22.2.2010 r., IV CSK 436/09].

W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły przesłanki niedopuszczalności uznania powództwa. Uznanie to nie jest sprzeczne z prawem ani z zasadami współżycia społecznego, nie zmierza też do obejścia prawa. Oświadczenie woli złożone przez pozwaną oznacza przyznanie okoliczności faktycznych, w oparciu o które powódka skonstruowała zarzut przedawnienia w niniejszej sprawie, jednocześnie uznanie to jest zgodą pozwanej na wydanie wyroku uwzględniającego powództwo, w oparciu o art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. w związku z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.

Dodać trzeba, że w orzecznictwie przyjęty jest pogląd, zgodnie z którym małżonek dłużnika, który nie będąc dłużnikiem osobistym z chwilą nadania przeciw niemu klauzuli wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c. staje się dłużnikiem egzekwowanym, może korzystać z obrony, jaką jest powództwo przeciwegzekucyjne, w ramach którego może podnosić zarzut przedawnienia. Jednak terminy przedawnienia nie biegną odrębnie dla małżonka będącego dłużnikiem osobistym i małżonka będącego dłużnikiem egzekwowanym [por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., III CSK 43/12, gdzie powodem - podobnie jak w sprawie niniejszej - był małżonek dłużnika z tytułu, domagający się pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności z powołaniem się na przedawnienie roszczenia].

W niniejszej sprawie powódką jest małżonka dłużnika (dłużnik egzekwowany) - analogicznie jak w cytowanej sprawie III CSK 43/12 - jednakże upływ terminu przedawnienia dla dłużnika osobistego był już przedmiotem badania Sądu w sprawie VIII GC 247/16, co więcej w sprawie tej pozbawiono wykonalności nakaz zapłaty wydany przeciwko dłużnikowi z powodu przedawnienia. Powódka L. F. (1) nie byłą stroną tego postępowania, dopiero w sprawie niniejszej powołała się na przedawnienie. Sąd orzekający w sprawie niniejszej jest związany wyrokiem wydanym w sprawie VIII GC 247/16, zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. Wiążące jest więc stwierdzenie, że przedawniło się roszczenie przeciwko dłużnikowi głównemu (powodowi w sprawie VIII GC 247/16), a to z kolei oznacza, że przedawnione jest również roszczenie przeciwko małżonce dłużnika (powódce w niniejszej sprawie), jak już bowiem wskazano wyżej w orzecznictwie panuje pogląd, że terminy przedawnienia nie biegną odrębnie dla małżonka będącego dłużnikiem osobistym i małżonka będącego dłużnikiem egzekwowanym.

Tym samym powództwo zostało uwzględnione w całości, nakaz zapłaty objęty żądaniem pozwu został więc pozbawiony wykonalności także w stosunku do powódki - małżonki dłużnika.

Zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. W procesie cywilnym obowiązuje zasada odpowiedzialności za wynik postępowania oraz zasada zwrotu kosztów celowych, wyrażone w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powództwo w niniejszej sprawie zostało uwzględnione w całości, stroną przegrywającą proces jest więc strona pozwana.

Pozostaje rozważyć złożony w odpowiedzi na pozew wniosek pozwanej o zastosowanie w sprawie art. 102 k.p.c. Zgodnie z powołanym przez pozwaną art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis art. 102 k.p.c. stanowi wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy (w zakresie kosztów procesu) i wymaga do swego zastosowania wystąpienia okoliczności szczególnych, np. dotyczących stanu majątkowego czy też sytuacji życiowej strony. O tym, czy zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony” decyduje Sąd, oceniając okoliczności konkretnej sprawy. Zastosowanie tego przepisu powinno mieć miejsce wówczas, gdy zasady odpowiedzialności za wynik sprawy nie daje się pogodzić z zasadami słuszności.

Pozwana wnosząc o zastosowanie w sprawie art. 102 k.p.c. powoływała się na brak ze strony powódki próby mediacji lub pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. Materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje jednak na to, że twierdzenia pozwanej co do braku prób pozasądowego rozwiązania sporu są nieprawdziwe. Pełnomocnik dłużnika i jego małżonki w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie KM 1117/15 kierował do pozwanej (wierzyciela w sprawie KM 1117/15) kolejne pisma, datowane na 10 maja 2016 r. i 10 czerwca 2016 r., w których informował o tym, że roszczenie uległo w całości przedawnieniu, wnosił o złożenie wniosku w przedmiocie zawieszenia, czy też umorzenia postępowania egzekucyjnego, ewentualnie o udzielenie chociaż odpowiedzi na złożone pisma. Pełnomocnik dłużnika i jego małżonki podkreślał, że wnosi o podjęcie czynności przez wierzyciela (pozwaną w niniejszej sprawie) jeszcze przed terminem pierwszej licytacji lokalu mieszkalnego, wyznaczonym na dzień 21 czerwca 2016 r.

Spółka (...) nie zareagowała na powyższe pisma, przeciwnie: w sprawie VIII GC 247/16 z powództwa L. F. (2) - w odpowiedzi na pozew datowanej na 30 czerwca 2016 r. - wnosiła o oddalenie powództwa powołując się brak podstaw do przyjęcia przedawnienia. Co więcej spółka (...) nie złożyła w postępowaniu egzekucyjnym żadnych wniosków, mimo wyznaczonej licytacji lokalu mieszkalnego. Postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1117/15 zostało wprawdzie zawieszone, ale nie na wniosek wierzyciela ( spółki (...)), tylko na mocy postanowienia Sądu uwzględniającego wniosek o zabezpieczenia powództwa w sprawie VIII GC 247/16. W tej sytuacji, kiedy wyżej opisana postawa spółki (...) była już znana L. F. (2) i L. F. (1), a także ich pełnomocnikowi, pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności złożyła również małżonka dłużnika L. F. (1) (pozew ten został sporządzony dnia 20 sierpnia 2016 r.).

W tym stanie rzeczy nie można postawić stronie powodowej zarzutu polegającego na braku próby pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. Mimo pism kierowanych do pozwanej nie podjęła ona rozmów, nie złożyła żadnych wniosków w postępowaniu egzekucyjnym, a w sprawie z powództwa dłużnika L. F. (2) jasno wyraziła swoje stanowisko, wskazujące na to, że nie uznaje zarzutu przedawnienia. Pozwana nie podjęła żadnych czynności w postępowaniu egzekucyjnym aż do dnia 30 listopada 2016 r., kiedy to zostało sporządzone pismo do komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu, prowadzącego sprawę KM 1117/15, z wnioskiem o umorzenie egzekucji wobec dłużnika L. F. (2) i jego małżonki L. F. (1). Należy jednak zauważyć, że nastąpiło to już po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie, pozew został bowiem doręczony 23 listopada 2016 r., a także po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie z powództwa L. F. (2), pozbawiającego wykonalności tytuł wykonawczy wydany przeciwko L. F. (2). Jak wynika z twierdzeń pełnomocnika powódki - w sprawie KM 1117/15 wydane zostało postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, które jest nieprawomocne, ponieważ zostało zaskarżone przez dłużnika i jego małżonkę z uwagi na to, że postępowanie winno być umorzone, ale nie na wniosek wierzyciela, tylko z tej racji, że tytuł został pozbawiony wykonalności. Zdaniem pełnomocnika powódki powyższe ma wpływ na koszty postępowania egzekucyjnego.

W tej sytuacji brak jest podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., nie wystąpił bowiem szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadniałby przyjęcie, że obciążenie pozwanej kosztami postępowania w niniejszej sprawie jest sprzeczne z zasadami słuszności.

Niezależnie od powyższych rozważań dostrzec trzeba, że porównywalna podstawa prawna do tej, na jaką powołała się pozwana w niniejszym procesie, jest z woli ustawodawcy przesłanką do tego, aby mimo przegrania sprawy pozwany nie był obciążany kosztami, a nawet uzyskał zwrot poniesionych kosztów od strony przeciwnej. Regulację w tym przedmiocie zawiera art. 101 k.p.c.. Przepis ten – podobnie jak art. 102 k.p.c. – zawiera wyjątek od reguły odpowiedzialności za wynik procesu, oraz stanowi: zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Obie przesłanki wskazane w art. 101 k.p.c. muszą być spełnione kumulatywnie. Przesłanka uznania roszczenia ma charakter formalny (sprowadza się do złożenia oświadczenia o uznaniu dochodzonego roszczenia). Brak powodu do wytoczenia sprawy oznacza sytuację, w której postępowanie i postawa pozwanego wobec roszczenia strony powodowej, oceniana zgodnie z doświadczeniem życiowym usprawiedliwiają wniosek, że strona powodowa uzyskałby zaspokojenie roszczenia bez wytoczenia powództwa [por. postanowienie S.N. z dnia 18 kwietnia 1961 roku, IV CZ 23/61; OSPiKA 1962r., nr 5, poz. 121].

Na gruncie niniejszej sprawy opisane wyżej okoliczności faktyczne, w szczególności sposób zachowania się pozwanej w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie KM 1117/15, oznacza brak możliwości zastosowania zarówno art. 102 k.p.c. (którego zastosowanie pozwana niesłusznie uzasadniała brakiem prób przedsądowego rozwiązania sporu), jak i art. 101 k.p.c. (którego zastosowanie wymaga stwierdzenia, że powódka L. F. (1) uzyskałaby zaspokojenie roszczenia w niniejszej sprawie bez wytoczenia powództwa). Pozwana nie podejmowała żadnych czynności w postępowaniu egzekucyjnym, wniosek o umorzenie egzekucji wobec dłużnika L. F. (2) i jego małżonki L. F. (1) złożyła - jak już wspomniano - po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie, a także po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie z powództwa L. F. (2).

W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. i art. 101 k.p.c., kosztami postępowania została obciążona strona pozwana jako przegrywająca proces w całości.

Powódka jest stroną wygrywającą proces, poniesione przez nią koszty to kwota 7.200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, ustalona w oparciu o § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015.1804) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Z uwagi na to, że referendarz sądowy zwolnił powódkę od kosztów sądowych, zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz.U nr 167 poz. 1398 ze zm.) koszty sądowe, których strona powodowa nie miała obowiązku uiścić, nakazano pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Szczecinie. Na koszty te składa się opłata od pozwu w kwocie 6.577 zł.