Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w Ł. odmówił J. S. (1) prawa do emerytury w oparciu o art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy podniósł, że na wymagane 25 lat stażu ubezpieczeniowego, wnioskodawca udokumentował 24 lata i 10 dni, zaś na wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wnioskodawca wykazał 10 lat i 2 dni pracy.

decyzja – k. 26 akt ZUS

W odwołaniu z dnia 3 października 2016 roku, J. S. (1) wniósł o zaliczenie do ogólnego stażu ubezpieczeniowego, okresu pracy w gospodarstwie rolnym dziadków od 1 lipca 1972 do 31 sierpnia 1974 roku. Ponadto wniósł o uznanie, jako okresu pracy w szczególnych warunkach, zatrudnienia w (...) na stanowisku prasowacza, w okresie od 17.04.1989 do 31.08.1996 roku.

odwołanie – k. 2

W odpowiedzi na odwołanie ZUS II Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

odpowiedź na odwołanie – k. 3

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

J. S. (1) urodził się (...).

Dziadkowie wnioskodawcy – ze strony matki – J. i F. Ś. zamieszkiwali we wsi N. gmina (...). Mieli tam gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 7 ha.

Zaświadczenie Starosty (...) k 7 akt ZUS

Wnioskodawca, od dnia 28.11.1958 roku do dnia 30.03.1979 roku był zameldowany na pobyt stały w Ł., przy ul. (...).

Zaświadczenie z Urzędu Miasta Ł. – k 23 akt ZUS

J. S. (1) jeździł do dziadków od dzieciństwa, miał na wsi kolegów. Gdy wnioskodawca przyjeżdżał, to pomagał dziadkom w pracach w gospodarstwie. Pasł krowy, karmił świnie i drób. W okresie letnim wnioskodawca pomagał przy żniwach, a jesienią przy wykopkach. Matka wnioskodawcy pracowała w Ł. i odwiedzała rodziców mniej więcej raz w miesiącu.

J. K. zna wnioskodawcę od dziecka, gdyż mieszka 50 metrów od domu, który zamieszkiwali dziadkowie J. S.. Widywał wnioskodawcę często na wsi, widział jak wnioskodawca pomaga dziadkom.

E. B. także zamieszkuje we wsi N. i zna wnioskodawcę od młodych lat. Wnioskodawca często przyjeżdżał do dziadków, a jak były wakacje, to był na wsi cały czas. Pomagał dziadkom w pracach polowych, wypasał krowy, pomagał w młóceniu zboża.

Wnioskodawca nigdy nie był zameldowany na pobyt stały bądź czasowy u swoich dziadków.

Dowód: zeznania świadka J. K. k 61 odwrót, świadka E. B. k 62, przesłuchanie wnioskodawcy k 76 w zw z k 40

J. S. (1) w okresie od 17.04.1989 do 31.08.1996 roku pracował w (...) S.A. Firma zajmowała się szyciem damskiej odzieży.

W dniu 31.08.1996 roku wnioskodawcy zostało wystawione świadectwo pracy, z którego wynika, że był zatrudniony na cały etat na stanowisku prasowacza.

Wnioskodawca pracował na tym stanowisku razem ze Z. K., J. C. i S. A.. Wszyscy oni prasowali wyroby gotowe przemysłowym żelazkiem parowym. Praca odbywała się na hali, gdzie było 10 bądź 12 stanowisk. Prasowało się na specjalnym stole, ale były również wyroby wymagające prasowania „na wisząco”.

Dowód: zeznania świadka Z. K. k 62, świadka J. C. k 62, świadka S. A. k 62, przesłuchanie wnioskodawcy k 76 w zw z k 40

Wyrokiem z dnia 25.07.2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie o sygnaturze akt VIII U367/16, oddalił odwołanie J. S. (1) od decyzji ZUS II Oddział w Ł. z dnia 26.01.2016 roku, odmawiającej wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury. Wówczas podnoszone były te same okoliczności, a mianowicie brak 25 lat ogólnego staży ubezpieczeniowego i brak 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Okoliczność bezsporna a nadto aka sprawy VIII U 367/16

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów

Sąd nie dał wiary wnioskodawcy oraz przesłuchanym świadkom, co do tego, że w spornym okresie J. S. (1) zamieszkiwał w gospodarstwie rolnym dziadków, a co za tym idzie pracował w gospodarstwie rolnym jako domownik rolnika.

Należy zauważyć, że w latach siedemdziesiątych XX wieku, panujący ustrój społeczno – gospodarczy (ustrój socjalistyczny) wymuszał na obywatelach obowiązek meldunkowy. Jeżeli więc wnioskodawca, jako szesnastolatek przeprowadził się na 2 lata (!) do dziadków, to okoliczność ta byłaby zgłoszona w odpowiednim urzędzie.

Z dokumentu urzędowego wynika natomiast, że wnioskodawca był nieprzerwanie zameldowany w Ł., przy ul. (...).

Sąd nie neguje, że w spornym okresie wnioskodawca przyjeżdżał do dziadków i pomagał im w gospodarstwie rolnym. Jak zeznali świadkowie, wnioskodawca od dziecka przyjeżdżał na wieś i z pewnością był wykorzystywany do pomocy. Nie ma jednak żadnych dowodów na to, że wnioskodawca mieszkał u dziadków. Twierdzenia świadków o tym, co działo się ponad 40 lat temu nie mogą stanowić wyłącznego dowodu na okoliczność pracy J. S. w gospodarstwie rolnym dziadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 - wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Z kolei art. 184 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywołane przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz.43 z zm.).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W § 3 ustawodawca przyjął, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

- przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Zauważyć należy, że istotą przepisu art. 10 ustawy o emeryturach i rentach jest przede wszystkim możliwość zaliczenia okresu ubezpieczenia rolniczego do stażu ubezpieczeniowego, wymaganego do świadczenia pracowniczego. Przepis ten umożliwia ubezpieczonemu nabycie świadczenia z ubezpieczenia pracowniczego, mimo braku wystarczającego stażu pracowniczego, po uzupełnieniu tego stażu wskazanym stażem rolniczym. Choć przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 nie wyznacza warunków, od których wystąpienia uzależnione jest uznanie okresu pracy w gospodarstwie rolnym, jak okresu składkowego (uzupełniającego), to przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.), przesądza wystąpienie dwóch okoliczności, a mianowicie: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie./tak SA w Rzeszowie w wyroku z dnia 3 lipca 2014 r , III AUa 184/14, LEX nr 1489152/

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników /t.j. Dz.U.2016.277/ ilekroć w ustawie jest mowa o:

domowniku - rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:

a) ukończyła 16 lat,

b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Sąd Okręgowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia spornego okresu, jako okresu uzupełniającego staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy.

Jak już zostało podniesione przy ocenie materiału dowodowego, istnieje szereg okoliczności wykluczających możliwość pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym dziadków codziennie, przez wskazany okres. Po raz kolejny należy podkreślić, że wnioskodawca nie został przemeldowany do dziadków, chociaż, jak twierdzi, miał u nich mieszkać przez 2 lata. Oczywiście Sąd nie neguje tego, że wnioskodawca pomagał dziadkom, jak tylko ich odwiedzał. Wykonywał wiele prac, zwłaszcza w okresie przerw świątecznych czy wakacji. Powyższe nie pozwala jednak Sądowi przyjąć, że wnioskodawca udowodnił pracę w gospodarstwie rolnym dziadków przez okres umożliwiający uzupełnienie stażu ubezpieczeniowego do 25 lat, na dzień 31 grudnia 1998 roku.

Sąd również nie uwzględnił wnioskodawcy pracy w (...) SA jako pracy w szczególnych warunkach. Wprawdzie świadkowie zeznali, że wnioskodawca był prasowaczem na cały etat oraz opisali sposób wykonywania tej pracy, to jednak brak akt osobowych i jakichkolwiek dokumentów z tego okresu, uniemożliwia Sądowi zaliczenie tego okresu do pracy w szczególnych warunkach.

Sąd podjął próbę ustalenia przechowywania akt osobowych, ale nie był w stanie tego ustalić. Również pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył, że nie udało mu się odnaleźć miejsca przechowywania tych akt.

Mając powyższe na uwadze, Sąd nie uznał okresu zatrudnienia od 17.04.1989 do 31.08.1996 roku w (...) S.A jako pracy w szczególnych warunkach.

Podsumowując dotychczasowe rozważania należy stwierdzić, że J. S. (1) nie spełnia dwóch przesłanek warunkujących prawo do wcześniejszej emerytury: nie wykazał 25 ogólnego stażu ubezpieczeniowego oraz 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi dla radcy prawnego Z. S. kwotę 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa złote osiemdziesiąt groszy ) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, zgodnie z § 4 ust 3 i § 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z dnia 22 października 2015 r ( Dz. U. z 2015 r poz.1805 ) uznając, że wkład pracy pełnomocnika uzasadnia wysokość zasądzonej opłaty.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy