Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2017r.

Sąd Rejonowy w Giżycku w V Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Węgorzewie w składzie:

Przewodniczący – SSR Dorota Scott - Sienkiel

Protokolant – Marta Kornacka

w obecności Prokuratora Elżbiety Biernackiej

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017r., na rozprawie

sprawy z oskarżenia Urzędu Celnego w O.

przeciwko

1. M. W. (1)

urodzonemu (...) w W.

synowi P. i M. z d. K.

oskarżonemu o to, że: w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo- przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe firmy (...). z o.o, urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatów w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

2. M. G. (1)

urodzonemu (...) w O.

synowi H. i Z. z d. K.

oskarżonemu o to, że: w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo-przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą upoważnioną do działania w imieniu firmy (...) sp. z o.o na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez prezesa zarządu ww. spółki (...), na podstawie umowy serwisowej urządzeń do gier rozrywkowych zawartej dnia 01.09.2015r., urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatu w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

3. P. O. (1)

urodzonemu (...) w W.

synowi E. i K. z d. T.

oskarżonemu o to, że: w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo-przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe firmy (...) sp. z o.o na podstawie umowy serwisowej urządzeń do gier rozrywkowych zawartej dnia 01.09.2015r., urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie, umożliwienie eksploatacji ww urządzeń w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 3, 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

4. B. K.

urodzonemu (...) w O.

synowi A. i I. z d. P.

oskarżonemu o to, że: w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo-przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą upoważnioną do działania w imieniu firmy (...) sp. z o.o urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatu w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

1.  Oskarżonych M. W. (1), M. G. (1), P. O. (1) i B. K. uniewinnia od popełnienia zarzucanych im czynów.

2.  Na podstawie art. 230§2 kpk w zw. z art. 113§1 kks dowód rzeczowy w postaci automatu o nazwie (...) H. M. F. nr (...) zwraca (...) Sp. z o.o. w O..

3.  Kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VK 239/16

UZASADNIENIE

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. W. (1) jest Prezesem Zarządu firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. W dniu 3 września 2015r. spółka zawarła ramową umowę dzierżawy powierzchni ze sklepem (...) M. G. (2), położonym przy ul. (...) w W., reprezentowanym przez M. G. (2). W ramach tej umowy, za czynsz dzierżawny w wysokości 300 złotych, w sklepie został zainstalowany automat o nazwie A. (...) F. nr (...). Automat był serwisowany w tym lokalu na podstawie umowy w zakresie obsługi urządzeń do gier rozrywkowych, zawartej pomiędzy Jota Sp z o.o. z siedzibą w W. a firmą (...) sp z o.o., reprezentowaną przez prezesa P. O. (1). Umowa ta została podpisana w dniu 1 września 2015r. przez M. G. (1), który był upoważniony do działania w imieniu firmy (...) sp. z o.o. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez prezesa zarządu P. O. (1). Nadzór serwisowy nad automatem sprawował B. K.. Działał na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez M. G. (1).

W dniu 14 września 2015r. funkcjonariusze z Oddziału Celnego w E. Urzędu Celnego w O. wykonywali czynności służbowe w W.. Ich zadaniem było wytypować i sprawdzić lokale, w których była organizowana działalność w zakresie gier hazardowych. Ustalili, że w sklepie spożywczo – przemysłowym w W. przy ul. (...) znajduje się automat A. H. M. F. nr (...). Na miejscu kontrolujący przeprowadzili eksperyment procesowy, podczas którego odtworzyli przebieg gry. Stwierdzili, że dostępne na automacie gry posiadają element losowości oraz charakter komercyjny. Ujawnili również, że automat dokonuje wypłat wygranych pieniężnych, jak również to, że do uzyskania możliwości grania na automacie wymagane jest uiszczenie odpłatności za grę. Automat A. H. M. F. nr (...) został zatrzymany, a następnie postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej w G. (...) z dnia 24 czerwca 2016r. został uznany za dowód rzeczowy wraz ze znajdującą się wewnątrz automatu gotówką.

W dniu 1 grudnia 2016r. do tut. Sądu wpłynął akt oskarżenia, w którym M. W. (1) został oskarżony o to, że w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo- przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe firmy (...). z o.o, urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatów w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.) , tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks.

Nadto M. G. (1) został oskarżony o to, że w tym samym miejscu i czasie, będąc osobą upoważnioną do działania w imieniu firmy (...) sp. z o.o na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez prezesa zarządu ww. spółki (...), na podstawie umowy serwisowej urządzeń do gier rozrywkowych zawartej dnia 01.09.2015r., urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatu w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.) tj. o czyn z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks

P. O. (1) również oskarżono o popełnienie wymienionego wyżej przestępstwa, zarzucając mu że w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo-przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą odpowiedzialną za sprawy gospodarcze i finansowe firmy (...) sp. z o.o na podstawie umowy serwisowej urządzeń do gier rozrywkowych zawartej dnia 01.09.2015r., urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie, umożliwienie eksploatacji ww urządzeń w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 3, 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

O popełnienie przestępstwa z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 9 § 3 kks oskarżony został również B. K. jako, że w dniu 14.09.2015r. w sklepie spożywczo-przemysłowym znajdującym się przy ul. (...) w W., będąc osobą upoważnioną do działania w imieniu firmy (...) sp. z o.o urządzał gry na automacie o nazwie (...) H. M. F. nr (...), poprzez wykorzystanie i udostępnianie we wskazanym lokalu ww. automatu w ramach prowadzonej działalności w celach komercyjnych, bez wymaganego zezwolenia i w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzając możliwość uczestnictwa w grach hazardowych z naruszeniem art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych ( tj. Dz.U. z 2015r. poz. 612 ze zm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: zeznania świadków M. G. (2) k. 525v, 9-10, B. W. (1) k. 525v-526 oraz dokumenty w postaci: notatki urzędowej k. 4-5, protokołu z eksperymentu procesowego k. 6- 8, protokołu przeszukania k. 13-15, pokwitowania k. 16, protokołu oględzin rzeczy k. 17-19, dokumentacji fotograficznej k. 20, umowy dzierżawy k. 34-37, umowy k. 38-52, 58-61, kserokopii aktu notarialnego k. 62-64, umowy spółki k. 65-66, wypisu z KRS k. 79-81, 97-100, opinii k. 83-88, protokołu wyjęcia gotówki k. 113, faktury k. 114, 132, wydruku rozliczeń urządzenia k. 115-119, umowy na dostarczenie urządzeń k. 126-131, pisma z Ministerstwa Finansów k. 366

Oskarżeni M. W. (1), M. G. (1), P. O. (1) i B. K., nie przyznali się do popełniania zarzucanych im czynów, odmówili składania wyjaśnień (wyjaśnienia M. W. k. 294-296, M. G. k. 291-292, P. O. k. 286-287, B. K. k. 307-308 ).

Wskazać należy, że czyn zarzucany wszystkim oskarżonym, stypizowany w art. 107§1 kks stanowi tzw. normę blankietową, gdyż komplet znamion czynu zabronionego można ustalić dopiero po analizie przepisów ustawy, wbrew którym sprawca daną grę urządza lub prowadzi. W tym przypadku chodzi o przepisy tzw. ustawy hazardowej czyli ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych (Dz.U. 2009.201.1540 z późn. zm.). Z art. 3 tejże ustawy wynika, że urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Zasady te określa m.in. art. 6 ust. 1 cyt. Ustawy który przewiduje, że działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Nadto art. 14 ust. 1 Ustawy wskazuje, że urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, w tym turniejów gry pokera, gier w kości oraz gier na automatach jest dozwolone wyłącznie w kasynach gry na zasadach i warunkach określonych w zatwierdzonym regulaminie i udzielonej koncesji lub udzielonym zezwoleniu, a także wynikających z przepisów ustawy. (w brzmieniu po nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 12 czerwca 2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych; przed nowelizacją art. 14 ust. 1 przewidywał, że „urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry”). Grami na automatach są gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których gra zawiera element losowości (art. 2 ust. 2 Ustawy).

Bezsporny w niniejszej sprawie jest fakt wydzierżawienia spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. powierzchni w sklepie (...) M. G. (2) w W. przy ul. (...) w W., gdyż wynika to wprost z treści umowy, zawartej między tymi podmiotami (ramowa umowa dzierżawy k. 34-36). Nie budzi żadnych wątpliwości to, że automat o nazwie (...) H. M. F. nr (...), który został zamontowany w wymienionym lokalu, był automatem do gry w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych. Wskazuje na to wynik przeprowadzonego w dniu kontroli eksperymentu procesowego na automacie (...) H. M. F. nr (...), podczas którego odtworzono przebieg gry (protokół z eksperymentu procesowego k. 6-8). Znajduje to również potwierdzenie w zeznaniach świadka właścicielki sklepu przy ul. (...) w W. - M. G. (2) oraz B. W. (1), funkcjonariusza celnego, który podejmował czynności służbowe w tym lokalu. Z ich relacji wynika wprost, że gry przeprowadzane na automacie (...) H. M. F. nr (...) zawierały element losowości i zdolność percepcji gracza, jego sprawność nie miały żadnego wpływu na wynik gry. Jednocześnie automat posiadał możliwość wypłaty wygranej pieniężnej (zeznania M. G. k. 525v, 9-10, zeznania B. W. k. 525v-526). Wskazać również należy, że z opinii biegłego, oceniającego w innej sprawie automaty o takich samych cechach i marce, jak automat (...) H. M. F. nr (...) wynikało, iż oferują one gry o jakich mowa w Ustawie (o grach hazardowych. (opinia biegłego k. 83-88). Udział każdego z oskarżonych w urządzaniu gier na przedmiotowym automacie również nie budzi wątpliwości - wynika on z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym załączonej dokumentacji, której żadna ze stron nie kwestionowała ( umowy k. 38-52, 58-61, kserokopii aktu notarialnego k. 62-64, umowy spółki k. 65-66, wypisu z KRS k. 79-81, 97-100 protokołu wyjęcia gotówki k. 113, faktury k. 114, 132, wydruku rozliczeń urządzenia k. 115-119,).

Aktualnie nie ma również wątpliwości w zakresie obowiązywania art. 107§1 kks i jego stosowania wobec jednostek na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, choć przez wiele lat kwestia ta budziła spory i prowadziła do rozbieżności interpretacyjnych.

Art. 8 dyrektywy 98/34 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998r., ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, przewiduje obowiązek a przekazania Komisji Europejskiej wszelkich projektów regulacji technicznych przed ich przyjęciem, tak aby Komisja Europejska miała możliwość oceny zgodności takich projektów z prawem europejskim. Polska ustawa o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009r. nie została przekazana Komisji Europejskiej celem przeprowadzenia notyfikacji i z tego powodu zaistniało szereg wątpliwości interpretacyjnych dotyczących skutków tego zaniechania. Pojawiały się interpretacje zgodnie z którymi, w związku z wadliwą notyfikacją przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, jako technicznego, art. 107§1 kks jest bezskuteczny w polskim systemie prawnym, a co za tym idzie nie może być podstawą represji karnej wobec jednostek na terenie RP. Nie było również jednolitego stanowiska odnośnie tego, czy przepis art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych jest przepisem technicznym, a w związku z tym, czy on również powinien być notyfikowany.

Problem ten był przedmiotem wielu rozważań polskich sądów powszechnych, administracyjnych oraz Sądu Najwyższego. Kwestię tę rozpatrywał również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 19 lipca 2012 roku, wydanym w sprawach połączonych C-213/11, C214/11 i C217/11 (F. (...) i inni) jednoznacznie wskazał, że przepisy tego rodzaju jak art. 14 ust. 1 Ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009r., zgodnie z którym urządzanie gier na automatach dozwolone jest jedynie w kasynach gry, należy uznać za „przepis techniczny: w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34 (pkt 25 uzasadnienia). Na bazie tego orzeczenia pojawiły się interpretacje, zgodnie z którymi art. 6 ust, 1 ustawy hazardowej, jako że nierozerwalnie złączony z art. 14 ust. 1, również jest przepisem technicznym. (taki pogląd wyrażony został m.in. w wyroku SN z dnia 27 listopada 2014r. w sprawie IIK 55/14).

W dniu 3 września 2015 roku weszła w życie ustawa z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych (Dz.U. z 2015 roku poz. 1201). Ustawa zmieniająca została tym razem notyfikowana przez Komisję Europejską w dniu 5 listopada 2014 roku pod numerem 2014/0537/PL. Stosownie do treści art. 1 pkt 7 ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych przepis art. 14 ust. 1 otrzymał nowe brzmienie i stanowi, że "Urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty, w tym turniejów gry pokera, gier w kości oraz gier na automatach jest dozwolone wyłącznie w kasynach gry na zasadach i warunkach określonych w zatwierdzonym regulaminie i udzielonej koncesji lub udzielonym zezwoleniu, a także wynikających z przepisów ustawy". W ten sposób przepis ten został notyfikowany zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym zgodnie z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039). Jednocześnie art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie był notyfikowany.

W Polsce nadal istniały wątpliwości interpretacyjne, czy art. 6 ust 1 ustawy o grach hazardowych, jako że ściśle związany z art. 14 ust. 1 tejże ustawy, nie jest również przepisem technicznym i nie powinien on być poddany notyfikacji. W tej sprawie wypowiedział się TSUE w orzeczeniu z dnia 13 października 2016r. wskazując wprost, że przepisem technicznym nie jest art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych , przewidujący że działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Ponieważ przepis taki jak art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie stanowi „przepisu technicznego” w rozumieniu dyrektywy 98/34, więc nie wymagał on notyfikacji.

Wątpliwości w tym zakresie rozstrzygnął ostatecznie Sąd Najwyższy w uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 19 stycznia 2017r. w sprawie I KZP 17/16 Z treści tego orzeczenia wynika, że „kolizja prawa krajowego z prawem unijnym, w świetle zasady bezpośredniego stosowania prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji), może prowadzić do zastąpienia przepisów krajowych uregulowaniami prawa unijnego albo do wyłączenia normy prawa krajowego przez bezpośrednio skuteczną normę prawa Unii Europejskiej. W konsekwencji, norma niestosowania krajowego przepisu technicznego, którego projektu nie notyfikowano Komisji Europejskiej, wynikająca z dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.Urz. UE L z 1998 r. Nr 204, s. 37 ze zm.), wyłącza możliwość zastosowania w sprawie o przestępstwo z art. 107 § 1 KKS przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 612) w pierwotnym brzmieniu. Natomiast art. 6 ust. 1 tej ustawy mógł i może nadal stanowić uzupełnienie normy blankietowej zawartej w art. 107§1 KKS, o ile okoliczności faktyczne konkretnej sprawy pozwalają na ustalenie, że przepis ten ma zastosowanie i został naruszony”.

Wskazać nadto należy, że ustawa z dnia 12 czerwca 2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych wprowadziła przepisy przejściowe, bowiem zgodnie z art. 4 „podmioty prowadzące działalność w zakresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 lub w art. 7 ust. 2, w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy mają obowiązek dostosowania się do wymogów określonych w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, do dnia 1 lipca 2016 r.” Przepis ten nie wprowadził rozróżnienia na podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie gier hazardowych zgodnie z przepisami ustawy o grach hazardowych tj. po uzyskaniu koncesji i rejestracji automatu do gier, na terenie kasyna do gry oraz na podmioty prowadzące taką działalność bez tych wymogów. Brak takiego rozróżnienia doprowadził do kolejnych rozbieżności w praktyce sądowej. Zagadnienie to zostało rozstrzygnięte ostatecznie przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 2016r. w sprawie I KZP 1/16. Sąd Najwyższy stwierdził, że przepis art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych zezwalający podmiotom prowadzącym w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej działalność w zakresie, o którym mowa wyżej na dostosowania się do wymogów określonych w znowelizowanej ustawie o grach hazardowych do dnia 1 lipca 2016 r., dotyczy jednak wyłącznie podmiotów, które prowadziły taką działalność zgodnie z ustawą o grach hazardowych w brzmieniu sprzed 3 września 2015 r. (na podstawie koncesji albo zezwolenia).

W przedmiotowej sprawie czyn zrzucany wszystkim oskarżonym został popełniony w dniu 14 września 2015r., a więc po wejściu w życie ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 roku poz. 1201), z prawidłowo notyfikowanym przepisem art. 14 ust. 1 tejże ustawy (co miało miejsce w dniu 3 września 2015r.). Jednocześnie orzeczenie Sądu Najwyższego w z dnia 19 stycznia 2017r. w sprawie I KZP 17/16 rozwiało wątpliwości w zakresie istnienia obowiązku notyfikowania art. 6 ust. 1 (przepis ten nie został notyfikowany, ale z uwagi na to, że nie był „przepisem technicznym”, nigdy nie było takiej potrzeby). Nadto orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2016r. w sprawie I KZP 1/16 rozwiało wątpliwości co do tego, jakie podmioty objęte zostały „okresem dostosowawczym” wynikającym z przepisów przejściowych ustawy z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych (podmioty, które nie prowadziły działalności zgodnie z tzw. ustawą hazardową w brzmieniu sprzed 3 września 2015r. nie zostały objęte tymi uregulowaniami). Obecnie nie ma zatem żadnych wątpliwości, że zachowanie oskarżonych z dnia 14 września 2015r. wyczerpało znamiona przestępstwa, stypizowanego w art. 107§1 kks. Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest natomiast to, czy oskarżeni w chwili popełniania czynów uświadamiali sobie ich bezprawność.

Jedną z podstawowych zasad porządku prawnego jest zasada nullum crimen sine lege, która oznacza, że zakaz dokonywania określonych zachowań pod groźbą kary musi być określony w ustawie. Ustawa musi określać zachowanie zabronione w taki sposób, by można było jednoznacznie odróżnić typy zachowań zabronionych przez przepisy, od zachowań, które nie są zabronione. Adresat normy prawnej musi otrzymać nie budzącą wątpliwości informację, jakie czyny są zakazane i popełnienie jakich czynów będzie pociągać za sobą odpowiedzialność karną. Oznacza to tym samym, że z punktu widzenia porządku prawnego, każda jednostka może robić wszystko to, co nie jest wyraźnie przez prawo zabronione. (Kodeks karny. Cześć ogólna Komentarz do kk t.1 Kazimierz Buchała, Andrzej Zoll, Zakamycze 1998, s. 27). Od osób prowadzących działalność gospodarczą i to w zakresie koncesjonowanym należy oczywiście wymagać by dochowały one należytej, profesjonalnej staranności w zakresie znajomości przepisów. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 1997r. w sprawie II KKN 124/96 , który wskazał, że „nie można skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możność to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale wręcz w sposób wyraźny z takiej możliwości zrezygnował.” Sytuacja, o której mowa w przytoczonym orzeczeniu, w niniejszej sprawie nie miała jednak miejsca. Oskarżonym znany był obowiązujący stan prawny, jak też i to, że nie było jednolitego stanowiska w zakresie obowiązywania i stosowania przepisu art. 107§1 kks i uzupełniających go norm tzw. ustawy hazardowej czyli ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych (Dz. U. 2009.201.1540 z późn. zm.). Wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie istniały od wielu lat, zaś kolejne orzeczenia polskich sądów oraz opinie wyrażane w doktrynie mogły utwierdzać oskarżonych w przekonaniu, że działają zgodnie z prawem. Wskazywały one bowiem, że w związku z brakiem notyfikacji odpowiednich przepisów tzw. ustawy o grach hazardowych, uregulowania te nie mogą być podstawą odpowiedzialności karnoskarbowej (np. orzeczenia wymienione na k. 74-75, k.144, opinia dr. A. Frąckowiak – Adamskiej k. 183-193). Wszelkie niejasności w kwestii obowiązywanie przepisów art. 107§1 kks i związanych z nim norm art. 6 ust. 1 i 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, zostały ostatecznie rozstrzygnięte w tym zakresie dopiero w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017r. w sprawie I KZP 17/16, a więc po 16 miesiącach licząc od daty czynu. Wskazać nadto należy, że również w zakresie obowiązywania przepisów przejściowych, wprowadzonych w art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych, nie obowiązywała jednolita ich interpretacja. Zapadało wiele orzeczeń, które mogły utwierdzać oskarżonych w przekonaniu, że dotyczą one wszystkich prowadzących działalność w zakresie art. 6 ust. 1-3 i art. 7 ust. 2 ustawy o grach hazardowych, nie tylko tych, którzy prowadzili legalnie działalność z zakresu gier hazardowych (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 23 stycznia 2017r. w sprawie IIK 492/16 i przytoczone w nim orzeczenia k. 523-524). Spór interpretacyjny w tym zakresie zakończyło dopiero orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2016r. w sprawie I KZP 1/16, o którym była mowa wyżej, a który również zapadł dużo później, niż popełnione zostały czyny zabronione, zarzucane oskarżonym. Zatem kwestia wykładni art. 4 ustawy nowelizującej ustawę o grach hazardowych budziła co najmniej do dnia 28 kwietnia 2016r. wątpliwości w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych (o czym świadczy m.in. pytanie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu).

Sam fakt funkcjonowania w obrocie prawnym, na dzień zarzucanych oskarżonym czynów, sprzecznych orzeczeń sądowych, w zakresie obowiązywania przepisów ustawy o grach hazardowych, stanowiących dopełnienie blankietowej normy art. 107§1 kks oraz wątpliwości w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych odnośnie art. 4 ustawy nowelizującej ustawę o grach hazardowych, rodził stan niepewności prawnej i budził uzasadnione wątpliwości co do umyślnego charakteru działania oskarżonych. Należy zgodzić się z prokuratorem Prokuratury Okręgowej w Łodzi, który w postanowieniu o umorzeniu śledztwa prowadzonego m. in. przeciwko M. W. (1) o szereg czynów w z art. 107§1 kks z dnia 30 grudnia 2016r. w sprawie sygn. akt PO II Ds.56.016 (k. 417-510) stwierdził, że podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą nie można zarzucać umyślnego naruszenia normy prawnej, która budzi tego rodzaju wątpliwości, że jej właściwa wykładnia wymaga czegoś więcej aniżeli zasięgnięcia profesjonalnej porady prawnej w danej sferze.

Reasumując, w zakresie strony podmiotowej przestępstw zarzucanych oskarżonym- przede wszystkim w zakresie umyślnego charakteru naruszenia normy art. 107§1 kks i uzupełniających ją przepisów ustawy o grach hazardowych- zachodzą uzasadnione, nie dające się usunąć wątpliwości, które zgodnie z dyrektywą wyrażoną w art. 5§2 kpk należy interpretować na korzyść oskarżonych. W konsekwencji należy uznać, że oskarżeni zarzucanych im czynów dopuścili się nieumyślnie, podczas gdy przestępstwo z art. 107§1 kks może być popełnione- zgodnie z art. 4§1 kks- tylko umyślnie.

W związku z powyższym wszystkich oskarżonych należało uniewinnić od popełnienia zarzucanych im czynów.

Zgodnie z treścią art. 230§2 kpk w zw. z art. 113§1 kks dowód rzeczowy w postaci automatu o nazwie A. (...) F. nr (...) zwrócono (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., uznając iż jest on zbędny dla postępowania karnego.

O kosztach orzeczono stosownie do treści art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 113§1 kks.