Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 kwietnia 2017r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący-Sędzia SSO Karol Kołodziejczyk

Sędziowie SSO Leszek Mazur (spr.)

SSO Jolanta Janas

Protokolant sekr. sądowy Kamil Serwa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2017r.

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w W.

z udziałem A. F.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 24 listopada 2016r.

sygn. akt II Ns 1057/14

postanawia :

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI Ca 238/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 24.11.2016 r. sygn. akt II NS 1057/15 k.208 Sąd Rejonowy w Częstochowie oddalił wniosek (...) S.A. z siedzibą w W. o ustanowienie na jego rzecz na nieruchomości położonej w miejscowości Ł., gmina B., oznaczonej jako działki o nr ewidencyjnych (...) oraz (...) o pow. 0,4054 ha, będącej własnością uczestniczki, A. G. służebności przesyłu, polegającej na prawie korzystania z tejże nieruchomości dla potrzeb eksploatacji istniejących na niej urządzeń telekomunikacyjnych w postaci napowietrznego kabla światłowodowego (...) o długości 18, pojedynczego słupa telekomunikacyjnego z podporą oraz zasobnikiem kablowym zakopanym pod słupem, zgodnie z jej przeznaczeniem, a także zapewnienie wnioskodawcy i osobom działającym na jego zlecenie swobodnego dostępu o tych urządzeń w celu przeprowadzenia koniecznych remontów, konserwacji. modernizacji, usuwania awarii, wymiany i budowy nowych kabli w istniejącej kanalizacji telekomunikacyjnej z obowiązkiem każdorazowego doprowadzenia terenu do stanu pierwotnego w tym zakresie za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 450 brutto, ze szczegółowym ustaleniem przebiegu infrastruktury przez biegłego.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny.

Uczestniczka postępowania A. F. jest właścicielką nieruchomości położonej w miejscowości Ł., gmina B., oznaczonej jako działki nr (...), o łącznej pow. 0,4132 ha, dla której w IX Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Częstochowie urządzona jest Kw. nr CZlC/ (...). Własność przedmiotowej nieruchomości nabyła w drodze dziedziczenia (dowód: odpis KW (...) k. 203-204). Należące do uczestniczki postępowania działki numer (...) stanowią na gruncie jedną całość. Działki zabudowane są przylegającymi do siebie, piętrowymi budynkami mieszkalnymi. W dacie wniesienia wniosku na działce należącej do uczestniczki postępowania, oznaczonej numerem (...) zlokalizowany był słup wsporczy, zamocowany w gruncie przy pomocy dwóch żelbetowych szczudeł oraz słup wsporczy będący wzmocnieniem głównego słupa podtrzymującego. Nad działką nr (...) oraz nad działką nr (...) przebiegał kabel światłowodowy o oznaczeniu (...). Długość linii telekomunikacyjnej przebiegającej nad działką numer (...) wynosiła 16,12 m od punktu 4 do punktu 7, długość linii telekomunikacyjnej przebiegającej nad działką nr (...) wynosiła 2,04 m, od punktu 7 do punktu nr 10, tj. łącznie długość linii wynosiła 18,16 m. Słup wsporczy na działce uczestniczki był w złym stanie technicznym. Na działce (...) nie ma żadnych urządzeń przesyłowych. Przedmiotowe urządzenia przesyłowe stanowiły własność (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na podstawie umowy sprzedaży i leasingu zwrotnego z dnia 31.01.2009 r. zawartej z (...) S.A. W oparciu o powołaną umowę korzystający (...) S.A. w W. zobowiązała się przenieść na finansującego (...) Sp. z o.o. w W. i przeniósł jego posiadanie. Zgodnie z postanowieniami § 6 umowy przedmiot leasingu pozostaje własnością finansującego przez cały okres leasingu. (...) S.A. uprawniona była do prowadzenia negocjacji w imieniu obydwu spółek, na etapie przesądowym (dowód: umowa sprzedaży i leasingu zwrotnego k. 31-37, oględziny k.76-88, opinia biegłego sądowego M. S. (1) k. 133-152,175-176). Pismem z dnia 27.09.2013 r. pełnomocnik uczestniczki postępowania A. F. wezwał (...) S.A. z siedzibą w W. do przywrócenia stanu poprzedniego poprzez poprowadzenie urządzeń przesyłowych tj. słupa oraz linii telefonicznej poza obrębem nieruchomości gruntowej, stanowiącej działki numer (...) położonej w Ł., gmina B., a w związku z tym usunięcie aktualnie się tam znajdujących słupa i kabli wykorzystywanych do zapewnienia telekomunikacji. Nadto pełnomocnik uczestniczki postępowania zażądał wypłaty wynagrodzenia w wysokości 36 000 zł za bezumowne korzystanie z części przedmiotowej nieruchomości przez okres ostatnich 10 lat, ewentualnie w razie niemożności przywrócenia stanu poprzedniego, zażądał zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem w wysokości 300 zł miesięcznie. W odpowiedzi na skierowane wezwanie pełnomocnik (...) S.A. w W. odmówił wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie informując jednocześnie, że w odniesieniu do pozostałych roszczeń (...) S.A. wystąpi na drogę postępowania sądowego celem uregulowania spornego stanu prawnego urządzeń telekomunikacyjnej (dowód: odpis pełny KRS (...) k. 7-10, pismo pełnomocnika (...) S.A. w W. z dnia 12.12.2013 r. k.21-2lv, wezwanie pełnomocnika A. G. k. 22-23v). W toku postępowania przed Sądem Rejonowym operator (...) S.A. zobowiązał się względem uczestniczki postępowania A. F. do dokonania przebudowy infrastruktury teletechnicznej będącej przedmiotem niniejszego postępowania i zmianę miejsca posadowienia urządzeń przesyłowych w stosunku do ich obecnej lokalizacji, przy czyn nowo wybudowana infrastruktura telekomunikacyjna miała być własnością (...) S.A. Proponowana przebudowa wówczas istniejącego słupa drewnianego zakładała jego wymianę na pojedynczy drewniany słup uszczudlony, który zostanie przełożony 8 m w lewą stronę, w kierunku ogrodzenia nieruchomości, co zobrazowane zostało na szkicu sytuacyjnym złożonym do akt sprawy. Na słupie miały zostać podwieszone pojedyncze kable telekomunikacyjne, wychodzące w obydwu kierunkach. W toku niniejszego postępowania między uczestniczką postępowania, a wskazanym operatorem trwały negocjacje, zakończone ostatecznie wykonaniem w czerwcu 2016 r. planowanych prac modernizacyjnych słupa przez jego wymianę na słup drewniany pojedynczy i jego przesunięcia do granicy nieruchomości. Uprzednio istniejący słup, niepotrzebne kable, zwój i puszka zostały usunięte. W dniu 21.07.2016 r. doszło do połączenia w trybie art. 492 § 1 pkt. 1 k.s.h. spółek poprzez przejęcie całego majątku między innymi (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako spółki przejmowanej przez (...) Spółkę Akcyjną jako spółkę przejmującą (dowód: postanowienie Sądu Rejonowego dla M.St. Warszawy w Warszawie z dnia 30 września 2016 roku k. 189, zaświadczenie o dokonaniu wpisu k. 190, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców numer KRS (...) k. 191-200, zeznania uczestniczki postępowania A. F. k. 205-207 ).

Apelację k.225-226 od tego postanowienia złożyła wnioskodawczyni zarzucając Sądowi I instancji;

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tzn. art. 305 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 305 ² § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że warunkiem sine qua non ustanowienia służebności przesyłu jest uprzednie wezwanie właściciela nieruchomości obciążonej do dobrowolnego ustanowienia owej służebności, podczas gdy prawidłowa wykładania powołanych przepisów winna prowadzić do wniosku odwrotnego, tzn. że brak wezwania właściciela nieruchomości obciążonej do dobrowolnego ustanowienia służebności przesyłu nie stanowi przeszkody do ustanowienia jej w drodze postępowania sądowego;

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i oddalenie wniosków o ustanowienie służebności na działce uczestniczki, pomimo, że zebrany w spraw materiał dowodowy prowadził do wniosku o zasadności żądania wnioskodawcy co do zasady, albowiem w sprawie istnieją materialno prawne i faktyczne podstawy do ustanowienia służebności przesyłu w miejscu, w którym faktycznie przebiegają urządzenia telekomunikacyjne;

3.  nierozpoznanie istoty sprawy i oddalenie wniosku pomimo tego, że przez nieruchomość uczestniczki przebiega sieć telekomunikacyjna, która wchodzi w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy, jest eksploatowana a co za tym idzie wyczerpana jest przesłanka z art. 305 ¹ k.c.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje.

Apelacja jest niezasadna.

Sąd odwoławczy podziela ustalenia Sądu I instancji oraz ich ocenę dokonaną przez ten Sąd.

I. Zarzut sformułowany w pkt. 1 apelacji, tzn. naruszenie art. 305 ^{( 1)} § 1 k.c. w zw. z art. 305 ^{( 2)} § 1 k.c. jest mało zrozumiały i mało adekwatny do okoliczności istniejących w sprawie niniejszej. Skarżący zarzuca Sądowi Rejonowemu błędną wykładnię powołanych przepisów polegającą na przyjęciu, że warunkiem sine qua non ustanowienia służebności przesyłu jest uprzednie wezwanie właściciela nieruchomości obciążonej do dobrowolnego ustanowienia owej służebności, podczas gdy, zdaniem skarżącego, prawidłowa wykładania powołanych przepisów winna prowadzić do wniosku odwrotnego, tzn. że brak wezwania właściciela nieruchomości obciążonej do dobrowolnego ustanowienia służebności przesyłu nie stanowi przeszkody do ustanowienia jej w drodze postępowania sądowego. Zarówno zarzut, jak i jego uzasadnienie mają charakter czysto teoretyczny i nie nawiązują do sytuacji ustalonej w niniejszej sprawie, do których Sąd Rejonowy wyraźnie się odniósł w swoich wywodach na temat związku między ustanowieniem służebności w drodze umowy i na drodze sądowej. Sąd Rejonowy jasno wskazał na prymat umownego ustanowienia służebności, zrelacjonował pertraktacje prowadzone z uczestniczką postępowania najpierw przez (...) Sp. z o.o. w W., a następnie przez (...) S.A., oraz wskazał na pewien dualizm jaki powstał w działaniu skarżącego, który doprowadził do tego, że stracił on przegląd sytuacji w niniejszej sprawie. Wnioskodawcą był początkowo (...) Sp. z o.o. w W., ale stroną negocjacji w zakresie pierwotnego wniosku był (...) S.A., nie będący stroną postępowania sądowego. Rokowania te zakończyły się usunięciem urządzeń przesyłowych objętych wnioskiem i posadowieniem nowych w zmienionym w stosunku do pierwotnego położenia. Odnośnie nowego posadowienia urządzeń nie było już jednak pertraktacji, co doprowadziło Sąd Rejonowy do następującej konkluzji; ’’…Wnioskodawca (...) S.A. z siedzibą w W. nie wykazał, aby podjął się rokowań z uczestniczką postępowania A. F. dotyczącym zawarcia umowy ustanowienie służebności przesyłu w zakresie posadowionych przez siebie w toku postępowania nowych urządzeń, a tym samym nie wykazał, aby ustanowienie tej służebności było niemożliwe w drodze umowy, co stanowi jedną z przesłanek uwzględnienia wniosku o ustanowienie służebności przesyłu…’’ (por. fragment uzasadnienia zaskarżonego postanowienia k.247-248). Konkluzję tę należy uznać za trafną i adekwatną do ustalonego stanu faktycznego, w przeciwieństwie do zarzutu skarżącej, który ma charakter ogólnikowy, teoretyczny i oderwany od stanu faktycznego sprawy.

II. Wskazana w pkt. I powyżej okoliczność miała jednak znaczenie uzupełniające, ponieważ o oddaleniu wniosku przesądził brak modyfikacji wniosku stosownie do zmienionej w toku postępowania sytuacji spornych urządzeń. Zmiana została dokonana w czerwcu 2016 r. i polegała na wymianie tzw. słupa drewniany uszczuplonego na słup pojedynczy i jego przesunięcia do granicy nieruchomości. Uprzednio istniejący słup. niepotrzebne kable, zwój i puszka zostały usunięte (por. uzasadnienie zaskarżonego postanowienia k.244). Zmiana ta była awizowana przez pełnomocnika uczestniczki postępowania podczas rozprawy dnia 6.10.2016 r., ale pełnomocnik ówczesnego wnioskodawcy, tzn. (...) Sp. z o.o. w W. nie był w stanie zająć w tej kwestii stanowiska (por. następujący fragment protokołu rozprawy k.201-202; ’’…Oświadcza, iż doszło do zmiany przebiegu służebności, został wymieniony słup i przesunięty w stronę ogrodzenia, a zatem opinia geodezyjna straciła na aktualności,. Wnosi o wynagrodzenie w kwocie 8 000 zł., bowiem kable nadal są przy tarasie. Pełnomocnik wnioskodawcy oświadcza, iż słup i kable są własnością firmy (...). Oświadcza, iż w dniu dzisiejszym nie jest w stanie 2 sprecyzować stanowiska…’’). Na kolejny termin rozprawy pełnomocnik skarżącego w ogóle się nie stawił mimo prawidłowego zawiadomienia (por. protokół rozprawy k.205). Fakt demontażu dotychczasowych urządzeń oraz zmiany posadowienia słupów i przebiegu linii został ustalony na podstawie zeznań uczestniczki przesłuchanej w charakterze strony (por. protokół rozprawy k.206-207). Zmiana ta spowodowała, że dotychczasowy wniosek stał się nieadekwatny do nowych okoliczności, podobnie jak materiał dowodowy, w szczególności opinia geodezyjna biegłego M. S.. Zasadność działania Sądu i a zarazem niezasadność zarzutów skarżącej opisują dwa przepisy, a mianowicie art. 321 § 1 k.p.c. oraz art. art. 316 § 1 k.p.c. Zgodnie z pierwszym z powołanych przepisów Sąd wydaje orzeczenie biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, a zgodnie z drugim nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.

III. Nietrafne są zarzuty sformułowane w pkt. 2 i 3 apelacji, w których jest mowa o tym, że co do zasady żądanie skarżącej jest słuszne, a przesłanki z art. 305 ¹ k.c. zostały wykazane. Twierdzenia te pomijają fakty opisane powyżej w pkt. I i II pozwalające na ocenę przeciwną, tzn. że w zmienionych okolicznościach, których skarżąca nie zauważyła lub które przemilcza, przesłanki określone w art. 305 ¹ k.c. nie zostały wykazane. Nie jest wystarczające wykazanie zasadności żądania co do zasady, gdyż nie da się ustanowić służebności nie określając np. jej dokładnego przebiegu. Wniosek został sformułowany w roku 2014 a w roku 2016 nastąpiła zmiana wymagająca ponownego zdefiniowania przebiegu służebności, czego skarżąca nie uczyniła.

IV. O braku rozpoznania istoty sprawy nie może być mowy, gdyż Sąd badał merytorycznie żądanie wnioskodawcy jak również zarzuty uczestniczki postępowania.

Mając na względzie wskazane argumenty Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.