Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 września 2016 roku ( (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku J. W., odmówił mu prawa do emerytury kolejowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca nie osiągnął wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat.

(decyzja – k. 9 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę z dnia 29 sierpnia 2016 roku)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, w dniu 13 października 2016 roku wnioskodawca złożył odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania J. W. podniósł, że wcześniejszą decyzją organ rentowy nie przyznał mu emerytury, ponieważ nie został udowodniony wymagany okres 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze. Wnioskodawca wskazał, że w (...) pracował na stanowisku rewidenta taboru kolejowego I klasy i to stanowisko w rozumieniu rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Podniósł on, że art. 184 ustawy emerytalnej pozwala przejść na wcześniejszą emeryturę m.in. osobom, które do końca 2008 roku nie zdołały ukończyć wymaganego w przepisach wieku, ale w dniu 1 stycznia 1999 roku miały przynajmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych lub 25 lat tych okresów (w przypadku mężczyzn), w tym 15 lat zatrudnienia na kolei. Zdaniem wnioskującego spełnia on wszystkie przesłanki do nabycia prawa do emerytury.

(odwołanie – k. 2 – 3)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w dniu 22 listopada 2016 roku wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu przytoczono argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto organ rentowy podniósł, że postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2016 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 2931/15 na skutek rozpoznania odwołania wnioskodawcy od decyzji 23 września 2015 roku organu rentowego o odmowie prawa do emerytury pomostowej – zostało umorzone postępowanie w sprawie, a wniosek o przyznanie emerytury kolejowej lub emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach przekazany organowi rentowemu celem rozpoznania. W zakresie emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach organ rentowy wskazał, że kwestia ta była przedmiotem rozpoznania przez organ rentowy, który decyzją z dnia 27 lutego 2014 roku odmówił prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku wymaganego 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Od powyższej decyzji wnioskodawca nie złożył odwołania i decyzja ta stała się prawomocna.

(odpowiedź na odwołanie – k. 18 – 18 verte)

Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w stawce 150 % stawki podstawowej plus VAT podnosząc, że koszty te nie zostały płacone w całości ani w części.

(stanowisko pełnomocnika wnioskodawcy – protokół z rozprawy z dnia 11 maja 2017 roku – k. 31)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. urodził się w dniu (...) i wiek 60 lat osiągnął w dniu 15 lutego 2014 roku. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(bezsporne)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku J. W. udowodnił w sumie 23 lata, 11 miesięcy i 26 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(bezsporne)

Wnioskodawca z zawodu jest tokarzem. Od dnia 18 lipca 1972 roku do 9 czerwca 1996 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) na stanowisku rewidenta taboru kolejowego I klasy.

(świadectwo pracy – k. 13 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę pomostową z dnia 5 czerwca 2015 roku)

W okresie od 25 października 1975 roku do 15 października 1977 roku odbył zasadniczą służbę wojskową.

(świadectwo pracy – k. 13 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o emeryturę pomostową z dnia 5 czerwca 2015 roku notatka służbowa k.66 akt osobowych)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy J. W. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem żądania było przyznanie prawa do emerytury kolejowej, z uwagi na jego pracę na stanowisku rewidenta trakcji kolejowej.

Podstawę prawa do tzw. emerytury kolejowej stanowi art. 50 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U z 2016 r. poz. 887 ze zm.), a podstawę jej nabycia – art. 46 ustawy.

Prawo do emerytury kolejowej zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 40, przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio (art.50 ust.2 ustawy).

Zgodnie z art. 46 ustawy prawo do emerytury, na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, nie zawrze umowy o przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia 1999 r., uważa się, że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (art. 46 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Treść przepisu art. 40 ustawy emerytalnej wskazuje, że kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;

2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Natomiast zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 - wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Z kolei art. 184 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wnioskodawca niewłaściwie powołuje się na art. 184 ustawy emerytalnej, który jego zdaniem stanowi podstawę nabycia prawa do emerytury.

Podkreślenia wymaga, że przepis art. 50 oraz art. 184 ustawy emerytalnej stanowią autonomiczne i odrębnie względem siebie podstawy nabycia prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. Nie jest uprawnione łączenie obu tych przepisów, aby wyinterpretować, że prawo do emerytury na podstawie art. 184 przysługuje ubezpieczonemu niespełniającemu do dnia 1 stycznia 1999 r. wymagań stażowych. Artykuł 184 ustawy emerytalnej odnosi się do ubezpieczonych, którzy do dnia wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 1999 r.) nie osiągnęli jeszcze wymaganego wieku, o którym stanowią: art. 32, 33, 39 i 40, lecz w całości spełnili do tej daty ustawowo określone wymagania stażowe (tzw. ogólne i szczególne). Natomiast art. 50 ustawy emerytalnej daje prawo do emerytury tym ubezpieczonym, którzy wszystkie warunki do emerytury kolejowej (wiek emerytalny oraz staż emerytalny, w tym 15 lat zatrudnienia na kolei - art. 40) spełnili do 31 grudnia 2008 r. (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 17 czerwca 2014 r. II UK 43/14, Legalis nr 1385245).

Podkreślić należy, że wnioskodawca w sposób nieuprawniony wnosi o przyznanie mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, pomimo, że do dnia 1 stycznia 1999 roku nie osiągnął wymaganego 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, do dnia 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił 23 lata, 11 miesięcy i 26 dni łącznie okresów składkowych i nieskładkowych, co nie zostało przez niego zakwestionowane.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest spełnienie wyłącznie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999 r. W judykaturze wyjaśniono, że art. 184 ustanawia własne (odrębne) przesłanki powstania uprawnień emerytalnych, a zwrot "po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40" odnosi się wyłącznie do wieku emerytalnego określonego w tych przepisach, jednak bez odwoływania się do pozostałych warunków związanych z wiekiem (Kamil Antonów Komentarz do art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Wobec powyższego przepis art. 184 ustawy emerytalnej nie znajduje zastosowania w realiach niniejszej sprawy.

Sąd oceniał żądanie wnioskodawcy przez pryzmat art. 50 ustawy emerytalnej. Podkreślić należy, że wnioskodawca do dnia 31 grudnia 2008 roku nie spełnił wymogu osiągnięcia wieku 60 lat. J. W. ukończył bowiem 60 lat w dniu 15 lutego 2014 roku.

Sąd Okręgowy przyjął stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku, zgodnie z którym artykuł 50 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej wyklucza możliwość przyznania emerytury pracownikowi kolejowemu, który do dnia 31 grudnia 2008 r. nie ukończył określonego przepisem wieku 60 lat w stosunku do mężczyzn i 55 lat w stosunku do kobiet (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 listopada 2013 r. III AUa 596/13, Legalis nr 745096).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne oddalił.

W punkcie 2. sentencji Sąd Okręgowy przyznał i nakazał wypłatę z funduszu Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz radcy prawnego, Z. S. kwotę 332,10 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Wysokość kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu została ustalona w oparciu o § 15 ust. 2 w zw. § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1805) i wynosiła 180 zł, a przy uwzględnieniu wniosku pełnomocnika wnioskodawcy o zasądzenie kosztów w stawce 150 % stawki podstawowej – 270 zł. Opłatę, o której mowa w ust. 1, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług (§ 4 ust. 3 rozporządzenia). Z tych względów Sąd zwiększył należną kwotę o kwotę podatku VAT tj. o kwotę 62,10 zł.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy

A.M.