Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2016 roku na rozprawie w Szczecinie

sprawy z powództwa Funduszu (...)
w W.

przeciwko T. C. i D. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 28 maja 2014 roku, sygn. akt VIII GC 339/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zasądza solidarnie od pozwanych T. C. i D. S. na rzecz powoda Funduszu (...) w W. kwotę 2.339.907,90 zł (dwa miliony trzysta trzydzieści dziewięć tysięcy dziewięćset siedem złotych i dziewięćdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 maja 2014 roku,

2.  ustala, że koszty postępowania poniesione przez stronę powodową w całości ponoszą solidarnie pozwani, z tym, że wyliczenie tych kosztów pozostawia referendarzowi w sądzie pierwszej instancji;

II.  ustala, że koszty postępowania apelacyjnego i kasacyjnego poniesione przez stronę powodową w całości ponoszą solidarnie pozwani, z tym, że wyliczenie tych kosztów pozostawia referendarzowi w sądzie pierwszej instancji.

Tomasz Żelazowski Małgorzata Gawinek Agnieszka Bednarek-Moraś

Sygn. akt I ACa 301/16

UZASADNIENIE

Powód Fundusz (...) w W. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych T. C. i D. S. kwoty 2.339.907,90 zł, na którą składają się: a) kwota należności głównej w wysokości 1.631.646 zł, b) skapitalizowane odsetki ustawowe w kwocie 620.892,50 zł naliczone na dzień wniesienia pozwu, c) kwota 11.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych w sprawach przeciwko spółce (...) spółce z o.o., d) kwota 75.969 zł tytułem kosztów sądowych zasądzonych w sprawach przeciwko spółce (...) spółce z o.o. wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę liczonymi od dnia wniesienia pozwu oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Powód wskazał, że w ramach swojej działalności statutowej, działając na podstawie art. 16 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy w okresie od 8 marca 2010 do 16 października 2012 wypłacił byłym pracownikom (...) spółki z o.o. w S. świadczenia pracownicze (wynagrodzenia, odprawy, ekwiwalenty za urlop wypoczynkowy) w łącznej kwocie 1.631.646,40 zł, za okres od 1 stycznia do 16 kwietnia 2009. Powód podniósł, że wystąpił na drogę sądową celem dochodzenia wypłaconych pracownikom kwot od spółki (...). Postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnej spółce w oparciu o uzyskane tytuły egzekucyjne okazały się bezskuteczne. Pozwani w okresie powstania świadczeń wypłaconych przez powoda pracownikom dłużnej spółki pełnili funkcję członków jej zarządu. W odpowiedzi na wezwanie powoda do zapłaty, pozwani podnieśli, że 15 kwietnia 2009 zostali odwołani z funkcji członków zarządu. Odnosząc się do tych twierdzeń powód podniósł, że w jego ocenie pozwani ponoszą odpowiedzialność za dochodzone niniejszym pozwem zobowiązania spółki albowiem pełnili oni funkcje członków zarządu w okresie kiedy powstały świadczenia pracownicze, niewątpliwie posiadali wiedzę o stanie finansowym spółki, a mimo to nie wystąpili we właściwym czasie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Powód wskazał przy tym, że trudności finansowe w terminowym regulowaniu zobowiązań spółki wystąpiły już jesienią 2008, a od stycznia 2009 spółka miała również trudności z regulowaniem zobowiązań wobec pracowników.

Pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew; nie stawili się także na rozprawę.

Wyrokiem zaocznym z 28 maja 2014 Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił powództwo.

Sąd ten ustalił, że T. C. został wpisany do KRS jako członek zarządu dłużnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - (...) w S. 18 września 2006, a pozwany D. S. - 11 sierpnia 2008. Na posiedzeniu rady nadzorczej spółki (...) 15 kwietnia 2009 podjęto uchwałę nr 1 o odwołaniu z pełnienia funkcji członków zarządu D. S. i T. C.. Fundusz (...) w okresie od 8 marca 2010 do 16 października 2012 wypłacił byłym pracownikom (...) spółki z o.o. w S. świadczenia pracownicze w łącznej kwocie 1.631.646,40 zł. Wypłacone kwoty dotyczyły świadczeń pracowniczych (wynagrodzenia, odprawy, ekwiwalenty za urlop wypoczynkowy) za okres od 1 stycznia do 16 kwietnia roku 2009. Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie 22 grudnia 2009 w sprawie o sygn. akt XII GU 84/09 ogłosił upadłość (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obejmującą likwidację jej majątku, a 9 kwietnia 2010 Sąd ten umorzył postępowanie upadłościowe dotyczące spółki (...), wobec braku w masie upadłości środków finansowych na pokrycie niezbędnych kosztów postępowania upadłościowego. Postępowania egzekucyjne wszczęte przez powoda na podstawie uzyskanych od 1 września 2010 do 7 listopada 2012 tytułów egzekucyjnych przeciwko ww. spółce były umarzane z powodu ich bezskuteczności. W pismach z 7 marca 2012, 5 kwietnia 2013 oraz 26 marca 2013 wezwano pozwanych do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość wypłaconych pracownikom dłużnej spółki świadczeń pracowniczych oraz kwoty z tytułu odsetek ustawowych i kosztów procesu. W odpowiedzi pozwani wskazali, że zostali odwołani z pełnienia funkcji członków zarządu 15 kwietnia 2009.

Na tej podstawie Sąd Okręgowy uznał, że powództwo oparte na art. 299 ksh nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten wskazał, że bezspornie pozwani zostali odwołani przez radę nadzorczą dłużnej spółki z funkcji członków zarządu 15 kwietnia 2009, a roszczenia pracowników spółki (...) pokryte przez powodowy Fundusz dotyczyły okresu od 1 stycznia do 16 kwietnia 2009, jednakże ich wypłata pracownikom nastąpiła w okresie od 8 marca 2010 do 16 października 2012. Zdaniem Sądu orzekającego w pierwszej instancji z tym momentem powstało (powstawało) roszczenie powoda wobec spółki (...), a więc już po odwołaniu pozwanych z jej zarządu. Z kolei stwierdzenie tych roszczeń tytułami egzekucyjnymi wobec spółki nastąpiło w okresie od września 2010 do listopada 2012, a więc znacznie po dacie, w której pozwani członkowie zarządu mieli wpływ na zarządzanie spółką.

Sąd zwrócił przy tym uwagę, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121 ze zm.) wypłata świadczeń ze środków Funduszu (...) powoduje z mocy prawa przejście na Fundusz roszczenia wobec pracodawcy o zwrot wypłaconych świadczeń, stwierdził jednak, że jest to roszczenie, które staje się wymagalne z chwilą wypłaty przez Fundusz tych środków. Wymagalność zatem dochodzonych przez Fundusz roszczeń, które były jego wierzytelnościami przeciwko tej spółce, przypadała najwcześniej na 10 kwietnia 2010, a więc blisko rok po zaprzestaniu sprawowania przez pozwanych mandatów członków zarządu, co – jak argumentował Sąd - nie pozwala na uznanie, że są to zobowiązania powstałe (istniejące) w czasie, kiedy pozwani D. S. i T. C. byli członkami zarządu spółki z o.o. (...).

Sąd powołał się dalej na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2011 r. (II CSK 571/10, LEX nr 847124), wskazując, iż orzeczenie to zapadło przy analogicznym stanie faktycznym, a Sąd Najwyższy uznał, że skoro wierzytelność powoda, której egzekucja wobec spółki z o.o. okazała się bezskuteczna, powstała po wygaśnięciu mandatu pozwanego członka zarządu spółki z o.o., , a członek zarządu nie ponosi odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 ksh za zobowiązania spółki, które nie istniały w czasie sprawowania przez niego mandatu. Sąd Okręgowy zaaprobował ten pogląd, podkreślając, że Sąd Najwyższy utożsamił powstanie wierzytelności z wypłatą należności pracowniczych przez F. (...) byłym pracownikom upadłej spółki, a nie z chwilą nabycia tych uprawnień przez samych pracowników. Odnosząc to do realiów niniejszej sprawy, w której wypłata środków pracownikom nastąpiła najwcześniej w marcu 2010, Sąd stwierdził, że nastąpiło to już po odwołaniu pozwanych z funkcji członków zarządu spółki (...).

Sąd wskazał nadto, że takie stanowisko wspiera także wzgląd na odmienny charakter odpowiedzialności z art. 299§ 1 ksh, która jest odpowiedzialnością odszkodowawczą na zasadzie winy. Nie obejmuje ona wierzytelności objętej subrogacją na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z 2006 r. (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 10 grudnia 2009 r., III CZP 109/09, LEX nr 551059). Określono w nim, jakie wierzytelności objęte są subrogacją (wypłacone świadczenia pracownicze) i wobec kogo następuje nabycie ex lege roszczenia surogacyjnego (w zasadzie wobec niewypłacalnego pracodawcy lub masy upadłości tego pracodawcy). Sąd podał, że na odmienność roszczenia Funduszu (...) wskazał też Sąd Najwyższy w wyroku z 28 sierpnia 2008 r. (III CSK 102/08, LEX nr 560573) oraz w postanowieniu z 15 stycznia 2010 r. (I CZ 97/09, LEX nr 1347819).

Sąd Okręgowy konkludował, że dochodzone przez powodowy Fundusz w niniejszej sprawie roszczenia stanowią „własne” roszczenia Funduszu wobec członków zarządu spółki (...), które powstały po wypłacie świadczeń pracowniczych, a więc już po zaprzestaniu przez pozwanych sprawowania mandatów, co czyniło powództwo niezasadnym.

Apelację od powyższego wyroku zaocznego wywiódł powód, domagając się jego zmiany poprzez o zasądzenie solidarnie od pozwanych T. C. i D. S. kwoty 2.339.907,90 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku oraz zasądzenia od pozwanych zwrotu kosztów procesu, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a nadto zasądzenia od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego:

1.  art. 23 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy w zw. z art. 12 tej ustawy w zw. z art. 22 k.p. poprzez jego błędną wykładnię, tj. przyjęcie, że roszczenia powoda względem spółki, której członkami zarządu byli pozwani, powstało w momencie wypłaty środków przez powoda pracownikom spółki (...) Sp. z o.o. , gdy tymczasem z przywołanych przepisów wynika, że roszczenia te powstały z dniem, w którym spółka (...) Sp. z o.o. miała każdorazowo wypłacić pracownikom stosowne świadczenia, co w konsekwencji doprowadziło Sąd do wniosku, że roszczenia powoda względem spółki (...) Sp. z o.o. powstały już po odwołaniu pozwanych ze stanowiska członków zarządu, gdy tymczasem zgodnie z prawidłową interpretacją ww. przepisów należy uznać, że roszczenia te powstały w trakcie sprawowania przez pozwanych funkcji członków zarządu;

2.  art. 299 k.s.h. poprzez jego niezastosowanie w skutek przyjęcia, że na gruncie niniejszej sprawy nie zaszły okoliczności warunkujące dochodzenie niewyegzekwowanych od spółki roszczeń od członków zarządu (pozwanych) w zw. z faktem, że roszczenia te powstały już po odwołaniu pozwanych z zarządu spółki (...) Sp. z o.o., gdy tymczasem ze zgromadzonego materiału faktycznego wynika wprost, przy odpowiedniej wykładni przepisów z pkt 1, że roszczenia te powstały w czasie, gdy pozwani byli członkami zarządu (...) Sp. z o.o., co w efekcie doprowadziło do bezzasadnego niezastosowania ww. przepisu i oddalenia powództwa;

3.  art. 518 §1 pkt 4 k.c. w zw. z art. 23 u.o.r.p., poprzez jego niezastosowanie, tj. przyjęcie, że w skutek wypłaty przez powoda świadczeń pracowniczych doszło do powstania nowych roszczeń względem spółki (...) Sp. z o.o., gdy tymczasem z treści ww. przepisu, pominiętego przez Sąd I instancji, wynika wprost, że roszczenia te, już wcześniej istniejące, przeszły jedynie na powoda w zw. z dokonanymi wypłatami, co z kolei winno przesądzić o uznaniu ich istnienia już w okresie styczeń - kwiecień 2009 r., a więc w czasie, gdy pozwani pełnili w spółce (...) funkcje członków zarządu;

4.  art. 120 k.c. w zw. z art. 481 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. przyjęcie, że data wymagalności roszczeń powoda względem spółki (...) Sp. z o.o. jest tożsama z powstaniem tych roszczeń, gdy tymczasem kwestia wymagalności jest kwestia odrębną od faktu istnienia danego roszczenia, a wnioskowanie zgodnie z którym wymagalność oznacza jednocześnie powstanie danego roszczenia nosi znamiona niedozwolonej ekstrapolacji, co w konsekwencji doprowadziło Sąd do konkluzji, że roszczenia powoda względem spółki (...) nie istniały w czasie, gdy pozwani pełnili w tej spółce funkcje członków zarządu, gdy tymczasem wniosków takich nie da się wyciągnąć w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

Apelacja zawiera uzasadnienie zarzutów.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z 26 listopada 2014 (sygn. akt I ACa 688/14) oddalił apelację powoda podzielając zarówno ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, jak i zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku pogląd prawny, co do daty powstania wierzytelności powoda i w konsekwencji braku podstaw w przepisie art. 299 ksh do uwzględnienia zgłoszonego przez niego w tym procesie żądania.

Wyrokiem z 12 lutego 2016, wydanym w sprawie II CSK 229/15, Sąd Najwyższy orzekając na skutek skargi kasacyjnej powoda uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego .

Sąd Najwyższy wskazał, że funkcją art. 299 ksh jest skłonienie członków zarządu do tego, aby gdy spółka z o.o. stała się niewypłacalna zgłosić ją do upadłości we właściwym czasie. Surowa odpowiedzialność członków zarządu tej spółki została wprowadzona w interesie wierzycieli i ma zapobiegać temu, aby gdy brakuje majątku spółki na zaspokojenie wszystkich wierzycieli, zarząd nie realizował tylko wybrane, według swego uznania, wierzytelności. Dla uwolnienia się od tej odpowiedzialności wystarczy, aby członkowie zarządu zgłosili spółkę do upadłości. Chodzi o to, aby członkowie zarządu, w zasadzie w terminie wskazanym w prawie upadłościowym, dokonali takiego zgłoszenia. Oczywiście, aby można było przypisać im odpowiedzialność z art. 299 ksh wierzytelność wobec spółki musi powstać w czasie, gdy byli oni członkami zarządu, gdyż tylko w takiej sytuacji mogli oni mieć wpływ na zgłoszeniem spółki do upadłości w czasie właściwym z uwzględnieniem tych wierzytelności. W rozpoznawanej sprawie podstawowego znaczenia nabiera ustalenie, kiedy powstały wierzytelności, które zaspokoił powodowy Fundusz (...).

Zdaniem Sądu Najwyższego zaprezentowana przez Sąd Apelacyjny wykładnia przepisów art. 299 k.s.h. i art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r., poz. 272 ze zm., dalej u.o.r.p.) oraz art. 518 § 1 pkt 4 kc, która doprowadziła Sąd ten do wniosku, że dochodzone przez powoda wierzytelności powstały dopiero w momencie, kiedy Fundusz wypłacił pracownikom upadłej spółki ich należności, jakie mieli oni w stosunku do niej, budzi zasadnicze wątpliwości z następujących powodów.

Po pierwsze, nie znajduje ona oparcia w literalnym brzmieniu art. 23 ust. 1 u.o.r.p. Z przepisu tego wynika, że z mocy prawa na Fundusz przechodzą roszczenia wobec pracodawcy, czyli w rozpoznawanej sprawie wobec spółki (...), w której zarządzie byli pozwani. Ponadto z mocy prawa mogą one przejść na likwidatorów lub inne osoby zarządzające majątkiem spółki. Skoro ustawodawca przewidział przejście na Fundusz roszczeń nie tylko wobec pracodawcy, ale także wobec osób zarządzających jej majątkiem, jest to wyraźna sugestia, iż Fundusz, który zapłacił pracownikom spółki, powinien mieć także roszczenie do członków zarządu, gdyż są oni niewątpliwie obok likwidatora innymi osobami, które zarządzały majątkiem pracodawcy.

Po drugie, jak wynika z art. 518 § 1 k.c. Fundusz, który spłacił wierzytelność spółki z o.o. nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości spłaty. Oznacza to, że ma on wierzytelność wobec spółki, w takim kształcie, w jakim przysługiwała ona pracownikowi. Pracownik zaś w razie, gdy spółka nie zaspokoiła jego roszczeń, tak jak każdy wierzyciel miałby prawo dochodzenia tej wierzytelności na zasadach określonych w art. 299 k.s.h. W jego prawa, na mocy art. 23 ust. 1 u.o.r.p. i art. 581 § 1 pkt 4, wstąpił Fundusz. Fundusz może wobec tego powoływać się na to, kiedy należne pracownikowi wynagrodzenie powinno być mu wypłacone i tę datę brać pod uwagę przy ocenie, czy członkowie zarządu zgłosili na czas do upadłości pracodawcę (spółkę z o. o.)

Po trzecie, gdyby przyjąć, że o odpowiedzialność członków zarządu, na podstawie art. 299 k.s.h., może być mowa dopiero od chwili, gdy Fundusz wypłacił wynagrodzenie pracownikom, to taka wykładnia stoi w jaskrawej sprzeczności z celem, jakiemu ma służyć ten przepis. Jeżeli, bowiem członkowie zarządu wiedzą o tym, że wierzytelności o wypłatę wynagrodzeń pracownikom powstały w czasie, gdy sprawują oni swoją funkcję, to nie widać żadnego powodu, aby wyłączyć te wierzytelności przy ocenie, czy mają oni obowiązek zgłosić do upadłości spółkę z o.o. Takie wierzytelności mogą stanowić znaczne kwoty w bilansie spółki i to one przesądzą niejednokrotnie o tym, czy jest ona niewypłacalna i czy powstał już obowiązek zgłoszenia jej do upadłości. Wykładnia przyjęta w zaskarżonym wyroku zwalnia natomiast członków zarządu od tego, aby w bilansie spółki brali oni pod uwagę wierzytelności wobec pracowników. Nawet, bowiem gdy spółka nie zapłaci pracownikom należnych wynagrodzeń w okresie, gdy byli oni członkami zarządu, mogą liczyć na to, że nie poniosą w ogóle odpowiedzialności wobec Funduszu (...) za niezgłoszenie spółki we właściwym czasie do upadłości. Wystarczy, że przestaną być członkami zarządu przed wypłatą pracownikom należnych im wynagrodzeń przez Fundusz. Z reguły następuje to dopiero, co najmniej po kilku miesiącach od powstania wierzytelności pracowników wobec spółki. W rozpoznawanej sprawie okres ten wynosił przeszło rok. Wierzytelności z tytułu wynagrodzeń powstały w okresie od 1 stycznia do 16 kwietnia 2009 r., Fundusz dokonał ich wypłaty pracownikom od 8 marca 2010 r. do 16 października 2012. Przyjęta w zaskarżonym wyroku wykładnia art. 299 k.s.h. i art. 23 ust. 1 u.o.r.p. stwarza okazję do unikania odpowiedzialności członków zarządu za niezgłoszenie spółki na czas do upadłości. Mając na uwadze, że Fundusz pokryje należności pracownicze nie muszą oni brać ich pod uwagę, przy ustalaniu czy spółka jest już niewypłacalna, pod warunkiem, że przestaną pełnić funkcję w zarządzie przed wypłatą wynagrodzeń pracownikom przez Fundusz. Znaczny okres czasu, jaki upływa pomiędzy powstaniem wierzytelności z tytułu wynagrodzeń pracowników spółki z o.o., a wypłatą tych wynagrodzeń przez Fundusz pozwala na dokonywanie zmian w zarządzie tak, aby członkowie zarządu uniknęli odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. wobec Funduszu (...), chociaż z art. 23 ust. 1 u.o.r.p. wynika, że na Fundusz, który wypłacił pracownikom świadczenia z tytułu przysługujących im wynagrodzeń, z mocy prawa przechodzą spłacone wierzytelności także wobec osób zarządzających majątkiem spółki.

Mając powyższe na względzie, podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia art. 299 k.s.h., art. 23 ust. 1 u.o.r.p. i art. 518 § 1 k.c. Sąd Najwyższy uznał, za uzasadnione.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Na wstępie rozważań wskazać należy, że Sąd drugiej instancji ponownie rozpoznawał sprawę, po uchyleniu jej na skutek skargi kasacyjnej powoda od poprzednio wydanego przez Sąd Apelacyjny w tej sprawie wyroku oddalającego apelację strony powodowej. Zgodnie natomiast z przepisem art. 398 ²⁰ kpc orzekając ponownie po uwzględnionej skardze kasacyjnej, Sąd odwoławczy związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

W niniejszej sprawie Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną powoda nie podzielając zaprezentowanej przez Sąd Apelacyjny wykładni przepisów art. 299 k.s.h. i art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy u.o.r.p. oraz art. 518 § 1 pkt 4 kc, a tym samym wyprowadzonego na jej podstawie wniosku, że dochodzone przez powoda wierzytelności powstały dopiero w momencie, kiedy Fundusz wypłacił pracownikom upadłej Spółki ich należności, jakie mieli oni w stosunku do Spółki. Sąd Najwyższy wskazał, że skoro ustawodawca przewidział przejście na Fundusz (...) roszczeń nie tylko wobec pracodawcy, ale także wobec osób zarządzających jej majątkiem, to jest to wyraźna sugestia, że Fundusz, który zapłacił pracownikom spółki, powinien mieć także roszczenie do członków zarządu, gdyż są oni niewątpliwie obok likwidatora innymi osobami, które zarządzały majątkiem pracodawcy; Fundusz (...) może zatem powoływać się na to, kiedy należne pracownikowi wynagrodzenie powinno być mu wypłacone i tę datę brać pod uwagę przy ocenie, czy członkowie zarządu zgłosili na czas do upadłości pracodawcę (spółkę z o.o.).

Przed odniesieniem powyższych wniosków prawnych do niespornego stanu faktycznego tej sprawy, dla porzadku wskazać należy, że w tej sprawie zastosowanie znajdzie przepsis art. 299 ksh w brzmieniu obowiązującym przed 3 marca 2014, zgodnie z którym jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (§1); członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2); przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu (§ 3).

Sąd Apelacyjny rozpoznając ponownie apelację powoda, podzielając w całości ustalenia faktyczn przedstawione w uzasadnienu zaskrżónego wyroku, uznał, że należy je uzupełnić o również niesporne w sprawie okoliczności, nadto wynikjące z postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie 22 grudnia 2009 wydanego w sprawie o sygn. akt XII GU 84/09, którym to została ogłoszona upadłość (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obejmującą likwidację jej majątku, że wniosek o ogłoszenie upadłości tej spółki złożony został 24 lipca 2009, podczas gdy trudności finansowe w terminowym regulowaniu zobowiązań spółki wystąpiły już jesienią 2008, a od stycznia 2009 spółka miała też trudności z regulowaniem zobowiązań wobec pracowników.

W ocenie Sądu odwoławczego przedstawiony stan faktyczny i prawny uzasadnia stwierdzenie, że wypłacone przez powoda roszczenia pracownicze spółki (...) powstały w czasie kiedy pozwani pełnili funkcje członków zarządu tej spółki oraz że podjąta przez powoda próba wyegzekwowania wypłaconych świadczeń od spółki okazała się bezkuteczna, zatem za dochodzone w tym procesie przez powoda, uregolowane przez niego zobowiązanie spółki (...) pozwani – w myśl przepisu art. 299 §1 ksh – ponoszą odpowiedzialność solidarną. Dodać należy, że pozwani nie podjęli w tej sprawie obrony zmierzającej do wykazania podanych w art. 299 § 2 ksh okoliczności zwalniających ich od określnej wyżej odpowiedzilnośći, a bezsporne fakty dotyczące okresu powstania trudności finansowych spółki (...)oraz przyczny umorzenia dotyczącego jej postępowania upadołościowego, zaincjowanego 24 lipca 2009, stanowią wręcz o ich nie zaistnieniu.

Mając powyższe na uwadze, apelację powoda uznać należalo za uzasadnioną w całości i orzekając – na podstwie art. 386 § 1 kpc w związku z art. 378 § 1 kpc zmienić zaskarżony wyrok co do meritum w ten sposób, że zasądzić solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 2.339.907,90 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia orzekania przez Sąd pierwszej instancji, tj. od 28 maja 2014.

Wskazać przy tym należy, że skoro od 1 stycznia 2016 zgodnie z brzmieniem art. 481 § 2 kc określonym w art. 2 pkt 2 lit. a ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830), dotychczasowemu pojęciu „odsetek ustawowych” odpowiada formuła „odsetek ustawowych za opóźnienie”, takie też rozumienie należy przypisać określeniu użytemu w wyroku Sądu Apelacyjnego, w odniesieniu do odsetek biegnących od 1 stycznia 2016.

Rozstrzygnięcie zarówno o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i postępowania apelacyjnego i kasacyjnego Sąd wydał na podstawie art. art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 zd. 2 kpc.

Tomasz Żelazowski Małgorzata Gawinek Agnieszka Bednarek-Moraś