Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. VII Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Zielińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Siwek

Prokurator: Jarosław Anioł

Inspektor kontroli skarbowej K. S.

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2017 roku,

sprawy T. M. (1) s. S. i A. z domu S. ur. (...) w R.

oskarżonego o to, że:

w okresie od lipca 2005 r. do grudnia 2007 r., w krótkich odstępach czasów wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, prowadząc z upoważnienia właścicielki A. M. działalność gospodarczą pod nazwa PHU (...) z siedzibą w P. w zakresie sprzedaży hurtowej paliw stałych, ciekłych, gazowych oraz produktów pochodnych, dopuścił do uchylania się od opodatkowania podatkiem akcyzowym przez nie składanie deklaracji i nie wpłacanie podatku akcyzowego od lutego 2006 r. do grudnia 2007 r., przy czym deklaracja (...) za miesiąc grudzień powinna być złożona do dnia 25 stycznia 2008 r. do U. C. w P., będące konsekwencją sprzedaży oleju opałowego na rzecz nieistniejącego podmiotu PPHU (...) spółka jawna T. M., M. J., Ł. ul. (...) - w 2006 r. na kwotę brutto 7.739.955 zł, w 2007 r. - na kwotę brutto 3.484.589,95 zł, naruszono przepisy art. 4 ust. 5, art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 23.01.2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 29, poz. 257 ze zm.) oraz dopuścił do podawania nieprawdy w deklaracjach dla podatku od towarów i usług (...)-7 składanych do U. S. w P. od lipca 2005 r. do grudnia 2005 r. i od lutego 2006 r. do grudnia 2007 r., przy czym deklaracja za grudzień 2007 r. została złożona do dnia 25 styczna 2008 r., tj. zaniżania w poszczególnych miesiącach kwot podatku należnego VAT, przez przyjęcie do ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT nieprawidłowych — zaniżonych kwot podatku akcyzowego stanowiących jeden z elementów podstawy opodatkowania, będące konsekwencją sprzedaży oleju opałowego na rzecz nieistniejącego podmiotu PPHU (...) jawna T. M., M. J., Ł. ul. (...), w 2005 r. - na kwotę brutto 2.648.832 zł, w latach 2006 i 2007 jak wyżej, naruszono przepisy art. 29 ust. 1, ust. 20, art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.), przez co uszczuplono podatek akcyzowy o kwotę łączną 8.362.286 zł i podatek od towarów i usług o kwotę łączną 2.280.057zł, łącznie o kwotę 10.642.343 zł stanowiącą wielką wartość

tj. o czyn z art. 9 § 3 kks wzw. z art. 54 § 1 kks w zb. z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 7 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks wzw. z art. 38 § 2 pkt 1 kks

1.  oskarżonego T. M. (1) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 9 § 3 kks wzw. z art. 54 § 1 kks w zb. z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 7 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks wzw. z art. 38 § 2 pkt 1 kks w zw. z art. 4 § 1 kk i za to na podstawie art. 54 § 1 kks w zw. z art. 7 § 2 kks wymierza mu łącznie karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w ilości 400 (czterystu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (sto) złotych;

2.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby 3 (trzech) lat;

3.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 (siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu wydatków oraz kwotę 4.000 (cztery tysiące) złotych tytułem opłaty.

Sygn. akt VII K 630/16

UZASADNIENIE

Uzasadnienie sporządzone na podstawie art. 424 § 3 kpk.

T. M. (1) został oskarżony o to, że: w okresie od lipca 2005 r. do grudnia 2007 r., w krótkich odstępach czasów wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, prowadząc z upoważnienia właścicielki A. M. działalność gospodarczą pod nazwa PHU (...) z siedzibą w P. w zakresie sprzedaży hurtowej paliw stałych, ciekłych, gazowych oraz produktów pochodnych, dopuścił do uchylania się od opodatkowania podatkiem akcyzowym przez nie składanie deklaracji i nie wpłacanie podatku akcyzowego od lutego 2006 r. do grudnia 2007 r., przy czym deklaracja (...) za miesiąc grudzień powinna być złożona do dnia 25 stycznia 2008 r. do U. C. w P., będące konsekwencją sprzedaży oleju opałowego na rzecz nieistniejącego podmiotu PPHU (...) spółka jawna T. M., M. J., Ł. ul. (...) - w 2006 r. na kwotę brutto 7.739.955 zł, w 2007 r. - na kwotę brutto 3.484.589,95 zł, naruszono przepisy art. 4 ust. 5, art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 23.01.2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 29, poz. 257 ze zm.) oraz dopuścił do podawania nieprawdy w deklaracjach dla podatku od towarów i usług (...)-7 składanych do U. S. w P. od lipca 2005 r. do grudnia 2005 r. i od lutego 2006 r. do grudnia 2007 r., przy czym deklaracja za grudzień 2007 r. została złożona do dnia 25 styczna 2008 r., tj. zaniżania w poszczególnych miesiącach kwot podatku należnego VAT, przez przyjęcie do ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT nieprawidłowych — zaniżonych kwot podatku akcyzowego stanowiących jeden z elementów podstawy opodatkowania, będące konsekwencją sprzedaży oleju opałowego na rzecz nieistniejącego podmiotu PPHU (...) jawna T. M., M. J., Ł. ul. (...), w 2005 r. - na kwotę brutto 2.648.832 zł, w latach 2006 i 2007 jak wyżej, naruszono przepisy art. 29 ust. 1, ust. 20, art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.), przez co uszczuplono podatek akcyzowy o kwotę łączną 8.362.286 zł i podatek od towarów i usług o kwotę łączną 2.280.057zł, łącznie o kwotę 10.642.343 zł stanowiącą wielką wartość

tj. o czyn z art. 9 § 3 kks wzw. z art. 54 § 1 kks w zb. z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 7 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks wzw. z art. 38 § 2 pkt 1 kks

Na rozprawie w dniu 30. stycznia 2017 roku został wydany wyrok w trybie art. 387 §1 kpk.

Oskarżony T. M. (1):

- uznany został za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 9 § 3 kks wzw. z art. 54 § 1 kks w zb. z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 7 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks wzw. z art. 38 § 2 pkt 1 kks w zw. z art. 4 § 1 kk i za to na podstawie art. 54 § 1 kks w zw. z art. 7 § 2 kks wymierzono mu łącznie karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w ilości 400 (czterystu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (sto) złotych;

- na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby 3 (trzech) lat;

- zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 (siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu wydatków oraz kwotę 4.000 (cztery tysiące) złotych tytułem opłaty.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Stosownie do treści art. 54 kks § 1 kks podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Przepis art. 54 kks określa podstawowy i najbardziej chyba charakterystyczny delikt podatkowy tradycyjnie zwany uchylaniem się od opodatkowania. Sam ustawodawca podkreślił, że chodzi o "uchylanie się od opodatkowania" polegające na nieujawnieniu przez podatnika właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub zaniechaniu złożenia deklaracji, przez co podatek zostaje narażony na uszczuplenie. Bezpośrednim zatem przedmiotem ochrony jest tu mienie wierzyciela podatkowego.

Przedmiot podatku, który bywa rozmaicie definiowany jest to mówiąc najkrócej i najprościej to, od czego podatek jest płacony i co zazwyczaj znajduje swój wyraz w nazwie danego podatku, ta zaś – w tytule ustawy wprowadzającej w życie ten podatek. Jest to więc sytuacja faktyczna lub prawna, z której zaistnieniem przepisy prawa podatkowego wiążą obowiązek zapłaty podatku. W sensie prawnym przedmiot opodatkowania określany jest jako czynność albo jako obiekt (przedmiot) (zob. A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki, s. 118).

Strona podmiotowa typu czynu określonego w art. 54 kks polega na umyślności. Określenie: "uchylania się od opodatkowania" wskazuje na to, że omówione wyżej znamiona czasownikowe, do których owo "uchylanie" się odnosi (czyli nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania albo niezłożenie deklaracji) mogą być zrealizowane wyłącznie w zamiarze bezpośrednim. Ponadto, określenie "uchylania" zdaje się jeszcze wskazywać na to, że zaniechanie sprawcy powinno być podyktowane właśnie chęcią uchylenia się od obowiązku podatkowego, co immanentnie związane jest z narażeniem podatku na uszczuplenie. Jest to więc, jak się wydaje, tzw. typ kierunkowy "zabarwiony" celem uchylenia się od zapłacenia należnego podatku (tak też przyjmują: Prusak, Kodeks, t. II, s. 55 oraz Kotowski, Kurzępa, Komentarz, 2007, s. 265).

Czyn określony w art. 54 kks ma charakter skutkowy albowiem dla jego dokonania wymagane jest wystąpienie skutku w postaci narażenia podatku na uszczuplenie (zob. V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski, J. Skorupka, Prawo i postępowanie karne skarbowe, s. 210). W praktyce jednak – jak trafnie zauważa się w literaturze – najczęściej skutkiem jest uszczuplenie, a nie narażenie na uszczuplenie podatku (zob. P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy, s. 547). Tak będzie wówczas, gdy obowiązek ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania zbiega się w czasie z obowiązkiem zapłaty podatku. Wartość kwoty podatku narażonego na uszczuplenie stanowi kryterium rozwarstwienia tego deliktu skarbowego na typ podstawowy i uprzywilejowany przestępstwa skarbowego oraz wykroczenie skarbowe.

Stosownie zaś do treści art. 56 § 1 kks podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

Typ określony w art. 56 § kks dość powszechnie nazywany jest oszustwem podatkowym (zob. np. Prusak, Kodeks, t. II, s. 79; V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski, J. Skorupka, Prawo i postępowanie karne skarbowe, s. 220; Kotowski, Kurzępa, Komentarz, 2007, s. 216; Baniak, Prawo, 2009, s. 201). Realizacja znamienia czasownikowego polega alternatywnie na podaniu w deklaracji lub oświadczeniu nieprawdy, zatajeniu prawdy albo na niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych deklaracją lub oświadczeniem danych.

Oszustwo w deklaracji podatkowej określone w art. 56 § 1–3 kks poprzez fakt narażenia podatku na uszczuplenie jest czynem skierowanym bezpośrednio przeciwko mieniu wierzyciela podatkowego. Omawiany typ czynu ma charakter indywidualny, a jego podmiotem może być wyłącznie podatnik.

Kluczowym zagadnieniem dla oceny, czy konkretny czyn odpowiada znamionom art. 56 § 1–3 kks jest uświadomienie sobie charakteru pojęcia "prawdy" czy też "nieprawdy" w deklaracji lub oświadczeniu.

Ogólna definicja deklaracji mówi, że jest to forma oświadczenia wiedzy podatnika dotyczącej faktów mających znaczenie dla powstania i wysokości zobowiązania podatkowego. W deklaracjach informacyjno-dowodowych podatnik obowiązany jest wykazać się wiedzą o faktach i "bierną" tylko wiedzą o prawie. Kryterium weryfikacji oświadczenia podatnika jest to, czy ujawnił on wszystkie okoliczności faktyczne i prawne, o których wiedział oraz czy nie zataił swej wiedzy lub nie podał nieprawdy. W takim wypadku od składającego deklarację nie wymaga się więcej, niż na to pozwala jego indywidualny, a przez to i subiektywny stan świadomości prawnej i doświadczenia życiowego. Obowiązek jest spełniony wtedy, gdy podatnik oświadczył tyle, ile wiedział i oświadczył zgodnie z prawdą.

Odnosząc to do realiów niniejszej sprawy to jak ustalono w przedmiotowym okresie dochodziło do sprzedaży oleju opałowego na rzecz nieistniejącego podmiotu PPHU- (...) w Ł. co w konsekwencji doprowadziło to do uszczupleń podatkowych. Te okoliczności oraz wysokość tychże uszczupleń zostały potwierdzone podczas postępować toczących się przed organami podatkowymi.

Przestępstwo z jednej strony polegało na nie składaniu i nie wpłacaniu podatku akcyzowego w przedmiotowym okresie, a z drugiej na podawaniu nieprawdy w deklaracjach VAT odnośnie podstawy opodatkowania. W przypadku oleju opałowego i oleju napędowego stawki podatkowe są zróżnicowane. Stawki podatkowe na olej opałowy są niższe.

Z treści rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22.04.2004 roku w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego ( Dz. U. Nr 87 poz. 825 z poź, zm) wynika, że zastosowanie obniżonej stawki akcyzy dla olejów opałowych określonej w tymże rozporządzeniu uwarunkowane jest przede wszystkim od zużycia tego wyrobu na cele opałowe. Gdy zużycie jest inne wykluczone jest zastosowanie stawki obniżonej. Skoro nie istniał podmiot, który te oświadczenia jakoby złożył to tym samym jest to sytuacja analogiczna do tej jakby tychże oświadczeń nie było. Z tego też względu sprzedawca oleju opałowego nie miał prawa do obniżenia podatku akcyzowego.

Jeżeli chodzi zaś o podatek VAT to tu z kolei zgodnie z art. 29 Ustawy o podatku VAT podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem zaś jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. W przepadku dostawy przez podatnika towaru podlegającego opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podstawą opodatkowania jest również kwota tego podatku (art. 29 ust 20 Ustawy o podatku VAT) .

Reasumując zastosowana został stawka podatku akcyzowego 232 złote za 1000 litrów gdy winna być zastosowana stawka 2.000 złotych za 1000 litrów. Co za tym idzie w przedmiotowym okresie podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług została zaniżona o kwotę 1.768 złotych za każde 1000 litrów sprzedawanego oleju opałowego niezgodnie z przeznaczeniem. Na podstawie zebranego materiału dowodowego zakwestionowano więc wykazaną podstawę opodatkowania podatkiem VAT w składanych deklaracjach do urzędu skarbowego.

Art. 6§ 1 kks stanowi, że ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbowe albo tylko jedno wykroczenie skarbowe.

§ 2. Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony; w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy.

Mając na uwadze okres czasu w jakim doszło do popełnienia deliktu skarbowego zastosowanie miał w/w przepis.

Skoro oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję dwóch przepisów to należało wymierzyć mu karę z przepisu przewidującego karę najsurowszą czyli art. 54§ 1 kks. Tak stanowi art. 7 §1 kks.

Art. 9 § 3 kks stanowi, że za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Skoro to oskarżony faktycznie zajmował się sprawami spółki w zakresie prowadzonej działalności to należało uznać, że odpowiada on za czyny, których popełeniania zarzuciły mu organy ścigania.

W sprawie miał zastosowanie art. 4 § 1kk jako, że w zakresie dotyczącym chociażby orzekania obecnie obligatoryjnie obowiązków z art. 72 § 1 kk poprzednie regulacje były względniejsze.

Odnośnie wymierzonej kary to na korzyść oskarżonego poczytano jego niekaralność oraz przyznanie się do winy.

Na niekorzyść poczytane została wysokość podatku akcyzowego oraz podatku od towarów i usług narażonych na uszczuplenie oraz okres czasu w jakim to miało miejsce oraz wysokość podatków narożnych na uszczuplenie.

Stopień społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu należy ocenić jako znaczny. Podobnie jak i stopień winy w zakresie możliwości weryfikacji kontrahenta.

Oskarżony jest osobą zdatną do zawinienia, ze względu na wiek, jak i poczytalność. Oskarżony jest zdolny do rozpoznania bezprawności swojego czynu, znajduje się w sytuacji, która nie wyklucza możliwości dania posłuchu normie prawnej. W realiach tej sprawy nie zachodzą okoliczności wyłączające bezprawność czynu oskarżonego lub jego winę.

Kara 1 roku pozbawienia wolności po którą Sąd sięgnął jest adekwatna do stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, a uwzględnia jako okoliczności łagodzące tj. przyznanie się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz dobrowolne poddanie się karze.

Wymierzona została także obok kary pozbawiania wolności kara grzywny w wysokości 400 stawek każda po 100 złotych. Należy zaznaczyć, że zastosowana wobec oskarżonego ta sankcja, to kara podlegająca efektywnemu wykonaniu. Stanowi zatem realną dolegliwość, jaka dotknie sprawcę pozostawiając go w przekonaniu negatywnej oceny czynu, którego się dopuścił. Wysokość kary grzywny jest na tyle odczuwalna, że spełni swoją rolę w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej.

Oskarżony został także obciążony w całości kosztami postępowania jak również opłatą od kary.

Wyrok zmieniony wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. IV Wydział Karny z dnia 30.05.2017r. sygn.akt IV Ka 214/17