Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód - J. P. domagał się zasądzenia od pozwanej - M. G. kwoty 20.774,21 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 września 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Uzasadniając pozew powód wskazał, że sprzedał pozwanej tacki do piwa , za co wystawił w dniu 29 lipca 2011 r. fakturę VAT nr (...), jednak pozwana pomimo upływu terminu płatności oraz wezwania do zapłaty, nie uregulowała należności.

Pozwana w sprzeciwie od wydanego przez Sąd Rejonowy nakazu zapłaty z dnia 12 marca 2012 r., sygn. akt VIII GNc 860/12, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu. Pozwana stwierdziła, że nie zawarła z powodem umowy sprzedaży dotyczącej towarów wymienionych w załączonej do pozwu fakturze, nie zamawiała 64.960 sztuk tacek do piwa i zamówienie takie nie zostało na jej rzecz zrealizowane przez powoda. Pozwana wskazała, że umowa, na którą powoływał się powód została zawarta przez powoda z (...) Sp. z o.o. w Z.. Zamówienie w imieniu (...) składał Pan J. O. i powód dostarczył odbiorcy 64.969 sztuk tacek do piwa.

Powód w odpowiedzi na sprzeciw z 12 maja 2012 r. zaprzeczył, by zawierał umowę z (...) sp. z o.o. (...) był tylko miejscem dostarczenia tacek zamówionych mailem przez pozwaną. Powód zakwestionował dowód - pismo z Browaru z 19 marca 2012 r. wskazując, że nie zawierał umowy z (...) i pisma tego nie otrzymał. Powołał się na wcześniejszą współpracę z pozwaną, która polegała na tym, że faktury za sprzedaż wystawiał na pozwaną, natomiast towar dostarczał do (...). Podał, że pozwana nie kwestionowała roszczenia po otrzymaniu faktury ani po wezwaniu jej do zapłaty.

Pozwana w piśmie z 25 maja 2012 r. podniosła zarzut prekluzji twierdzeń i wniosków zgłoszonych przez powoda w odpowiedzi na sprzeciw. Zarzuciła brak korelacji między fakturą Vat a mailowym zamówieniem, gdyż dotyczyły różnej ilości tacek oraz przekładek. Podała, że nawet przy założeniu, że korespondencja elektroniczna i faktura dotyczyły tych samych towarów, to i tak korespondencja ta wskazuje osobę J. O., pracownika (...), który zamawiał u powoda towary objęte fakturą (...) z dnia 29 lipca 201 Ir.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 7 listopada 2012 r., sygn. akt VIII GC 576/12, zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzona kwotę 20.774,21 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 września 2011 r. do dnia zapłaty, a także kwotę (po sprostowaniu postanowieniem z 27 listopada 2012 r.) - 3.456 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy wydał rozstrzygniecie w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Pozwana kupowała towar od powoda, w ramach łączących strony stałych kontaktów handlowych, który następnie sprzedawała (...) sp. z o.o. w Z.. Towar z firmy powoda na lecenie pozwanej był dostarczany bezpośrednio do (...) w Z. wraz z dokumentem WZ. Za dostarczony towar powodowi płaciła pozwana.

W dniu 9 czerwca 2011 r. pełnomocnik pozwanej - J. G. (1) zamówił u powoda 120.000 szt. tacek i 6.000 szt. przekładek. Zamówienie zrealizowano w dwóch dostawach. W dniu 29 lipca 2012 r. powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 20.774,21 zł za 64.960 tacek z terminem płatności określonym na 2 września 2012 r. W fakturze jako nabywcę powód podał pozwaną, zaś jako odbiorcę wskazał (...). Pozwana nie zapłaciła należności za towar, pomimo że powód wielokrotnie zwracał się o zapłatę. Pozwana odmawiała zapłaty z uwagi na brak zapłaty ze strony (...). Powód wezwał pozwaną do zapłaty pismem z 1 lutego 2012 r.

Stan faktyczny sprawy sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, a także w oparciu o zeznania świadków: I. K., D. T. (1), M. B. (1), D. T. (2), a także zeznania powoda J. P., uznając je za szczere i wiarygodne. Zeznania (...) z uwagi na brak szczegółowej wiedzy świadka o umowach zawieranych przez pozwaną miały ograniczone znaczenie dla rozpoznania sprawy. Zeznania J. G. (1) i J. O. zasługiwały jedynie na częściowe uwzględnienie. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków w części, w której zeznali, że dwie ostatnie dostawy powód wysłał bez zamówienia ze strony pozwanej i dotyczyło to dostawy, za którą powód dochodził zapłaty w sprawie. Twierdzeniom tym przeczyła treść e-maila wysłanego przez J. G. (1) do pracownika powoda M. B. (1), z którego jasno wynikało, że zamówienie w imieniu pozwanej kierował J. G. (1) i nie stanowiło ono „przekserowania zamówienia", jak zeznał świadek G.. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na zgodne zeznania świadków B. i T., którzy zeznali, że (...) nigdy nie był bezpośrednim kontrahentem powoda. Z zeznań P. S. wynikało, że (...) pozostawał w stałych kontaktach handlowych z pozwaną. Świadek zeznał, że dostawy realizowane były z firmy pozwanej, jak i bezpośrednio od powoda, co w świetle zebranego materiału dowodowego nie dawało, zdaniem Sądu podstaw do przyjęcia, że umowa, z której powód dochodził należności, zawarta była nie z pozwaną lecz z (...). W ocenie Sądu Rejonowego relacja świadka G., oświadczenie (...), jak i w części zeznania świadków O. i S. były nieudolną próbą wykazania, że to (...) a nie pozwana był stroną kontraktu, co wynikało nie tylko z przeprowadzonych dowodów, ale także z faktu problemów finansowych spółki (...), który nie regulował zobowiązań m.in. względem pozwanej. W zaistniałej sytuacji podjęto próbę uwolnienia od odpowiedzialności cywilnej pozwanej, która nie otrzymała należności od spółki (...) i musiało dojść do

2

nieformalnego porozumienia pomiędzy pozwaną a tą spółką, w celu uwolnienia pozwanej od odpowiedzialności.

Sąd Rejonowy pominął dowód z przesłuchania pozwanej, gdyż bez usprawiedliwienia nie stawiła się w wyznaczonym terminie (art. 302 1 kpc). Sąd uznał też za bezzasadne zarzuty prekluzji co do twierdzeń i wniosków zgłaszanych przez powoda, które stawiała pozwana w toku procesu. Potrzeba ich powołania pojawiła się w toku procesu, w związku ze stanowiskiem pozwanej, a ponadto powód zachował dwutygodniowy termin, o którym mowa w art. 479 ¹² § 1 kpc.

Sąd Rejonowy wskazał, że sporna w sprawie była legitymacja bierna pozwanej, jako osoby która kwestionowała zamówienie towaru.

Zgodnie z art. 535 kc przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Obok przeniesienia własności rzeczy, obowiązkiem sprzedawcy jest przeniesienie posiadania rzeczy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że strony wiązała umowa w oparciu o którą pozwana kupowała towar u powoda, a następnie sprzedawała go (...) Sp. z o.o. w Z.. Towar z firmy powoda, na polecenie pozwanej byl dostarczany bezpośrednio do (...) wraz z dokumentem WZ.

Pozwana nie wykazała braku legitymacji biernej do występowania w procesie jako strona pozwana. Zeznania świadków oraz przedłożone dokumenty jednoznacznie wskazywały, że doszło do zawarcia umowy sprzedaży pop miedzy stronami postępowania. Sąd ocenił zeznania świadka G. przez pryzmat jego zaangażowania w prowadzenie firmy pozwanej, jego żony. Pozwana zakupiony u powoda towar odsprzedawała (...) z odpowiednią marżą zaś powód dostarczał go we wskazane przez pozwaną miejsce, czyli do (...). Pozwana płaciła powodowi w oparciu o wystawiane przez niego faktury VAT. Problematyczny w wykonaniu umowy między stronami stał się moment, kiedy (...) Sp. z o.o. w Z. przestał płacić pozwanej za towar. Spowodowało to zachwianie płynności funkcjonowania działalności pozwanej i zaprzestanie terminowego wykonania umów w stosunku do powoda. Wewnętrzne porozumienia pomiędzy pozwaną a (...) nie mogły wpłynąć na stosunek obligacyjny, który powstał miedzy powodem a pozwaną.

Ponieważ pozwana nie zapłaciła powodowi ceny za sprzedane rzeczy, więc popadła wobec niego w opóźnienie (art. 476 kc). Skoro zaś dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd Rejonowy zasądził dochodzona przez powoda należność na podstawie art. 535 kc wraz z odsetkami, o których orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc i 99 kpc.

3

Apelację od wyroku wywiodła pozwana, która zaskarżyła rozstrzygnięcie w całości i zarzuciła mu:

1.  naruszenie przepisu prawa procesowego - art. 479 ¹ § 1 kpc poprzez uwzględnienie twierdzeń i wniosków dowodowych strony powodowej zawartych w piśmie z 22 maja 2012 r., pomimo zgłoszenia w tym zakresie zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc na posiedzeniu w dniu 5 września 2012 r. i 26 października 2012 r.,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 kpc przez sformułowanie na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie błędnego wniosku prowadzącego do uznania, że:

a)  pomiędzy stronami została zawarta umowa sprzedaży (...).000 tacek oraz 6.000 przekładek w wyniku zamówienia złożonego przez działlajacego w imienniu i na rzecz pozwanej J. G. (1),

b)  (...) Sp. z o.o. w Z. nie zawarł umowy z powodem oraz, że spółka była stroną nieformalnego porozumienia z pozwaną, na mocy którego spółka miała poprzez swoje działania uwolnić pozwaną od wykonania zobowiązania w postaci zapłaty ceny na rzecz powoda,

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i odmowę wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom J. G. (1), J. O. oraz P. S. przy jednoczesnym uznaniu za wiarygodne zeznań M. B. (2) oraz powoda, a także D. T. (2), D. T. (1) w zakresie dotyczącym zawarcia umowy między stronami sporu, a nie powodem i (...) oraz w zakresie celowego działania spółki (...) ukierunkowanego na uwolnienie pozwanej od obowiązku zapłaty ceny.

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 233 § 1 kpc przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie, tj. z pominięciem dowodu z dokumentu w postaci faktury VAT (...) z dnia 30 czerwca 2011 r.s ujawnionego i zaliczonego w poczet materiału dowodowego na posiedzeniu w dniu 26 października 2012 r., zgodnie z wnioskiem pozwanej. Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę rozstrzygnięcia

i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanej podlegała oddaleniu.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy przy uwzględnieniu materiału dowodowego zaoferowanego przez strony postępowania. Sąd

4

pierwszej instancji zastosował też właściwe przepisy prawa, które przytoczył i przeanalizował w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Zarzuty apelacji sprowadzały się do podważenia stanowiska Sądu pierwszej instancji, który przyjął, że powód udowodnił fakt zawarcia umowy z pozwaną i w konsekwencji zasadnie domagał się zapłaty ceny za zamówiony przez nią i dostarczony odbiorcy towar.

Nie podlegał uwzględnieniu pierwszy z zarzutów dotyczący naruszenia art. 479 ^u § 1 kpc poprzez uwzględnienie twierdzeń i wniosków dowodowych strony powodowej zawartych w piśmie z 22 maja 2012 r., pomimo zgłoszenia przez pozwaną zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc. Powód powołał się w pozwie wyłącznie na okoliczności dotyczące zawartej umowy sprzedaży. Dopiero w związku ze stanowiskiem procesowym strony pozwanej zawartym w sprzeciwie od nakazu zapłaty, kwestionującym fakt zawarcia tej umowy przez pozwaną powód zmuszony był podnieść nowe twierdzenia i zgłosił wnioski dowodowe mające na celu poparcie jego wcześniejszych twierdzeń, stosownie do art. 6 kc.

Należało zważyć, że mający zastosowanie w sprawie przepis art. 479 ^{( 12)} § 1 kpc nie przewidywał ogólnej zasady utraty prawa podnoszenia nowych twierdzeń i dowodów przez powoda w kolejnych po pozwie pismach procesowych, a jedynie dotyczył takich nowych twierdzeń i dowodów, których powołanie już w pozwie było możliwe lub których potrzeba powołania nie wynikła później. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie musiał przewidywać wszelkich możliwych strategii obrony pozwanej, w tym jej twierdzenia, że nie była w ogóle stroną umowy sprzedaży, na podstawie której domagał się zapłaty. Aktualne w kontekście zaistniałej w sprawie sytuacji procesowej pozostawały te wypowiedzi doktryny i judykatury, które wskazywały na brak obowiązku antycypowania przez stronę powodową linii obrony przeciwnika, w szczególności w sytuacji niekwestionowani a podstaw roszczenia na etapie przed procesem. W przedmiotowej sprawie, jak ustalił Sąd Rejonowy, pozwana w odpowiedzi na żądanie zapłaty ponawiane przez powoda, podnosiła najpierw okoliczność braku zapłaty ze strony browaru, a dopiero po wniesieniu sprawy do sądu, co miało miejsce 13 lutego 2012 r., w sprzeciwie i dołączonym do niego piśmie z (...) z 19 marca 2012 r. wskazano na nowe okoliczności faktyczne, nową linię obrony, których powód nie musiał przewidywać przed wniesieniem pozwu. Stąd powołanie dowodu z zeznań świadków opisujących okoliczności zawieranych przez strony umów było w tym wypadku jak najbardziej uzasadnione.

Sąd odwoławczy w pełni podziela też stanowisko Sądu Rejonowego, że powód zaoferował materiał dowodowy w sposób czytelny obrazujący zasady współpracy powoda z pozwaną oraz okoliczności zamówienia towarów będących przedmiotem niniejszej sprawy opisanych w fakturze Vat nr (...). Dowody przeprowadzone przez Sąd Rejonowy uznane zostały za wiarygodne i potwierdzające twierdzenia zawarte w pozwie odnośnie zamówionej i dostarczonej do (...)Sp. z o.o. w Z. partii towaru. W oparciu o te dowody, Sąd Rejonowy słusznie uznał, że strona powodowa wywiązała się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodziła swoje roszczenie.

5

Skuteczność wykazania dowodzonych okoliczności nie została przy tym podważona przez pozwaną, która nie stawiła się na rozprawie i nie złożyła własnych wyjaśnień. Prawidłowo w kontekście stanowiska strony pozwanej zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, że ten, kto odmawia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Pozwana tymczasem poza zaprzeczeniem, by w ogóle doszło między stronami do zawarcia umowy sprzedaży obejmującej opisane w pozwie towary, nie odniosła się do twierdzeń powoda o przebiegu wzajemnych kontaktów w związku z realizacją zamówienia, które zostały potwierdzone zgodnymi zeznaniami świadków, a także dowodem w postaci wydruku korespondencji elektronicznej z 10 czerwca 2011 r. wysłanym przez J. G. (1) do M. B. (1). Dowód ten, który nosił tytuł „zamówienie pilne", nadany przez J. G. (1), jako przedstawiciela pozwanej, wskazywał w sposób jednoznaczny na dokonanie kolejnego zamówienia. Pozwana potwierdziła przy tym, że partia tacek, wskazana w treści spornej faktury, została dostarczona odbiorcy przez powoda.

Za gołosłowne w kontekście tego dowodu i sprzeczne z jego osnową należało uznać zeznania świadka J. G. (1), jakoby zamówienie zostało przez niego jedynie „przekierowane", a w istocie stanowiło zamówienie podmiotu trzeciego względem współpracujących stron - (...). Zeznania tego świadka zawierały sprzeczności nie pozwalające uznać ich za w pełni wiarygodne. Świadek potwierdził wysłanie spornego maila. Podał na rozprawie (k. 68 akt), że przed tą ostatnią fakturą (z 29 lipca 2011 r.) osobiście mówił B. „żeby więcej nie wysyłać", a chwilę wcześniej twierdził, że już mail z zamówieniem z 10 czerwca 2011 r. nie stanowił jego zamówienia, tylko „przekierowanie". Jednocześnie świadek nie był w stanie podać, czy coś w treści tego maila wskazywało na owe „przekierowanie". W ocenie Sądu sama chronologia zdarzeń (najpierw mailowe zamówienie, później dwie dostawy, następnie ewentualna rozmowa na temat zaniechania dalszych dostaw na zlecenie pozwanej), wskazywały na brak logiki w zeznaniach tego świadka. Dodatkowo świadek B. w swoich zeznaniach nie potwierdził, by miał świadomość, że doszło do zmiany stron umowy. Podał on, że spotkał się z J. G. (1) i J. O. w browarze, gdzie ustalili rodzaj tacki i przekładki. Podał też, że nie miał informacji od J. G. (2), że nabywcą ma być (...), cały czas wykonywał zamówienia firmy pozwanej (k. 66 akt).

Należy stwierdzić, że także świadek O. nie potwierdził stanowiska strony pozwanej co do faktycznych stron umowy sprzedaży stwierdzonej fakturą z 29 lipca 2011 r. Podał on (k. 90 i 91 akt) ,jeśli chodzi o zamówienia, to dzwoniłem do Pani G. lub do jej męża", „my się rozliczaliśmy z firmą pani G.". Świadek zeznał, że w sprawie 1 czy 2 dostaw dzwonił bezpośrednio do firmy powoda do M. B. (1) i podpisywał WZ bezpośrednio z M., ale nie znał nawet szczegółów wystawienia faktury, transportu tego towaru. Z tego względu zeznania tego świadka nie mogły stanowić potwierdzenia dla tezy, że dostawa opisana w fakturze nr (...)

6

nie była objęta zamówieniem pozwanej z 10 czerwca 2011 r. Za nieprzydatne należało też uznać zeznania świadka P. S., który twierdził, że nie pamięta jak to było z dostawami: „dostawy były najpierw z firmy (...) (pozwanej), a później już jak to wyglądało, to nie pamiętam".

Tymczasem świadkowie: B. i T., a także powód w zasadniczej części zeznań w sposób wyczerpujący omówili sposób dokonywania przez pozwaną zamówień u powoda i zeznali, że (...) nie był bezpośrednim kontrahentem powoda. Sąd Rejonowy dał wiarę tym świadkom i powodowi opisując szeroko przyczyny dla których byli oni wiarygodni. Na tle tych zeznań, w zestawieniu z pozostałymi dowodami, w tym mailowym zamówieniem i fakturą VAT, która odnosiła się do części tego zamówienia, Sąd wyprowadził wnioski, które wiązały się w jedną logiczną całość. Ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy nie naruszały zasady swobodnej oceny dowodów sformułowanej w przepisie art. 233 § 1 kpc.

Należy zważyć, że postawienie przez pozwaną zarzutu obrazy art. 233 § 1 kpc oraz, że fakt ten mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie mogło być zastąpione odmienną interpretacją dowodów zebranych w sprawie, skoro nie wykazała ona jednocześnie, że ocena dowodów przyjęta przez Sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekraczała granice swobodnej oceny dowodów (por. wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000/10/189).

Postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu nie może bowiem polegać na zaprezentowaniu stanu faktycznego przyjętego na podstawie własnej oceny dowodów. Skarżąca powinna wykazać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r, I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8/139, Biul. SN 2000/5/11 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2005 r., IV CK 387/04), a tego apelująca nie uczyniła.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie ocena zgromadzonego materiału dowodowego i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne zostały dokonane przez Sąd Rejonowy w sposób właściwy i trafny. Brak było podstaw do podzielenia stanowiska apelującej co do ich nieprawidłowości. Sąd Rejonowy rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i ocenił jego wiarygodność z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

W kontekście powyższych uwag uznać należało, że pozwana nie podważyła w apelacji dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny wiarygodności i mocy dowodów przez ten Sąd przeprowadzonych. Sąd Okręgowy dokonując własnych ustaleń faktycznych na podstawie dowodów zgromadzonych w sprawie, w pełni podzielił ustalenia Sądu pierwszej instancji i przyjął za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

W konsekwencji apelację należało oddalić na podstawie art. 385 kpc.

7

Na podstawie przepisu art. 98 § 1 kpc w zw. Z art. 99 kpc Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.200 zł tytułem kosztów postępowania odwoławczego. Na poniesione przez powoda koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 5 § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.