Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie :

Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Żuk

Protokolant Anna Potaczek

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2017 r.

sprawy B. P. ur. (...) w J., s. M., J. z domu S.

obwinionego z art. 98 kw

z powodu apelacji, wniesionych przez obwinionego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 1 lutego 2017 r. sygn. akt II W 539/16

I.  uchyla zaskarżony wyrok wobec obwinionego B. P. i na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 kpow postępowanie w sprawie umarza,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę 516, 60 zł w tym 96, 60 zł podatku od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

III.  kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 198/17

UZASADNIENIE

B. P. został obwiniony o to, że:

w dniu 13 maja 2015r. w J. przy ulicy (...) prowadząc pojazd marki V. (...) nr rej. (...) poza drogą publiczną, strefą zamieszkania, strefą ruchu, nie zachował należytej ostrożności, czym zagroził bezpieczeństwu pieszej małoletniej K. C. (1), nie ustąpił pierwszeństwa przejścia, w wyniku czego potrącił K. C. (2), powodując u niej obrażenia ciała w postaci: urazu klatki piersiowej i uda prawego, dolegliwości bólowych klatki piersiowej, ogólnych potłuczeń, które odczuwa do chwili obecnej, czym działał na szkodę K. C. (2) rep. przez matkę M. Ż., tj. o wykroczenie z art. 98 k.w.;

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie II W 539/16:

I.  uznał obwinionego B. P. za winnego tego, że 13 maja 2015r. w J. przy ulicy (...), prowadząc pojazd marki V. (...) nr rej. (...) poza drogą publiczną, strefą zamieszkania, strefą ruchu, nie zachował należytej ostrożności i nie ustąpił pierwszeństwa przejścia pieszej K. C. (2), doprowadzając do jej potrącenia i czym zagroził jej bezpieczeństwu, tj. wykroczenia z art. 98 k.w. i za to na podstawie art. 98 k.w. wymierzył jej karę grzywny w wysokości 350 złotych,

II.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. K. kwotę 324 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej z urzędu oraz kwotę 74,52 zł tytułem podatku VAT,

III.  na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 119 k.p.o.w. zwolnił obwinionego od ponoszenia kosztów postępowania w niniejszej sprawie, obciążając nimi Skarb Państwa i nie obciążył go opłatą sądową.

Wyrok ten zaskarżyli w całości obrońca oskarżonego oraz sam obwiniony, zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu przez sąd, że obwiniony B. P. dopuścił się popełnienia wykroczenia stypizowanego w art. 98 k.w., podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosków przeciwnych;

2.  naruszenie art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpow poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zeznań świadków P. Ż., M. Ż. poprzez nieuwzględnienie zasad prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, co skutkowało wyciagnięciem wniosków sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym, który prawidłowo oceniony nie pozwalał na dokonanie ustaleń faktycznych przypisujących obwinionemu wyczerpanie znamion obu wykroczeń z art. 98 k.w.

Formułując powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja nie jest zasadna, skutkować jednak musiała uchyleniem zaskarżonego wyroku i umorzeniem postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu zarzuconego obwinionemu.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne przyjęte przez Sąd Rejonowy za podstawę rozstrzygnięcia zostały poczynione prawidłowo, zaś poprzedzająca je ocena materiału dowodowego spełniała wszystkie warunki oceny swobodnej. Rozpoznając sprawę o wykroczenie zgodnie z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.ow., Sąd powinien kształtować swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Te wszystkie nakazy zostały spełnione, o czym świadczy zarówno staranność i rzetelność prowadzonego postępowania dowodowego, jak i logiczność i spójność uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., stosowanego w procesie o wykroczenia w oparciu o art. 8 k.p.w., gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.ow., art. 34 k.p.ow.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.ow.), stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.ow.), jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.ow.) (por. wyrok SN z 03.03.1998 r., V KKN 104/98, LEX 35095; wyrok SN z 28.04.1997 r., IV KKN 58/97, LEX 31393).

Sąd I Instancji wziął pod uwagę powyższe wskazania. Skarżący w żaden sposób nie wykazał, aby rozumowanie Sądu Rejonowego było wadliwe czy też nielogiczne. Wskazać należy, iż co do przeprowadzonych w toku rozprawy głównej dowodów Sąd meriti wypowiedział się szczegółowo w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zaś uzasadnienie to w pełni odpowiada wymogom stawianym przez przepis art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 kpow Oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności zeznania świadków K. C. (2), M. Ż., P. Ż., A. W., Z. B., M. B. i K. D. oraz wyjaśnienia obwinionego, nieosobowe materiały dowodowe w postaci protokołów oględzin, dokumentacji fotograficznej, jak również dowód z opinii sądowo-lekarskiej, Sąd Rejonowy nie naruszył żadnego przepisu procesowego i dokonał oceny, która jest logiczna, przekonująca i zasługuje na akceptację. Apelacja obrońcy, mimo iż wskazuje na naruszenie w toku wyrokowania przepisu procesowego odnoszącego się do swobodnej oceny dowodów, sprowadza się w istocie do zwykłej polemiki z oceną dowodów przeprowadzoną w pierwszej instancji i dokonanymi na tej podstawie prawidłowymi ustaleniami faktycznymi.

Słusznie Sąd Rejonowy uznał wyjaśnienia obwinionego, który zaprzeczył swojemu sprawstwu, za przyjętą przez niego linię obrony. Wbrew zarzutom obrońcy zweryfikował twierdzenia obwinionego co do przebiegu zdarzenia, dokonując w tym zakresie skrupulatnego przesłuchania świadków. Dostrzegł niezgodności pomiędzy twierdzeniami obwinionego a dowodami, które zostały ocenione jako wiarygodne, i słusznie na tej podstawie odmówił wiary tym wyjaśnieniom w całości. Sąd Okręgowy nie dostrzegł w rozumowaniu Sądu I instancji żadnych błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu) ani logicznej (błędu w rozumowaniu lub wnioskowaniu), ani też sprzeczności z doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy. Należy podkreślić wagę zasady bezpośredniości, albowiem to właśnie Sąd I instancji ma możliwość nie tylko zapoznania się z twierdzeniami świadków i obwinionego, ale również obserwowania osób przesłuchiwanych w czasie składania relacji. Zdecydowanie ułatwia to ocenę przeprowadzonych w ten sposób dowodów.

Podważając ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy, obrońca sam nie dokonał wszechstronnej i obiektywnej ich oceny. Zupełnie przeciwnie, poprzestał na zaakcentowaniu tylko tych okoliczności, które dla obwinionego są korzystne.

Nie sposób zgodzić się więc z zarzutem błędu ustaleń faktycznych, że oskarżony dopuścił się wykroczenia stypizowanego w art. 98 k.w. Sąd Rejonowy swoje ustalenia oparł na wyszczególnionych dowodach, które były przedmiotem jego oceny. Odniósł się do wyjaśnień obwinionego i wskazał, dlaczego ich nie przyjął za podstawę tych ustaleń. Przedstawił proces myślowy, który leżał u podstaw jego oceny. Wyrokując, opierał się na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego w toku przewodu sądowego, wszystkie dowody poddał krytycznej ocenie zgodnie z wymogami art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpow. Sposób, w jaki zapoznał się z dowodami dotyczącymi przedmiotowego zdarzenia i w jaki przeanalizował wszystkie okoliczności ujawnione na rozprawie głównej, nie naruszając art. 410 kpk w zw. z art. 82 § 1 kpow, wskazuje, że ocena tego Sądu nie przekracza dozwolonych granic oceny swobodnej, a poczynione przezeń ustalenia faktyczne są prawidłowe. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednakże sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz musi prowadzić do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się Sąd I instancji w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom odmiennego poglądu nie może zaś prowadzić do wniosku o popełnieniu przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych (por. wyrok SN z 20.02.1975r., II KR 355/4, OSNPG 1975/9/84).

Zeznania świadków M. Ż. i P. Ż., a także zbieżne z nimi zeznanie Z. B. (osoby obcej dla stron) jednoznacznie wskazywały, że pokrzywdzona upadła w miejscu wskazanym przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym uzasadnieniu (k. 190 verte). Co więcej niemożliwe jest przyjęcie wersji obwinionego, że zatrzymał pojazd przed zderzeniem z poszkodowaną, gdyż takie ustalenie stoi w sprzeczności z materiałem dowodowym w postaci karty informacyjnej z dnia 15 maja 2015 r. wydanej przez (...)oraz opinią sądowo-lekarską biegłego K. T.. Biorąc pod uwagę charakter obrażeń w postaci stłuczenia klatki piersiowej i uda prawego, nie sposób dać wiarę wyjaśnieniom obwinionego i ocena Sądu I instancji jest logiczna i zasadna. Wejście do budynku rzeczywiście, jak słusznie zauważył skarżący, znajduje się w odległości 2,8 metra od budynku, jednak zupełnie nieuzasadniony jest wniosek skarżących, że była to odległość zbyt mała, by pokrzywdzona zdążyła się zatrzymać. Właśnie takie stwierdzenie jest dowolne i niepoparte jakimkolwiek przekonującym uzasadnieniem.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia któregokolwiek z zarzutów sformułowanych w apelacji, brak więc powodów, by uwzględnić wnioski apelacyjne. Sąd I instancji podjął słuszne rozstrzygnięcie co do sprawstwa obwinionego w zakresie zarzuconego mu czynu, który też trafnie zakwalifikował.

Z uwagi jednak na zaistnienie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia orzekania (art. 5 § 1 pkt 4 k.p.ow.), niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, Sąd Okręgowy był zobligowany do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i umorzenia postępowania.

Wniosek o ukaranie obwinionego (k.2 akt) wpłynął do Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze w dniu 21 kwietnia 2016 r. i w dniu 27 kwietnia 2016 r. wszczęte zostało postępowanie w sprawie o wykroczenie z art. 98 kw. Zgodnie z treścią art. 45 § 1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu popełnienia wykroczenia upłynął rok, a jednak okres ten ulega wydłużeniu do lat 2, gdy w pierwszym z okresów wszczęto postępowanie. Skoro więc czyn miał miejsce w dniu 13 maja 2015 r., 2-letni termin przedawnienia upłynął z dniem 13 maja 2017 roku.

Jest to czas na doprowadzenie do prawomocnego zakończenia procesu. Na bieg terminu nie ma wpływu sam tok procesu, odraczanie, przerywanie rozprawy, uchylenie wyroku w drugiej instancji, zwrot sprawy do ponownego jej przeprowadzenia itd. Zatem nawet jeżeli w dacie orzekania w pierwszej instancji przedawnienie jeszcze nie nastąpiło, ale obwiniony wystąpi z apelacją, tym samym nie doszło do uprawomocnienia się rozstrzygnięcia Sądu I instancji, a w międzyczasie upłynie termin przedawnienia, musi dojść w Sądzie odwoławczym do uchylenia wyroku i umorzenia postępowania.

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego na datę wydania orzeczenia przez Sąd Okręgowy został dotknięty tzw. bezwzględną przyczyną odwoławczą, wskazaną w art. 104 § 1 pkt 7 k.p.ow. w zw. z art. 5 § 1 pkt 4 k.p.ow. Z tego względu brak jest możliwości prowadzenia postępowania o ten czyn i postępowanie karne musiało zostać umorzone, a wydany wyrok, który nie zdążył się uprawomocnić, podlegał uchyleniu.

Na podstawie art. 29 Ustawy – Prawo o adwokaturze Sąd Okręgowy zasądził na od Skarbu Państwa rzecz pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej – adw. J. K. kwotę 516,60 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, w tym 96,60 zł podatku od towarów i usług.

W związku z umorzeniem postępowania koszty postępowania ponowi Skarb Państwa (art. 118 § 2 k.p.w.).