Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Marek Zwiernik

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2017 roku w Gorzowie Wielkopolskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa T. M.

przeciwko K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego K. K.

od wyroku częściowego Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim

z dnia 30 grudnia 2016 roku, sygn. akt IV P 418/15

oddala apelację.

SSO Marek Zwiernik

Sygn. akt VI Pa 27/17

UZASADNIENIE

Powód T. M. wniósł pozew przeciwko K. K. o zasądzenie kwoty 1 111,89 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za miesiąc październik 2012 roku, oraz kwotę 518,86 zł tytułem wynagrodzenia za miesiąc listopad 2012 roku. Ponadto powód wniósł o zasądzenie kwoty 7 815,37 zł tytułem diet i ryczałtów za noclegi.

Pismem z dnia 29.02.2016 roku powód cofnął powództwo o kwotę 2 341,83 zł z tytułu należności za diety i ryczałty za nocleg.

Pozwany K. K. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa.

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym.

Wyrokiem częściowym z dnia 30 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wlkp., w punkcie I: zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 630,72 zł netto tytułem wynagrodzenia za pracę, wraz z odsetkami od kwot: 1 111,86 zł od dnia 12.11.2012 roku do dnia zapłaty, i kwoty 518,86 zł od dnia 11.12.2012 roku do dnia zapłaty; i w punkcie II wyroku częściowego postępowanie w przedmiocie diet i ryczałtów za noclegi zawiesił na podstawie art. 177 § 1 pkt. 3 ¹ K.p.c.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód zawarł z pozwanym umowę o dzieło, w której wysokość wynagrodzenia ustalono na kwotę 1 500,00 zł. Wyrokiem z dnia 3.04.2014 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wlkp. ustalił, że powoda i pozwanego łączył stosunek pracy w okresie od 1.10.2012 roku do 14.11.2012 roku. Pozwany za okres zatrudnienia powoda nie wypłacił mu wynagrodzenia za pracę. Powód miał otrzymywać za każdy dzień podróży służbowej diety w wysokości 30,00 zł. Powód na poczet diet otrzymywał zaliczkę w wysokości 300,00 zł. Powód w okresie zatrudnienia dokonał wypłaty z konta pozwanego, przy użyciu otrzymanej karty, na kwotę 861,28 zł. Kwotę tą powód przeznaczył na zwiększone koszty utrzymania w czasie podróży służbowej.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo o zapłatę wynagrodzenia za pracę okazało się zasadne. Art. 80 K.p. stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Z kolei zgodnie z art. 84 i 85 K.p. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. W niniejszej sprawie poza sporem było, iż powód w okresie od 1.01.2012 roku do 14.11.2012 roku pozostawał w stosunku pracy z pozwanym. Powód nie otrzymał wynagrodzenia za pracę, co zostało przyznane przez pozwanego. W okresie zatrudnienia powoda wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosiło 1 500,00 zł. Należne zatem jest powodowi wynagrodzenie w wysokości 1 111,89 zł – za miesiąc październik 2012 roku, oraz wynagrodzenie w wysokości 518,86 zł – za miesiąc listopad 2012 roku. O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. art. 481 § 1 K.c. w zw. z art. 300 K.p., zasądzając odsetki od dnia następnego po dniu wymagalności świadczenia. Wynagrodzenie powinno zostać powodowi wypłacone do dnia 10 – go dnia następnego miesiąca po miesiącu, w którym nabył on prawo do wynagrodzenia. Powód otrzymał zaliczki i przeznaczył je na zwiększone koszty utrzymania w czasie odbywania podróży służbowych. Powinny zatem podlegać odliczeniu od należności z tytułu diet i ryczałtów za noclegi, o zasądzenie który również powód wnosi. Mając na uwadze, iż przed Trybunałem Konstytucyjnym toczy się postępowanie, którego przedmiot obejmuje należności kierowców z tytułu podróży służbowych, Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt. 3 ¹ K.p.c. zawiesił postępowanie w przedmiocie diet i ryczałtów za noclegi.

Apelację od wyroku częściowego wywiódł pozwany zaskarżając wyrok w punkcie I tj. w zakresie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1 630,72 zł netto wraz z należnymi odsetkami, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa o zapłatę wynagrodzenia w całości.

Pozwany podał, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 5 K.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuznanie, iż dochodzenie przez powoda od pozwanego wynagrodzenia za pracę jest czynieniem przez powoda ze swojego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, w sytuacji gdy powód wyrządził uprzednio pracodawcy szkodę majątkową w wyższym wymiarze niż wysokość zasądzonego wynagrodzenia za pracę, a pozwany odstąpił od dochodzenia swoich roszczeń wobec pracownika.

Pozwany w uzasadnieniu apelacji przyznał, że Sąd Rejonowy dokonał prawidłowego formalnie rozstrzygnięcia, niemniej jednak powód dopuścił się nadużycia prawa podmiotowego. Powód odmówił zwrotu mienia należącego do pracodawcy, w tym powierzonego mu samochodu, uszkodzenia mienia firmy, błędów w prowadzonej dokumentacji i stosowania wobec pracodawcy nieuprawnionej formy nacisku. Niektóre z tych zachowań zostały potwierdzone przez powoda (p. korzystanie z karty firmowej). Pozwany odstąpił do dochodzenia roszczeń względem powoda. Zachowanie powoda, daleko sprzeczne z prawidłowym wykonaniem umowy, uzasadnia odstąpienie od wzajemnych roszczeń. Powód naruszył zasady lojalności wobec pracodawcy wyrządzając mu szkodę majątkową, której nie naprawił.

Powód nie zajął stanowiska w przedmiocie złożonej apelacji.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje:

Sprawa rozpoznana została w postępowaniu uproszczonym. Sąd Okręgowy nie przeprowadził w sprawie postępowania dowodowego. Tym samym uzasadnienie winno zawierać elementy określone w art. 505 ¹³ § 2 K.p.c.

Zgodnie z art. 505 ¹⁰ § 1 K.p.c. sąd rozpoznaje apelację w postępowaniu uproszczonym w składzie jednego sędziego.

Pozwany nie zażądał przeprowadzenia rozprawy, a zatem w oparciu o przepis art. 505 ¹⁰ § 2 K.p.c. Sąd Okręgowy rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 ¹ K.p.c. apelację w postępowaniu uproszczonym można oprzeć na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie prawa procesowego mogącego mieć wpływ na treść orzeczenia. Ponadto apelacja może być oparta na podstawie wykrycia po zamknięciu rozprawy przed sądem pierwszej instancji okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, z których strona nie mogła skorzystać przed sądem pierwszej instancji (art. 505 ¹¹ § 2 K.p.c.).

Zarzuty z art. 505 ¹¹ § 2 K.p.c. nie zostały przez stronę apelującą podniesione.

Pozwany nie kwestionował w apelacji prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, lecz powołując się na naruszenie art. 5 K.c. i podnosił, iż przyznanie powodowi wynagrodzenia w żądanej kwocie jest czynieniem przez niego ze swojego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 5 K.c. był całkowicie chybiony.

Zgodnie z art. 5 K.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane
za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W myśl zaś art. 300 K.p. w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Apelujący popełnił zatem błąd uznając, że w niniejszej sprawie można domagać się naruszenia zasad współżycia społecznego na podstawie art. 5 K.c. Przepis ten w swojej treści odwołuje się bowiem do procedury cywilnej i jest przepisem postępowania cywilnego. Natomiast pozew w niniejszej sprawie wniesiony został w oparciu o naruszenie przepisów dotyczących Kodeksu pracy. W związku z tym do zastosowania zasad współżycia społecznego można się odwołać na podstawie art. 8 K.p.

Zgodnie z art. 8 K.p. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane
za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie znajdują zastosowania ani zasady współżycia społecznego z art. 5 K.c., lub też jak wskazano powyżej w myśl art. 8 K.p.

Okoliczności faktycznie w ocenie Sądu nie pozwalają na przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie zaszła sytuacja wyjątkowa, albowiem nie było żadnych przyczyn uniemożliwiających wytoczenie pracodawcy powództwa przeciwko swojemu pracownikowi, jeśli – jak twierdzi pozwany – pracownik wyrządził szkodę swojemu pracodawcy. Apelujący nie powołał żadnych wyjątkowych okoliczności, które pozwoliłyby na uznanie, że uwzględnienie powództwa T. M. naruszało jakąkolwiek zasadę współżycia społecznego. Okoliczności rzekomego dopuszczenia się szkody na rzecz pracodawcy nie były bezsporne. Powód przyznał jedynie, iż rzeczywiście dokonywał wypłat z karty służbowej i przeznaczał te środki na koszty utrzymania w czasie podróży służbowych. Sąd I instancji uwzględnił tą okoliczność przy ustaleniu należnego powodowi wynagrodzenia za sporny okres, przyznając mu wynagrodzenie w kwocie pomniejszonej o wysokość pobranych środków pieniężnych.

W orzecznictwie dominuje pogląd, że nie może powoływać się na naruszenie zasad wynikających z art. 8 K.p. ten kto sam te zasady narusza. Można przyjąć, że strona naruszająca zasady współżycia społecznego w stopniu niewielkim może postawić drugiej stronie zarzut naruszenia tych zasad, jeżeli jest ono znaczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2011 roku, I PK 135/10, Lex 794776). Trudno przyjąć, by pracodawca niewypłacający pracownikowi należnego mu wynagrodzenia za pracę jedynie w niewielkim stopniu naruszył zasady współżycia społecznego zaś pracownik, domagając się tegoż wynagrodzenia, zasady współżycia społecznego naruszył znacznie. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego zastosowanie art. 8 K.p. mieści się w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11.05.2016 r. (I PK 134/15, Legalis 1460619), przy zastosowaniu tego przepisu konieczne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności sprawy zgodnie z zasadą „czystych rąk”, która polega na tym, że ochrony przewidzianej w art. 8 K.p. może żądać jedynie ten, kto postępuje nienagannie. Mając na względzie całokształt okoliczności niniejszej sprawy sąd uznał, że art. 8 K.p. nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.

Strona nie może powoływać się na naruszenie zasad współżycia społecznego w sytuacji gdy za pomocą innych przepisów prawnych może osiągnąć ten sam lub nawet lepszy skutek. Konstrukcja nadużycia prawa jest wyłączona gdy w inny sposób można zabezpieczyć interesy osoby dotkniętej nieprawidłowym postępowaniem drugiej strony (por. K. Pietrzykowski, Glosa do wyr. SN z 4.2.1985 r., IV CR 557/84, NP 1986, Nr 10, s. 112). Skoro pozwany twierdzi, że powód dopuścił się szkody na jego rzecz to winien wytoczyć mu stosowne powództwo o naprawienie tej szkody, z czego – jak przyznał w apelacji – dobrowolnie odstąpił. Apelującemu umknęło z pola widzenia, że nie można zastępować konkretnej regulacji prawnej przez zastosowanie ani art. 5 K.c., ani też art. 8 K.p., bowiem przepisy te nie mają zastosowania nadrzędnego w stosunku do pozostałych przepisów prawa. Istnieje wszak domniemanie, że osoba uprawniona korzysta z przysługującego jej prawa podmiotowego w sposób legalny, tj. zasługujący na ochron prawną. Kwestionujący takie uprawnienie obowiązany jest wykazać racjonalne przesłanki swojej kontestacji (art. 6 K.c., por. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 9.07.2008 roku, V CSK 43/08, legalis). Oznacza to, że pozwany ma obowiązek podnieść zarzut nadużycia prawa i udowodnić w toku postępowania, że występują szczególne okoliczności, uzasadniające nieudzielenie ochrony prawnej uprawnionemu. Brak w niniejszej sprawie takich dowodów.

Reasumując, prawidłowo Sąd I instancji uznał powództwo o wynagrodzenie za pracę za zasadne.

Sąd oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną (art. 385 K.p.c.).

SSO Marek Zwiernik