Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 27listopada 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 30 sierpnia 2013 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy M. D. prawo do emerytury z dniem (...)

Sygn. akt VU 1250/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawcy M. D. prawa do emerytury.

Wnioskodawca odwołał się od decyzji w dniu 6 września 2013 roku. Wniósł o przyznanie prawa do emerytury podnosząc, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania z uwagi na brak wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Oddział odmówił uwzględnienia wnioskodawcy okresu od dnia 21 sierpnia 1973 roku do 31 grudnia 1982 roku, od 1 stycznia 1987 roku do 30 września 1990 roku, od 16 maja 1992 roku do 31 sierpnia 1994 roku, z uwagi na brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych oraz innego dokumentu potwierdzającego fakt wykonywania pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Ostatecznie wnioskodawca sprecyzował żądanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu od 1czerwca 1975 roku do 31 grudnia 1982 oraz od dnia 1 stycznia 1987 roku do 30 września 1990 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. D. urodził się w dniu (...). W dniu 14 sierpnia 2013 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-6 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 26 lat , 2 miesiące i 27 dni, w tym 9 lat 9 miesięcy i 4 dni pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w okresach:

- od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1986 roku,

- od 1 października 1990 roku do 15 maja 1992 roku

- od 14 listopada 1994 roku do 31 grudnia 1998 roku

( dowód: odpowiedź na odwołanie k.5-6 w aktach sprawy, decyzja z dnia 30 sierpnia 2013 roku k.25 w aktach rentowych )

W okresie od 21 sierpnia 1973 roku do 31 grudnia 1982 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. T. na stanowisku kierowcy samochodowego.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 3 stycznia 1983r. – k. 7 akt kapitałowych)

W dniu 23 kwietnia 1975 roku M. D. uzyskał uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony (kat.C).

Po podniesieniu kwalifikacji zawodowych co najmniej od 1 lipca 1975 roku wnioskodawca rozpoczął pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Wnioskodawca od 1 lipca 1975r. do 31 grudnia 1982r., za wyjątkiem okresu od 1 stycznia 1979r. do 30 maja 1979r., pracował stale jako kierowca samochodu ciężarowego J. (chłodnia) o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Z tego tytułu otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego samochodu. Samochodem tym przewoził artykuły mleczarskie po całej P.. W okresie od 1 stycznia 1979r. do 30 maja 1979r. wnioskodawca z uwagi na naprawę przypisanego mu samochodu ciężarowego J. pracował na stanowisku mechanika samochodowego.

( dowód : zeznania wnioskodawcy M. D. – protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 28:47-37:02, zeznania świadka M. R. - protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 14:54-18:59, zeznania świadka L. L. - protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 19 do minuty25.57, angaż z 31 stycznia 1979r., podanie z 2.01.1979r., angaż z 1 czerwca 1979r. – akta sobowe)

W okresie od 1 stycznia 1987 roku do 30 września 1990 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni (...) w P. T.. na stanowisku kierowcy. Wnioskodawca pracował wówczas stale jako kierowca (...) oraz L. o ciężarze dopuszczalnym powyżej 3,5 tony. Z tego tytułu otrzymywał dodatek za rodzaj prowadzonego samochodu.

W okresie od 16 maja 1988 roku do 14 marca 1989 roku wnioskodawca M. D. przebywał na urlopie bezpłatnym.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 30 września 1990r. – k. 11 akt kapitałowych, podanie z 20.04.1988, podanie o przedłużenie urlopu z listopada 1988r., podanie o przyjęcie do pracy po urlopie bezpłatnym – akta osobowe, zeznania wnioskodawcy M. D. – protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 28:47- 37:02, zeznania świadka M. R. - protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 14:54-18:59, zeznania świadka L. L. - protokół rozprawy z dnia 27 listopada 2013r. – od minuty 19 do minuty25.57)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy zarówno w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. T.jak i Spółdzielni (...) w P. T. był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Sporny pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy, umowy o pracę oraz angaży potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie czasu wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. T. w okresie od czerwca 1975r. do 31 grudnia 1982 roku oraz w Spółdzielni (...) w P. T. od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 30 września 1990 roku, Sąd oparł się na spójnych i wiarygodnych zeznaniach świadków: M. R. i L. L. oraz zeznaniach wnioskodawcy.

Należy podkreślić, że świadek L. L. pracował razem z wnioskodawcą zarówno w Wojewódzkim Zakładzie (...) w P. T.. jak i Spółdzielni (...) w P. T.. L. L. pracował tam cały czas jako mechanik samochodowy i potwierdził, że wnioskodawca od 1975r. aż do końca swojego zatrudnienia w firmie czyli do 30 września 1990r. cały czas pracował jako kierowca samochodu ciężarowego J. – chłodnia, którym to samochodem rozwoził artykuły mleczarskie po ternie całej P. Zważywszy, że świadek L. był mechanikiem samochodowym miał częsty kontakt z wnioskodawcą, gdyż musiał dokonywać przeglądów technicznych jego samochodu, a także napraw. Również świadek M. R. jako dyspozytor ruchu w okresie od 1979r. do 1987r. dysponowała szczegółową wiedzą na temat charakteru prowadzonego przez wnioskodawcę pojazdu. W spornym okresie wydawała bowiem wnioskodawcy karty pojazdu. Świadek nie miała wątpliwości, że wnioskodawca był kierowcą (...). Fakt prowadzenia przez wnioskodawcę samochodu J. wynika także z jego akt osobowych. I tak w styczniu 1979r. na okres naprawy przypisanego wnioskodawcy samochodu J. został on przeniesiony na stanowisko mechanika samochodowego. Kolejny angaż z czerwca 1979r. przywraca wnioskodawcy stanowisko kierowcy, co oznacza, że jego samochód został już naprawiony. Również po powrocie z urlopu bezpłatnego w marcu 1989r. zostaje zatrudniony jako kierowca J.. Z zeznań świadków wynika zatem, że wnioskodawca cały czas – za wyjątkiem okresu urlopu bezpłatnego na przełomie 1988i 1989r. oraz okresu naprawy jego samochodu marki J. w 1979r. - pracował tylko i wyłącznie na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony (jeździł J., L.), rozwożąc artykuły mleczarskie. W aktach osobowych wnioskodawcy na angażach znajduje się wzmianka, że otrzymywał on dodatek do wynagrodzenia za rodzaj prowadzonego pojazdu, co przemawia pośrednio za tym, że wnioskodawca – jak zeznali świadkowie – był kierowcą samochodów ciężarowych.

Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 ton nie miał innych obowiązków.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego .

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie wykonywał w spornym okresie co najmniej od 1 lipca 1975r. do 31 grudnia 1978r. ( 3 lata 5 miesięcy) oraz od dnia 1 czerwca 1979r. do dnia 31 grudnia 1982r.. ( 3 lata 6 miesięcy) i od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 15 maja 1988r. ( 1 rok 4 miesiące) oraz od dnia 15 marca 1989r. do 30 września 1990r. (1 rok 6 miesięcy) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Po doliczeniu tego okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach uznanego przez organ rentowy wynoszącego 9 lat 10 miesięcy i 4 dni, wnioskodawca wykazał, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez łączny czas przekraczający 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że ostatnią przesłanką, od której zależało przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury było osiągnięcie przez niego wieku emerytalnego, a to nastąpiło w dniu (...) , z tym też dniem nabył prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.