Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 13 kwietnia 2010r. skierowanym przeciwko K. N. i G. N., (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 1065135,63 zł, na którą składają się:

a)  1001117,44 zł z tytułu kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 14/04/2016r. do dnia zapłaty,

b)  45492,85 zł z tytułu odsetek umownych, naliczonych zgodnie z Regulaminem od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 24/05/2015 r. do dnia rozwiązania umowy, tj. do dnia 02/01/2016 r.,

c)  16622,03 zł z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie, naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia następnego po dniu rozwiązania umowy, tj. od dnia 03/01/2016 r. do dnia 13/04/2016,

d)  1903,31 zł z tytułu opłat naliczonych zgodnie z Regulaminem oraz Tabelą Opłat Prowizji (...)S.A.

Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. /pozew - k. 2 – 6, 11- 12/

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 28 lipca 2016r. w postępowaniu upominawczym w sprawie II Nc 386/16, Sąd Okręgowy w Łodzi nakazał pozwanym K. N. i G. N., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacili powodowi (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W. kwotę 1.065.135,63 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.001.117,44 zł od dnia 14 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 11.050 zł tytułem zwrotu kosztów procesu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw. /nakaz zapłaty – k. 44/.

Nakaz ten w stosunku do K. N. uprawomocnił się z dniem 17 sierpnia 2016r./zarządzenie k. 51/

Postanowieniem z 29 wrzenia 2016 r. Sąd przywrócił G. N. termin do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty z 28 lipca 2016r. /postanowienie k.73/

W sprzeciwie od nakazu zapłaty G. N. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa, zwrot kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Podniosła zarzuty: nieistnienia roszczenia oraz nieudowodnienia roszczenia. /sprzeciw k.69 – 70/

W piśmie procesowym z 31 października 2016r. G. N. precyzując zarzuty wskazała na brak wypowiedzenia umowy kredytowej co do pozwanej, co czyni roszczenie w stosunku do pozwanej przedwczesnym, brak doręczenia wypowiedzenia umowy kredytowej pozwanej, a jeśli takie oświadczenie zostało złożone to nie zostało doręczone pozwanej, nieudowodnienie wysokości dochodzonego roszczenia - pozwana zaprzeczyła wysokości roszczenia wskazanej przez powoda. Ponadto wskazała na błędne umocowanie pełnomocnika z uwagi na brak pełnego odpisu KRS. /pismo k. 80 -81/

W odpowiedzi na sprzeciw, powód podtrzymał powództwo w całości i wniósł o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. /odpowiedź na sprzeciw k. 86 – 87/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w dniu 13 września 2007r. zawarł z pozwanymi K. N. i G. N. umowę pożyczki hipotecznej nr (...) w wysokości 1107687,19 zł. Pożyczka została udzielona pozwanym na spłatę kredytu hipotecznego udzielonego przez (...) Bank S.A., spłatę kredytu udzielonego przez (...) S.A., spłatę karty kredytowej w (...) Bank, spłatę karty kredytowej (...) w (...) S.A. Strony umowy ustaliły czas kredytowania na okres od 13 września 2007r. do 24 września 2037r. oraz zmienne oprocentowanie pożyczki, które na dzień podpisania umowy wynosiło 6,99 %. Obowiązującą wysokość stopy procentowej określać ma Tabela oprocentowania, opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla kredytu mieszkaniowego i pożyczki hipotecznej. W przypadku zmiany oprocentowania pożyczki Bank zobowiązał się do przeliczenia wysokości miesięcznych rat pożyczki i do przesłania pożyczkobiorcom nowego harmonogramu spłat rat. Strony ustaliły, że w sprawach nieuregulowanych umową ma mieć zastosowanie Regulamin (...) w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna, Tabela oprocentowania, opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla kredytu mieszkaniowego i pożyczki hipotecznej oraz że pożyczka zostanie uruchomiona w dniu 13 września 2007r. i spłacona w 360 ratach (§ 2, § 8 i § 9). /umowa pożyczki – k. 13 – 18, zeznania pozwanej k. 131 – 131v, adnotacja 00:02:47/

W myśl § 9 pkt 10 należności Banku z tytułu umowy pożyczki pobierane są z rachunku prowadzonego dla spłaty pożyczki w następującej kolejności:

1.  odsetki ustawowe od kosztów dodatkowych poniesionych przez Bank w związku z umową pożyczki (np. ubezpieczenia, podatki) niezwróconych przez pożyczkobiorcę w wyznaczonym terminie,

2.  koszty dodatkowe poniesione przez Bank w związku z umową pożyczki,

3.  koszty windykacji,

4.  prowizje i opłaty,

5.  odsetki podwyższone od zadłużenia przeterminowanego,

6.  odsetki przeterminowane,

7.  przeterminowane raty kapitału,

8.  należne odsetki bieżące,

9.  należna bieżąca rata kapitału,

10.  rozliczenie pozostałej kwoty na poczet spłaty kapitału./umowa – k. 16v/

W § 12 umowy strony ustaliły, że niespłacenie przez pożyczkobiorców raty kapitałowo-odsetkowej w terminie określonym w harmonogramie lub spłacenie jej w niepełnej wysokości spowoduje, że należność ta stanie się zadłużeniem przeterminowanym obejmującym odpowiednio kapitał przeterminowany i odsetki przeterminowane. Od zadłużenia przeterminowanego Bank będzie naliczał i pobierał odsetki podwyższone bez odrębnego wezwania do zapłaty, a wysokość odsetek podwyższonych będzie określać Tabela oprocentowania, opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla kredytu mieszkaniowego i pożyczki hipotecznej. /umowa pożyczki – k. 17/

W § 14 umowy pożyczki strony uzgodniły, że w wypadku naruszenia przez pożyczkobiorcę warunków umowy pożyczki lub Regulaminu Pożyczki Hipotecznej w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna, Bank może wedle własnego uznania:

1/ wstrzymać uruchomienie pożyczki lub obniżyć jej kwotę,

2/ zażądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty pożyczki wraz z odsetkami,

3/ wypowiedzieć umowę pożyczki z zastrzeżeniem, że po upływie okresu wypowiedzenia pożyczkobiorca jest zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanej pożyczki wraz z odsetkami, a okres wypowiedzenia wynosi 30 dni. W/w uprawnienia przysługują Bankowi w szczególności m.in. w przypadku wystąpienia zaległości w spłacie rat kapitałowo – odsetkowych lub odsetkowych i powstania zadłużenia przeterminowanego. /umowa pożyczki – k. 18/

G. N., jako adres zameldowania wskazała w umowie R. ul. (...), natomiast adres do korespondencji Al. (...) w R.. W § 16 umowy strony ustaliły, że korespondencję i zawiadomienia uważa się za doręczone pożyczkobiorcy, jeżeli zostały wysłane na adres wskazany w umowie, jako adres do korespondencji. /umowa pożyczki k. 13, 18v/

W Regulaminie (...)w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w rozdziale 8 dotyczącym pożyczki hipotecznej w punkcie 12 zapisano, że z upływem okresu wypowiedzenia lub od dnia rozwiązania umowy pożyczki ze skutkiem natychmiastowym, całość zobowiązań z tytułu pożyczki Bank stawia w stan natychmiastowej wymagalności bez wzywania pożyczkobiorcy do spłaty zadłużenia i nalicza od niego odsetki podwyższone. W § 19 rozdziału 11 dotyczącego spłaty zobowiązań wskazano, że w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie dokona spłaty raty kapitałowo-odsetkowej w terminach ustalonych w umowie lub dokona spłaty w niepełnej wysokości, niespłacona należność staje się zadłużeniem przeterminowanym. Od zadłużenia przeterminowanego Bank nalicza i pobiera odsetki podwyższone bez odrębnego wezwania do zapłaty. Wysokość odsetek określa Tabela. Odsetki podwyższone naliczane są do dnia całkowitej spłaty zadłużenia przeterminowanego. /Regulamin k. 111 – 119/

Dnia 28 września 2007r. powód dokonał zmiany harmonogramu spłat ustalając poszczególne raty na 7355,84 zł. /harmonogram k. 90 – 93/

Począwszy od 24 października 2007r. pozwana oraz K. N. zaczęli spłacać należności. Uiszczane kwoty były zaliczane na: spłatę kapitału, spłatę odsetek, spłatę przeterminowanego kapitału, spłatę przeterminowanych odsetek, odsetki karne. /historia spłaty kredytu k. 94 – 108/

Począwszy od listopada 2015r. pozwana zaprzestała spłat pożyczki, gdyż w październiku 2015r. zachorowała na nowotwór piersi. Przed amputacją korzystała z chemioterapii. Po wyjściu ze szpitala występowała do powoda o zmianę wysokości rat. Podczas rozmów telefonicznych z pracownikiem Banku pozwana mówiła mu o kłopotach zdrowotnych, braku możliwości wykonywania zatrudnienia, prosiła o pomoc, lecz jej nie uzyskała – nie proponowano ugody czy przerwy w spłatach. Pozwana była jedynie ponaglana do spłaty zadłużenia. /zeznania pozwanej k. 131 – 131v, adnotacja 00:02:47, karta informacyjna k. 65/

W dniu 2 grudnia 2015r. powód sporządził wypowiedzenie umowy pożyczki hipotecznej z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, skierowane do pozwanej, w którym wskazał, że po upływie okresu wypowiedzenia, całość zadłużenia wynikającego z umowy zostanie postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. W konsekwencji pozwana będzie zobowiązana do spłaty kwoty pożyczki wynoszącej wg. stanu na dzień sporządzenia pisma 1052814,01 zł, bez dodatkowego wzywania do zapłaty. Mając to na względzie powód wezwał pozwaną do bezzwłocznej spłaty bieżącego zadłużenia wynikającego z umowy w wysokości wynoszącej na dzień sporządzenia pisma 49917,37 zł. /wypowiedzenie k. 88/

Wypowiedzenie zostało przesłane pozwanej na adres do korespondencji – R. (...) Al. (...) i odebrane w dniu 7 grudnia 2015r. przez pracownicę (...) spółki z o.o. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...) J. R.. /potwierdzenie odbioru k. 88v – 89/

Pozwana od 1999r. prowadzi działalność gospodarczą – Centrum (...) w budynku znajdującym się w R. przy Al. (...). Ma tam dwa gabinety stomatologiczne. Pod tym samym adresem działa również (...) spółka z o.o. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...), w której od 2013r. prokurentem jest pozwana. Korespondencję przeznaczoną dla spółki odbiera Prezes na poczcie, a jeśli jest dostarczona do firmy to pracownice rejestracji. G. N. nie upoważniła nikogo do odbioru korespondencji adresowanej do niej imiennie. /zeznania pozwanej k. 131 – 132, adnotacje 00:02:47, 00:11:07/

G. N. nie otrzymała wypowiedzenia umowy pożyczki sporządzonego 2 grudnia 2015r. Pozwana nie zna J. R.. /zeznania pozwanej k. 131 – 132, adnotacje 00:02:47, 00:11:07/

W dniu 13 kwietnia 2016r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych stwierdzający, że dłużnicy: K. N. i G. N. mają zapłacić na rzecz (...) Bank (...) S.A. według stanu na dzień 13/04/2016r. kwotę 1 065 135,63 zł, na którą składają się następujące należności: 1 001 117,44 zł z tytułu kapitału kredytu, 45 492,85 zł z tytułu odsetek umownych, naliczonych zgodnie z Regulaminem od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 24/05/2015 r. do dnia rozwiązania umowy tj. do dnia 02/01/2016r., 1903,31 zł z tytułu opłat naliczonych zgodnie z Regulaminem i Tabelą Opłat i Prowizji (...)S.A., 16622,03 zł z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie, naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia następnego po dniu rozwiązania umowy, tj. od dnia 03/01/2016 do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg bankowych. / wyciąg k. 24/

Pozew został podpisany przez radcę prawnego D. J.. Do pozwu zostało załączone pełnomocnictwo dla radcy prawnego D. J. do reprezentowania Banku w postępowaniach sądowych udzielone przez J. C. – Wiceprezesa Zarządu i M. P. – Członka Zarządu oraz pełny odpis z rejestru przedsiębiorców, w którym figurują w/w osoby – k. 34v. /pozew k. 12v, pełnomocnictwo k. 41, wypis z rejestru k. 27 – 40/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu powołane dowody.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do ogólnych przepisów o zobowiązaniach zawartych w Księdze trzeciej Kodeksu cywilnego, zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić (art. 353 § 1 k.c.). Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 ¹ k.c.). Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom (art. 354 § 1 k.c.).

Nie ulega wątpliwości, że umowa pożyczki hipotecznej zawarta w dniu 13 września 2007r. pomiędzy (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. oraz K. N. i G. N. stanowiła źródło zobowiązania. Sąd ustalił, że pozwana z przyjętego na siebie obowiązku z czasem zaprzestała się wywiązywać i nie spłacała poszczególnych rat, co stanowiło podstawę wypowiedzenia umowy kredytowej przez Bank. Wypowiedzenie takie zostało sporządzone przez powoda w dniu 2 grudnia 2015r., lecz zdaniem Sądu niedoręczone pozwanej.

Stosownie do art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Z przepisu tego wynika, iż w sprawie składania oświadczeń woli ustawodawca przyjął teorię doręczenia. Według tej teorii dla przyjęcia, że oświadczenie woli zostało złożone innej osobie, istotna jest chwila dojścia treści tego oświadczenia do wiadomości tej osoby. Ze względu na interes i bezpieczeństwo obrotu oraz ułatwienia dowodowe domniemywa się, że adresat zapoznał się z treścią oświadczenia, gdy doszło do niego w taki sposób, iż powzięcie o nim wiadomości stało się możliwe. Z punktu widzenia skuteczności oświadczenia woli nieistotne jest, zatem, czy i kiedy adresat zapoznał się z jego treścią. Wystarczające jest, że oświadczenie woli doszło do niego w sposób stwarzający mu realną możliwość zapoznania się z jego treścią (por. np. wyrok SN z 19.10.1976r. I PR 125/76, postanowienie SN z 5.10.1995r. I CR 9/95, uchwała SN z 6.10.1998r. III ZP 31/98). Oświadczenie woli uznaje się za skutecznie złożone również wtedy, gdy adresat mogąc zapoznać się z jego treścią, celowo tego nie uczynił (por. wyrok SN z 16.03.1995r. I PRN 5/95), odmówił zapoznania się z nim (por. wyrok SN z 23.01.1998r. I PKN 501/97) lub z własnej woli nie podjął przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie (por. wyrok SN 11.12.1996r. I PKN 36/96). Jednocześnie przyjmuje się, że nie jest wykluczona możliwość zastosowania tzw. doręczenia zastępczego do składania oświadczeń woli w sferze prawa materialnego. Pamiętać przy tym trzeba, że nie należy wprost przenosić reguł doręczeń procesowych na użytek składania oświadczeń woli (por. wyrok SN z 28.02.2002r. III CKN 1316/00). Podkreślić także należy, że to na składającym oświadczenie woli spoczywa ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu – według doświadczenia życiowego – zapoznanie się z jego treścią. Jeśli więc oświadczenie zostało wysłane adresatowi listem, składający powinien wykazać np. za pomocą zwrotnego poświadczenia odbioru, że list został adresatowi doręczony. Zwrotne poświadczenie odbioru nie zawsze jest dowodem doręczenia go adresatowi, lecz jest dowodem prima facie. Adresat oświadczenia może obalić to domniemanie wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia (por. wyrok SN z 20.01.2004r. II CK 358/02).

Tak też jest w niniejszej sprawie. Powód, jako dowód doręczenia pozwanej wypowiedzenia umowy pożyczki hipotecznej przedstawił zwrotne poświadczenie odbioru wskazujące, że przesyłkę adresowaną do pozwanej odebrała pracownica (...) spółki z o.o. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...) - J. R.. Tymczasem Sąd ustalił, że pozwana nie upoważniła w swoim miejscu pracy nikogo do odbioru adresowanej do niej korespondencji, nie zna J. R., a ponadto w grudniu 2015r. ciężko chorowała i nie wykonywała pracy. Przy tym powód nie wykazał, iż pozwana mimo powyższych okoliczności zapoznała się z treścią wypowiedzenia. Dlatego też Sąd przyjął, iż G. N. nie otrzymała wypowiedzenia umowy pożyczki, a co za tym idzie nie upłynął okres wypowiedzenia umowy i zadłużenie nie może być postawione w stan natychmiastowej wykonalności.

Pozwana podniosła także zarzut nieudowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia. W odpowiedzi na to powód złożył do akt harmonogram spłat z 28 września 2007r., historię spłaty kredytu oraz Regulamin (...)w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna.

Oczywistym jest, że to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia zasadności i wysokości żądanej od strony pozwanej kwoty (art. 6 k.p.c.). W myśl art. 233 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla potwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powód domagając się od strony pozwanej zapłaty winien udowodnić, iż przysługuje mu względem niej wierzytelność w konkretnej kwocie. Tymczasem w/w dokumenty nie pozwalają na ustalenie ile rzeczywiście wynosi zadłużenie G. N.. Przede wszystkim powód nie złożył do akt Tabeli oprocentowania, opłat i prowizji (...) Bank (...) S.A. dla kredytu mieszkaniowego i pożyczki hipotecznej określającej obowiązującą wysokość stopy procentowej oraz należnych opłat. Ponadto w jak wskazuje harmonogram spłaty kredytu niektóre wpłaty były zaliczane na poczet odsetek karnych, mimo, że takich odsetek nie przewiduje ani umowa z 13 września 2007r., ani też Regulamin (...) w (...) Bank (...) Spółka Akcyjna. Nie pozwala to na określenie, jaka część pożyczki została spłacona, a jaka nie, a tym samym, w jakiej części żądanie pozwu jest zasadne. Rolą Sądu nie jest natomiast zarządzanie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie (por. wyrok SN z 12.12.2000r. V CKN 175/00, uchwała SN z 19.05.2000r. III CZP 4/00). W związku z tym Sąd uznał, iż powód nie udowodnił wysokości dochodzonego roszczenia.

Rozstrzygając sprawę Sąd rozważył także pozostałe podniesione przez G. N. zarzuty. Pozwana w szczególności zakwestionowała istnienie roszczenia, choć jak sama zeznała zaprzestała spłaty rat pożyczki od listopada 2015r. z uwagi na stan zdrowia. Powołała się także na błędne umocowanie pełnomocnika. Natomiast pozew został podpisany przez radcę prawnego D. J., a do pozwu zostały załączone: prawidłowe pełnomocnictwo oraz odpis z rejestru przedsiębiorców, w którym figurują osoby, które go udzieliły. Stąd oba zarzuty należy uznać za chybione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 14417 zł (tj. 14400 zł + 17 zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika została ustalona na podstawie § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

O zwrocie nadpłaconej opłaty od pozwu w kwocie 12315 zł Sąd rozstrzygnął stosownie do art. 80 ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016r. poz. 623).