Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu XI Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2016 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z wniosku B. D. (1)

z udziałem K. D.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego B. D. (1) i K. D. wchodzi wyłącznie:

a.  nieruchomość położona w B., oznaczona numerem geodezyjnym (...) , zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz garażem blaszanym, dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) o wartości 135 000 zł ( sto trzydzieści pięć tysięcy złotych),

II.  ustalić, że udziały wnioskodawczyni i uczestnika w majątku wspólnym są równe.

III.  dokonać podziału majątku wspólnego B. D. (1) i K. D. w ten sposób, że nieruchomość opisaną w punkcie pierwszym sentencji przyznać na wyłączną własność B. D. (1).

IV.  zasądzić od B. D. (1) na rzecz K. D. kwotę 67 500 zł ( sześćdziesiąt siedem tysięcy pięćset) tytułem spłaty, płatną w terminie 7 dni od dnia prawomocności niniejszego postanowienia, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności.

V.  nakazać pobrać od wnioskodawczyni B. D. (1) na rzecz Skarbu Państwa ( Kasy Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 690 zł ( sześćset dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu wydatków.

VI.  nakazać zwrócić uczestnikowi K. D. ze Skarbu Państwa ( Kasy Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 10 zł ( dziesięć) z tytułu nadpłaconej zaliczki.

VII.  ustalić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

XI Ns 25/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawca B. D. (1) wniosła o podział majątku objętego wspólnością ustawową małżeńską jej i jej męża K. D.. Jako składnik majątku wskazała nieruchomość położoną w B. i wniosła o przyznanie jej przedmiotowej nieruchomości oraz rozłożenie spłaty dla uczestnika na raty.

Uczestnik w odpowiedzi na wniosek (k. 41) przyznał składnik majątku wspólnego stron, przy czym wnosił o przyznanie jemu na wyłączną własność przedmiotowej nieruchomości, co argumentował lepszymi możliwościami płatniczymi po swojej stronie.

Strony pozostawały zgodne także w tym zakresie, że nieruchomość nie nadaje się do fizycznego podziału z uwagi na niewielką powierzchnię działki. Wnioskodawczyni wskazywała nadto, że uczestnik znęcał się nad nią i z tego względu nie chce zamieszkiwać z nim na jednej nieruchomości.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

B. D. (1) ( z domu S.) i K. D. zawarli związek małżeński w dniu 17 listopada 1984 roku przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w O.. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 2 listopada 2009 roku w sprawie I C 1128/07 orzeczono rozwód małżonków D., przy czym orzeczenie uprawomocniło się 2 lipca 2010 roku. Wniosek o podział majątku został pozostawiony bez rozpoznania.

/ dowód: wyrok k. 19 - 20 /

W 1991 roku B. i K. D. nabyli do majątku wspólnego nieruchomość położoną w O., gmina B., na działce o oznaczeniu geodezyjnym 40/7, dla której Sąd Rejonowy w Toruniu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Nieruchomość jest zabudowana budynkiem mieszkalnym i garażem. Wartość nieruchomości wynosi 135 000 zł.

/ dowód: odpis księgi wieczystej k.1 8, opinia k. 60/

Sąd Rejonowy w Toruniu wyrokiem z dnia 8 września 2015 roku w sprawie VIII K 866/15 warunkowo umorzył postępowanie wobec K. D. za przestępstwo znęcania psychicznego i fizycznego nad żoną B. D. (1) na okres próby 2 lat. W punkcie drugim orzekł względem oskarżonego zakaz jakichkolwiek kontaktów z pokrzywdzoną B. D. (2), poza listowymi oraz orzekł zakaz zbliżania się do niej na odległość nie mniejszą niż 50 m, a także orzekł nakaz opuszczenia przez K. D. lokalu przy ul. (...). K. D. został skazany także wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 24 listopada 2008 roku w sprawie X K 1400/08, oraz wyrokiem tutejszego Sądu w sprawie XII W 330/08.

/ dowód: wyroki k. 40, 42, 44/

K. D. nadużywa alkoholu.

/ dowód: opinia k. 46-48/

W domu stron zamieszkuje wnioskodawczyni B. D. (1), a także syn S. w okresach kiedy wraca do kraju z zagranicy, gdzie pracuje. Uczestnik zamieszkuje w domu swojego brata, który został przygotowany przez uczestnika do zamieszkania. W zamian za to uczestnik pomaga bratu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. K. D. nadto pracuje zarobkowo w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Handlowym (...) i zarabia ok. 2000 zł miesięcznie. Uczestnik zebrał środki na spłatę dla wnioskodawczyni z pożyczki od brata. Wnioskodawczyni zebrała środki na spłatę dla uczestnika – z kredytu bankowego w wysokości 60 300 zł, resztę uzyska z pożyczki od brata.

/ dowód: zeznania wnioskodawczyni k. 79 - 80, zeznania uczestnika k. 79 v, zeznania świadka A. D. k. 79 v /

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania stron, świadka, opinię biegłej oraz dowody ze zgromadzonych dokumentów. Stan faktyczny był bezsporny między stronami.

Prawdziwość i treść dokumentów nie była kwestionowana przez żadnego z uczestników. Nie wzbudziły one również wątpliwości Sądu, dlatego zostały uznane za wiarygodne.

Sąd w pełni podzielił wnioski opinii biegłej sądowej z dziedziny (...) (k. 60). W ocenie Sądu opinia biegłej sporządzona została w sposób rzetelny i fachowy. Spełnia wymogi poprawności logicznej, odpowiada wymogom aktualnej wiedzy, wycena została dokonana w oparciu o prawidłową metodę porównawczą. Opinia nie była kwestionowana przez strony.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka A. D. (k. 79v-80), brata uczestnika, który wskazał, że pożyczył uczestnikowi kwotę 40 000 zł oraz że jest w stanie pożyczyć mu jeszcze 28 000 zł. Świadek prowadzi gospodarstwo rolne, obecnie pozwala uczestnikowi zamieszkiwać w budynku mieszkalnym na swojej działce.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawczyni B. D. (1) (k. 79-79v), która wskazała, że na wspólnej nieruchomości stron zamieszkuje obecnie ona oraz starszy syn, kiedy wraca z zagranicy. Wnioskodawczyni wskazała, że nie ma możliwości zapewnienia sobie mieszkania w innym miejscu, wnioskodawczyni pracuje na pełen etat, zarabia 1300 zł miesięcznie. Wnioskodawczyni podkreśliła, że małżeństwo rozpadło się z winy uczestnika, wobec którego orzeczono obowiązek opuszczenia domu i zakaz zbliżania się do niej. Twierdzenie o zgromadzeniu na koncie w banku (...) kwoty 60 300 zł znalazło potwierdzenie w dokumencie – wyciągu z rachunku bankowego (k. 76), a twierdzenie o możliwości uzyskania pożyczki w kwocie 7200 zł – w pisemnym oświadczeniu brata wnioskodawczyni (k. 78).

Sąd uznał za wiarygodne również zeznania uczestnika K. D. (k. 79v), który wskazał, że wynajmuje dom od brata i tam zamieszkuje w zamian za pomoc w prowadzeniu gospodarstwa rolnego brata. Uczestnik zeznał, że pracuje i zarabia ok. 2000 zł miesięcznie. Twierdzenie o uzyskaniu pożyczki od brata znalazło potwierdzenie w zeznaniach brata uczestnika oraz jego pisemnym oświadczeniu (k. 36). Sąd dał wiarę twierdzeniu uczestnika, iż brat może mu pożyczyć również resztę pieniędzy.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 46 kro od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Zgodnie natomiast z art. 1035 kc jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Zgodnie z art. 212 kc, który ma zastosowanie do podziału majątku wspólnego podstawowym i pierwszym sposobem zniesienia współwłasności jest podział fizyczny rzeczy. Dopiero jeżeli podział fizyczny rzeczy nie może być dokonany, bo rzecz nie daje się podzielić, albo występują negatywne przesłanki wymienione w art. 211 kc, zniesienie współwłasności może nastąpić przez przyznanie całej rzeczy jednemu współwłaścicielowi z obowiązkiem spłaty pozostałych. Rozstrzygnięcie o tym, któremu z kilku współwłaścicieli należy przyznać na własność w naturze całą nieruchomość, powinno być poprzedzone rozważeniem usprawiedliwionych interesów wszystkich uprawnionych.

W orzeczeniu z 8 sierpnia 2003 r., V CK 174/2002 (Biul. SN 6/04, s. 39) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że określenie "rzecz, która nie daje się podzielić" (art. 212 § 2 k.c.) odnosi się nie tylko do takiej rzeczy, która fizycznie (w naturze) nie daje się podzielić, ale także do rzeczy, której podział i przydzielenie na własność poszczególnym współwłaścicielom jest ze względu na stosunki osobiste łączące współwłaścicieli, ich zasobność, stosunki rodzinne albo sam rodzaj wniosków o zniesienie współwłasności niemożliwe.

W toku postępowania wnioskodawczyni i uczestnik wnosili o zaniechanie podziału fizycznego nieruchomości z uwagi na jej powierzchnię, a także trwający między małżonkami konflikt. Wnioskodawczyni wspierała swoją argumentację faktem, iż uczestnik znęcał się nad nią fizycznie i psychicznie, czego następstwem był orzeczony wobec uczestnika w sprawie VIII K 866/15 Sądu Rejonowego w Toruniu zakaz zbliżania się do wnioskodawczyni oraz nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z wnioskodawczynią. Sąd uznał podział nieruchomości wspólnej za niecelowy, mając na uwadze istniejący konflikt między stronami oraz wyrok karny skazujący uczestnika.

Obie strony wnosiły o przyznanie nieruchomości na swoją rzecz. Wnioskodawczyni wskazywała, iż nie ma innego miejsca, w którym mogłaby zamieszkać oraz że starszy syn zamieszkuje wspólnie z nią w okresach, gdy nie pracuje za granicą. Obie strony udowodniły swoje możliwości płatnicze (możliwość dokonania spłaty drugiej strony) za pomocą stosownych dokumentów oraz zeznań świadka.

Sąd doszedł do przekonania, że bardziej celowe jest przyznanie nieruchomości położonej w B. wnioskodawczyni. Ponieważ zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik wykazali możliwość natychmiastowej spłaty drugiej strony, przyznając nieruchomość na własność jednej ze stron, Sad musiał kierować się innymi argumentami niż możliwości płatnicze. W ocenie Sądu niewskazana jest zmiana dotychczasowego stanu posiadania, ponieważ wnioskodawczyni nie ma innej nieruchomości, w której mogłaby zamieszkać, a potrzeby mieszkaniowe uczestnika są obecnie zaspokojone w ten sposób, że wynajmuje on od brata nieruchomość położoną w Z.. Nawet gdyby uczestnik musiał opuścić nieruchomość w Z., to kwota spłaty uzyskana od wnioskodawczyni oraz kwota ewentualnej pożyczki od brata (na którego pomoc uczestnik może liczyć) stanowią środki przedstawiające realną siłę nabywczą, za które uczestnik byłby w stanie nabyć inną nieruchomość. Przyznanie wspólnej nieruchomości wnioskodawczyni jest uzasadnione również z tego względu, że z nieruchomości korzysta starszy syn stron w okresie, gdy wraca z zagranicy, a także ze względu na zasady współżycia społecznego, gdyż wobec uczestnika orzeczono w wyroku rozwodowym z 2009 r. nakaz eksmisji, a w wyroku karnym z 2015 r. ponownie orzeczono wobec niego obowiązek opuszczenia nieruchomości położonej w B. na okres próby z powodu znęcania fizycznego i psychicznego nad wnioskodawczynią.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 46 kro w zw. z art. 1035 kc w zw. z art. 211 i 212 kc orzekł jak w punkcie III. sentencji postanowienia.

Zgodnie z art. 43§1 kro małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Obie strony zgodnie wnosiły o ustalenie równych udziałów w majątku wspólnym. Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie II. sentencji postanowienia.

Ponieważ udział uczestnika w majątku wspólnym wynosił ½, a wnioskodawczyni w wyniku podziału otrzymała nieruchomość wartą 135 000 zł, w punkcie IV. sentencji Sąd zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 67 500 zł tytułem spłaty. Oznaczając krótki termin płatności, Sad miał na względzie zgromadzenie przez wnioskodawczynię środków potrzebnych do spłaty w toku postepowania. Krótki termin płatności stanowi zabezpieczenie interesów uczestnika, który w wyniku podziału nie otrzymuje żadnego przedmiotu majątkowego.

Postanowieniem z dnia 06.07.2016 r. Sąd przyznał biegłej B. K. wynagrodzenie w kwocie 1380 zł. Koszty opinii winny obciążać strony po połowie stosownie do wysokości udziałów w majątku wspólnym (po 690 zł). Uczestnik uiścił zaliczkę na poczet opinii w kwocie 700 zł. Mając na uwadze powyższe, Sąd w punktach V. i VI. sentencji nakazał pobrać od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa kwotę 690 zł tytułem zwrotu wydatków oraz zwrócić uczestnikowi kwotę 10 zł z tytułu nadpłaconej zaliczki.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie VII. sentencji na podstawie art. 520§1 kpc.