Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku H. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o emeryturę

na skutek odwołania H. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje H. R. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2013r.

Sygn. akt V U 60/13

UZASADNIENIE

H. R. wystąpił w dniu 15 października 2012 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z wnioskiem
o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 29 listopada 2012 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawcy nie zaliczono do pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od 12 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1993 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w P. na stanowisku operator węzła betoniarskiego, ponieważ stanowisko to nie mieści się w wykazie A i B Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 24 grudnia 2012 r. H. R. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, bowiem zatrudniony Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w P. na stanowisku operator węzła betoniarskiego wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie, a prace te zostały wymienione w Załączniku do ww. rozporządzenia w wykazie A dział V pkt 4.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił co następuje :

H. R., urodzony (...), na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił staż pracy wynoszący łącznie 27 lat 6 miesięcy i 18 dni okresów składkowych, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Wnioskodawca obecnie jest zatrudniony w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. (...).

(okoliczności niesporne, analiza akt emerytalnych)

Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia.

(okoliczność niesporna, analiza akt emerytalnych)

W okresie od 12 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1993 roku wnioskodawca zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Produkcji (...)
w P.. Po rozwiązaniu stosunku wnioskodawcy wydano mu świadectwo pracy oraz świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W tym ostatnim wskazano, że w całym okresie zatrudnienia wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie na stanowisku operator węzła betoniarskiego, wymienione w wykazie A dział V, poz. 4 pkt 5 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 5 akt emerytalnych, świadectwo pracy k. 21)

Wnioskodawcy ponadto zostało wystawione świadectwo, w którym wskazano, że w okresie od 12 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1993 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie – operator węzła na stanowisku operator węzła betoniarskiego wymienionym w wykazie C część I poz. 4 pkt 5 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia nr 16 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace
w szczególnych warunkach uprawniające do wzrostu emerytury.

(dowód: świadectwo k. 15 akt emerytalnych)

Przedsiębiorstwo Produkcji (...)w P.swoją siedzibę początkowo miało na ulicy (...), a następnie
w roku 1980 zostało przeniesione na ulicę (...)w P.
(i funkcjonowało pod potoczną nazwą Fabryka (...)). Po przeniesieniu zakład ten był znacznie większy niż w poprzednim miejscu oraz dysponował znacznie większą ilością betoniarek. Przedsiębiorstwo to zajmowało się produkcją betonu tj. żelbetonu i betonu, wykorzystywanego do produkcji tzw. „wielkiej płyty (...) (...)”, z której budowano bloki mieszkalne. Ponadto produkowano w nim również tzw. małą architekturę: krawężniki, obrzeża dróg, płyty drogowe.

(dowód: zeznania świadka E. M. od minuty 3.18 do minuty 13.39 nagranie koperta k. 46,

zeznania świadka M. J. od minuty 13.59 do minuty 20.20 nagranie koperta k. 46,

zeznania wnioskodawcy H. R. od minuty 21.18 do minuty 26.10 nagranie koperta k. 46 w zw. z k. 17-17verte)

Wnioskodawca w Przedsiębiorstwie Produkcji (...)
w P. pracował jako operator węzła betoniarskiego bezpośrednio przy produkcji betonu. Codziennym zadaniem H. R. było najpierw sprawdzenie jaki został zamówiony beton i następnie wnioskodawca przygotowywał parametry wagowe na każdy składnik betonu i pilnował, aby
w odpowiednich proporcjach każdy składnik został umieszczony w betoniarce. Poszczególne składniki z jakich wykonywano beton, a więc cement, kruszywo kwarcowe, kruszywo dolomitowe, piasek, żwir czy inne znajdowały się w silosach nad betoniarką. Wnioskodawca przy pomocy zaworów otwierał i zamykał dany zbiornik umieszczony nad betoniarką, aby odpowiednie składniki znalazły się w betoniarce. Po zakończeniu pracy wnioskodawca musiał wyczyścić betoniarkę a jak była potrzeba przechodził do pracy przy następnej betoniarce.

Wnioskodawca jako operator węzła betoniarskiego pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do innych prac nie był kierowany.

(dowód: zeznania świadka E. M. od minuty 3.18 do minuty 13.39 nagranie koperta k. 46,

zeznania świadka M. J. od minuty 13.59 do minuty 20.20 nagranie koperta k. 46,

zeznania wnioskodawcy H. R. od minuty 21.18 do minuty 26.10 nagranie koperta k. 46 w zw. z k. 17-17verte)

Wnioskodawcy od dnia 1 lutego 1984 roku powierzono dodatkowo obowiązki brygadzisty. Nie zmieniło to jednak charakteru wykonywanej pracy przez H. R., który nadal stale pracował jako operator węzła betoniarskiego, a dodatkowo jako brygadzista czuwał, aby beton był wykonany zgodnie z zamówieniem na dany dzien.

(dowód: zeznania wnioskodawcy H. R. od minuty 21.18 do minuty 26.10 nagranie koperta k. 46 w zw. z k. 17-17verte,

umowy k. 30-33,34)

W Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w P. w latach 1969-1990 pracował E. M.. Był on przełożonym wnioskodawcy.

W przedsiębiorstwie tym pracował także M. J. w latach 1977-1992, również jak wnioskodawca na stanowisku operator węzła betoniarskiego.

(dowód: zeznania świadka E. M. od minuty 3.18 do minuty 13.39 nagranie koperta k. 46,

zeznania świadka M. J. od minuty 13.59 do minuty 20.20 nagranie koperta k. 46)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu ( nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...)ukończył 60 lat ).

Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono okresu pracy od 12 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1993 roku w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w P. na stanowisku operator węzła betoniarskiego, gdyż jak argumentował ZUS nie zostało one umieszczone w wykazie prac w warunkach szczególnych stanowiących załącznik do rozporządzenia 7 lutego 1983r., ponadto przedstawione świadectwo z dnia 15 listopada 2011 roku odwołuje się do zarządzenia nr 16 (...) z dnia 10 grudnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez (...) na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wzrostu emerytury a nie do wcześniejszej emerytury.

Odnosząc się do zasadności odmowy zaliczenia przez ZUS spornych okresów jako zatrudnienia w warunkach szczególnych stwierdzić należy, iż materiał dowodowy zgromadzony w toku sprawy (w postaci zeznań przesłuchanych osób - wnioskodawcy i wskazanych przez niego świadków – współpracowników H. R. oraz zgromadzonych dokumentów w postaci m.in. świadectw pracy) pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż praca świadczona w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w P. odpowiadała definicji zawartej w wykazie A dział V pkt 4. Była to więc praca mieszcząca się w pojęciu prace zbrojarskie i betoniarskie.

Jak ustalił Sąd Okręgowy prace jakie wykonywał wnioskodawca (mimo niejasnej nazwy stanowiska – operator węzła betoniarskiego) faktycznie polegały na wykonywaniu pracy betoniarskiej. Wnioskodawca bowiem bezpośrednio pracował przy produkcji betonu wykorzystywanego do wykonywania tzw. „wielkie płyty (...)”, z której budowano bloki mieszkalne. Mieszał jako operator węzła betoniarskiego poszczególne składniki tj. kruszywo, piach i cement w odpowiednich proporcjach, w celu uzyskania konkretnego rodzaju betonu.

Okoliczności powyższe znajdują potwierdzenie w treści jasnych i logicznych zeznań świadków E. M. i M. J.. Nie budzi tym samym wątpliwości Sadu, że prace świadczone przez wnioskodawcę przy węźle betoniarskim a polegające wyłącznie na produkcji betonu są pracami, o których mowa we wskazanym punkcie wykazu.

Tym samym uznać należało, iż wnioskodawca wykazał, że w okresie od 12 sierpnia 1974 roku do 28 lutego 1993 roku pracował w warunkach szczególnych, a więc w okresie przekraczającym 15 lat. H. R. spełnia również pozostałe warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

Z dniem 1 stycznia 2013 roku zmieniła się treść art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ustawa z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2012 r., poz. 637) i treścią ryzyka emerytalnego przestało być rozwiązanie stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Tym samym wobec kontynuowania przez H. R. zatrudnienia w dacie ukończenia przez niego 60 lat, a także w dacie złożenia wniosku o emeryturę, uznając wniesione odwołanie za zasadne Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego poczynając od dnia 1 stycznia 2013 r.