Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2017 r. w Gliwicach

sprawy A. D. (D.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 1 grudnia 2016 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt. VIII U 96/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 01 grudnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. D. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227z późn. zm.) w związku z tym, iż nie udowodnił on 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego (a jedynie 23 lata 6 miesięcy i 5 dni) i 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Wskazał, że organ rentowy nie podał jakie okresy pracy ubezpieczonego nie zostały zaliczone do stażu ogólnego, podniósł ponadto że od 1972 r pozostawał nieprzerwanie w zatrudnieniu w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zaprezentowane w decyzji. Podniósł ponadto, że szczegółowy przebieg zatrudnienia odwołującego znajduje się w aktach rentowych. Wskazał, również, że w decyzji o ustaleniu kapitału początkowego ustalono, że na dzień 01.01.1999 r ubezpieczony udowodnił okres zatrudnienia wynoszący łącznie 23 lata 6 miesięcy i 5 dni, i ubezpieczony nie wniósł odwołania od tej decyzji. Natomiast na okoliczność pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub świadectw pracy z adnotacją pracodawcy o wykonywaniu pracy tego typu. Organ rentowy podniósł ponadto, że ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony A. D. urodzony w dniu (...) w dniu 29 listopada 2016 r złożył wniosek o emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W dniu 16.03.2017 r ubezpieczony wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W dniu 01 września 1972 r ubezpieczony rozpoczął naukę w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy (...)/S. i został zatrudniony w ramach umowy o naukę zawodu w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w S..

Wymieniony okres został zaliczony przez organ rentowy do stażu ogólnego.

Na dzień 31.12.1998 r ubezpieczony udokumentował 23 lata 6 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Organ rentowy do stażu ogólnego nie zaliczył następujących okresów:

- 13.08.1982 r do 31.08.1983 r- 19 dni,

- 10.02.1983 r do 06.07.1983 r -4 miesiące i 26 dni,

- 21.06.1989 r do 09.08.1989 r – 1 miesiąc i 19 dni

- 20.06.1990 do 24.08.1992 r – 2 lata 2 miesiące i 4 dni,

- 24.02.1997 r do 13.03.1997 r – 20 dni,

Łącznie 2 lata 9 miesięcy i 28 dni,

Od dnia 20 czerwca 1990 r do 31 grudnia 1990 r w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) Z. (...) G., ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego. W wymienionym przedsiębiorstwie (...) pracował do 31 grudnia 1990 r.

dowód: świadectwo pracy w aktach ZUS, zeznania ubezpieczonego.

Po zakończeniu pracy (...), ubezpieczony „ założył własną firmę”. Początkowo działalność prowadził nieformalne. Ubezpieczony nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne. Działalność gospodarcza wpisana została do ewidencji działalności gospodarczej dopiero w dniu 14.03.1997 r. Za okres od dnia 14.03.1997 r do 31.12.1998 r ubezpieczony opłacił składki na ubezpieczenie społeczne, emerytalne i rentowe.

dowód: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, potwierdzenie ubezpieczenia osób opłacających składki na własne ubezpieczenia oraz osób z nimi współpracujących – w aktach ZUS,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej powołane dowody.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku

niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl 184 ust 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo
do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej okolicznością sporną było posiadanie przez ubezpieczonego 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Organ rentowy do 25 letniego stażu ogólnego zaliczył 23 lata 6 miesięcy i 5 dni.

Do stażu ogólnego nie zostały zaliczone następujące okresy:

- 13.08.1982 r do 31.08.1983 r- 19 dni,

- 10.02.1983 r do 06.07.1983 r -4 miesiące i 26 dni,

- 21.06.1989 r do 09.08.1989 r – 1 miesiąc i 19 dni

- 20.06.1990 do 24.08.1992 r – 2 lata 2 miesiące i 4 dni,

- 24.02.1997 r do 13.03.1997 r – 20 dni,

Łącznie 2 lata 9 miesięcy i 28 dni,

Po myśli art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz.1227 ze zm.) okresami składkowymi są okresy: ubezpieczenia (pkt1), opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej (pkt2).

Natomiast po myśli art. 6 ust 2 pkt 1 lit a za okresy składkowe uważa się również przypadające prze dniem 15 listopada 1991 r następujące okresy za które została opłacona składka na ubezpieczenia społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia: na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że organ rentowy prawidłowo nie zaliczył wymienionych okresów do stażu ogólnego.

W wyszczególnionych okresach ubezpieczony nie pozostawał w zatrudnieniu, od 20 czerwca 1990 r do 31 grudnia 1990 r przebywał na urlopie bezpłatnym, a od dnia 01.1991 r do 24.08.1992 r również nie pozostawał w zatrudnieniu, nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne.

Z zeznań ubezpieczonego wynika, że jeszcze w czasie urlopu bezpłatnego z którego korzystał w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) Z. (...) G., rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Przyznał, że przez jakiś czas nie opłacał składek. Natomiast z dokumentacji zgromadzonej w aktach ZUS wynika, ze działalność gospodarcza wpisana została do ewidencji działalności gospodarczej w dniu 14.03.1997 r. i dopiero za okres od dnia 14.03.1997 r do 31.12.1998 r ubezpieczony opłacił składki na ubezpieczenie społeczne, emerytalne i rentowe.

Ubezpieczony nie przedłożył żadnych dowodów pozwalających na zaliczenie wymienionych okresów do stażu ogólnego. W piśmie procesowym z dnia 21.03.2017 r, domagał się zaliczenia okresu od 21.06.1989 r do 09.08.1989 r z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego do którego nabył prawo w czasie pracy za granicą, jak również z tytułu różnic w czasie pracy, przypadający bezpośrednio po powrocie ubezpieczonego z pracy w Libii. Należy zauważyć, że wymieniony okres to zaledwie 1 miesiąc i 18 dni.

W okresie w którym ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego obowiązywała ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Zamiast pojęcia okresów składkowych posługiwała się pojęciem okresów zatrudnienia. Na gruncie tej ustawy Sąd Najwyższy wyjaśnił, że okres urlopu bezpłatnego nie jest okresem zatrudnienia w rozumieniu jej przepisów. Okres urlopu bezpłatnego nie jest bowiem okresem świadczenia pracy w przytoczonym, wąskim rozumieniu tego pojęcia, gdyż mimo tego że w czasie urlopu bezpłatnego umowa o prace trwa nadal, obowiązki stron- świadczenie pracy i wypłata wynagrodzenia – ulęgają zawieszeniu (wyrok SN z dnia 18.11.2011 r I UK 127/11, OSNP 2012/21-22/268) Okres ten nie odpowiada także określeniom okresów składkowym nieskładkowym jakimi posługuje się obowiązująca od dnia 15.11.1991 r ustawa z dnia 17.10.1991 r o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw i jakim posługuje się aktualnie obowiązująca ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odnosząc się do zarzut nieuwzględnienia okresu od 21.06.1989 r do 09.08.1989 r z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego do którego ubezpieczony nabył prawo w czasie pracy za granicą, jak również z tytułu różnic w czasie pracy przypadających bezpośrednio po powrocie ubezpieczonego z pracy w Libii, to należy zauważyć, że Sąd Najwyższy w uchwale z 22 maja 2013 r. podjętej w składzie 7 sędziów (III UZP 1/13 Biul.SN 2013/5/16), uznał, że okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w macierzystym zakładzie pracy w wymiarze równym liczbie nieudzielonych w czasie zatrudnienia za granicą dni wolnych od pracy, przewidziany w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem nie stanowi okresu składkowego przewidzianego w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc nie jest okresem zatrudnienia.

Choć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem gwarantuje pracownikowi szereg uprawnień, których nie posiada pracownik korzystający z typowego urlopu bezpłatnego, to jednak dotyczą one jedynie uprawnień pracowniczych (§ 4 ust. 3 rozporządzenia). Chodzi tu o staż pracy umożliwiający nabycie prawa do różnorodnych świadczeń pracowniczych, od tego stażu uzależnionych (np. nagrody jubileuszowej czy dodatku za staż pracy). Nie wynika natomiast z niego, aby okres urlopu bezpłatnego miał jakiekolwiek znaczenie dla uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych związanych z pracą w warunkach szczególnych. Nie ma tu normy przenoszącej tą regulację na uprawnienia w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Skoro przepisy prawa ubezpieczeń społecznych nigdy nie traktowały okresu urlopu bezpłatnego jako okresu ubezpieczenia, to zaliczenie takiego okresu do uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych możliwe byłoby tylko w takim przypadku, gdyby przepis szczególny wyraźnie to przewidywał.(wyrok SA w Łodzi III AUa 359/13)

Mając na uwadze powyższe, wymieniony okres urlopu bezpłatnego nie może zostać zaliczony do stażu ogólnego ubezpieczonego.

Ubezpieczony nie wykazał również by w okresie od 01.01.1991 r do dnia 24.08.1992 r opłacał składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Jak podkreślono powyżej, działalność gospodarczą wpisana została do ewidencji działalności gospodarczej z dniem 14 marca 1997 r i od tej daty ubezpieczony opłacał składki na ubezpieczenie społeczne emerytalne i rentowe. Ten okres został zaliczony do okresu podlegania ubezpieczeniu.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że A. D. nie spełnił warunków nabycia prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.2015 poz. 748 z późn. zm.) z uwagi na nie wykazanie, iż posiada na dzień 31.12.1998 r. 25 letni okres składowy i nieskładkowy.

Ponieważ warunki uprawniające do emerytury o których mowa w art. 184 ustawy emerytalnej muszą być spełnione łącznie, Sąd nie badał czy odwołujący legitymuje się 15 letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych i oddalił wnioski dowodowe zgłoszone na tą okoliczność.

Mając na względzie powyższe, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji i odwołanie oddalił.

(-) SSR del Magdalena Kimel