Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2013 roku w S.

sprawy z powództwa I. R.

przeciwko T. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

z dnia 23 października 2012 r., sygn. akt I C 1296/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego T. S. na rzecz powódki I. R. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 207/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 października 2012 roku, sygn. akt I C 1296/11, Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zasądził od pozwanego T. S. na rzecz powódki I. R. kwotę 5.275,65 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 stycznia 2011r, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od pozwanego 1.094,04 zł kosztów procesu.

Powyższy wyrok Sąd wydał na podstawie następujących ustaleń faktycznych:

W dniu 01 marca 2002r. pomiędzy wspólnikami spółki cywilnej (...) – R. K., J. K. i B. K. – jako wynajmującymi, a I. R. – jako najemcą, zawarta została w formie pisemnej umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w S.. Umowa zawarta została na czas nieoznaczony. Czynsz ustalony został na kwotę 250,61 zł miesięcznie.

W dniu 22 lipca 2005r. H. B. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczecinie, w toku postępowania egzekucyjnego toczącego się z wniosku wierzyciela W. D., przeciwko dłużnikom R. K., J. K. i B. K. wspólnikom (...) Spółki cywilnej w S. na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 22 stycznia 2004 r. w sprawie VIII GC 284/03, dokonała zajęcia wierzytelności należnej dłużnikowi z tytułu najmu lokalu i zobowiązała dłużnika tej wierzytelności I. R. do uiszczania świadczenia na konto Komornika Sądowego. Odpis doręczono I. R. w dniu 30 lipca 2005r.

W dniu 21 czerwca 2007r. (rep. A nr 5607/2007) wspólnicy spółki cywilnej (...) w S. R. K., J. K. i B. K. zawarli z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. w formie aktu notarialnego umowę przeniesienia własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w S. w celu zwolnienia się z długu.

Pismem z dnia 12 lipca 2007r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. zawiadomiła I. R., że jest nowym właścicielem nieruchomości lokalowej, położonej w S. przy ul. (...) i oświadczyła, że poprzednio zawarte umowy dzierżawy straciły moc, a nadto zaznaczyła, że czynsz powinien być płacony na jej konto, w związku z ustaniem zajęć komorniczych przeciwko poprzedniemu właścicielowi.

W piśmie z dnia 25 lipca 2007r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wskazała I. R. nr rachunku bankowego, na który powinny następować wpłaty czynszu za lokal mieszkalny, który zajmuje.

Pismem z dnia 8 sierpnia 2008r. H. B. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczecinie zawiadomiła I. R., że na podstawie art. 902 k.p.c. wszelkie rozporządzenia zajętą wierzytelnością dokonywane przez dłużnika są bezskuteczne w stosunku do wierzyciela egzekwującego. Na podstawie art. 678 § 1 k.p.c. nabywca nieruchomości, w trakcie trwania najmu, z mocy prawa wchodzi na miejsce zbywcy a tym samym ten dokonuje rozporządzenia wierzytelnością, które w świetle wyżej powołanego przepisu jest bezskuteczne. Ponadto pouczono ja o treści art.841 k.p.c.

W dniu 6 października 2008r. (rep. A nr 8017/2008) (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zawarła z (...) Spółką Jawną w S. w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży, której przedmiotem był między innymi lokal mieszkalny położony przy ul. (...) w S..

Powódka została zawiadomiona przez nabywcę przedmiotowej nieruchomości lokalowej o powyższym fakcie i,że należy wpłacać czynsz na rachunek bankowy tejże spółki .

We wrześniu 2008r. pozwany przejął kancelarię komorniczą po poprzednim komorniku H. B., która zmarła.

W związku z zaistniałą sytuacją powódka udała się na przełomie października i listopada 2008r. do pozwanego celem wyjaśnienia komu ma uiszczać czynsz z tytułu najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Przedłożyła również kserokopię odpisu księgi wieczystej KW Nr (...).

Pismem nadanym w dniu 19 grudnia 2008r. (...) Spółka Jawna w S. wezwała I. R. do zapłaty kwoty 501,22 zł obejmującej czynsz za listopad i grudzień 2008r. w terminie 30 dni t.j. do dnia 17 stycznia 2009r., z zastrzeżeniem, że w przeciwny razie nastąpi wypowiedzenie umowy najmu.

Pismem z dnia 16 stycznia 2009r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie T. S. poinformował I. R., że zajętą wierzytelność w postaci czynszu za lokal mieszczący się w S. przy ul. (...) należy nadal wpłacać na konto komornika.

W dniu 26 stycznia 2009 r. (...) Spółka Jawna w S. przesłała I. R. oświadczenia o „rozwiązaniu umowy najmu” z powodu braku zapłaty czynszu za listopad i grudzień 2008 r.

W piśmie z dnia 29 stycznia 2009 r. I. R. poinformowała (...) Spółkę Jawną w S., że traktuje dokonane wypowiedzenie za bezskuteczne, albowiem czynsz pozostaje zajęty przez Komornika Sądowego, który zobowiązał ją do dalszych wpłat na jego rachunek. Dołączyła kopię pisma z dnia 16 stycznia 2009r.

Pismem z dnia 17 lutego 2009 r. (...) Spółka Jawna w S. przedstawiła I. R. swoje stanowisko co do skuteczności zajęcia wierzytelności z tytułu najmu.

W piśmie z dnia 26 lutego 2009r. skierowanym do (...) Spółki Jawnej w S. pełnomocnik I. R. wskazał, że żądanie zapłaty czynszu na rzecz nowego właściciela lokalu byłoby zasadne, tylko gdyby wcześniej wystąpił on o zwolnienie tejże wierzytelności od egzekucji.

W okresie od października 2008 r. do stycznia 2010 r. I. R. dokonywała wpłat czynszu w wysokości określonej umową najmu (283,91 zł) na rachunek Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie T. S.. Uiściła z tego tytułu kwotę 4.258,65 zł. Nie dokonywała natomiast żadnych wpłat na rzecz (...) Spółki Jawnej w S..

Pismem doręczonym I. R. w dniu 22 maja 2009r. (...) Spółka Jawna w S. wezwała ją do zapłaty kwoty 1.753,67 zł tytułem opłat czynszowych za okres od listopada 2008r. do maja 2009r. oraz kwoty 61,63 zł tytułem odsetek ustawowych za zwłokę w zapłacie, w terminie jednego miesiąca. Jednocześnie zaznaczyła, że brak zapłaty spowoduje wypowiedzenie umowy najmu.

W piśmie doręczonym I. R. w dniu 2 lipca 2009r. (...) Spółka Jawna w S. zawarła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu zawartej przez adresatkę w dniu 1 marca 2002 r., jako podstawę wypowiedzenia wskazując art. 11 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 31 poz. 266 ze zm.) i zaznaczając, że jej oświadczenie ma związek ze zwłoką w zapłacie czynszu najmu za osiem kolejnych okresów płatności.

(...) Spółka Jawna w S. wystąpiła przeciwko I. R. w dniu 12 sierpnia 2009r. z pozwem o wydanie lokalu mieszkalnego, położonego w S. przy ul. (...), powołując się na skuteczne – w jej ocenie – wypowiedzenie łączącego strony stosunku najmu wymienionego lokalu i utratę tytułu prawnego do dalszego w nim zamieszkiwania przez dotychczasowego najemcę.

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2009r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie nakazał I. R., aby opuściła i wydała powódce (...) Spółce Jawnej w S. przedmiotowy lokal mieszkalny oraz opróżniła go z należących do niej rzeczy ruchomych (pkt. I). Jednocześnie zasądzono od pozwanej na rzecz powódki kwotę 337 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. IV) i odstąpiono od obciążania jej kosztami procesu na rzecz interwenienta ubocznego Gminy M. S. (pkt. V).

Wyrokiem z dnia 11 maja 2010 r., wydanym na skutek apelacji I. R. Sąd Okręgowy w Szczecinie zmienił zaskarżone orzeczenie w ten sposób, iż w pkt. I powództwo oddalił, uchylił pkt. II,III i V, w pkt.IV odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu na rzecz pozwanej. Nadto odstąpił od obciążania powódki kosztami postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanej.

(...) Spółka Jawna w S. wystąpiła przeciwko I. R. w dniu 12 sierpnia 2009r. także z pozwem o zapłatę kwoty 2.374,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu. Nadto o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Spółka dochodziła zapłaty za zaległe należności czynszowe za okres od listopada 2008r. do lipca 2008r.oraz odsetek ustawowych.

Wyrokiem z dnia 07 stycznia 2010r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zasądził od I. R. na rzecz powodowej spółki kwotę 2.374, 78 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 sierpnia 2009r. do dnia zapłaty Jednocześnie zasądzono od pozwanej I. R. na rzecz powódki kwotę 717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( pkt. II).

Wyrokiem z dnia 20 maja 2010 r., wydanym na skutek apelacji I. R. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił apelację ( pkt. I). W pkt. II wyroku zasądził od pozwanej I. R. na rzecz powoda (...) Spółka Jawna w S. kwotę 300 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu przed Sądem II instancji.

I. R. uiściła należność z tego tytułu wraz z kosztami na rzecz (...) Spółka Jawna w S. w łącznej kwocie 1.017 zł.

W piśmie z dnia 10 grudnia 2010r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty w terminie do dnia 31 grudnia 2010r. kwoty 10.994,03 zł z tytułu szkody, jaką poniosła na skutek prowadzonej przez niego egzekucji w sprawie Km 840/04. W piśmie sprecyzowała, że na żądaną kwotę składają się następujące kwoty:

- 6.265,25 zł z tytułu nienależnie pobranych należności za okres od lipca 2007 r. do października 2008 r.,

- 3.091,78 zł tytułu nienależnie pobranych należności za okres od listopada 2008r. do lipca 2009r., odsetek ustawowych i kosztów postępowania sądowego w I instancji stwierdzonych wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 7 stycznia 2010r.,

- 300 zł tytułem kosztów postępowania odwoławczego od w/w wyroku,

- 337 zł tytułem kosztów postępowania o opróżnienie i wydanie lokalu w sprawie o sygn. I C 2118/09,

- 1.000 zł tytułem kosztów opłaconego zastępstwa procesowego.

W piśmie z dnia 22 grudnia 2010 r. pozwany odmówił zapłaty żądanej kwoty.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione

Jako podstawę prawną uzasadniającą żądanie zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty wskazał przepis art. 23 ust.1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997r.( Dz.U. z 2006r. Nr 167, poz.1191 ze zmianami), zgodnie z którym „ Komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności”. Dla zaistnienia odpowiedzialności odszkodowawczej komornika - jak wynika już tylko z redakcji powołanego art. 23 ust.1 cytowanej ustawy - konieczne jest stwierdzenie bezprawności jego działania przy wykonywaniu czynności związanych z powierzonymi mu ustawą obowiązkami w zakresie podjęcia i prowadzenia egzekucji z majątku dłużnika, zaistnienie szkody i związek przyczynowy pomiędzy bezprawnymi działaniami a wskazaną szkodą. Komornik w przypadku zaistnienia wszystkich powołanych przesłanek ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą, bez względu na to, czy wywołanie szkody miało charakter zawiniony. Zakresem odpowiedzialności wyznaczonym treścią art. 23 ust.1 cytowanej ustawy objęte są zarówno działania wyrządzające szkodę w majątku samego dłużnika jak i osób trzecich.

W ocenie Sądu Rejonowego spór pomiędzy stronami postępowania ogniskował się na płaszczyźnie prawnej i sprowadzał do dokonania oceny, czy w okolicznościach faktycznych sprawy działanie pozwanego T. S. w zakresie czynności związanych z prowadzeniem przez niego egzekucji w sprawie o sygn. akt Km 840/04, skierowanej do wierzytelność o zapłatę czynszu najmu za wynajem objętego sporem lokalu mieszkalnego w okresie wymienionym w pozwie należy kwalifikować jako bezprawne w rozumieniu art. 23 ust.1 cytowanej ustawy, co stanowiło warunek konieczny ewentualnej jego odpowiedzialności odszkodowawczej wobec powódki.

Sąd uznał, że pozwanemu należy zarzucić bezprawność podejmowanych czynności. Wobec zbycia przez dłużników prawa własności nieruchomości w dniu 21 czerwca 2007 r. na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. utracili oni wierzytelność o zapłatę wymienionego czynszu, którą uzyskał nabywca wierzytelności. Zasadą jest, że czynsz wynikający z umowy najmu winien być świadczony na rzecz wynajmującego zgodnie z treścią art. 659 § 1 k.c. Odmienny sposób wykonania umowy najmu musi zyskać szczególne oparcie w treści czynności prawnej lub przepisu ustawy. Na gruncie niniejszej sprawy strona pozwana podstawy prawnej do wnoszenia czynszu na rachunek komornika upatrywała w treści art. 900 k.p.c. , art. 902k.p.c. i art. 885 k.p.c.

Stosownie do art. 896 § 1 k.p.c. egzekucja z wierzytelności odbywa się poprzez jej zajęcie przez komornika. Na podstawie tej czynności dłużnik zostaje obciążony zakazem odbierania świadczenia i dokonywania rozporządzeń wierzytelnością. Z kolei dłużnik zajętej wierzytelności zobowiązany zostaje do złożenia świadczenia do depozytu lub na rzecz komornika. Natomiast na zasadzie art. 900 § 2 k.p.c. zajęcie sum płatnych periodycznie obejmuje także wypłaty przyszłe, a więc w przypadku stosunku najmu rozciąga się na kolejne raty czynszu. Nie mogło więc budzić wątpliwości, że powódka zobowiązana była opłaty czynszowe należne na podstawie umowy wspólnikom spółki (...) wnosić na rachunek komornika, jednakże jedynie tak długo, jak długo owym pierwotnym dłużnikom wierzytelność przysługiwała.

Wskutek przeniesienia prawa własności lokalu na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., doszło do wstąpienia nowych właścicieli w istniejący począwszy od dnia 1 marca 2002r. stosunek najmu lokalu. Z. art. 678 § 1 k.c. w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy; może jednak wypowiedzieć najem z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia. Począwszy od dnia 21 czerwca 2007r. wierzycielami należności czynszowych z tytułu najmu przestali być dłużnicy R. K., J. K. i B. K., wspólnicy spółki cywilnej (...) w S., którzy utracili wierzytelność na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.. W konsekwencji – zdaniem Sądu Rejonowego – zajęcie wierzytelności z tytułu czynszu najmu, dokonane uprzednio przez komornika w dniu 22 lipca 2005r., utraciło swoją skuteczność w dacie w której prawo własności lokalu zostało przeniesione na rzecz spółki (...). Wymaga zaznaczenia, że postępowanie egzekucyjne odbywa się na podstawie tytułu wykonawczego, w którego treści określona jest osoba dłużnika i zakres świadczenia (art. 776 k.p.c. w zw. z art. 783 § 1 k.p.c.). Egzekucja dotyczy więc określonej w tytule egzekucyjnym osoby i może mieć za przedmiot wszystkie lub niektóre składniki majątku dłużnika (art. 803 k.p.c.). Tylko na podstawie wyraźnego odstępstwa określonego w ustawie mogłaby więc zaistnieć możliwość prowadzenia egzekucji przeciwko składnikom majątkowym, które nie należą do dłużnika.

Zgodnie z art. 885 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. z ajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu.

Niewątpliwie z chwilą zajęcia wierzytelności przysługującej dłużnikom egzekwowanym z tytułu umowy najmu zawartej w dniu 1 marca 2002r. R. K., J. K. i B. K., wspólnicy spółki cywilnej (...) w S., utracili możliwość rozporządzenia swoim prawem obligacyjnym ze skutkiem wobec swojego wierzyciela. W okolicznościach niniejszej sprawy po dokonaniu przedmiotowego zajęcia dłużnicy zbyli nieruchomość lokalową objętą stosunkiem najmu. Sąd Rejonowy uznał, że zbycie prawa do lokalu, powodujące jednocześnie zmianę wierzyciela w zakresie stosunku najmu, nie może być traktowane analogicznie jak cesja wierzytelności obejmującej prawo do uzyskiwania czynszu najmu. Przepis art. 885 k.p.c. obejmuje bowiem swoim zakresem wyłącznie „rozporządzenia” wierzytelnością, a więc czynności prawnych, które mają za przedmiot zajętą wierzytelność. Tymczasem wierzytelność z tytułu umowy najmu, nie była objęta treścią umowy z dnia 21 czerwca 2007r., która dotyczyła jedynie prawa do nieruchomości. Wolą stron ujawnioną w treści czynności prawnej było więc dokonanie rozporządzenia zupełnie odrębnym składnikiem majątkowym innym niż przedmiotowa wierzytelność. Co oczywiste z mocy ustawy wymienione rozporządzenie nieruchomością pośrednio wywoływało również skutek w zakresie stosunku najmu dotyczącego zbywanej rzeczy. Jednak skutek ten nastąpił z mocy ustawy, a nie woli stron. Co więcej strony swoją wolą nie mogą w treści czynności prawnej wyłączyć takiego skutku i ustalić, że nabywca nieruchomości nie stanie się podmiotem stosunku najmu. Nie można więc zdaniem sądu traktować czynności rozporządzającej daną rzeczą jako „rozporządzenie” wierzytelnością związaną z tą rzeczą. Przepis art. 885 k.p.c., jak podobne przepisy dotyczące innych sposobów egzekucji, ma bowiem charakter wyjątku względem zasady, że egzekucja toczy się przeciwko składnikom majątku dłużnika. Nie można więc dokonywać wykładni rozszerzającej co do zakresu tej normy prawnej. Ostatecznie więc Sąd Rejonowy uznał, że wskutek zawarcia umowy z dnia 21 czerwca 2007r., a zatem w drodze czynności prawnej, doszło do rozporządzenia prawem własności lokalu. Natomiast wierzytelność z tytułu umowy najmu uległa z mocy prawa modyfikacji podmiotowej polegającej na wstąpieniu przez spółkę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. a następnie spółkę (...) Spółka Jawna w S. w stosunek najmu. Przepis art. 885 k.p.c. nie znajdował w tej sytuacji zastosowania, albowiem dotyczy on wyłącznie rozporządzeń zajętą wierzytelnością. Dyspozycja tego artykułu dotyczy uznania rozporządzenia wierzytelnością za nieważne względem wierzyciela. W sposób oczywisty nie można na jego podstawie uznać za nieważną umowy sprzedaży nieruchomości. Nie sposób również potraktować jako nieważnego rozporządzenia wierzytelnością z tytułu stosunku najmu, skoro rozporządzenie o takiej treści nie zostało dokonane, a skutek w tym zakresie nastąpił na podstawie przepisu ustawy, a zatem nie może być objęty „nieważnością”.

Wskazując na te rozważania Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że rozporządzenie nieruchomością będącą przedmiotem umowy najmu skutkowało wstąpieniem nowego właściciela w stosunek najmu objętego sporem lokalu w miejsce wynajmującego, zaś zajęcie wierzytelności poprzedniego właściciela związanej ze stosunkiem najmu utraciło swoją skuteczność.

W konsekwencji brak było podstaw do przyjęcia, że powódka – po dniu 21 czerwca 2007r. - obowiązana była uiszczać czynsz z tytułu umowy najmu do rąk komornika prowadzącego egzekucję w sprawie Km 840/04. Wynajmującym bowiem po tej dacie stała się (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. a następnie (...) Spółka Jawna w S., zaś zajęcie dotyczyło wierzytelności przysługującej poprzednim właścicielom nieruchomości.

W konsekwencji komornik prowadzący egzekucję nie był uprawniony do dokonywania, ani nawet przyjmowania od powódki dalszych wpłat na poczet podlegającego egzekucji długu, jako że wierzytelność z wymienionego tytułu nie przysługiwała już dłużnikom przeciwko którym prowadzono egzekucję a podmiotom trzecim ( spółce (...), a następnie spółce (...)). Skoro komornik nie dokonał - bo i nie było ku temu podstaw prawnych) - skutecznego zajęcia wierzytelności, przysługującej nowym wierzycielom z tytułu czynszu najmu związanego z objętym sporem lokalem, nie był jednocześnie uprawniony do udzielania powódce jakichkolwiek informacji o skuteczności dokonanego uprzednio zajęcia wierzytelności o zapłatę czynszu najmu za sporny lokal - pomimo zbycia prawa własności do spornego lokalu na rzecz osób trzecich - oraz istnieniu po jej stronie obowiązku dalszego wnoszenia opłat czynszowych za wymieniony lokal na wskazany przez niego rachunek bankowy.

Zdaniem Sądu Rejonowego pozwany pobierając od powódki w objętym sporem okresie należności czynszowe i dokonując ich zaliczenia na poczet egzekwowanego zadłużenia działał bez podstawy prawnej, a przy tym doprowadził do powstania szkody w jej majątku o wartości równej wartości dokonanych przez nią w tym okresie wpłat. Wymaga zaznaczenia, że powódka pomimo dokonania zapłaty wymienionych należności na rachunek komornika (pozwanego) nie spełniła w istocie świadczenia czynszowego z tytułu łączącej ją z nowymi nabywcami nieruchomości objętej umową najmu, co bez wątpienia skutkowało zwiększeniem jej pasywów o wartość nie pokrytych na rzecz wynajmujących świadczeń czynszowych. Powyższe wywołało uszczerbek w jej majątku o wartości odpowiadającej wartości należności czynszowych uiszczonych – bez podstawy prawnej - na konto komornika w objętym sporem okresie. Sąd Rejonowy zaaprobował twierdzenia powódki, co do wartości dokonanych w objętym sporem okresie wpłat na rachunek komornika (4.258,65 zł), co de facto znalazło odzwierciedlenie w zgromadzonych w spawie dowodach z dokumentów (k. 19-33). Sąd doszedł przy tym do przekonania, że pomiędzy bezprawnym działaniem komornika (pozwanego), objawiającym się utrzymywaniem przekonania powódki o obowiązku spełniania świadczeń czynszowych za sporny lokal na rzecz pierwotnego wierzyciela, a nawet udzielaniu jej informacji o takim jej obowiązku, a powstaniem wymienionej wyżej szkody w jej majątku istnieje adekwatny związek przyczynowy, co bez wątpienia kreowało odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego wobec powódki na podstawie powołanego uprzednio przepisu art. 23 ust.1 ustawy o komornikach sądowych.

Zdaniem Sądu Rejonowego w bezpośrednim związku z bezprawnym działaniem pozwanego, pozostawało także powstanie w majątku powódki uszczerbku, wywołanego jej udziałem w postępowaniu przed sądem w sprawie z powództwa (...) Spółka Jawna w S. o zapłatę zaległego czynszu za najem spornego lokalu. Sąd uznał, że strona powodowa dowiodła, że w wyniku tego procesu została zobowiązana do zapłaty kosztów postępowania w łącznej kwocie 1.017 zł (k. 16 i 17), co uczyniła w dniu 1 czerwca 2010r. (k. 18), w efekcie czego aktywa jej majątku uległy zmniejszeniu o wartość pokrytych kosztów tego postępowania.

Za niewykazane Sąd uznał natomiast powstanie w majątku powódki uszczerbku o wartości 1.000 zł, wywołanego udziałem w procesie o eksmisję, a związanych z poniesionymi według powódki kosztami zastępstwa procesowego. Wskazał, że kwestia rozliczenia kosztów toczącej się przeciwko I. R. sprawy o eksmisję została rozstrzygnięcia prawomocnymi wyrokami z dnia 6.11.2009r. i z dnia 11.05.2010r.

Ostatecznie Sąd Rejonowy uznał, że powódka dowiodła w przedmiotowej sprawie, że na skutek bezprawnych działań komornika doznała uszczerbku w majątku o łącznej wartości 5.275,65 zł, dlatego orzekł, jak w pkt I wyroku, oddalając powództwo o zapłatę w zakresie przenoszącym zasądzoną należność (pkt II wyroku).

O odsetkach od zasądzonego świadczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. oraz art. 98 § 1 i 3 k.p.c w zw. z art. 100 k.p.c.

Powyższy wyrok w zakresie punktu I i III zaskarżył pozwany, zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego – art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na niewłaściwym uznaniu przez Sąd, że pozwany podejmował czynności niezgodne z prawem oraz błędne przyjęcie, że powódka wykazała poniesioną szkodę oraz związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy działaniem pozwanego a szkodą;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 38 § 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i brak wskazania jakie przepisy prawa naruszył pozwany w toku egzekucji;

3.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 902 § 2 w zw. z art. 885 k.p.c. i art. 900 § 2 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że do skutków zajęcia nie stosuje się art. 885 k.p.c. oraz niewłaściwe uznanie, że z chwilą przeniesienia własności nieruchomości przez dłużników egzekwowanych nastąpiła utrata skutków zajęcia wierzytelności z tytułu czynszu najmu, a takie rozporządzenie nie jest rozporządzeniem wierzytelnością o zapłatę czynszu najmu, a nadto pozwany nie miał prawa żądać od powódki przyszłych sum z tytułu czynszu najmu;

4.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 776 k.p.c. w zw. z art. 804 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i nie uwzględnienie faktu, że pozwany działał na podstawie tytułu wykonawczego, co do którego nie mógł badać zasadności i wymagalności obowiązku nim objętego.

Wskazując na te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punktach I i III poprzez oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, a ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Uzasadniając zarzuty apelacyjne podkreślił, że pozwany działał na podstawie tytułu wykonawczego, który nie był kwestionowany. Czynności pozwanego były zgodne z prawem i sprowadzały się do realizacji tytułu wykonawczego przy użyciu środków prawnych. Jego działania nie były zatem bezprawne. Sąd rejonowy nie wskazał zaś jaki przepis został przez pozwanego naruszony. Pozwany podtrzymał pogląd, że pomimo zbycia nieruchomości zajęcie wierzytelności z tytułu czynszu pozostawało w mocy. W ocenie pozwanego przepis art. 885 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. dotyczy nie tylko rozporządzenia wierzytelnością w ramach czynności prawnej. Nadto pozwany zakwestionował wykazanie roszczenie przez powódkę.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się bezzasadna.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przeprowadził dokładne, wnikliwe, kompleksowe i wyczerpujące postępowanie dowodowe, czyniąc na tej podstawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne. Sąd Rejonowy dał wyraz ustaleniom faktycznym i swej ocenie w obszernych i precyzyjnych wywodach wyraźnie określając jakim dowodom i w jakiej części dał wiarę, w szczególności ustalając wysokość szkody poniesionej przez powódkę i związek przyczynowy z działaniami pozwanego. Ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy pozostają pod ochroną art. 233 § 1 k.p.c. bowiem w sposób wszechstronny rozważył cały zebrany materiał dowodowy.

Stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przepis ten daje wyraz obowiązywaniu w polskim prawie procesowym zasady swobodnej oceny dowodów. Swobodna ocena dowodów nie jest całkowicie dowolna. Jak wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10 czerwca 1999 roku, II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655; normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według którego sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu swego orzeczenia szeroko i wyczerpująco przedstawił motywy, którymi kierował się przyjmując bezprawność działań pozwanego, jak również obowiązujące przepisy prawa i ich wykładnię. Powtórne przytaczanie tych argumentów jest zbędne. Stanowisko zajęte przez Sąd Rejonowy należy zaś uznać za prawidłowe. Powód w swej apelacji nie wykazał na czym polega wadliwość rozumowania Sądu Rejonowego. Chybiony jest tym samym zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Uzupełniająco jedynie należy dodać w powiązaniu z zarzutem naruszenia art. 776 k.p.c. w zw. z art. 804 k.p.c. postawionym w apelacji, że bezprawność działania pozwanego opierała się przede wszystkim na naruszeniu art. 803 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. Niewątpliwie zaś powódka dłużnikiem nie była i pozwany nie dysponował żadnym tytułem wykonawczym przeciwko powódce. W związku z tym powoływanie się pozwanego, że jego działania miały oparcie w przepisach art. 776 k.p.c. w zw. z art. 804 k.p.c. i posiadanym tytule wykonawczym jest chybione. Niewątpliwie pozwany nie mógł badać zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym niemniej jednak tytuł ten nie dotyczył powódki.

Poprzednik pozwanego dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej dłużnikom od powódki wynikającej ze stosunku najmu łączącego powódkę z dłużnikami. Z materiału niniejszej sprawy nie wynika natomiast, że doszło do zajęcia nieruchomości i uprawnienie dłużników dysponowania nieruchomością, jak i ważność dokonanego przez nich rozporządzenia prawem do lokalu przy ul. (...) nie była kwestionowana. Kluczową kwestią w niniejszej sprawie jest rozstrzygnięcie, czy regulacja art. 885 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. skutkująca nieważnością rozporządzenia wierzytelnością po jej zajęciu obejmuje także sytuację, gdy dłużnik skutecznie rozporządził nieruchomością zaś na skutek regulacji art. 678 § 1 k.c. w stosunek najmu w miejsce dłużnika wstąpił nabywca nieruchomości. Odpowiedź w tym zakresie jest negatywna. Niewątpliwie bowiem przedmiotem czynności pomiędzy dłużnikami a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. w dniu 21 czerwca 2007 roku nie było prawo najmu, w szczególności dłużnicy nie zawarli umowy przelewu wierzytelności przysługujących im z tytułu czynszu (co byłoby objęte regulacją art. 885 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c.) lecz prawo własności nieruchomości, które zajęte nie było. Jednym zaś ze skutków tej czynności wynikających z mocy prawa (art. 678 § 1 k.c.) było wstąpienie nabywcy w stosunek najmu. Wskazać zaś należy, że regulacja art. 885 k.p.c. odnosi się do rozporządzenia prawem przez co należy rozumieć czynność prawną nie zaś skutek wynikający z ustawy. W niniejszej sprawie niewątpliwym jest, że zbycie lokalu przy ul. (...) było ważne, zaś skutkiem tego rozporządzenia było wstąpienie nabywcy w stosunek najmu na podstawie art. 678 § 1 k.c. Skoro zaś rozporządzenie nieruchomością było ważne w konsekwencji wstąpienie nabywcy nieruchomości w prawa wynajmującego nie może być uznane za nieważne. Tym samym działania pozwanego, który pisemnie wskazywał powódce na skuteczność zajęcia wierzytelności pomimo zmiany wynajmującego należy uznać za bezprawne działania, naruszające regulację art. 803 k.p.c. Kierując do powódki pismo z dnia 16 stycznia 2009 roku (k – 12) pozwany naruszył również art. 5 k.p.c. w zw. z art. 767 § 1 i 2 k.p.c., albowiem w piśmie tym nie pouczył powódki o przysługującym jej prawie zaskarżenia czynności.

W konsekwencji na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2006 roku, Nr 167, poz. 1191 ze zm.) pozwany jest obowiązany do naprawienia szkody przez swoje niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie.

Chybione jest powołanie w apelacji stanowiska Sądu Najwyższego zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 października 2007 roku, IV CSK 210/07, OSNC 2008, nr 12, poz. 145) albowiem Sąd Najwyższy rozważał właśnie kwestie związane z przelewem wierzytelności, nie zaś sytuację jak w niniejszej sprawie.

W konsekwencji nie sposób jest uznać za trafny zarzut naruszenia art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i art. 6 k.c. Powódka pomimo dokonania wpłat czynszu na rachunek komornika nie spełniła świadczeń obciążających ją na podstawie stosunku najmu łączącego ją z właścicielem nieruchomości. Okoliczność ta wynika z prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 7 stycznia 2010 roku, sygn. akt III C-upr 830/09. W konsekwencji na mocy wyroku Sądu zmuszona była ponownie spełnić świadczenia. Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy (k – 153) wskazał w uzasadnieniu swego orzeczenia w jaki sposób wyliczył szkodę poniesioną przez powódkę, odnosząc ją do kwot bezpodstawnie wpłaconych na konto komornika. Bez znaczenia w takim ujęciu szkody powódki jest okoliczność czy całość tej kwoty była objęta wyrokiem Sądu z dnia 7 stycznia 2010 roku. W konsekwencji zarzuty pozwanego w zakresie nie wykazania wysokości szkody przez powódkę są chybione.

Z tych względów apelację pozwanego, skierowaną przeciwko trafnemu rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego należało oddalić, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego wydano na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Powódka wygrała postępowanie w całości, co uzasadnia zasądzenie na jej rzecz całości poniesionych w postępowaniu apelacyjnym kosztów, t.j. kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie… Z tych względów Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 600,- zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.