Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 1 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2017 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) z siedzibą w W.

przeciwko P. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego P. S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 30 listopada 2016r. sygn. akt I C 676/16

I.  Oddala apelację;

II.  Zasądza od pozwanego P. S. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W. kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

III.  Przyznaje od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kaliszu na rzecz adwokata M. W. kwotę 1.476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) brutto, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Barbara Mokras SSO Jacek Chmura SSO Wojciech Vogt

II Ca 154/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu wsprawie I C 676/16 z powództwa Banku (...) S.A. z siedzibą we W. przeciwko P. S. o zapłatę:

1.  Zasądził od pozwanego P. S. na rzecz powoda Banku (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 16.932,98 zł wraz z odsetkami za okres od dnia 4 listopada 2015 r. do dnia zapłaty:

a)  umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, a od dnia 1 stycznia 2016 r. nie wyższymi niż w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie – liczonymi od kwoty 14.966,41 zł,

b)  ustawowymi – liczonymi od kwoty 1.107,39 zł,

a nadto kwotę 2.629 zł tytułem kosztów procesu .

2.  Zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu na rzecz adwokata M. W. kwotę 2400 zł powiększoną o 23 % podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 28 marca 2014 r. strony zawarły umowę nr (...) o udzielenie kredytu i wydanie płatniczej karety kredytowej. Na jej podstawie bank udzielił pozwanemu limitu kredytowego w kwocie całkowitej 15.000 zł na czas określony – 2 lat od ostatniego dnia miesiąca, w którym umowa została zawarta. Pozwany miał prawo wykorzystać kredyt przez dokonanie transakcji gotówkowych i bezgotówkowych przy użyciu wydanej mu w tym celu karty. Strony ustaliły, iż od wykorzystanej kwoty limitu kredytowego, a także od zadłużenia przeterminowanego należne powodowi odsetki naliczane będą według zmiennej stopy procentowej stanowiącej równowartość czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Miesięczna spłata zadłużenia, do której zobowiązał się pozwany, wynosi 5 % kwoty limitu kredytowego zgodnie z wystawianymi co miesiąc zestawieniami operacji na rachunku karty, jednak nie mniej niż 50,00 zł (tzw. minimalna kwota do spłaty). Powód zastrzegł sobie uprawnienie do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 62 – dniowego okresu wypowiedzenia.

W okresie od kwietnia do września 2014 r. pozwany dokonywał wielu transakcji gotówkowych i bezgotówkowych obciążających rachunek karty kredytowej na kwotę 17.705,02 zł łącznie ( w tym prowizje). W okresie od maja do września 2014 r. pozwany dokonał 5 wpłat na rachunek w sumie 3.350 zł.; ostatnia wpłata pochodzi z dnia 22.09.2014 r. Odsetki umowne od wykorzystanego limitu, naliczone do dnia 20.04.2015 r. wyniosły łącznie 1.107,42 zł.

Pismem z dnia 4 lutego 2015 r. nadanym listem poleconym w dniu 6 lutego 2015 r. powód wypowiedział pozwanemu w/w. umowę i wezwał do zapłaty zadłużenia w łącznej wysokości 15.776,39 zł. (kapitał 14.996,41 zł i odsetki 809,98 zł) w terminie 62 dni. Kolejnym pismem z dnia 8 września 2015 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty zadłużenia w łącznej wysokości 16.685,60 zł.

W dniu 4.11.2015 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg banku, w którym stwierdził istnienie wymagalnego zadłużenia pozwanego z tytułu wskazanej wyżej umowy w łącznej wysokości 16.073,80 zł na którą składają się: kapitał – 14.966,41 zł, odsetki umowne za okres od dnia 22.10.2014 r. do dnia 20.04.2015 r. – 1.107,39 zł, odsetki z tytułu opóźnienia za okres od dnia 21.04.2015 r. do dnia 4.11.2015 r. – 854,98 zł, koszty – 4,20 zł (koszt wezwania do zapłaty). Nadto stwierdził, że bankowi należą się dalsze odsetki za okres od dnia wystawienia tego wyciągu do dnia zapłaty – umowne w wysokości 4- krotności topy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczone od kwoty kapitału oraz ustawowe – od kwoty odsetek umownych 1.107,39 zł.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Dochodzone roszczenie wynika z umowy o przyznanie limitu kredytowego i karty kredytowej, rozwiązanej wskutek wypowiedzenia dokonanego pismem z dnia 4.02.2015 r. Zważywszy na datę nadania tego pisma listem poleconym oraz trwający 62 dni okres wypowiedzenia, umowa mogła ulec rozwiązaniu z dniem(...). Zdaniem Sądu Rejonowego powód wykazał, że był uprawniony do wypowiedzenia umowy i postawienia niespłaconego limitu w stan natychmiastowej wykonalności. Wykazał nadto, iż wyliczył zadłużenie pozwanego w sposób odpowiadający postanowieniom umowy. Ze złożonego przez powoda zestawienia operacji na rachunku, wynika iż pozwany rzeczywiście korzystał z limitu kredytowego i posługiwał się kartą kredytową powodując wysokie zadłużenie, które zaprzestał spłacać od października 2014 r. Zakres zobowiązania pozwanego został stwierdzony z wyciągu ksiąg rachunkowych powodowego banku. Sąd Rejonowy wskazał, że wprawdzie wyciąg ten został pozbawiony mocy dokumentu urzędowego i związanej z tym silniejszej mocy dowodowej, co jednak nie oznacza odebrania mu waloru dowodu. Wyciąg z ksiąg rachunkowych banku pozostaje dokumentem prywatnym i stanowi pełnoprawny środek dowodowy mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie stanowiąc dokumentu urzędowego wyciąg z ksiąg banku nie korzysta z domniemania, iż jego treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym, co jednak nie stoi na przeszkodzie, by sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy. Sąd Rejonowy wskazał również, że dla wykazania dochodzonego roszczenia powód złożył nie tylko wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, ale i szereg innych dowodów m.in. umowę stron i wykaz operacji na rachunku, który niezbicie wskazuje, iż pozwany rzeczywiście zaprzestał obowiązku spłaty zadłużenia. Okoliczności stwierdzone w wyciągu z ksiąg rachunkowych banku są odzwierciedleniem innych dokumentów, zawierają bowiem dane zbieżne z ich treścią tak co do wysokości zadłużenia, jak i w zakresie sposobu naliczania odsetek umownych, a następnie karnych. W tej sytuacji Sąd uznał ten wyciąg za w pełni wiarygodny i uczynił go jedną z podstaw ustaleń faktycznych.

Nadto Sąd I instancji wskazał, że należy przyznać pozwanemu rację co do tego, iż wymagalność części roszczenia nastąpiła w październiku 2014 r. wraz z bezskutecznym upływem terminu do uiszczenia w tym miesiącu, tzw. wpłaty minimalnej. Stwierdzenie to jednak jest pozbawione znaczenia praktycznego, ponieważ wkrótce umowa została skutecznie wypowiedziana i z dniem 21.04.2015 r. cała należność stała się wymagalna. Od żadnej ze wskazanych dat do dnia wniesienia pozwu nie upłynął okres 3 lat, stąd nie może być mowy o przedawnieniu dochodzonego roszczenia.

W ocenie Sądu I instancji powód wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wykazania zasadności dochodzonego roszczenia, a zarzuty tego rodzaju podniesione przez pozwanego są bezzasadne. Pozwany nie podniósł natomiast okoliczności innego rodzaju mogących skutkować zniweczeniem roszczenia powoda w całości lub w części.

Wobec powyższego Sąd uwzględnił powództwo w całości. O odsetkach opóźnienia orzeczono stosownie do art. 481 § 1 i 2 oraz art. 482 § 1 k.c. zasądzając je zgodnie z żądaniem.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Na przedmiotową kwotę złożyła się opłata sądowa od pozwu 212 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17zł oraz koszty zastępstwa prawnego – 2.400 zł

W przedmiocie kosztów należnych pełnomocnikowi ustanowionemu dla pozwanego z urzędu orzeczono zgodnie z przepisami obowiązującego w dniu wytoczenia powództwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu .

Powyższy wyrok zaskarżył w całości pozwany P. S. apelacją z dnia 2 stycznia 2017 r.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

l. dokonanie błędnych ustaleń faktycznych poprzez ustalenie, że P. S. dokonywał transakcji obciążających rachunek karty kredytowej na kwotę 17.705,02 zł;

2. naruszenie art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. poprzez przerzucenie ciężaru dowodu w sprawie na pozwanego oraz uwzględnienie powództwa mimo nie przedstawienia przez powoda dowodów na udowodnienie podnoszonej przez siebie okoliczności, w tym nieudowodnienie istnienia i wielkości roszczenia;

3. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów i rozstrzygnięcie sprawy bez wszechstronnego rozważenia całego zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W związku z powyższym pozwany wniósł o:

1.  Zmianę wyroku, poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi I instancji;

2.  Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, wg norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelacje wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy w całości akceptuje ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego i uznaje je za własne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zdaniem Sądu Okręgowego chybiony jest zarzut naruszenia przez zaskarżone rozstrzygniecie art. 233 k.p.c. Należy zauważyć, że skuteczne postawienie tego rodzaju zarzutu wymaga wykazania, że sąd nie dokonał wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, tj. nie uwzględnił wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, lub też uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że Sąd naruszył art. 233 k.p.c. W niniejszej sprawie apelujący nie wykazał tych okoliczności, co czyni przedmiotowy zarzut bezzasadnym.

Jako nieuzasadniony Sąd Okręgowy poczytał również zarzut naruszenia art. 6 k.c. oraz art. 232 k.c. oraz uwzględnienie powództwa mimo nie przedstawienia przez powoda dowodów na udowodnienie istnienia i wielkości roszczenia. Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Nie można się zgodzić z twierdzeniem apelującego, że powód nie udowodnił istnienia roszczenia. Należy zauważyć, iż powód dla wykazania dochodzonego roszczenia złożył do akt sprawy wyciąg z ksiąg rachunkowych banku oraz umowę stron, wypowiedzenie umowy, a także wykaz operacji na rachunku. Apelujący słusznie wskazuje, że powyższe dokumenty nie są dokumentami urzędowymi, jednakże dokumenty te stanowią środek dowodowy w rozumieniu art. 309 k.p.c., a przede wszystkim są dowodami w postaci dokumentów prywatnych z art. 245 k.p.c. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. Orzecznictwo Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że art. 309 k.p.c. może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych, takich jak wyciągi z rachunków bankowych i zestawienie operacji na tych rachunkach złożone przez powoda wskazujące na wypłatę kapitału w ramach realizacji umowy kredytowej. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 r., sygn. akt V CSK 13/16). Należy również zauważyć, że Sąd Rejonowy słusznie wskazał, że brzmienie art. 95 ust. 1 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 Prawo bankowe nie pozbawia wyciągu z ksiąg rachunkowych banku mocy dowodowej i wiarygodności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20.05.2015 r. I ACa 1702/15). Nie stanowiąc dokumentu urzędowego wyciąg z ksiąg banku nie korzysta z domniemania, iż jego treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym, co jednak nie stoi na przeszkodzie, by sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną ze stanem rzeczywistym. Chybiony jest zatem zarzut pozwanego naruszenia art. 6 k.c oraz art. 232 k.p.c., ponieważ dokumenty dołączone przez powoda do akt niniejszej sprawy były pełnowartościowymi środkami dowodowymi w rozumieniu art. 309 k.p.c.

Oceniając wiarygodność i moc dowodową powyższych dokumentów Sąd Okręgowy zważył, że nie budzi wątpliwości okoliczność zawarcia przez strony umowy z dnia 18 marca 2014 r. o udzielenie kredytu i wydanie płatniczej karty kredytowej. Nie ulega wątpliwości, że pozwany powyższa kartę kredytową otrzymał i z niej korzystał. Przedstawione przez powoda dokumenty obrazujące historie dokonanych transakcji oraz zestawienie wysokości zadłużenia pozwanego nie zostały podważone pod względem ich wiarygodności, a sam pozwany nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność dokonania spłaty zobowiązania w innej wysokości, niż wynika to z dokumentów prywatnych przedstawionych przez powoda. W tej sytuacji zarzut pozwanego P. S. ograniczający się do zaprzeczenia istnieniu zobowiązania wobec powoda nie mógł skutecznie zniweczyć żądania pozwu. Brak było przesłanek do odmiennej oceny zebranego materiału dowodowego, niż dokonana przez Sąd I instancji.

Jeżeli chodzi od przyjętą przez Sąd Rejonowy datę rozwiązania umowy przez bank za wypowiedzeniem, to należy wskazać, że z godnie z treścią pkt.6 Rozdziału VI umowy, bank ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 62-dniowego okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie sporządzane jest w formie pisemnej i przesyłane posiadaczowi na wskazany przez niego adres do korespondencji. Jak wynika z załączonych dokumentów – bank zachował wymogi powyższego zapisu umowy, przesyłając wypowiedzenie na wskazany przez pozwanego adres w dniu 6 lutego 2015 r. (data nadania).

Przyjęta przez Sąd Rejonowy data wymagalności całego roszczenia na dzień 21.04.2015 r. jest zatem prawidłowa, uwzględnia ona bowiem czas niezbędny dla doręczenia korespondencji. Niezależnie od powyższego, należy wskazać, że roszczenia banku przeciwko pozwanemu P. S. przedawniają się (jako roszczenia związane z prowadzoną działalnością gospodarczą) w terminie 3 lat od dnia wymagalności - art. 118 k.c.

Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony do sądu w dniu 4 listopada 2015 r. niezależnie zatem od tego czy w części roszczenie powoda stało się wymagalne w listopadzie 2014 r. czy w całości w kwietniu 2015 r. do daty wytoczenia powództwa nie upłynął termin przedawnienia.

W związku z powyższym apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi pozwanego P. S. – w zakresie kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej.

Koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika pozwanego ustanowionego z urzędu sąd ustalił na podstawie § 8 pkt.5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1714).

SSO Barbara Mokras SSO Jacek Chmura SSO Wojciech Vogt