Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Legnicy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Jacek Wilga

Sędziowie SSO Krzysztof Główczyński, SSO Andrzej Marek

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2017 roku w Legnicy

na posiedzeniu niejawnym

sprawyz powództwa K. B.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony pozwanej

na postanowienie Sądu Rejonowego w Legnicy IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 28 marca 2017 r.

sygn. akt IV P 284/15

postanawia

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie II w ten sposób, że zasądzić od powoda K. B. na rzecz strony pozwanej (...) Sp. z o.o. w O. kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

II.  zasądzić od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 255 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Andrzej Marek SSO Jacek Wilga SSO Krzysztof Główczyński

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Legnicy postanowieniem z dnia 28 marca 2017 r. –wobec cofnięcia pozwu przez powoda i zrzeczenia się w całości roszczenia – umorzył postępowanie w sprawie z powództwa K. B. przeciwko (...) Sp. z o.o. w O. o ryczałty za noclegi,
nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej oraz orzekł, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

Uzasadniając punkt II ww. postanowienia, Sąd Rejonowy wskazał,
iż nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej na podstawie art. 102 k.p.c., gdyż miał na względzie głównie fakt,
iż dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego (zob. uchwała Siedmiu Sędziów SN z dnia 12 czerwca 2014 r., II PZP 1/14) mogło wyrobić u powoda uzasadnione przekonanie o zasadności jego powództwa o ryczałty, a na zmianę stanowiska w tym zakresie niewątpliwie miał wpływ wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt K 11/15. W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie miał miejsce wypadek szczególnie uzasadniony, albowiem niezwykle rzadko zdarza się, że w czasie trwania postępowania upadnie podstawa prawna roszczenia (w tym m.in. ze względu na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności przepisu
z Konstytucją).

Postanowienie powyższe w zakresie punktu II zażaleniem zaskarżyła strona pozwana, która całkowicie nie zgodziła się z tym, że Sąd Rejonowy
nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego na podstawie art. 102 k.p.c. Strona skarżąca wniosła o obciążenie powoda tymi kosztami.

Sąd Okręgowy zważył:

Zażalenie jest zasadne.

Przepis art. 98 k.p.c. w zakresie kosztów procesu wyraża zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Strona przegrywająca sprawę zwraca
na żądanie przeciwnika koszty procesu. Dla oceny, czy strona przegrała sprawę, obojętne jest, czy ponosi ona winę za prowadzenie procesu. Sam fakt, że sprawę przegrała, choćby nawet tylko formalnie, kwalifikuje ją jako stronę przegrywającą, obowiązaną do zwrotu kosztów przeciwnikowi.

Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje natomiast możliwość rozliczenia przez Sąd kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w oparciu
o tzw. zasadę słuszności. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W doktrynie
i orzecznictwie wskazuje się na wiele sytuacji, które zasługują na miano „wypadków szczególnie uzasadnionych”. Wśród nich niewątpliwie znajdują się różnego rodzaju trudne sytuacje życiowe, w jakich znalazła się strona procesu, sytuacje majątkowe, zdrowotne, osobiste, które uniemożliwiają stronie pokrycie kosztów procesu należnych przeciwnikowi. Przy ocenie
tej należy również mieć na uwadze sposób prowadzenia procesu przez strony, w tym zachowania stron, szczególnie te nielojalne, wprowadzanie Sądu
w błąd czy inne niepożądane zachowania, polegające np. na celowym dążeniu do przewleczenia procesu czy zwiększaniu jego kosztów. Katalog okoliczności, które można zaliczyć do „wypadków szczególnie uzasadnionych” nie jest zamknięty i każdorazowo ocena danego przypadku zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Dokonując tej oceny Sąd orzekający powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości
(por. postanowienie SN z dnia 22 lutego 2011 r., II PZ 1/11).

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy za szczególną okoliczność pozwalającą na nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa procesowego
na rzecz strony przeciwnej za przegraną - na skutek cofnięcia pozwu - sprawę uznał subiektywne przekonanie powoda o zasadności jego roszczenia, wynikające z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego (zwłaszcza uchwały Siedmiu Sędziów SN z dnia 12 czerwca 2014 r., II PZP 1/14).
Z powyższym twierdzeniem Sąd Okręgowy nie zgadza się. Jak słusznie podnosi strona żaląca się, wyrobiona na podstawie znajomości orzecznictwa SN ocena powoda co do słuszności powództwa, a następnie zmiana
tej oceny, pod wpływem orzeczenia TK, nie stanowi szczególnego przypadku uzasadniającego zastosowanie instytucji z art. 102 k.p.c. Już bowiem na etapie składania pozwu powód powinien był wiedzieć, skoro znał ww. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 r., że Związek Pracodawców (...) nie zgadzał się
z przyjmowaną przez Sąd Najwyższy i sądy powszechne linią orzeczniczą
w zakresie ryczałtów za noclegi i w związku z tym wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie konstytucyjności niektórych przepisów, na podstawie których sądy zasądzały na rzecz kierowców/byłych kierowców ww. ryczałty. W tych okolicznościach musiał przynajmniej dopuszczać możliwość zakwestionowania przez Trybunał Konstytucyjny zgodności z Konstytucją zaskarżonych przepisów ustawy o czasie pracy kierowców. Mimo to powód wywiódł jednak powództwo o ryczałty za noclegi. Działał zatem na własne ryzyko, którego skutków aktualnie nie można przerzucać na stronę pozwaną, która faktycznie na skutek pozwu powoda poniosła koszty związane
z reprezentacją w procesie, w tym koszty stawiennictwa pełnomocnika procesowego na rozprawach w miejscowości niebędącej miejscem
jej siedziby.

Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że powód od początku działał
w procesie z udziałem fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym, a nadto fakt, że tak naprawdę nie upadła – jak określił to Sąd Rejonowy
– podstawa prawna roszczenia powoda. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r. (K 11/15) – oprócz wyeliminowania z obrotu prawnego art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, stosowanego w powiązaniu z art. 77[5] § 2, 3 i 5 k.p.
i odpowiednimi przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. 167) i poprzedzającego
go rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U.236.1991, ze zm.) – nie uniemożliwił powodowi kontynuowania dochodzenia roszczeń z tytułu ryczałtów za noclegi. O tym, że powołany wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie zmienił sytuacji prawnej powoda przekonuje aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, wydane już
po ukazaniu się orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (por. m.in. wyrok SN z dnia 21 lutego 2017 r., I PK 300/15 i wyrok SN z dnia 9 marca 2017 r., I PK 309/15). Powyższe judykatury potwierdzają, że w dalszym ciągu istnieją podstawy prawne do zasądzania na rzecz kierowców ryczałtów za noclegi,
z tym że – w zależności od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy – różna może być ich wysokość, nie zawsze bowiem możliwe będzie odpowiednie zastosowanie przepisów cyt. wyżej rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą żadne szczególne okoliczności (a przynajmniej takowych powód nie wykazał), aby w sytuacji cofnięcia przez powoda powództwa nie obciążać go kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony przeciwnej – wygrywającej proces. Powód, zgodnie z art. 98 k.p.c., powinien zatem ponieść koszty, jakie wywołał, decydując się na wytoczenie procesu. Koszty te stanowi wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej liczone
od wartości przedmiotu sporu określonej przez powoda w pozwie (44.116 zł), na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 obowiązującego w dacie wniesienia pozwu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu (t. jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 461 z późn. zm.).

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy – na podstawie
art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. – orzekł jak w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty te złożyły się: opłata od zażalenia w kwocie 30 zł (art. 35 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz wynagrodzenie pełnomocnika obliczone na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 i w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

SSO Andrzej Marek SSO Jacek Wilga SSO Krzysztof Główczyński