Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Jarosław Łuczaj

Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2017 roku w Radomiu

sprawy M. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. S. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 21 marca i z dnia 19 lipca 2016 roku, nr (...)

1. zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że do ustalenia wysokości emerytury przyjmuje wynagrodzenia w wysokości: 38.544 zł (trzydzieści osiem tysięcy pięćset czterdzieści cztery złote) za rok 1975, 40.536 zł (czterdzieści tysięcy pięćset trzydzieści sześć złotych) za rok 1976, 49.542 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy pięćset czterdzieści dwa złote) za rok 1977, 55.322,40 zł (pięćdziesiąt pięć tysięcy trzysta dwadzieścia dwa złote czterdzieści groszy) za rok 1978, 57.187,20 zł (pięćdziesiąt siedem tysięcy sto osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) za rok 1979, 56.994 zł (pięćdziesiąt sześć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt cztery złote) za rok 1980, 52.743,60 zł (pięćdziesiąt dwa tysiące siedemset czterdzieści trzy złote sześćdziesiąt groszy) za rok 1981, 59.540,80 zł (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy pięćset czterdzieści złotych osiemdziesiąt groszy) za rok 1982, 87.290,40 zł (osiemdziesiąt siedem tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt złotych czterdzieści groszy) za rok 1983 i 42.122 zł (czterdzieści dwa tysiące sto dwadzieścia dwa złote) za okres od stycznia do czerwca 1984 roku;

2. oddala odwołania dalej idące.

SSO Jarosław Łuczaj

Sygn. akt VI U 483/16

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 27 kwietnia 2016 roku M. S. (1) odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. nr (...), dotyczącej przyznania mu emerytury, zaś pismem z dnia 22 sierpnia 2016 roku odwołał się od decyzji ZUS z dnia 9 lipca 2016 roku o odmowie przeliczenia wysokości świadczenia. W uzasadnieniach powyższych odwołań wnioskodawca podnosił, że ZUS zaniżył wartość jego kapitału początkowego, gdyż nie uwzględnił przedłożonych przez niego dokumentów pozwalających na stwierdzenie wysokości wynagrodzenia w latach 1975-1984. Wniósł o przyjęcie, że jego czas pracy wynosił w tych latach 200 godzin miesięcznie (odwołania – k. 3, 14).

W odpowiedziach na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o ich oddalenie. Wskazano, że organ rentowy nie może ustalać podstawy wymiaru w oparciu o pewne domniemania, ale musi posiadać dowody wskazujące na niewątpliwe wysokości wynagrodzeń, od których odprowadzono składki na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca wnosił o przeliczenie świadczenia w oparciu o przedłożone dokumenty i angaże. Organ rentowy nie mógł uwzględnić takich dowodów z uwagi na brak wskazania ilości godzin przepracowanych w danym miesiącu, a stawka wynagrodzenia w angażach wskazana jest jedynie godzinowo (odpowiedzi na odwołania – k. 4, 16).

Postanowieniami z dnia 22 września 2016 roku Sąd połączył sprawy z obydwu odwołań do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (postanowienia – k. 10, 18).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

M. S. (1), urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna).

W okresie od 2 sierpnia do 24 października 1971 roku M. S. (1) zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w R. na stanowisku elektromontera z IX. grupą osobistego zaszeregowania i stawką godzinową 11 zł plus premia regulaminowa (umowa o pracę, świadectwo pracy w aktach osobowych – k. 42).

W okresie od 25 października 1971 roku do 25 września 1973 roku M. S. (1) odbywał zasadniczą służbę wojskową (oświadczenie wnioskodawcy w aktach osobowych – k. 42).

M. S. (1) ponownie został przyjęty do pracy w Przedsiębiorstwie (...) w dniu 22 października 1973 roku na stanowisko elektromonter wg IX. grupy osobistego zaszeregowania ze stawką godzinową 11 zł. Z dniem 1 grudnia 1973 roku przyznano mu wynagrodzenie w tej samej grupie osobistego zaszeregowania ze stawką godzinową 12 zł. Z dniem 1 stycznia 1975 roku został zaszeregowany do grupy VIII. – t.3 ze stawką 16,50 zł na godzinę. Z dniem 1 listopada 1976 roku przyznano mu stanowisko elektromontera zakładowego z obowiązkiem prowadzenia brygady z uposażeniem wg kategorii zaszeregowania IX. – t.3, ze stawką godzinową 21 zł. Z dniem 1 kwietnia 1978 roku przyznano mu dodatek brygadzistowski w wysokości 15 % miesięcznie od wynagrodzenia zasadniczego – aż do chwili odwołania. Z kolei z dniem 1 października 1982 roku przyznano mu kategorię zaszeregowania X. c ze stawką godzinową 37 zł plus premia regulaminowa. Z dniem 14 stycznia 1983 roku M. S. (1) został przeniesiony z Działu Głównego Mechanika do Działu Transportu na stanowisku elektromontera zakładowego z kategorią zaszeregowania X. c, ze stawką godzinową 37 zł plus premia regulaminowa i dodatek brygadzistowski 15 % miesięcznie od wynagrodzenia zasadniczego. Z dniem 1 sierpnia 1983 roku przyznano mu kategorię zaszeregowania IX. d ze stawką godzinową 37 zł plus premia regulaminowa. W okresie od 1 do 30 czerwca 1984 roku M. S. (1) zajmował stanowisko mechanika samochodowego i otrzymywał wynagrodzenie według kategorii zaszeregowania X. d ze stawką godzinową 39 zł za godzinę plus wysługa lat 10 % i dodatek brygadzistowski 15 %. Przez cały okres zatrudnienia M. S. pracował po 8 godzin dziennie (karta przyjęcia, umowa o pracę, angaże, świadectwo pracy w aktach osobowych – k. 42, zeznania wnioskodawcy – zapis na płycie CD – k. 38).

Zgodnie z treścią § 1 ust. 1 uchwały nr 41 Rady Ministrów z dnia 6 lutego 1974 roku w sprawie zasad i terminów wprowadzania dodatkowych dni wolnych od pracy w latach 1974 i 1975 (M. P. Nr 6, poz. 43), pracownicy uspołecznionych zakładów pracy mogli otrzymać w 1974 roku sześć dodatkowych dni wolnych od pracy, a w 1975 roku dwanaście dodatkowych dni wolnych od pracy przypadających w zasadzie w soboty, w terminach określonych w załączniku do uchwały. Na mocy porozumień Międzyzakładowej Komisji Strajkowej z Komisją Rządową w J., od 1 stycznia 1981 roku wprowadzono zasadę, która stanowiła, że co druga sobota była wolna, a następnie porozumieniem z 30 stycznia 1981 roku wprowadzono trzy wolne soboty w miesiącu.

W okresie od 1 sierpnia 1974 roku do 30 kwietnia 1977 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosiło 1.200 zł (M. P. z 1974 roku Nr 26, poz. 154), od 1 maja 1977 roku do 30 kwietnia 1978 roku – 1.400 zł (M. P. z 1977 roku, Nr 5 poz. 36), od 1 maja 1978 roku do 30 kwietnia 1979 roku – 1.600 zł (M. P. z 1978 roku Nr 10, poz. 36), od 1 maja do 31 grudnia 1979 roku – 1.800 zł (M. P. z 1979 roku Nr 10, poz. 62), od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1981 roku – 2.000 zł (M. P. z 1979 roku Nr 29, poz. 148), od 1 stycznia do 30 sierpnia 1982 roku – 3.300 zł (M. P. z 1981 roku Nr 33, poz. 293), zaś od 1 września 1982 roku do 31 grudnia 1985 roku – 5.400 zł (M. P. z 1982 roku Nr 19, poz. 164).

W 1980 roku M. S. (1) uzyskał wynagrodzenie w łącznej kwocie 71.351 zł, w 1981 roku – 86.425 zł, w 1982 roku – 171.019 zł, w 1983 roku – 230.783 zł, a w okresie od stycznia do czerwca 1984 roku – 80.777 zł (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 10 akt ZUS nr(...), pismo ZUS z dnia 27 kwietnia 2016 roku w aktach ZUS dot. kapitału początkowego).

W dniu 30 września 2014 roku M. S. (1) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o ustalenie kapitału początkowego (wniosek – k. 1-5 akt ZUS KPU).

Decyzją z dnia 10 października 2014 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. ustalił kapitał początkowy M. S. (1) na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 150.183,22 zł, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 99,05 % (decyzja – k. 18-19 akt ZUS KPU).

W dniu 3 marca 2016 roku M. S. (1) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o emeryturę (wniosek – k. 1 – 4 akt ZUS).

Decyzją z dnia 21 marca 2016 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał M. S. (1) emeryturę od (...) roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami art. 26 ustawy emerytalnej na kwotę 2.498,98 zł (decyzja w aktach ZUS bez numeracji kart).

W dniu 16 maja 2016 roku M. S. (1) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno-rentowego (wniosek w aktach ZUS KPU bez numeracji kart).

Decyzją z dnia 15 lipca 2016 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ponownego ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku, ponieważ przedłożone dowody nie powodują zmiany wartości kapitału początkowego. W podstawie wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia na podstawie przedłożonych angaży, ponieważ nie zawierają stawki miesięcznej, lecz godzinową, a w aktach brak jest ilości przepracowanych godzin (decyzja w aktach ZUS KPU bez numeracji kart).

Decyzją z dnia 19 lipca 2016 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił M. S. (1) prawa do przeliczenia wysokości świadczenia z powodu braku zmiany wartości kapitału początkowego. Organ rentowy wskazał, iż nadesłane przez wnioskodawcę nowe dokumenty nie wpływają na zmianę wartości kapitału początkowego, a tym samym na zmianę wysokości emerytury (decyzja w aktach ZUS bez numeracji kart).

Dokumenty dotyczące zatrudnienia M. S. (1) w Przedsiębiorstwie (...) w R. w okresie od 1 sierpnia 1984 roku do 3 kwietnia 1984 roku nie mają wpływu na wysokość świadczenia. Powyższy okres został zaliczony do stażu pracy na podstawie świadectwa pracy z dnia 12 kwietnia 1989 roku. Wynagrodzenie z tego okresu również zostało uwzględnione do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7 z dnia 16 września 1998 roku (pismo ZUS – k. 33).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i nie budzą żadnych wątpliwości Sądu, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy, gdyż są one wiarygodne w świetle pozostałego zebranego w sprawie materiału dowodowego, tworząc z nim spójną i logiczną całość.

Zgodnie z przepisami art. 15 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku poz. 887), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Przy czym, zgodnie z art. 15 ust. 6 tej ustawy, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Zgodnie zaś z art. 15 ust. 2a w/w ustawy, za okresy nieudokumentowanych wynagrodzeń przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Także art. 117 ustawy emerytalnej wskazuje, iż okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit. b-d, pkt 2 lit. d i pkt 4-17, mogą być uwzględnione, jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej, bądź uznane orzeczeniem sądu.

Zgodnie natomiast z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie pozostawały przyjęte przez ZUS wysokości zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne M. S. (1) w okresie od 1 stycznia 1975 roku do 30 czerwca 1984 roku, kiedy to pracował w Przedsiębiorstwie (...) w R..

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 21 marca i z dnia 19 lipca 2016 roku, nr (...) są częściowo nieprawidłowe.

Do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru za lata 1975-1979 organ rentowy przyjął wynagrodzenia minimalne, zaś za lata 1981-1984 wynagrodzenia z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionego przez zakład pracy (...) w R..

W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, choć zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, OSNP 1998/22/667 i z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, LEX nr 390123).

Jak wynika z akt osobowych wnioskodawcy od 1 stycznia do 31 grudnia 1975 roku otrzymywał on wynagrodzenie według kategorii osobistego zaszeregowania VIII. t.3 ze stawką godzinową 16,50 zł, co przyjmując sześciodniowy tydzień pracy (z wyłączeniem 12 wolnych sobót w roku) i ośmiogodzinny dzień pracy daje w tym okresie kwotę 38.544 zł. W okresie od 1 stycznia do 31 października 1976 roku wnioskodawca nadal otrzymywał wynagrodzenie według stawki godzinowej 16,50 zł, zaś od dnia 1 listopada do 31 grudnia 1976 roku według kategorii zaszeregowania IX. – t.3, ze stawką godzinową 21 zł, co przyjmując sześciodniowy tydzień pracy (z wyłączeniem 12 wolnych sobót w roku) i ośmiogodzinny dzień pracy daje w całym 1976 roku kwotę 40.536 zł. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 1977 roku wnioskodawca nadal otrzymywał wynagrodzenie według stawki godzinowej 21 zł, co przyjmując sześciodniowy tydzień pracy (z wyłączeniem 12 wolnych sobót w roku) i ośmiogodzinny dzień pracy daje w tym okresie kwotę 49.542 zł. W okresie od 1 stycznia do 31 marca 1978 roku wnioskodawca nadal otrzymywał wynagrodzenie według stawki godzinowej 21 zł, zaś od dnia 1 kwietnia 1978 roku do 31 grudnia 1978 roku według stawki godzinowej 21 zł plus dodatek brygadzistowski w wysokości 15 % miesięcznie od wynagrodzenia zasadniczego (tj. 25,20 zł/godz.), co przyjmując sześciodniowy tydzień pracy (z wyłączeniem 12 wolnych sobót w roku) i ośmiogodzinny dzień pracy daje w całym 1978 roku kwotę 55.322,40 zł, z kolei w 1980 roku M. S. (1) uzyskał wynagrodzenie w łącznej kwocie 71.351 zł, w 1981 roku – 86.425 zł, w 1982 roku – 171.019 zł, w 1983 roku – 230.783 zł, a w okresie od stycznia do czerwca 1984 roku – 80.777 zł, co wynika z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu oraz zostało przyjęte przez stronę pozwaną (pismo z 27 kwietnia 2016 roku).

Liczba dni w poszczególnych latach została pomniejszona o następujące dni ustawowo wolne od pracy: 1 stycznia, poniedziałek wielkanocny, 1 maja, 22 lipca, 1 listopada i dwa dni Świąt Bożego Narodzenia.

Powyższe pozwala na przyjęcie do ustalenia wysokości emerytury wyżej omówionych wynagrodzeń z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...). W związku z czym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego, o czym orzekł w punkcie 1. sentencji, zaś w pozostałym zakresie odwołanie polegało oddaleniu i dlatego w punkcie 2. wyroku orzeczono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.

SSO Jarosław Łuczaj