Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Oleszek

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2013 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy S. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania S. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 28 czerwca 2013 r. nr (...)

I.  z m i e n i a zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. Ł. prawo do emerytury w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 4 czerwca 2013 r.,

II.  s t w i e r d z a, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do powyższego świadczenia.

Sygn. akt III U 1057/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 13 grudnia 2013 r.

Decyzją z dnia 28 czerwca 2013 r. zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy S. Ł. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskodawca nie spełnia wszystkich
warunków określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009 r. poz. 1227 ze zm.). Nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W świadectwie pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia
7 marca 2011 r. pracodawca wnioskodawcy błędnie podał dział, pozycję i punkty dotyczące stanowiska, na którym był on zatrudniony.

Wnioskodawca S. Ł. w dniu 24 lipca 2013 r. złożył odwołanie od tej decyzji, domagając się jej zmiany.

Na uzasadnienie podał, że decyzja jest dla niego krzywdząca. Przez cały okres zatrudnienia w firmie (...) SA w latach 1975-1990 i 1992-2004 r. pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodów ciężarowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonej decyzji.

Ponownie stwierdzono, że wnioskodawca nie spełnia warunków do nabycia emerytury określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 27 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009 r., poz. 1227 ze zm.) oraz w zw. z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Podniesiono, że spośród ustawowych warunków wnioskodawca wykazał 25-letni staż ubezpieczeniowy oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Natomiast na dzień złożenia wniosku emerytalnego nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Okresów zatrudnienia w latach od 1975 r. do 1990 r. i od 1992 r. do 1998 r. tj. 22 lata, 2 miesiące i 19 dni nie potwierdził właściwym świadectwem wykonywania pracy
w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wskazał, że okresy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych może potwierdzić jedynie zakład pracy, ewentualnie jego następca, na podstawie posiadanej dokumentacji i w ściśle określonej formie, zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia. Wnioskodawca przedstawił wprawdzie świadectwo pracy na potwierdzenie, że pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, jednak pracodawca w dokumencie tym podał, że prace kierowcy wykonywane przez wnioskodawcę są wymienione w wykazie A dział XIV poz. 12 pkt 1 zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Tymczasem pod tą pozycją wymienione są prace spawacza.

Sąd Okręgowy w Przemyślu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. Ł. urodzony (...) w dniu 4 czerwca 2013 r. wystąpił z wnioskiem o emeryturę, oświadczając że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia odwołał się do dokumentacji złożonej przy wniosku
o ustalenie kapitału początkowego z dnia 12 maja 2003 r. Wówczas przedłożył m.in. Zaświadczenie z dnia 2 października 2002 r., w którym wskazano, że od 10 kwietnia 1973 r. pracuje w firmie (...) S.A. na stanowisku kierowcy.

Dodatkowo do wniosku emerytalnego dołączył świadectwo pracy z dnia 26 września 2005 r. wystawione przez (...) S.A. w upadłości,
w którym wskazano, że w okresie zatrudnienia od 10 kwietnia 1973 r. do 27 grudnia 2004 r. wykonywał pracę: ładowacza, robotnika budowlanego oraz kierowcy samochodu ciężarowego. Równocześnie pkt 4 ppkt 8 tego dokumentów podano, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Przedstawił też świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 7 marca 2011 r., również wystawione przez (...) S.A. w upadłości na potwierdzenie, że
w okresie od 10 kwietnia 1973 r. do 27 grudnia 2004 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych tj. ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie (Dział VIII poz. 1) oraz prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych) pojazdów członowych
i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 (…) (Dział VIII poz. 2). Następnie uszczegółowiono te informacje podając, że wnioskodawca pracował na stanowisku ładowacza w okresie od 10 do 24 kwietnia 1973 r. (Dział VIII poz. 1 pkt 1) oraz kierowcy samochodu ciężarowego w okresie od 12 maja 1975 r. do 31 grudnia 1990 r. i od 1 stycznia 1992 r. do 27 grudnia 2004 r. (Dział XIV poz. 12 pkt 1), tj. stanowiskach wymienionych w zarządzeniu Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r.
w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB nr 3, poz. 6). Przy czym wskazano, że dokument ten stanowi korektę świadectwa z dnia 26 września 2005 r. w którym stwierdzono, że wnioskodawca
w warunkach szczególnych pracował od 1 grudnia 1976 r. do 8 kwietnia 1980 r., od
1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1990 r. i od 1 stycznia 1992 r. do 27 grudnia 2004 r. jako kierowca samochodu ciężarowego.

Decyzją z dnia 28 czerwca 2013 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, gdyż w przedstawionym świadectwie pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych błędnie określono dział, pozycję i punkt zarządzenia resortowego. Za udowodnione przyjęto jedynie 15 dni pracy wykonywanej na stanowisku ładowacza.

Dowód: 1. Akta organu rentowego (kapitałowe):

- wniosek o ustalenie kapitału początkowego z dn. 12.05.2003 r.

- Zaświadczenie z dn. 2.10.2002 r.

2. Akta organu rentowego (emerytalne):

- wniosek o emeryturę z dn. 4.06.2013 r.

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dn. 7.03.2011 r.

- świadectwo pracy z dnia 26.09.2005 r.

- decyzje odmowne z dn. 28.06.2013 r.

3. Akta osobowe wnioskodawcy z firmy (...):

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dn. 26.09.2005

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca S. Ł. pracę zawodową rozpoczął od 10 kwietnia 1973 r. na stanowiska ładowacza materiałów i sprzętu budowlanego w Przedsiębiorstwie (...) w R.. Pracował przy załadunku i rozładunków ciężkich materiałów budowlanych, blach, konstrukcji metalowych.

W czasie tego zatrudnienia został powołany do służby wojskowej, którą odbył w okresie od 25 kwietnia 1973 r. – 12 kwietnia 1975 r. W czasie służby wojskowej został wyznaczony na stanowisko kierowcy samochodu. Faktycznie jeszcze przed powołaniem do służby, wnioskodawca w dniu 29 marca 1973 r. uzyskał prawo jazdy na samochody osobowe i ciężarowe o dopuszczalnym ciężarze całkowitym do 3,5 tony., a po wojsku uzupełnił je o samochody ciężarowe powyżej 3,5 tony.

Po zakończeniu służby wojskowej wnioskodawca zgłosił się do Przedsiębiorstwa (...) w R. z podaniem
o zatrudnienie na stanowisku kierowcy. Z dniem 12 maja 1975 r. został tam zatrudniony na stanowisku pomocnika kierowcy samochodu ciężarowego. Faktycznie jeździł wtedy samochodami dostawczymi marki Ż., N. i L., pracowała głównie w zaopatrzeniu i współpracował wtedy bezpośrednio ze świadkami J. S. (1) i S. M. (1). Równocześnie wykonywał czynności przewozowe
i spedycyjne.

W związku z uzupełnieniem kwalifikacji o prawo jazdy na samochody ciężarowe powyżej 3.5 tony z dniem 1 grudnia 1976 r. powierzono wnioskodawcy obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego marki (...). Od tego czasu wnioskodawca faktycznie wykonywał już wyłącznie prace kierowcy samochodowego, a nie pomocnika. Przy czym jeździł samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony marki J., Kamaz i L.. Następnie na jego prośbę ze względu na stan zdrowia z dniem 9 kwietnia 1980 r. został przeniesiony do pracy na stanowisko robotnika budowlanego – izolarza i robotnika budowlano-montażowego
w Zakładzie (...). Prace budowalno-montażowe wykonywał do końca 1980 r.

Na prośbę wnioskodawcy został on ponownie przeniesiony z dniem 1 stycznia 1981 r. do pracy w Bazie (...)Sprzętowej przedsiębiorstwa na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego. Przydzielono mu wówczas samochód marki J. (...) z naczepą 19-tonowy (zwany potocznie dłużycą).

Wnioskodawca, tak jak każdy kierowca przedsiębiorstwa miał powierzony samochód, odpowiadał za jego sprawność, tankowanie i przeglądy. Wyjątkowo, tylko w czasie awarii auta, czy potrzeby zastąpienia innego kierowcy jeździł innym samochodem. Niemiej w przedsiębiorstwie użytkowano tylko samochody ciężarowe marki J., Kamaz, S., L., przeważnie były to samochody z przyczepami
i ciągniki siodłowe. Przewożono nimi materiały budowlane i przemysłowe: rury, stal 12-metrową, konstrukcje metalowe, blachy, śruby, rudę. Ponadto materiały niebezpieczne i toksyczne - elementy azbestowe.

Wnioskodawca pracując jako kierowca w przedsiębiorstwie (...) rozwoził te materiały na terenie województwa (...), ale pracował też w delegacji często jeździł do Huty (...), do kopalni w B. i kopalni siarki w T..

Praca kierowcy formalnie odbywała się na jedną zmianę, od godziny 7 rano. Przydziału pracy dokonywał dyspozytor, przed każdym kursem kierowca dostawał karty drogowe i listy przewozowe. To na ich podstawie był rozliczany z wykonanej pracy, z ilości przejechanych kilometrów. Pensja obliczana była według stawki godzinowej, zwykle praca kierowcy trwała dłużej niż 8 godzin i rozliczana była wraz
z delegacjami. Baza transportu i sprzętu znajdowała się w R., znajdowały się tam samochody dostawcze, ciężarowe, dźwigi i inny sprzęt ciężki. Na początku
1971 r. w (...) pracowało 14 kierowców, w 1981 r. na stanie przedsiębiorstwa było już 115 samochodów ciężarowych oraz 30 dźwigów.

Razem z wnioskodawcą prace kierowcy samochodu ciężarowego i autobusu wykonywał świadek H. P. (1), który pracował w (...) w latach 1971-2001. Wszyscy kierowcy jeździli wyłącznie wielotonowymi samochodami ciężarowymi. Ponadto Sąd ustalił, że świadek ten otrzymał świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych i uzyskał prawo do emerytury we wcześniejszym wieku.

Dowód: 1. Akta organu rentowe (emerytalne):

- kserokopia książeczki wojskowej

2. akta osobowe wnioskodawcy z firmy (...):

- podania o pracę,

- umowy o pracę z dn. 10.04.1973 r. i 12.05.1975 r.

- przeniesienie na stanowisko robotnika budowlanego z dn. 8.04.1980 r.

- podanie o zmianę stanowiska pracy z dn. 23.12.1980 r.

- powierzenie obowiązków kierowcy samochodu ciężarowego z dn. 1.01.1981 r.

- wnioski o przeszeregowanie za lata 1984-1998,

3. zeznania świadków:

- J. S. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 6),

- S. Ż. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 12),

- S. M. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 16),

- H. P. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 21),

4. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy - min.).

Sąd ustalił też, że w czasie zatrudnienia wnioskodawca był także oddelegowany do pracy za granicą, w byłej NRD. Pracował tam jako kierowca samochodu ciężarowego marki S. 200 - od 29 kwietnia 1987 r. do 31 grudnia 1990 r. przy budowie elektrowni atomowej.

Po powrocie do kraju wnioskodawca został zatrudniony od 8 stycznia 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. jako kierowca samochodu ciężarowego w Agencji Usług (...) i Remontowych przy PIP (...) R.. W ramach tego zatrudnienia nadal wykonywał prace na rzecz (...)-u, samochodem ciężarowym rozwoził materiały budowlane i przemysłowe. Na okres tego zatrudnienia korzystał z urlopu bezpłatnego u macierzystego pracodawcy

Z kolei w okresie od 1 stycznia do 29 lutego 1992 r. wnioskodawca skorzystał
z urlopu bezpłatnego celem podjęcia pracy w (...) Sp. z o.o.
w R.. Z takiego urlopu korzystał też w dniu 6 maja 1992 r.

Dowód: 1. Akta osobowe wnioskodawcy z firmy (...):

- umowy o pracę na budowie eksportowej 1987-1990,

- podania o urlop bezpłatny,

- świadectwo pracy z dn. 31.12.1991 r.

- świadectwo pracy z dnia 26.09.2005 r.

2. zeznania świadków:

- J. S. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 6),

- S. Ż. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 12),

- S. M. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 16),

- H. P. (nagranie posiedzenia z dn. 8.11.2013 r. – min. 21),

3. zeznania wnioskodawcy (nagranie rozprawy - min.).

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego. W szczególności Sąd uwzględnił świadectwo pracy wnioskodawcy z dnia 26 września 2005 r. na ustalenie okresu jego zatrudnienia w firmie (...) oraz dokumentację zawartą w aktach osobowych wnioskodawcy na ustalenie rodzaju pojazdów, jakie mu powierzono w czasie tego zatrudniana. Na podstawie tych dokumentów Sąd stwierdził też w jakim charakterze wnioskodawca pracował.

Okoliczność, że przechowawca akt osobowych wnioskodawcy, nie może wystawić mu właściwego świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie może pozbawić go możliwości wykazania innymi dowodami charakteru faktycznie wykonywanych prac. Z treści § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy (czy też przechowawcy jego dokumentów) w przedmiocie wykazania, na podstawie posiadanej dokumentacji, okresów pracy w szczególnych warunkach, miało charakter wiążący
i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny
w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej.

Za pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków J. S. (1), S. Ż. (2), S. M. (1) i H. P. (1), którzy tak jak wnioskodawca pracowali w Przedsiębiorstwie (...) w R.
w latach 1967-2013. Świadkowie ci zatrudnieni na różnych stanowiskach: kierowcy samochodów ciężarowych, mechanika w warsztacie, kierownika sekcji wyrobów hutniczych, pracownika umysłowego opisali strukturę zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie, wskazali, jakie prace wykonywał wnioskodawca, jak wyglądała organizacja pracy w poszczególnych działach oraz co spowodowało przejęcie kierowców przez Agencję Usług (...) i Remontowych.

W rezultacie zebrana przez Sąd dokumentacja osobowa dopiero wraz
z zeznaniami świadków oraz zeznaniami wnioskodawcy potwierdza okres i faktyczny charakter wykonywanej przez niego pracy.

Wszystkie zgromadzone dowody wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, wobec czego są wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych. Wynika z nich, jaką pracę i w jakich warunkach wykonywał wnioskodawca.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 stycznia 2013 r. - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ponadto emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Równocześnie zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43) - ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 tj. jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

-

osiągnęli wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzny 60 lat oraz

-

posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy tj. 25 lat dla mężczyzny,
w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla ustalenia tych uprawnień - za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji - w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu pracy powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy
w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których uzależnione jest przyznanie emerytury.

Bezsporne jest, że wnioskodawca S. Ł. występując z wnioskiem emerytalnym wykazał, iż w dniu 1 czerwca 2013 r. ukończył 60 lat oraz posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W toku rozpoznawania sprawy przed organem rentowym sporny okazał się charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w Przedsiębiorstwie (...) w R., gdzie pracował jako kierowca samochodu ciężarowego.

Na podstawie zgromadzonego materiału Sąd przyjął, że odwołanie wnioskodawcy jest zasadne, a jego żądanie co do zmiany zaskarżonej decyzji
w zakresie dotyczącym charakteru zatrudnienia zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyjął bowiem, że wnioskodawca w okresie od 1 grudnia 1976 r. do 8 kwietnia 1980 r. (3 lata 4 miesiące i 8 dni), od 1 stycznia 1981 r. do 31 grudnia 1990 r. (9 lat, łącznie z pracą na budowie eksportowej) oraz od 1 marca 1992 r. do 31 grudnia
1998 r. ( 6 lat i 10 miesięcy) pracował w Przedsiębiorstwie (...) w R.”, a następnie (...) wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony. Kierował głównie samochodami marki J. z naczepą 16-20 tonową.

Ponadto Sąd uznał, że wnioskodawca takie prace wykonywał też w okresie zatrudnienia od 8 stycznia do 31 grudnia 1991 r. w czasie zatrudnienia w Agencji Usług (...) i Remontowych, która działała na terenie (...)-u. Zmiana pracodawcy nie miała żadnego wpływu na zakres i rodzaj wykonywanych obowiązków, co jednoznacznie potwierdzili świadkowie.

Równocześnie Sąd uwzględnił cały okres zatrudnienia wnioskodawcy za granicą w okresie od 29 kwietnia 1987 r. do 31 grudnia 1990 r. Była to praca w ramach oddelegowania przez pracodawcę, który nadal rozliczał swoich pracowników także z racji zatrudnienia na budowie eksportowej.

W tym miejscu należy wskazać, że przed dniem 1 stycznia 1990 r. przepisy prawne regulujące kwestię podejmowania pracy przez obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych nie przewidywały możliwości korzystania przez pracowników polskich zatrudnionych za granicą z uprawnień w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin i w związku z tym nie było możliwości zaliczenia okresów pracy
u pracodawców zagranicznych przypadających przed dniem 1 stycznia 1990 r. Dopiero przepisy ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. o zatrudnieniu (Dz. U. Nr 75, poz. 446 ze zm.),
a następnie ustawy z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu (Dz. U. Nr 106, poz. 457 ze zm.) ustaliły, iż okres zatrudnienia obywateli polskich za granicą jest traktowany jak okres zatrudnienia w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych oraz w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy. Tryb dokonywania wpłat na Fundusz Pracy został uregulowany rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 01 marca 1990 r. w sprawie dokonywania wpłat na Fundusz Pracy z tytułu zatrudnienia za granicą oraz tryb uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne.

Ponadto zgodnie z treścią art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS do okresów składkowych zalicza się okresy ubezpieczenia. Stosownie do treści art. 6 ust. 2 lit. d ustawy emerytalnej za okresy składkowe uznaje się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy zatrudnienia obywateli polskich za granicą - u pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce. Okresy te więc stanowią równorzędne okresy ubezpieczenia - okresy składkowe i brak jakichkolwiek podstaw do ich pomijania przy ustalaniu uprawnień do świadczenia emerytalnego czy rentowego.

W związku z tym Sąd uznał, że brak jakichkolwiek podstaw do różnicowania sytuacji prawnej ubezpieczonych ze względu na miejsce świadczenia przez nich pracy,
w szczególności biorąc pod uwagę tożsamy wymóg uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia za granicą. Zostało to jednoznacznie przesądzone w wielu orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyrok S.N. z dnia 05 marca 2003 r. w sprawie II UK 196/02, publik. OSNP 2004/8/144 i uchwała S.N. z dnia 13 lutego 2002 r. w sprawie III ZP 30/01, publik. (...) 2002 nr 10, poz. 243).

Niezależnie od tego trzeba zauważyć, że od dnia 1 stycznia 1985 r. obowiązywała uchwała Nr 123 Rady Ministrów z dnia 3 września 1984 r. w sprawie zasad podejmowania pracy przez obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych (M.P. z 1984 r. Nr 23, poz. 157 ze zm., dalej uchwała w sprawie zasad podejmowania pracy). Uchwała ta razem z zarządzeniem Ministra Finansów z 27 grudnia 1984 r. w sprawie zasad ustalania wysokości i trybu przekazywania przez osobę kierowaną do pracy za granicą wpłat w walucie obcej na rzecz jednostki kierującej oraz sposobu wykorzystania tych wpłat (M. P. Nr 30, poz. 208 ze zm., dalej zarządzenie), uzupełniając się wzajemnie, tworzyły spójną regulację, z której wypływał obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia obywateli polskich skierowanych do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych. Stosownie do treści § 6 ust. 2 uchwały w sprawie zasad podejmowania pracy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 28 listopada 1985 r., jednostka kierująca obywatela polskiego do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego obowiązana była przekazywać na konto Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w celu refundacji kosztów świadczeń
z ubezpieczenia społecznego miesięcznie kwotę w złotych, odpowiadającą 28 % średniej płacy z roku poprzedniego w gospodarce uspołecznionej, bez uwzględnienia płac
w przemyśle wydobywczym. Kolejne regulacje w tym zakresie zawarto w art. 29 ust. 1, obowiązującej od dnia 31 grudnia 1989 r. do dnia 30 listopada 1991 r., ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. o zatrudnieniu - stanowił on , że jednostka kierująca, realizująca zatrudnienie na podstawie umów, o których mowa w art. 26 pkt 2, jest obowiązana przekazywać na konto Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składkę na ubezpieczenie społeczne za każdą osobę skierowaną do pracy za granicą, wymierzoną od przeciętnego wynagrodzenia w wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w Polsce.

Z tych względów zasadne jest też przyjęcie, że okres zatrudnienia wnioskodawcy za granicą u pracodawcy zagranicznego od dnia 29 kwietnia 1987 r. do dnia 31 grudnia 1990 r. jest okresem składkowym. W konsekwencji Sąd przyjął, że jest to okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony jest wymienione w wykazie stanowisk (A) powołanego na wstępie rozporządzeniu. Spór powstał w związku z brakiem właściwego świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Jednakże Sąd przyjął, że ogólne świadectwo pracy z dnia 26 września 2005 r. oraz zachowana dokumentacja osobowa w postaci umów o pracę, przeszeregowań i angaży oraz zeznania świadków
i wnioskodawcy jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca we wskazanych okresach, z pominięciem urlopów bezpłatnych pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a od 1981 r. powyżej 16 ton.

Zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko wymienione jest w wykazie A, Dział VIII, poz. 2 - prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 (…) - Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Ponadto wymieniono je w zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie stanowisk pracy
w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. M.B.iP.M.B. Nr 3, poz. 6.) - Dział VIII, poz. 2 pkt 1 - kierowca pojazdu członowego, pkt 2 - kierowca samochodów ciężarowego, pkt 3 - kierowca ciągnika balastowego.

Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego i nie są potrzebne jakieś szczególne dowody np.
z dokumentów - wystarczą dowody np. z zeznań świadków i stron. W rozpoznawanej sprawie istotne okazały się zarówno dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawcy, jak i zeznania świadków, którzy również pracowali jako kierowcy. Charakter przedsiębiorstwa, w którym pracował wnioskodawca, świadectwo pracy
wystawione bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia oraz jednoznaczne i spójne zeznania świadków wskazują, że we wskazanych okresach pracował on wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego przy przewozie materiałów budowlanych
i przemysłowych, w tym niebezpiecznych. Zdaniem Sądu Okręgowego istotny
w sprawie okazał się rodzaj pracy faktycznie wykonywanej przez wnioskodawcę, który pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego przez co najmniej 20 lat.

Równocześnie bezsporny był okres zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku ładowacza w wymiarze 15 dni.

Tym samym rozstrzygając kwestię charakteru zatrudnienia wnioskodawcy, Sąd przyjął, że wykazał on łącznie ponad 20-letni okres pracy w warunkach szczególnych, przypadający przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając mu prawo do emerytury począwszy od dnia 4 czerwca 2013 r. tj. daty złożenia wniosku emerytalnego, o czym orzeczono w pkt I-szym wyroku.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Kierując się tym przepisem oraz uwzględniając wcześniejsze rozważania Sąd uznał, że ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków oraz ponowna ocena dokumentów) zwalniają organ rentowy z odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego wnioskodawcy. Orzeczenie w tym zakresie zawarto w pkt II-im wyroku.