Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 czerwca 2016 roku (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 29 lutego 2016 roku odmówił M. M. prawa do renty socjalnej. Przytaczając treść art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku organ rentowy wskazał, że komisja lekarska orzeczeniem ZUS z dnia 21 czerwca 2016 roku ustaliła, że M. M. nie jest całkowicie niezdolna do pracy i wobec tego brak jest podstaw do przyznania jej renty socjalnej.

(decyzja – k. 24 akt ZUS)

W dniu 26 lipca 2016 roku M. M. reprezentowana przez T. M. złożyła odwołanie od powyższej decyzji. Wnioskodawczyni wskazała, że z uwagi na upośledzenie, jak i towarzyszące mu zaburzenia psychiczne jest ona całkowicie niezdolna do wykonywania pracy.

(odwołanie – k. 2 – 4)

W odpowiedzi na odwołanie w dniu 10 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania przytaczając tożsamą argumentację, jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 26 – 26 verte)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawczyni M. M. urodziła się (...).

(bezsporne)

Wnioskodawczyni w dniu 26 czerwca 2015 roku ukończyła (...) Szkołę Zawodową.

(świadectwo ukończenia szkoły – k. 19 – 19 verte akt ZUS)

Po ukończeniu szkoły M. M. nie zdała egzaminów uprawniających do wykonywania zawodu kucharza i ogrodnika. W roku szkolnym 2015 – 2016 była uczennicą klasy o profilu fryzjerskim w (...) Szkole Zawodowej przy Specjalnym Ośrodku Szkolno – (...) w Ł..

(bezsporne)

W dniu 29 lutego 2016 roku do organu rentowego wpłynął wniosek M. M. o rentę socjalną.

(wniosek – k.1 – 2 verte akt ZUS)

Na skutek wydanej opinii Lekarza Orzecznika z dnia 12 maja 2016 roku ustalono, że wnioskodawczyni od kilku miesięcy chodzi do psychiatry. Poza leczeniem psychiatrycznym wcześniej nie była leczona, nie było problemów natury neurologicznej, padaczki okresów pobudzenia, a w dzieciństwie w ogóle nie była hospitalizowana. W wyniku badania ustalono, że wnioskodawczyni jest zorientowana prawidłowo, w kontakcie logiczno – słownym, jej nastrój jest wyrównany, jest spokojna, zachowanie jej jest celowe, a na pytania odpowiada wyczerpująco, po linii, spełnia polecenia. Sposób wypowiedzi i zasób słownictwa budzą wątpliwości co do rozpoznawalnego stopnia upośledzenia. Wnioskodawczyni samoistnie nie ujawnia treści psychotycznych, a zapytana mówi o omamach słuchowych bez przydźwięku emocjonalnego, nie sprawia wrażenia halucynującej. Z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, dobrze funkcjonująca społecznie, M. M. nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy.

(opinia lekarska z dnia 12 maja 2016 roku – k. 6 – 8 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej wnioskodawczyni; orzeczenie – k.20 akt ZUS)

M. M. złożyła sprzeciw od powyższego orzeczenia.

(sprzeciw z dnia 24 maja 2016 roku – k.11 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej wnioskodawczyni)

Komisja Lekarska stwierdziła u wnioskodawczyni niepełnosprawność z przyczyn intelektualnych. Podczas hospitalizacji wnioskodawczyni wykonano diagnostykę psychologiczną i obserwację kliniczną, które nie wskazywały na proces endogenny, a zgłaszane objawy były związane z obniżonym funkcjonowaniem intelektualnym i związanymi z tym trudnościami w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i stresem. W trakcie badania psychologicznego nie wykryto objawów wytwórczych. Wobec tego w ocenie komisji lekarskiej nie stwierdza się całkowitej niezdolności do jakiejkolwiek pracy, która spowodowałaby zasadność przyznania prawa do renty socjalnej.

(opinia KL z dnia 21 czerwca 2016 roku – k. 41 – 42 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej wnioskodawczyni; orzeczenie – k.23 akt ZUS)

Z punktu widzenia neuropsychologicznego stwierdzono, że u wnioskodawczyni sprawność intelektualną w granicach lekkiego upośledzenia umysłowego. Nasilone cechy osobowości schizoidalnej z objawami lękowymi znacznie zakłócają jej funkcjonowanie. Ponadto u skarżącej aktualnie prawdopodobnie występują objawy wytwórcze. Ze względu na obecny stan psychiczny wnioskodawczyni wymaga stałej pomocy i kontroli ze strony innych osób.

(pisemna opinia biegłego sądowego neuropsychologa L. S. – k.38 – 38 verte)

Z punktu widzenia psychiatrycznego rozpoznano u skarżącej osobowość schizoidalną z objawami lękowymi i nawarstwieniami psychotycznymi oraz upośledzenie umysłowe lekkie. M. M. została uznana za całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej z powodu utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy do końca maja 2018 roku określając datę jej powstania na dzień badania przez lekarza orzecznika 12 maja 2016 roku. W aktualnym stanie psychicznym dominuje osobowość schizoidalna z objawami lękowymi i nawarstwieniami psychotycznymi. Stwierdzone zaburzenia psychiczne znacznie zakłócają codzienne funkcjonowanie. W orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS skoncentrowano się jedynie na lekkim upośledzeniu umysłowym i przemijających zaburzeniach psychotycznych z czym biegły się nie zgodził. Nasilone cechy osobowości schizoidalnej z objawami lękowymi i nawarstwieniami psychotycznymi powodują całkowitą niezdolność do pracy. Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim nie ma tutaj większego znaczenia orzeczniczego. Skarżąca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od dnia 12 maja 2016 roku na okres dwóch lat, tj. do końca maja 2018 roku.

Upośledzenie umysłowe lekkie zostało postawione w wyniku specjalistycznego badania sądowo – psychiatrycznego przeprowadzonego przez biegłego z uwzględnieniem opinii biegłego neuropsychologa. Przeprowadzona obserwacja szpitalna od 14.04.2016 r. do 17.05.2016 opisuje „ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne, upośledzenie umysłowe lekkie”. Tak więc podczas obserwacji szpitalnej rozpoznano chorobę psychiczną. Takie rozpoznanie podlega weryfikacji w czasie, a późniejsze badania biegłego psychiatry i neuropsychologa potwierdzają istnienie objawów psychotycznych.

(pisemna opinia biegłego sądowego psychiatry G. P. – k.52– 54; pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego psychiatry G. P. – k.77)

Z zapisu M. z dnia 21 marca 2016 r. wynika psychoza organiczna w przebiegu upośledzenia umysłowego

(zapis z opinii Komisji Lekarskiej k 42 dokumentacji medycznej akt ZUS)

Po przyjęciu do szpitala w kwietniu 2016 roku skarżąca zgłaszała okresowo krytykujące głosy, które bezpośrednio przed przyjęciem przybrały charakter imperatywny i komentujący, nakazując popełnienie samobójstwa. Pozostawała ona krytyczna co do doznań, nie podejmowała działań, towarzyszył jej niepokój i lęk.

(karta informacyjna k 25 dokumentacji medycznej akt ZUS)

W opinii psychologiczno – pedagogicznej z 8 czerwca 2016 roku Specjalnego Ośrodka Szkolno – (...) wskazano, że podczas badań psychologicznych w 2009 r. stwierdzono sprawność intelektualną na poziomie upośledzenia w stopniu lekkim, zaś ponowne badania przeprowadzone w 2016 r. wskazały na sprawność intelektualną na poziomie upośledzenia w stopniu umiarkowanym. Nadto podano, ze od paru lat wnioskodawczyni skarży się na okresowe urojenia i halucynacje słuchowe, w szkole odpowiada pojedynczymi wyrazami i prostymi słowami.

(opinia k 13 dokumentacji medycznej akt ZUS)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w załączonych aktach organu rentowego, dokumentacji medycznej wnioskodawczyni oraz opinii biegłych sądowych neuropsychologa oraz psychiatry.

Sąd uznał opinie biegłych sądowych neuropsychologa oraz psychiatry za wiarygodne, gdyż zostały sporządzone w oparciu o dostępną dokumentację lekarską i po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawczyni. Sąd podzielił zawarte w opiniach biegłych wnioski, albowiem zostały one w sposób logiczny i przekonujący uzasadnione, a opinie są pełne. Biegli sądowi zdiagnozowali zaburzenia psychotyczne i upośledzenie umysłowe, a także wypowiedzieli się w kwestii uznania M. M. za osobą całkowicie niezdolną do pracy.

Sąd oddalił wniosek dowodowy organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego psychiatry, jako niezasadny i zamierzający do przedłużenia postępowania. Opinia biegłego sądowego psychiatry zawiera wyjaśnienie istotnych okoliczności oraz logicznie wyprowadzone wnioski na podstawie analizy dokumentacji oraz badania. Opinia biegłego jest wewnętrznie niesprzeczna i nie wykazuje żadnych braków, została sporządzona w sposób wyczerpujący i rzetelny. Biegły sądowy psychiatra w swojej opinii głównej w szerokim zakresie wskazał przyczyny uznania wnioskodawczyni za całkowicie niezdolną do pracy.

Pomimo kwestionowania przez organ rentowy zawartych w opinii biegłego sądowego psychiatry merytorycznych ustaleń dotyczących przebywania wnioskodawczyni w szpitalu oraz postawionej jej diagnozy wskazać należy, że w opinii uzupełniającej biegły szczegółowo odniósł się do zgłoszonych zarzutów. Odpowiadając na zarzuty organu rentowego biegły wskazał wprost, że z przeprowadzonej obserwacji wynika, że wnioskodawczyni cierpi na zaburzenia psychotyczne, na podstawie których rozpoznano chorobę psychiczną. Na tę odpowiedź biegłego w postaci uzupełniającej opinii organ rentowy złożył kolejne zastrzeżenia podając, że biegły wskazał jedynie na hospitalizację i nic innego. Powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, nie zasługuje na aprobatę. Biegły w swojej opinii głównej szeroko opisuje, dlaczego uznaje wnioskodawczynię za całkowicie niezdolną do pracy, co potwierdził w swojej opinii uzupełniającej, wobec tego Sąd nie znalazł podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii kolejnego biegłego sądowego uznając, iż nie wniosłoby to do sprawy już niczego nowego.

Ogólne niezadowolenie strony z niekorzystnego dla niej wydźwięku konkluzji opinii nie może stanowić podstawy do dopuszczenia dowodu z kolejnych opinii biegłych sądowych, ale musi być następstwem umotywowanej krytyki dotychczasowej opinii, co w niniejszej sprawie nie występuje. Zwraca na to także uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lipca 1999 roku, II UKN 37/99 OSNAPiUS 2000/20/741 wskazując, że sąd nie jest obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy (art. 217 § 2 k.p.c.).

Przesłanką powołania kolejnego biegłego nie może być bowiem jedynie oczekiwanie jednej ze stron, iż kolejny biegły wyda opinię zgodną z jej oczekiwaniami. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona, która wnioskuje o przeprowadzenie dowodu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego /por. wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99 OSNP 2000/22/807/.

W ocenie Sądu organ rentowy w żaden sposób nie podważył miarodajności złożonej opinii biegłego psychiatry, a tym samym Sąd nie znalazł podstaw do powoływania dowodu z opinii kolejnego biegłego tej samej specjalności. W opinii uzupełniającej biegły udzielił wyczerpujących odpowiedzi, zdaniem Sądu wszelkie wątpliwości zostały w toku postępowania wyjaśnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. M. jest uzasadnione i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W niniejszej sprawie postępowanie sprowadziło się do ustalenia czy wnioskodawczyni M. M. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy oraz czy niezdolność ta powstała przed 18 rokiem życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, przed ukończeniem 25 roku życia, czy w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku poz. 982 ze zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25. roku życia albo w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Przy czym, stosownie do art. 5, ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.).

W myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Stosownie do art. 14 ust. 1 i 2a w/w ustawy oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia m. in. daty powstania niezdolności do pracy, trwałości niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje lekarz orzecznik ZUS, od którego orzeczenia osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

Z przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej wynika, iż warunkiem koniecznym przyznania prawa do renty jest stwierdzona całkowita niezdolność do pracy.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, iż wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, a niezdolność do pracy powstała w trakcie nauki w szkole. Wnioskodawczyni posiada nasilone cechy osobowości schizoidalnej z objawami lękowymi, które znacznie zakłócają jej funkcjonowanie. Natomiast kliniczny obraz oraz wyniki badania psychologicznego wskazują na sprawność intelektualną wnioskodawczyni w granicach lekkiego upośledzenia umysłowego. Dodatkowo u M. M. występują objawy wytwórcze. Ze względu na obecny stan psychiczny wnioskodawczyni wymaga ona stałej pomocy i kontroli ze strony innych osób, a stwierdzone zaburzenia psychiczne znacznie zakłócają codzienne funkcjonowanie. Zwłaszcza opinia biegłego sądowego psychiatry jednoznacznie wskazuje, że M. M. jest całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej z powodu utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy do końca maja 2018 roku. U wnioskodawczyni w aktualnym stanie psychicznym dominuje osobowość schizoidalna z objawami lękowymi i nawarstwieniami psychotycznymi. Rozpoznane zostało u niej również upośledzenie umysłowe lekkie.

Należy podkreślić, że również biegły neuropsycholog wskazał na nasilone cechy osobowości schizoidalnej z objawami lękowymi, które znacznie zakłócają funkcjonowanie skarżącej. Ponadto, jak podniósł, u skarżącej aktualnie prawdopodobnie występują objawy wytwórcze. Także neuropsycholog stwierdził, że ze względu na obecny stan psychiczny wnioskodawczyni wymaga stałej pomocy i kontroli ze strony innych osób.

Trzeba również podkreślić, że Komisja Lekarska w swojej opinii wskazała, że „podczas hospitalizacji wnioskodawczyni wykonano diagnostykę psychologiczną i obserwację kliniczną, które nie wskazywały na proces endogenny, a zgłaszane objawy były związane z obniżonym funkcjonowaniem intelektualnym i związanymi z tym trudnościami w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i stresem”. Biegły psychiatra wskazał jednoznacznie, że przeprowadzona obserwacja szpitalna od 14.04.2016 r. do 17.05.2016 opisuje „ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne, upośledzenie umysłowe lekkie”. Tak więc już podczas obserwacji szpitalnej rozpoznano chorobę psychiczną. Takie rozpoznanie, jak podał biegły, podlega weryfikacji w czasie, ale późniejsze badania biegłego psychiatry i neuropsychologa potwierdziły istnienie objawów psychotycznych.

Reasumując, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż wnioskodawczyni M. M. spełnia wszystkie warunki do przyznania prawa do renty socjalnej określone w art.4 ust.1 ww. ustawy:

-

jest osobą pełnoletnią – 18 lat ukończyła 29 listopada 2012 r.

-

jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które to naruszenie nastąpiło w trakcie nauki w szkole.

W odniesieniu zaś do określenia okresu, na jaki zostało przyznane wnioskodawczyni prawo do renty socjalnej wskazać należy, że z ustaleń Sądu poczynionych w oparciu o opinię biegłego psychiatry, wynika, że całkowita niezdolność M. M. do pracy istniała w dacie wydanego orzeczenia lekarza orzecznika ZUSu (tj. 12 maja 2016 r.), niezdolność wnioskodawczyni do pracy winno się orzec do dnia 31 maja 2018 r.

Rentę socjalną wypłaca się zgodnie z treścią art.129 ww. ustawy o emeryturach i rentach w zw. z art.15 punk1 ww. ustawy o rencie socjalnej od dnia powstania prawa do świadczenia, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. M. M. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej w dniu 28 lutego 2016 roku, biegła zaś wskazała, że datą, w której skarżąca z pewnością była już osobą całkowicie niezdolną do pracy był dzień badania przez Lekarza Orzecznika, a zatem prawo do renty socjalnej należało przyznać wnioskodawcy począwszy od dnia 12 maja 2016 roku.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego ,któremu udzielić zgody na wypożyczenie akt rentowych.

17.07.2017r.

A.M.