Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją numer (...) z dnia 19 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził , że R. S., w okresie od 9 września 2015 r. do 30 września 2015 r., jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) Sp. z o.o., podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym oraz wypadkowemu oraz ,że z wymienionego tytułu miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

- na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne , rentowe oraz wypadkowe za wrzesień 2015 r. – 516,00 zł.

- na ubezpieczenie zdrowotne za wrzesień 2015 r. – 457,90 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podkreślił, że przeprowadzona kontrola wykazała ,że płatnik składek (...) Sp. z o.o. w okresie objętym kontrolą ( tj. od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.) zawierał umowy cywilnoprawne , którym nadał nazwę umów o dzieło. W toku kontroli przedłożono umowę o dzieło zawartą pomiędzy (...) Sp. z o.o. , a R. S. zawartą na okres od 9 września 2015 r. do 30 września 2015 r. , której przedmiotem było rozdanie ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. W ocenie organu rentowego , ww. umowa nie miała jednak charakteru umowy o dzieło , a R. S. wykonywał umowę zlecenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił ,że z zapisów zawartych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika ,że R. S. w okresie wykonywania umowy zlecenia na rzecz (...) Sp. z o.o. nie posiadał innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tym samym, płatnik składek powinien zgłosić R. S. w ww. okresie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz opłacić należną składkę w stosownej wysokości.

/decyzja k.5-7 akt ZUS dot. R. S./

Decyzją numer (...) z dnia 19 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził , że F. S. w okresie: od 1 stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2013 r. , od 19 lutego 2014 r. do 24 lutego 2014 r. , od 6 marca 2014 r. do 9 marca 2014 r. , od 14 kwietnia 2014 r. do 18 kwietnia 2014 r. jako zleceniobiorca u płatnika składek (...) Sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym oraz wypadkowemu oraz , że z wymienionego tytułu miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

- na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne , rentowe oraz wypadkowe: za styczeń 2013 r. – 687,00 zł , za luty 2014 r. – 319,00 zł , za marzec 2014 r. – 319,00 zł , za kwiecień 2014 r. – 266,00 zł.

- na ubezpieczenie zdrowotne: za styczeń 2013 r. – 609,64 zł , za luty 2014 r. – 283,08 zł , za marzec 2014 r. – 283,08 zł , za kwiecień 2014 r. – 236,05 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podkreślił, że przeprowadzona kontrola wykazała ,że płatnik składek (...) Sp. z o.o. w okresie objętym kontrolą ( tj. od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.) zawierał umowy cywilnoprawne , którym nadał nazwę umów o dzieło. W toku kontroli przedłożono umowy o dzieło zawarte pomiędzy (...) Sp. z o.o. , a F. S. zawarte na okres: od 1 stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2013 r. , od 19 lutego 2014 r. do 24 lutego 2014 r. , od 6 marca 2014 r. do 9 marca 2014 r. , od 14 kwietnia 2014 r. do 18 kwietnia 2014 r. , których przedmiotem było rozdanie ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. W ocenie organu rentowego , ww. umowy nie miały jednak charakteru umów o dzieło , a F. S. wykonywała umowy zlecenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił ,że z zapisów zawartych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika ,że F. S. w okresie wykonywania umów zlecenia na rzecz (...) Sp. z o.o. nie posiadała innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ( od 1 grudnia 2010 r. ma ustalone prawo do renty). Tym samym, płatnik składek powinien zgłosić F. S. w ww. okresach do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz opłacić należną składkę w stosownej wysokości.

/decyzja k.6-8 akt ZUS dot. F. S./

Decyzją numer (...) z dnia 19 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził , że M. S. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. :

- w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 1 stycznia 2013 r. , od 1 września 2013 r. do 3 września 2013 r. , od 1 października 2013 r. do 6 października 2013 r. , od 13 lutego 2014 r. do 16 lutego 2014 r. oraz od 1 kwietnia 2014 r. do 2 kwietnia 2014 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym oraz wypadkowemu.

- w okresie od 3 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym oraz wypadkowemu.

- miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

- na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne , rentowe oraz wypadkowe: za styczeń 2013 r. – 73,00 zł , za wrzesień 2013 r. – 280,00 zł , za październik 2013 r. – 604,00 zł , za luty 2014 r. – 191,00 zł , za kwiecień 2014 r. – 68,40 zł.

- na ubezpieczenie zdrowotne: za styczeń 2013 r. – 64,78 zł , za wrzesień 2013 r. – 248,47 zł , za październik 2013 r. – 535,99 zł , za luty 2014 r. – 169,49 zł , za kwiecień 2014 r. – 163,29 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podkreślił, że przeprowadzona kontrola wykazała ,że płatnik składek (...) Sp. z o.o. w okresie objętym kontrolą ( tj. od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.) zawierał umowy cywilnoprawne , którym nadał nazwę umów o dzieło. W toku kontroli przedłożono umowy o dzieło zawarte pomiędzy (...) Sp. z o.o. , a M. S. zawarte na okres: od 1 stycznia 2013 r. do 1 stycznia 2013 r. , od 1 września 2013 r. do 3 września 2013 r. , od 1 października 2013 r. do 6 października 2013 r. , od 13 lutego 2014 r. do 16 lutego 2014 r. oraz od 1 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. , których przedmiotem było rozdanie ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. W ocenie organu rentowego , ww. umowy nie miały jednak charakteru umów o dzieło , a M. S. wykonywał umowy zlecenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił ,że z zapisów zawartych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika ,że M. S. w okresie od 3 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. posiadał inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ( był zgłoszony u płatnika składek – Urząd Gminy z kodem tytułu ubezpieczenia (...)). Tym samym, płatnik składek powinien zgłosić M. S. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w okresach: od 1 stycznia 2013 r. do 1 stycznia 2013 r. , od 1 września 2013 r. do 3 września 2013 r. , od 1 października 2013 r. do 6 października 2013 r. , od 13 lutego 2014 r. do 16 lutego 2014 r. oraz od 1 kwietnia 2014 r. do 2 kwietnia 2014 r. , a w okresie od 3 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. do ubezpieczenia zdrowotnego.

/decyzja k.5-8 akt ZUS dot. M. S./

Odwołania od ww. decyzji złożył pełnomocnik (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wnosząc o ich zmianę poprzez ustalenie, że: R. S. , F. S. oraz M. S. nie podlegają w spornych okresach objętych zaskarżonymi decyzjami obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako jego zleceniobiorcy. Skarżący podniósł ,że zgodnym i rzeczywistym zamiarem stron było zawarcie umów o dzieło , a celem umów było wykonanie określonego dzieła wskazanego w ich treściach. W ocenie skarżącego organ rentowy nie wskazał dowodów , na których mógłby oprzeć swoje wnioski , a jego argumentacja sprowadzała się do jedynie do przytoczenia przepisów prawa i ich wykładni.

/odwołania: k. 2 – 4 odwrót , k. 2 – 4 odwrót akt VIII U 616/17 , k. 2-4 odwrót akt VIII U 617/17/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonych decyzjach i wniósł o oddalenie odwołań.

/odpowiedzi na odwołania: k. 8 – 10 , k. 8 - 10 akt VIII U 616/17 , k.8-10 akt VIII U 617/17/

Zarządzeniami z dnia 28 marca 2017 roku, sprawy : VIII U 616/17 , VIII U 617/17 zostały połączone ze sprawą o sygn. akt VIII U 614/17 , celem wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/zarządzenia: k. 12 akt VIII U 616/17 , k.12 akt VIII U 617/17 /

W toku postępowania zainteresowani : R. S. , F. S. oraz M. S. poparli odwołania.

/ stanowisko zainteresowanej F. S. min.00:06:13 – 00:06:35 , stanowisko zainteresowanego M. S. min.00:06:13 – 00:06:35 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46 , stanowisko zainteresowanego R. S. k.85/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Płatnik składek: Biuro Ochrony i Usług (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., zajmuje się ochroną osób i mienia. Spółka funkcjonuje w obrocie gospodarczym od 1989 r. Prezesem zarządu spółki jest M. R.. Do 2015 r. spółka zatrudniała około 50 osób w oparciu o umowy o pracę oraz około 200 osób w oparciu o umowy zlecenia. Spółka zawierała także umowy o dzieło.

/ wyciąg z KRS k.5 – 6 odwrót ,zeznania M. R. k.87- 88 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:06:35 – 00:13:16 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46/

Zgodnie ze strategią, przyjętą przez spółkę , najlepszym sposobem pozyskania klientów jest dostarczenie ulotek informacyjnych .

Usługi oferowane przez spółkę nie są kierowane do konkretnego klienta.

/zeznania M. R. k.87- 88 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:06:35 – 00:13:16 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46 oraz zeznania świadka A. D. (1) k.86/

W dniu 9 września 2015 r. płatnik składek Biuro Ochrony i Usług (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. , reprezentowany przez M. R. ( zamawiający) zawarł z R. S. ( wykonawcą) umowę nazwaną ,, umową o dzieło”. Zgodnie z treścią umowy , wykonawca zobowiązał się wykonać prace polegające na rozdaniu ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. Umowa została zawarta na okres od 9 września 2015 r. do 30 września 2015 r. Wynagrodzenie wykonawcy zostało określone w wysokości 516,00 zł

/umowa o dzieło k.77/

Czynności wykonywane przez R. S. sprowadzały się do roznoszenia ulotek w okolicach O.. R. S. roznosił ulotki w różnych godzinach dnia. Po wykonaniu pracy , R. S. rozliczył się z płatnikiem (R. S. nie przedstawił w tym zakresie rachunku).

/zeznania R. S. k.88 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.85/

Płatnik składek Biuro Ochrony i Usług (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. , reprezentowany przez M. R. ( zamawiający) zawarł z F. S. ( wykonawcą) umowy nazwane ,, umowami o dzieło”. Zgodnie z treścią umów , wykonawca zobowiązał się wykonać prace polegające na rozdaniu ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. Strony zawarły następujące umowy:

- w dniu 1 stycznia 2013 r. na okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2013 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 588,00 zł.

- w dniu 19 lutego 2014 r. na okres od 19 lutego 2014 r. do 24 lutego 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 273,00 zł.

- w dniu 6 marca 2014 r. na okres od 6 marca 2014 r. do 9 marca 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 273,00 zł.

- w dniu 14 kwietnia 2014 r. na okres od 14 kwietnia 2014 r. do 18 kwietnia 2014 r. . z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 228,00 zł.

- w dniu 6 maja 2014 r. na okres od 6 maja 2014 r. do 14 maja 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 581,00 zł.

- w dniu 2 czerwca 2014 r. na okres od 2 czerwca 2014 r. do 6 czerwca 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 336,00 zł.

- w dniu 21 lipca 2014 r. na okres od 21 lipca 2014 r. do 31 lipca 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 896,00 zł.

/umowy o dzieło k.63 , k.65 , k.67, k.69 , k.71 , k.73 , k.75/

Płatnik składek Biuro Ochrony i Usług (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. , reprezentowany przez M. R. ( zamawiający) zawarł z M. S. ( wykonawcą) umowy nazwane ,, umowami o dzieło”. Zgodnie z treścią umów , wykonawca zobowiązał się wykonać prace polegające na rozdaniu ulotek na terenie wyznaczonym przez zamawiającego. Strony zawarły następujące umowy:

- w dniu 1 stycznia 2013 r. na okres od 1 stycznia 2013 r. do 1 stycznia 2013 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 60,00 zł.

- w dniu 1 września 2013 r. na okres od 1 września 2013 r. do 3 września 2013 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 240,00 zł.

- w dniu 1 października 2013 r. na okres od 1 października 2013 r. do 6 października 2013 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 517,00 zł.

- w dniu 13 lutego 2014 r. na okres od 13 lutego 2014 r. do 16 lutego 2014 r. . z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 157,00 zł.

- w dniu 1 kwietnia 2014 r. na okres od 1 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. z wynagrodzeniem wykonawcy w wysokości 171,00 zł.

/umowy o dzieło k.53 , k.55 , k.57, k.59 , k.61/

W okresie od 3 kwietnia 2014 r. do 5 kwietnia 2014 r. M. S. posiadał inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i z tego tytułu osiągał wynagrodzenie w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

/okoliczność bezsporna/

W ramach ww. umów , czynności wykonywane przez R. S. , F. S. oraz M. S. sprowadzały się do roznoszenia ulotek reklamowych spółki (...). O miejscu roznoszenia ulotek decydowali wykonawcy ( w tym zakresie nie otrzymywali szczegółowych wskazówek i sami decydowali o rejonie , gdzie rozniosą ulotki ) , a ich wynagrodzenie było uzależnione od ilości pobranych ulotek. Ulotki nie posiadały oznaczeń pozwalających zidentyfikować osobę , która rozniosła daną partię materiałów. Nie każdy wykonawca dostawał taką samą ilość materiałów reklamowych do rozniesienia.

/zeznania M. R. k.87- 88 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:06:35 – 00:13:16 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46 oraz zeznania świadka A. D. (2) k.86/

Wykonawcy otrzymywali , określony pakiet materiałów do rozniesienia , a spółka nie kontrolowała ilości rozniesionych ulotek. Jedynym wyznacznikiem wykonanej pracy jest reakcja klientów.

/zeznania świadka Ł. L. k.87 , zeznania M. R. k.87- 88 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:06:35 – 00:13:16 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46/

Wypłata wynagrodzenia następowała po wykonaniu pracy.

/zeznania M. R. k.87- 88 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:06:35 – 00:13:16 protokołu rozprawy z dnia 29 maja 2017 r. , płyta CD k.46/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentacji zawartej w aktach rentowych, dokumentów przedstawionych w trakcie postępowania sądowego oraz złożonych zeznań przez uczestników postępowania. Wskazać należy , iż spór w niniejszej sprawie sprowadził się w istocie do odmiennej oceny, kwestionowanych umów, nazwanych ,, umowami o dzieło ” , jakie płatnik zawierał z R. S. , F. S. oraz M. S.. Ustalenie bowiem, jaka umowa została faktycznie zawarta między stronami implikuje - obowiązek lub jego brak , objęcia ubezpieczeniem .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń, odwołania nie są zasadne i podlegają oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.963 z późn. zm.) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 ustawy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zgodnie z treścią art.18 ust.1 i 3 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o świadczenie usług, jeżeli w umowie o świadczenie usług określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art.20 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Podstawą wymiaru składek jest przychód faktycznie otrzymany lub pozostawiony do dyspozycji.

Natomiast zgodnie z treścią art.81 ust.1, 5, 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 roku, poz.581) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób, bez stosowania ograniczeń o których mowa w art.19 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art.66 ust.1 ww. ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie (art.82 ust.1 ww. ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Zgodnie z treścią art.85 ust.4. ww. ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia (…) składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza zamawiający, z zastrzeżeniem art.86 ust. 1 pkt 13a.

Należy też wskazać, iż jeżeli jedna osoba wykonuje kilka rodzajów działalności, z którymi wiąże się obowiązek ubezpieczenia społecznego mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczenia uregulowanym w art.9 ww. ustawy. W takich sytuacjach ustawodawca z reguły wskazuje, który z tytułów ma pierwszeństwo, czyli z którego z tych tytułów podlega się ubezpieczeniu z wyłączeniem obowiązku pozostałych tytułów. Zbieg obowiązku ubezpieczenia dotyczy tylko obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Oba te ryzyka mają bowiem charakter ogólny, niezależny od konkretnego tytułu do ubezpieczenia. Ubezpieczonemu wystarczy zatem posiadanie jednego tytułu do ubezpieczenia, aby dane ryzyko było chronione. Ustawodawca w art.9 ww. ustawy podzielił tytuły do ubezpieczenia na dwie grupy: na te które bezwzględnie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia i nie mogą być z niego zwolnione (np. stosunek pracy) i pozostałe tytuły, które mogą być zwolnione z tego obowiązku. Jeżeli zbiegają się ze sobą tytuły „bezwzględne” obowiązek ubezpieczenia dotyczy każdego z nich, natomiast jeżeli zbieg dotyczy tytułu „bezwzględnego” z tytułem „ogólnym” obowiązkiem ubezpieczenia jest tylko tytuł „bezwzględny”. Wyjątek od tej reguły wynika z art.9 ust.1a ww. ustawy zgodnie z treścią którego ubezpieczeni wymienieni w ust.1 (m.in. pracownicy), których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art.18 ust.4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust.1b i art. 16 ust. 10a. Zatem reguła ta nie ma zastosowania do zbiegu stosunku pracy z wykonywaniem umowy zlecenia w przypadku tych ubezpieczonych, których podstawa wymiaru składki z tytułu np. umowy o pracę jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. nr 200, poz.1679). Osoby te podlegają obowiązkowi ubezpieczenia z posiadanych tytułów ogólnych (np. z umowy zlecenia) ex lege. Dochodzi więc do rozszerzenia obowiązku ubezpieczenia.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwalifikacja prawna umów zawartych przez płatnika (...) Sp. z o.o. z R. S. , F. S. oraz M. S. , a mianowicie ocena czy były to umowy zlecenia ( o świadczenie usług), czy też umowy o dzieło, a pochodną tego jest ustalenie obowiązku uiszczenia odpowiednich składek ubezpieczeniowych.

Na wstępie wskazać należy, że umowa zlecenia i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest dla podmiotów zatrudniających bardzo istotna, bowiem wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi , a także finansowymi.

I tak np. podczas, gdy umowy o dzieło rodzą określone obowiązki z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem, czy z osobą z zewnątrz.

Zatem jeśli dana umowa zostanie błędnie uznana nie za umowę o dzieło, ale za umowę zlecenia, to naliczenie w stosunku do niej składek na ZUS będzie niedozwolone, podobnie jak brak naliczenia składek w przypadku umowy zlecenia, która niewłaściwie została zakwalifikowana jako umowa o dzieło. Podkreślić należy, że decydująca jest treść, a nie nazwa umowy. Aby prawidłowo ustalić, z jaką umową mamy w danym przypadku do czynienia, tzn. czy jest to umowa zlecenia ( o świadczenie usług), czy umowa o dzieło, należy kierować się jej treścią, zadaniem, jakie osoba zatrudniana ma do wykonania, czyli istotą obowiązków umownych, jakie osoba ta na siebie przyjmuje.

Wskazać należy, iż stosownie do treści art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zgodnie z treścią przepisu art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Ma to miejsce wtedy gdy przedmiotem umowy jest dokonywanie czynności faktycznych , natomiast umowa taka nie jest unormowana w przepisach dotyczących innych umów np. agencyjnej , komisu itp. ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8.10.2013 roku III AUa 401/13 LEX nr 1386066)

Zgodnie zaś z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu.

Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku / vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21 grudnia 1993 r. sygn. III AUr 357/93, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 1994, Nr 6, poz. 49, str. 63; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 stycznia 2006 r. sygn. III AUa 1700/05, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych rok 2008, Nr 3, poz. 5, str. 55; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1967 r. sygn. I CR 500/66; opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i (...) rok 1968, Nr 1, poz. 5/.

Natomiast cechą konstytutywną dzieła jest samoistność rezultatu, która wyraża się przez niezależność powstałego rezultatu od dalszego działania twórcy oraz od osoby twórcy. Z chwilą ukończenia dzieła staje się ono niezależną od twórcy, autonomiczną wartością w obrocie. Takie stanowisko zajmuje także doktryna (W. Czachórski, Zobowiązania, 2007, s. 463; A. Brzozowski, Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986, s. 15)/Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 maja 2013 r. sygn. III AUa 1136/12/.

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, na jaki umawiają się strony, musi być z góry określony i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Podkreślenia także wymaga, że celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności.

W umowie zlecenie zaś można wskazać rezultat, który powinien być osiągnięty, a podejmujący zlecenie powinien podejmować starania by go osiągnąć. Jednak w odniesieniu do umowy zlecenia po pierwsze nie da się określić zamierzonego rezultatu w sposób pewny, a po drugie nie sposób przewidzieć, w jakim stopniu zostałby on osiągnięty.

W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienia doprowadziły do konkretnego, w przyszłości, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenia nie akcentuje tego rezultatu, jako koniecznego do osiągnięcia, nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia, tj. przedmiotem istotnym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 1993 r. III AUr 357/93).

Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nie osiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nie osiągnięcia celu umowy, jest odpowiedzialnością za nie osiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r. sygn. II UKN 386/99, opubl. OSNP 2001/16/522/.

A zatem z umową rezultatu mamy do czynienia wtedy, gdy spełnienie świadczenia przez dłużnika polega na doprowadzeniu do określonego efektu. W tego typu umowach jedynie taki stan będzie uznany za wykonanie zobowiązania. Z kolei z umową starannego działania jest związany obowiązek dłużnika działania w sposób sumienny w kierunku osiągnięcia danego rezultatu, przy czym już samo sumienne działanie jest spełnieniem świadczenia, niezależnie czy ostatecznie zostanie osiągnięty zamierzony rezultat czy nie. (K. B. artykuł „Kilka mitów z zakresu teorii umów (...) teza 2 )

Należy podkreślić, że umowę o dzieło zdefiniowano w art. 627 k.c. jako zobowiązanie do wykonania oznaczonego dzieła za wynagrodzeniem. Starania przyjmującego zamówienie w umowie o dzieło mają doprowadzić w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, za wynagrodzeniem zależnym od wartości dzieła (art. 628 § 1, art. 629, art. 632 k.c.). Umowa o dzieło zakłada swobodę i samodzielność w wykonywaniu dzieła, a jednocześnie nietrwałość stosunku prawnego, gdyż wykonanie dzieła ma charakter jednorazowy i jest zamknięte terminem wykonania. Przyjmuje się, że rezultat, o który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt obiektywnie osiągalny i pewny.

Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie); takie dzieła są rezultatami materialnymi umowy zawartej między stronami, weryfikowalnymi ze względu na istnienie wad (wyrok SN z dnia 3 listopada 2000 r. IV CKN 152/2000 OSNC 2001 Nr 4 poz. 63).

Poza rezultatami materialnymi, istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym. W każdym razie takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie jej wynik, dzieło bowiem musi istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu.

W niniejszej sprawie strony w spornym okresie czasu zawarły umowy nazwane ,,umowami o dzieło ”, w których R. S. , F. S. oraz M. S. zobowiązali się wykonać prace, polegające na rozniesieniu ulotek reklamowym spółki (...). Co również istotne , to ilość pobranych ulotek decydowała o wynagrodzeniu zainteresowanych , a ponadto spółka, w żaden sposób, nie kontrolowała czy ulotki zostały rzeczywiście dostarczone.

W ocenie Sądu Okręgowego , zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje , że stron nie wiązały umowy o dzieło, bowiem celem , wykonywanych przez zainteresowanych, czynności , nie było wykonanie konkretnego - dzieła. Zainteresowani byli zobowiązani do wykonywania czynności [rozniesienia ulotek reklamowych], jedynie z należytą starannością. Strony , oprócz zawartego w treści umowy sformułowania o zobowiązaniu się wykonawcy do rozdania ulotek , nie oznaczyły ani „dzieła”, ani nawet rezultatu, jaki ma być osiągnięty i który mógłby zostać poddany ocenie w zakresie wad. Strony, w spornych umowach, nie oznaczyły dzieła - jako określonego rezultatu, ponieważ z przyczyn oczywistych takiego określenia być nie mogło. Samo bowiem roznoszenie ulotek nie zmierza do wytworzenia określonego "dzieła".

Zdaniem Sądu Okręgowego , nie można ponadto, każdego wyniku określonych czynności, wykonanych przez daną osobę, sprowadzać do dzieła na gruncie przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeń społecznych, które nie powodują obowiązku zapłaty składek na te ubezpieczenia. Dzieło takie, bowiem, musi posiadać - indywidualny byt - w obrocie gospodarczym, ma przynieść trwały, niestandardowy, efekt ,mieć , w pewnym stopniu, niepowtarzalny charakter. W sprawie natomiast nie mamy, z taką sytuacją do czynienia, bowiem, określone w umowie czynności sprowadzały się do rozniesienia ulotek i tym samym nie jest możliwym uznanie tych czynności za dzieło w rozumieniu art. 627 k.c.

Powyższe decyduje o tym, że sporna umowa została prawidłowo zakwalifikowana przez organ rentowy jako umowa o świadczenie usług, do której znajdują zastosowanie przepisy o zleceniu w rozumieniu art. 750 k.c. , a to z kolei powoduje konieczność opłacenia należnych składek, zarówno na ubezpieczenia społeczne , jak i na ubezpieczenie zdrowotne , zgodnie z zacytowanymi powyżej przepisami.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku i oddalił odwołania.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. zasądzając od Biura Ochrony i Usług (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił zgodnie z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz.1804)

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi płatnika

S.B.