Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lutego 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił Z. K. wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 119 575,17 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął : podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 742,79 zł ( pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 60,84 % - wyliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia , przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł) ; okresy składkowe w ilości 31 lat , 0 miesięcy i 4 dni tj. 372 miesięcy , okresy nieskładkowe w ilości 1 roku , 1 miesiąca i 8 dni tj. 13 miesięcy; współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 91,17 % ; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy ( komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn) .

/decyzja k.30 – 31 akt ZUS/

W dniu 13 marca 2017 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie Z. K. od w/w decyzji , w którym wniósł o jej zmianę lub uchylenie i ponowne wyliczenie kapitału początkowego poprzez uwzględnienie przy obliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego lat 1969 – 1977 i przyjęcie ,że w tych latach jego zarobki , według wpisów w książeczce zdrowia , wynosiły 32 865,00 zł , a stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za te lata kalendarzowe wynosił 122,54% - tak jak w 1970 r. Z. K. zaznaczył ,że od 1 września 1966 r. do 25 października 1972 r. i dalej po odbyciu służby wojskowej od 4 listopada 1974 r. do 31 maja 1977 r. , był zatrudniony na stanowisku tokarza w Fabryce (...) w Ł.. Z. K. zaznaczył ,że w latach 1969 – 1977 jego warunki płacy i pracy nie zmieniały się , a wzrastał jedynie dodatek stażowy.

/odwołanie k.2-3/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 12 kwietnia 2017 r. , pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W treści odpowiedzi wskazano , że zarobki za 1970 r. zostały uwzględnione wnioskodawcy , a w odniesieniu do lat 1969 , 1971 – 1977 wskazano ,że brak jest podstaw faktycznych oraz prawnych , by za lata te , przyjąć zarobki z 1970 r. ( za rok 1969 r. organ rentowy uwzględnił zarobki z legitymacji ubezpieczeniowej w wysokości 22 134,00 zł).

/ odpowiedź na odwołanie k.7/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. K. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 27 stycznia 2017 r. Z. K. złożył wniosek o emeryturę , po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1 - 3 akt ZUS , decyzja k.30 – 31 akt ZUS/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia wnioskodawcy w następującej wysokości:

- za rok 1969 – 22 134,00 zł , wskaźnik 84,84%.

- za rok 1970 – 32 865,00 zł , wskaźnik 122,54 %.

- za rok 1971 – 12 000,00 zł , wskaźnik 42,41 %

- za rok 1977 – 23 700,00 zł , wskaźnik 51,57%

- za rok 1978 – 42 000,00 zł , wskaźnik 71,62%

- za rok 1979 – 42 000,00 zł , wskaźnik 65,70%

- za rok 1980 – 30 000,00 zł , wskaźnik 41,39%

- za rok 1984 – 91 200,00 zł , wskaźnik 45,14%

- za rok 1985 – 168 600,00 zł , wskaźnik 70,23%

- za rok 1986 – 194 400,00 zł , wskaźnik 67,23%

- za rok 1987 – 252 000,00 zł , wskaźnik 71,96%

- za rok 1988 – 324 000,00 zł , wskaźnik 50,86%

- za rok 1991 – 10 949 221,00 zł , wskaźnik 51,55%

- za rok 1992 – 17 614 800,00 zł , wskaźnik 50,01%

- za rok 1993 – 25 080 800,00 zł , wskaźnik 52,32%

- za rok 1994 – 32 972 700,00 zł , wskaźnik 51,57%

- za rok 1995 – 4 637,20 zł , wskaźnik 55,00%

- za rok 1996 – 5 967,57 zł , wskaźnik 56,96%

- za rok 1997 – 7 181,68 zł , wskaźnik 56,36%

- za rok 1998 – 8 566,14 zł , wskaźnik 57,59%

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 60,84%.

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k.32 – 32 odwrót akt ZUS/

W okresie od 1 września 1966 r. do 31 maja 1977 r. Z. K. był zatrudniony w Fabryce (...) w Ł.. Z treści świadectwa pracy z dnia 25 maja 1977 r. wynika ,że w okresie od 1 września 1966 r. do 30 czerwca 1969 r. Z. K. był uczniem (...) , a w okresie od 1 lipca 1969 r. do 31 maja 1977 r. tokarzem – szlifierzem.

/świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Zgodnie z treścią umowy z dnia 1 września 1966 r. , ww. zakład pracy zobowiązał się zatrudnić Z. K. w okresie od 1 września 1966 r. do 31 sierpnia 1969 r. , w celu odbycia praktycznej nauki zawodu.

/umowa w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Zgodnie z treścią umowy o pracę z dnia 1 lipca 1969 r. , wnioskodawcy powierzono obowiązki tokarza – ślusarza - stażysty z wynagrodzeniem miesięcznym wg II grupy zaszeregowania.

/umowa o pracę w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Z dniem 1 października 1969 r. , Z. K. powierzono obowiązki tokarza – stażysty z wynagrodzeniem miesięcznym wg II grupy zaszeregowania.

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Z dniem 1 stycznia 1970 r. , wnioskodawcy powierzono obowiązki tokarza z wynagrodzeniem miesięcznym wg V grupy zaszeregowania ,praca w akordzie.

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Z dniem 1 maja 1971 r. , wnioskodawcy powierzono obowiązki tokarza - szlifierza z wynagrodzeniem miesięcznym wg V grupy zaszeregowania ,praca w akordzie.

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Z dniem 1 sierpnia 1972 r. , wnioskodawcy przyznano wynagrodzenie miesięczne wg VII grupy zaszeregowania ,praca w akordzie.

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

W okresie od 20 października 1972 r. do 14 października 1974 r. Z. K. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/książeczka wojskowa k.10 – 11 akt ZUS/

Po powrocie z wojska , z dniem 4 listopada 1974 r. , Z. K. powierzono obowiązki tokarza – szlifierza z wynagrodzeniem miesięcznym wg VII grupy zaszeregowania tj. 14,50 zł za godzinę , praca w akordzie

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Z dniem 1 lipca 1976 r. , Z. K. powierzono obowiązki szlifierza z wynagrodzeniem miesięcznym wg VII grupy zaszeregowania tj. 17,60 zł za godzinę , praca w akordzie.

/angaż w dokumentacji osobowej wnioskodawcy k.16/

Zgodnie z wpisami zawartymi w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy :

- za rok 1969 , z tytułu zatrudnienia w ww. zakładzie pracy , osiągnął wynagrodzenie w wysokości 22 134,00 zł.

- za rok 1970 , z tytułu zatrudnienia w ww. zakładzie pracy , osiągnął wynagrodzenie w wysokości 32 865,00 zł

/legitymacja ubezpieczeniowa wnioskodawcy k.16 akt ZUS/

Wnioskodawca łączył pracę w ww. zakładzie pracy z nauką w technikum. Z. K. świadczył pracę w godzinach od 6 do 14 ( wówczas naukę pobierał w godzinach popołudniowych) , bądź też w godzinach od 14 do 22 ( wówczas naukę pobierał w godzinach porannych). Po zdaniu matury , wynagrodzenie wnioskodawcy wzrosło o dwie grupy zaszeregowania. Z. K. świadczył pracę w systemie akordowym , a wysokość wynagrodzenia zależała od ilości wytoczonych elementów. Wynagrodzenie wnioskodawcy wzrastało , gdyż w związku z nabywaną praktyką , możliwym było wykonanie większej ilości elementów.

/zeznania wnioskodawcy k.30 – 31 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k. 29 , zeznania świadka A. B. k.30/

Po zakończeniu pracy , w karcie pracy wnioskodawcy odnotowywano ile detali otrzymał do wykonania , czas przeznaczony na ich wykonanie , a także czas rzeczywistego ich wykonania. Wynagrodzenie było liczone na podstawie wykonanej pracy. W sierpniu w 1972 r. wynagrodzenie Z. K. wynosiło od 3 300,00 zł do 3 500,00 zł. Po odbyciu służby wojskowej , wynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło 4 000,00 zł.

/zeznania wnioskodawcy k.30 – 31 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k. 29/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których autentyczności ani treści merytorycznej strony nie kwestionowały

Sąd pominął zeznania świadka A. B. , bowiem świadek nie ma wiedzy o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego przez wnioskodawcę w spornym okresie.

W odniesieniu do zeznań wnioskodawcy wskazać należy , że poza własnymi twierdzeniami , nie przedstawił on żadnych dowodów , które w jakikolwiek sposób mogłyby podważyć ustalenia organu rentowego zawarte w zaskarżonej decyzji. Z uwagi zaś na fakt ,że wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie akordowe , nie można przyjąć, że jego miesięczna wysokość wynagrodzenia była stała.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

W myśl art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z ust 2 kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat. Zgodnie z ust 3 wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.

Zgodnie z art. 174 ust 1 cytowanej ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust 2 przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6, 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, 3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust. 3 art. 174, ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art.174 ust.2 a przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 ( tj. przy zastosowaniu przelicznika 1,3 za każdy rok).

Zgodnie z art. 15 ww. ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Wskazać należy, że zgodnie z §21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku obowiązuje od 23 listopada 2011 roku i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z §20 punkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku sygn. akt II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku sygn. I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd podziela ww. stanowiska podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2013 roku o sygn. akt III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Podkreślić bowiem należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą a jego konkretnym pracownikiem.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w spornym okresie wnioskodawca był zatrudniony w Fabryce (...) w Ł.. O ile jednak , wpisy zawarte w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy wskazywały wprost na wysokość wynagrodzenia jakie osiągał w latach 1969 – 1970 , o tyle w odniesieniu do pozostałego zatrudnienia wnioskodawcy w ww. zakładzie pracy ( wobec braku wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej) chciał on , aby za pozostały okres przyjąć jego wynagrodzenie z 1970 r.

Ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny wskazuje ,że w całym okresie zatrudnienia wnioskodawcy w ww. zakładzie pracy , jego wynagrodzenie było ustalane w sposób akordowy tj. w zależności od ilości wykonanych elementów i zatem z całą pewnością było ono zmienne. W tym miejscu podkreślić należy ,że wynagrodzenie określone wg stawki akordowej cechuje duża zmienność, zależna od ilości wykonanej pracy, zatem sama wysokość stawki akordowej nie pozwala na ustalenie wysokości wynagrodzenia, a przyjęcie że wnioskodawca wykonywał określoną normę, jest pewną hipotezą. Wnioskodawca nie wskazał również jakie konkretnie wynagrodzenie otrzymywał w spornym okresie.

Tym samym , wobec braku pewnych, konkretnych dowodów, z których wynikałoby jednoznaczne wynagrodzenie wnioskodawcy jakie osiągał w latach 1969 – 1977 , Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia odwołania i uznając, że kapitał początkowy w spornej decyzji został naliczony prawidłowo, oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.

S.B.