Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 lipca 2010 roku (znak (...)-2003) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy S. K. dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 81,72% i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 997,71 zł. Przyjęto łącznie 20 lat, 6 miesięcy i 15 dni tj. 246 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 2 dni tj. 10 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 73,22%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 101.619,98 zł.

/decyzja z dnia 1 lipca 2010 roku k. 81 - 82 akt ZUS/

W dniu 17 stycznia 2017 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył S. K. wnosząc o jej zmianę w części dotyczącej kapitału początkowego, poprzez przyjęcie w okresie od 30 grudnia 1978 roku do 31 października 1983 roku 5 -krotności najniższego wynagrodzenia w jgu, od którego PHU (...) odprowadzał składki do ZUS. Wniósł o przyjęcie do ustalenia wartości kapitału początkowego w ww. okresie następujące podstawy wymiaru składki:

-

za okres od 01.01.1979r. do 31.12.1979r. kwotę 108.000,-zł

-

za okres od 01.01.1980r. do 31.12.1980r. kwotę 120.000,-zł

-

za okres od 01.01.198 lr. do 31.12.198 lr. kwotę 144.000,-zł

-

za okres od 01.01.1982r. do 31.08.1982r. kwotę 132.000,-zł

-

za okres od 01.09.1982r do 31.12.1982r. kwotę 108.000,-zł

-

za okres od 01.01.1983r. do 31.10.1983r. kwotę 270.000,-zł

o ile wskaźnik wysokości podstawy będzie wyższy od dotychczas wyliczonego.

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wyjaśnił, że w 2010 roku otrzymał decyzję z dnia 1 lipca 2010 roku, nie wniósł od niej odwołania ponieważ nie wiedział, że istnieje możliwość zaliczenia do podstawy wyliczenia kapitału początkowego okresu zatrudnienia w PHU (...), gdzie był zatrudniony od 30 grudnia 1978 roku do 31 października 1983 roku. Pod koniec 2016 roku dowiedział się, że jego znajomemu, który w tym czasie również pracował w PHU (...) Sąd Okręgowy w Łodzi, wyrokiem z dnia 12 października 2007 roku sygn. akt VIII U 2062/06, zmienił decyzję ZUS i nakazał zaliczyć do ustalenia wartości kapitału początkowego wyższe podstawy składek. W związku z tym wystąpił do ZUS o ponowne przeliczenie podstawy kapitału początkowego z uwzględnieniem jego okresu zatrudnienia w PHU (...). Z ZUS otrzymał natomiast tylko pismo z odmowną odpowiedzią stwierdzającą, że kapitał początkowy został wyliczony prawidłowo i nie ma podstaw do zmiany decyzji.

/odwołanie wnioskodawczyni z dnia 17 stycznia 2017 roku k. 2-4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że w dniu 1 lipca 2010 roku organ rentowy wydał decyzję o ponownym ustalenia kapitału początkowego dla wnioskodawcy. W treści decyzji wskazano wysokość obliczonego na dzień 1 stycznia 1999 roku kapitału początkowego oraz wskazano m.in., że za okres zatrudnienia w charakterze ajenta w PHU (...) od 30 grudnia 1978 roku do 31 października 1983 roku nie przyjęto 5-krotnego najniższego wynagrodzenia w j.g.u., od którego płatnik rzekomo odprowadzał składki do ZUS, ponieważ w przedłożonych dokumentach brak jest informacji od jakiej faktycznie podstawy była odprowadzana składka na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca nie przedłożył zaś ani karty wynagrodzeń, ani wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej. Z przeprowadzonej kontroli u płatnika wynikało zaś, że nie zawsze składki były odprowadzane od 5-krotności najniższego wynagrodzenia w j.g.u. Zakład zwrócił uwagę, że wnioskodawca nie skorzystał z przysługujących środków odwoławczych w terminie określonym w art. 477 ⁹ § 1 k.p.c., a zatem decyzja ta stała się prawomocna. Jak wynika bowiem ze zwrotnego potwierdzenia odbioru zaskarżoną decyzję wnioskodawca odebrał w dniu 7 lipca 2010 roku, a odwołanie wniesiono dopiero w dniu 15 stycznia 2016 roku. Zakład nadmienił także, że w dniu 23 listopada 2016 roku wnioskodawca złożył wniosek o uwzględnienie wynagrodzenia w PHU (...), do którego załączył ponownie te same dokumenty co przy wniosku o ustalenie wysokości kapitału początkowego z dnia 4 sierpnia 2003 roku. Pismem z dnia 12 grudnia 2016 roku organ rentowy wskazał, że w tym zakresie zajęto stanowisko w decyzji z dnia 1 lipca 2010 roku.

/odpowiedź na odwołanie k. 11 - 11v/.

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2017 roku wnioskodawca poparł odwołanie oraz oświadczył, że ponownie zwrócił się do ZUS o przeliczenie kapitału początkowego z tego względu, że dowiedział się, iż osoby, które wykonywały taką samą pracę jak on i w tym samym okresie, miały przyjęte inne kwoty do wyliczenia kapitału początkowego. Wiedział, że ma miesiąc na odwołanie się od decyzji z lipca 2010 roku, ale na tamten moment myślał, że sprawa jest zamknięta i dlatego złożył przedmiotowy wniosek, żeby ZUS wydał decyzję, a on mógł odwołać się do Sądu.

/stanowisko wnioskodawcy e- protokół z dnia 6 lipca 2017 roku 00:00:47 - 00:04:44 oraz 00:08:51 - 00:12:07/

Pełnomocnik ZUS wniósł o odrzucenie odwołania od decyzji z dnia 1 lipca 2010 roku.

/stanowiska organu rentowego e - protokół z dnia 6 lipca 2017 roku 00:04:44 - 00:07:19/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony S. K. urodził się dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 13 października 2004 roku (znak (...) -2003) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy S. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 79,29% i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 968,04 zł. Przyjęto łącznie 20 lat, 6 miesięcy i 15 dni tj. 246 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 2 dni tj. 10 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 73,22%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 99.929,17 zł.

/decyzja z dnia 13 października 2004 roku k. 67 akt ZUS/

Do obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął następujące dochody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawczyni uznając je za najkorzystniejsze dla wnioskodawczyni:

- 1989 rok – 0,00 zł;

- 1990 rok – 4.900.000,00 zł;

- 1991 rok – 13.999.967,00 zł;

- 1992 rok – 40.882.800,00 zł;

- 1993 rok – 61.364.100,00 zł;

- 1994 rok – 100.920.500,00 zł;

- 1995 rok – 6.252,36 zł;

- 1996 rok – 12.956,46 zł;

- 1997 rok – 0,00 zł;

- 1998 rok – 13.025,38 zł;

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 71 akt ZUS/

S. K. w dniu 26 kwietnia 2010 roku złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzenia z 20 lat, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na okres zatrudnienia na podstawie umowy agencyjnej w PHU (...) w okresie od 30 grudnia 1978 roku do 31 października 1983 roku i przyjęcie 5 - krotność najniższego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej, od którego ww Przedsiębiorstwo odprowadzał składki ZUS.

/wniosek z dnia 26 kwietnia 2010 roku k. 74 akt ZUS/

Decyzją z dnia 1 lipca 2010 roku (znak (...)-2003) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy S. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 81,72% i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 997,71 zł. Przyjęto łącznie 20 lat, 6 miesięcy i 15 dni tj. 246 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesięcy i 2 dni tj. 10 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 73,22%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 101.619,98 zł.

/decyzja z dnia 1 lipca 2010 roku k. 81 - 82 akt ZUS/

Do obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął następujące dochody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawczyni uznając je za najkorzystniejsze dla wnioskodawczyni:

- 1989 rok – 0,00 zł;

- 1990 rok – 4.900.000,00 zł;

- 1991 rok – 13.999.967,00 zł;

- 1992 rok – 40.882.800,00 zł;

- 1993 rok – 61.364.100,00 zł;

- 1994 rok – 100.920.500,00 zł;

- 1995 rok – 6.252,36 zł;

- 1996 rok – 12.956,46 zł;

- 1997 rok – 1.609,00 zł;

- 1998 rok – 13.025,38 zł;

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 84 akt ZUS/

W dniu 23 listopada 2016 roku S. K. złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzenia z 20 lat, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na okres zatrudnienia na podstawie umowy agencyjnej w PHU (...) w okresie od 30 grudnia 1978 roku do 31 października 1983 roku i przyjęcie 5 - krotności najniższego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej, od którego ww Przedsiębiorstwo odprowadzało składki ZUS. Jednocześnie wnioskodawca wskazał, że roszczenia innych ajentów PHU (...) w Ł. zostały uwzględnione po skierowaniu sprawy na drogę sądową i otrzymali oni wyliczenia zgodne z obowiązującymi przepisami.

/wniosek z dnia 23 listopada 26 kwietnia 2016 roku k. 86 akt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. pismem z dnia 12 grudnia 2016 roku poinformował wnioskodawcę, że kapitał początkowy decyzją z dnia 1 lipca 2010 roku został wyliczony prawidłowo.

/pismo z dnia 12 grudnia 2016 roku k. 90 akt ZUS/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. K. okazało się uzasadnione w tym znaczeniu, że wobec jednoznacznego stanowiska skarżącego, prezentowanego zarówno w odwołaniu, jak i podczas rozprawy w dniu 6 lipca 2017 roku, stwierdzić należało, że faktycznie wnioskodawca nie odwołuje się od decyzji z dnia 1 lipca 2010 roku, a pismem z dnia 17 stycznia 2017 roku, zatytułowanym „odwołanie” złożył skargę na bezczynność organu rentowego.

Jak bowiem jasno wskazał, w dniu 23 listopada 2016 roku złożył wniosek o przeliczenie kapitału początkowego. Organ rentowy nie rozpatrzył tego wniosku, nie wydał żadnej decyzji w tym zakresie, a jedynie przesłał skarżącemu pismo z dnia 12 grudnia 2016 roku informujące (jednozdaniowo), że kapitał początkowy decyzją z dnia 1 lipca 2010 roku został prawidłowo wyliczony. W tej sytuacji odwołujący, nie znając innych możliwości, wskazał, że skarży decyzję z dnia 1 lipca 2010 roku. Jednocześnie już w piśmie zatytułowanym odwołanie podniósł powyższe okoliczności.

W związku z powyższym należało uznać, że pismo odwołującego zatytułowane „odwołanie od decyzji ZUS z dnia 1.07.2010r.” de facto jest skargą na bezczynność organu rentowego, który nie rozpoznał formalnie wniosku skarżącego o ponowne ustalenie kapitału początkowego, zawartego wprost w piśmie z dnia 23 listopada 2016 roku.

W przedstawionych okolicznościach Sąd uznał, że w sprawie zastosowanie znajduje uregulowanie zawarte w art. 477 ¹⁴ § 3 k.p.c, zgodnie z którym, jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, lub orzeka co do istoty sprawy.

Pozwany organ rentowy, mimo złożonego przez ubezpieczonego wniosku dotyczącego ponownego ustalenia kapitału początkowego, nie wydał w tym przedmiocie decyzji, a pismo skierowane do ubezpieczonego przez pozwany organ rentowy nie może zostać uznane jako decyzja wydana w wyniku rozpatrzenia złożonego przez odwołującego wniosku.

Sąd Okręgowy w pełni podziela zarówno orzecznictwo, jak i stanowisko literatury, że pisma zawierające rozstrzygnięcia w sprawie załatwianej w drodze decyzji są decyzjami, pomimo nieposiadania w pełni formy przewidzianej w art. 107 § 1 k.p.a. Jednakże, żeby mogły one zostać w ten sposób potraktowane muszą zawierać minimum elementów niezbędnych do zakwalifikowania ich jako decyzji. Do takich elementów należy zaliczyć: oznaczenie organu administracji państwowej wydającego akt, wskazanie adresata aktu, rozstrzygnięcie o istocie sprawy, podanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia, nawet zwięzłe uzasadnienie oraz podpis osoby reprezentującej organ administracji.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż pismo Zakładu (...) I Oddział w Ł. z dnia 12 grudnia 2016 roku ( k 90 akt ZUS), nie tylko nie zawiera nazwy „decyzja”. Pismo to nie wskazuje żadnego rozstrzygnięcia organu rentowego, żadnej podstawy prawnej takiego rozstrzygnięcia, nie zawiera również uzasadnienia. Tym samym, w ocenie Sądu Okręgowego, powoływane, jednozdaniowe pismo, nie może stanowić decyzji tego organu.

W ocenie Sądu Okręgowego nie może budzić żadnych wątpliwości, iż przedmiotowa kwestia sporna tj. wniosek o przeliczenie kapitału początkowego, winna zostać rozstrzygnięta przez ZUS w formie decyzji merytorycznej przeliczającej kapitał początkowy bądź odmawiającej takiego przeliczenia, od której następnie przysługuje odwołanie do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności: zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ich przebiegu, ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych (art. 83 ust. 2 ustawy). Jest to zasada kontroli wszystkich decyzji organu rentowego w postępowaniu sądowym. Zgodnie z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy systemowej, odwołania od decyzji organu rentowego rozpoznaje sąd ubezpieczeń społecznych. Zatem również te przepisy wyznaczają sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych w rozumieniu art. 476 § 2 i 3 k.p.c.

Karygodnym, zdaniem Sądu Okręgowego, jest nierozpoznanie wniosku odwołującego w formie decyzji, do wydania której organ rentowy jest zobowiązany w takich sytuacjach, przesyłanie ponowne decyzji sprzed prawie 7 lat, bez żadnego uzasadnienia merytorycznego, a następnie wnoszenie w toku postępowania o odrzucenie odwołania wnioskodawcy, z uwagi na złożenie go po terminie. Jeżeli organ rentowy stoi na stanowisku, że wniosek skarżącego o przeliczenie kapitału początkowego jest niezasadny, winien w tym zakresie wydać konkretną decyzję odmawiającą przeliczenia, jeżeli zaś uzna wniosek za zasadny winien dokonać stosownego przeliczenia.

Wobec powyższego należało zastosować powyższy przepis art. 477 ¹⁴ § 3 k.p.c. i zobowiązać organ rentowy do wydania w terminie 30 dni decyzji zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego z dnia 22 listopada 2016 roku o ponowne ustalenie kapitału początkowego.

E.W. - niezaakceptowane