Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant stażysta Damian Soroka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2017 roku

sprawy z odwołania D. K. i małoletniej M. K.

od decyzji z dnia 7 marca 2017 roku przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o wysokość renty rodzinnej

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 7 marca 2017 roku znak (...) w ten sposób, że przelicza wysokość renty rodzinnej przysługującej odwołującym przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty wynoszącego 92,44 % - od 1 lutego 2017 roku.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 208/17 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 marca 2017 roku znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił D. K. i małoletniej M. K. prawa do ponownego ustalenia wysokości renty rodzinnej.

D. K. złożyła odwołanie od decyzji z dnia 7.03.2017 roku w imieniu własnym oraz małoletniej córki M. K. . Wniosła o doliczenie do wysokości renty rodzinnej po zmarłym mężu J. K. okresu jego zatrudnieniu i uzyskiwanych dochodów za lata 2015 – 2016 z tytułu pracy zmarłego w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o jego oddalenie. Podniósł, iż zaświadczenie RP-7 z dnia 4.01.2017 roku za sporny okres nie spełnia wymogów formalnych bowiem zapis o wysokości wynagrodzeń zmarłego za lata 2015 – 2016 dokonany został na odrębnej karcie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona D. K. i J. K. zawarli związek małżeński w dniu 9.06.1990 roku. W dniu 20.04.2002 roku ze związku małżeńskiego urodziła się córka M. K..

W dniu 12.12.2016 roku J. K. zmarł.

W dniu 12.01.2017 roku ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o rentę rodzinną po zmarłym. Decyzją z dnia 31.01.2017 roku organ rentowy przyznał rentę rodzinną: żonie zmarłego D. K. – na stałe, córce zmarłego M. K. – do dnia 30.04.2018 roku. Pozwany ustalił wysokość renty rodzinnej od dnia 12.12.2016 roku: dla dwóch osób łącznie – 1 990,11 zł, przy czym świadczenie podlega podziałowi na dwie części po 995,06 zł dla każdej uprawnionej osoby. Dla ustalenia podstawy wymiaru świadczenia rentowego ZUS przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. 1980 – 1981; 1984 – 1989; 1996 – 1998; 2006 – 2014 i ustalił WWPW na 92,24 %. Za okres zatrudnienia zmarłego w roku 2015 pozwany przyjął wynagrodzenie minimalne obowiązujące w tym okresie podnosząc, iż zaświadczenie RP-7 z dnia 4.01.2017 roku za lata 2005 – 2016 nie spełnia wymogów formalnych bowiem zapis o wysokości wynagrodzeń za lata 2015 – 2016 dokonany został na odrębnej kartce.

Dnia 27.02.2017 roku D. K. złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej domagając się uwzględnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia za pracę zmarłego J. K. za lata 2015 – 2016 zgodnie z danymi zawartymi na druku RP-7 z dnia 4.01.2017 roku wydanym przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W..

Sporną decyzją z dnia 7.03.2017 roku ZUS odmówił prawa do ponownego ustalenia wysokości renty rodzinnej. / bezsporne /

W okresie od 1.06.2005 roku do dnia śmierci J. K. zatrudniony był jako ślusarz montażysta w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Podstawa wymiaru składek zmarłego w spornych latach wynosiła: w 2015 roku – 35 386,07 zł; w 2016 roku – 40 028,33 zł.

Podstawa wymiaru renty zmarłego obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 92,44 % przez kwotę bazową 3 408,62 zł wyniosłaby 3 150,93 zł.

Do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy świadczenia przyjęto 20 najkorzystniejszych lat z następujących okresów zatrudnienia:

Renta rodzinna od dnia 12.12.2016 roku dla D. K. i jej małoletniej córki wynosi łącznie 1 992,77 zł i podlega podziałowi na dwie części po 996,39 zł.

Renta rodzinna po waloryzacji od dnia 1.03.2017 roku dla dwóch osób wynosi 2 002,77 zł i podlega podziałowi na dwie części po 1 001,39 zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty od dnia 1.02.2017 roku wynosi 92,44 %.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego, tom I: świadectwo pracy k. 23, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 28-29

wyliczenia pozwanego k. 27, 36-37

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonych zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporne w sprawie było, iż D. K. i M. K. przysługiwało prawo do renty rodzinnej po zmarłym J. K.. Sporna w sprawie była wysokość wynagrodzeń jakie zmarły otrzymywał w latach 2015 – 2016 z tytułu zatrudnienia w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Pozwany kwestionował bowiem wysokość tych wynagrodzeń wynikającą z zaświadczenia na druku RP-7 z dnia 4.01.2017 roku podnosząc, iż dokument ten nie spełnia wymogów formalnych bowiem zapis o wysokości wynagrodzeń zmarłego za sporne lata dokonany został na odrębnej karcie.

Zgodnie z 3art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.1383; dalej jako ustawa emerytalna), wysokość renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego. 2. Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130%. 3. Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

Art. 111 ustawy emerytalnej stanowi, iż:

1.  Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenie wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1/ z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia;

2/ z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty lub o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176;

3/ z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty – a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego,

2.  Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15 mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3.  Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Zgodnie z art. 112 ust. 1. Jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się doliczając:

1/ do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy: a/ po 1,3 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych, o których mowa w art. 6; b/ po 0,7 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7. Ust. 2. Do kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz do kwoty renty rodzinnej część wzrostu, o którym mowa w pkt 1, ustaloną przy zastosowaniu wskaźnika procentowego określonego odpowiednio w art. 62 ust. 2 lub w art. 73 ust. 1.

Ubezpieczone w niniejszej sprawie domagały się przeliczenia przysługującej im renty rodzinnej po zmarłym J. K. przy uwzględnieniu zarobków zmarłego za lata 2015 – 2016.

W postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości świadczenia możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy. Nie obowiązuje tu bowiem zasada prawdy formalnej, ponieważ całe postępowanie cywilne jest oparte na zasadzie prawdy materialnej (art. 3 K.p.c.).

Regułą postępowania cywilnego jest okoliczność, iż ciężar udowodnienia faktu (w tym przypadku wady decyzji ZUS) - zgodnie z art. 6 K.c. - spoczywał na wnioskodawczyniach - jako osobach wywodzących z tego faktu skutki prawne. Przepis ten wyraża dwie ogólne reguły: pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza "zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu" jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi "ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu", od której wyjątki wskazywać mogą niektóre przepisy szczególne. Z pierwszej reguły, wyrażonej w art. 6 K.c. wynika, że samo przyznanie faktu przez drugą stronę ewentualnego sporu nie może stanowić wystarczającego dowodu istnienia danego faktu, który musi być zawsze ponadto potwierdzony całokształtem materiału dowodowego lub innymi poznanymi już okolicznościami. Wyrazem tego jest regulacja art. 229 K.p.c. wymagającego, aby przyznanie faktu przez drugą stronę nie budziło wątpliwości, co wymaga właśnie uwzględnienia innych okoliczności. Druga, wskazana w art. 6 K.c. "ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu", jest regułą w znaczeniu materialnym, wskazującą, kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast przepis art. 232 K.p.c. wskazuje, kto ponosi ciężar dowodu w znaczeniu formalnym: "kto powinien przedstawiać dowody" (tak trafnie w orz. SN z dnia 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, Lex nr 200947; oraz wyr. SN z dnia 8 marca 2010 r., II PK 260/09, OSNP 201 1, nr 17-18, poz. 226). Także w postępowaniu przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania, a Sąd orzekający jest uwolniony od odpowiedzialności za rezultat postępowania dowodowego.

W ocenie Sądu odwołujące sprostały obowiązkowi określonemu w art. 6 K.c. oraz art. 232 K.p.c. i przedstawiły dowody pozwalające na ustalenie wysokości zarobków zmarłego J. K. za sporny okres w sposób wiarygodny. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na przyjęcie, że J. K. w spornym okresie otrzymał z tytułu zatrudnienia w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wynagrodzenie w wysokości: w 2015 roku – 35 386,07 zł; w 2016 roku – 40 028,33 zł. Taka wysokość wynagrodzenia zmarłego wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zwłaszcza z zaświadczenia na druku RP-7 z dnia 4.01.2017 roku wystawionego przez pracodawcę zmarłego, któremu z niezrozumiałych względów pozwany odmówił wiarygodności. Dokument ten opatrzony jest dwoma pieczątkami z podpisami osób, które dokument ten wypełniały. Wysokość zarobków uzyskiwanych za lata 2015 – 2016 stanowi załącznik do tego zaświadczenia i opatrzony jest podpisem oraz pieczątką pracownika kadr zakładu pracy zmarłego. Zarówno zaświadczenie na druku RP-7 jak i załącznik do tego druku podpisane zostały przez tą samą osobę „specjalistę do spraw kadr i płac A. W..” Brak drugiego podpisu i pieczątki, na co wskazywał pozwany, nie stanowi w ocenie sądu braku formalnego tego dokumentu. Nadto zauważyć należy, iż dokument ten nie zawiera żadnych śladów przerabiania, skreśleń czy poprawek. Tym samym dokument ten sąd uznał za wiarygodny.

Ubezpieczone nie kwestionowały wyliczeń dokonanych przez organ rentowy (k. 36 – 37). Sąd w całości podziela te wyliczenia dokonane przez pozwanego, nie znajdując żadnych podstaw do ich kwestionowania.

Przy ponownym ustaleniu wysokości renty rodzinnej, przy uwzględnieniu wynagrodzeń zmarłego za lata 2015 – 2016, najkorzystniejszy dla ubezpieczonych okazał się wariant z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom (lata: 1980, 1981, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1996, 1997, 1998, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2012, 2014, 2015, 2016), a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest wyższy od poprzednio obliczonego (poprzednio: 92,24 %, po ponownym przeliczeniu: 92,44 %).

Wobec powyższego i przy przyjęciu za prawidłowe wyliczeń pozwanego, należało na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 K.p.c. zmienić sporną decyzję organu rentowego i przeliczyć wysokość renty rodzinnej przysługującej odwołującym przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty wynoszącego 92,44 % od dnia 1.02.2017 roku.

W tym miejscu podkreślić należy, iż ubezpieczone we wniosku z dnia 27.02.2017 roku (k. 53 akt rentowych) domagały się ponownego przeliczenia wysokości renty rodzinnej i nie kwestionowały samego faktu przyznania prawa do tego świadczenia. Zaskarżyły one decyzję z dnia 7.03.2017 roku odmawiającą prawa do ponownego przeliczenia renty, nie zaś decyzję z dnia 31.01.2017 roku przyznającą im prawo do renty rodzinnej. Stanowisko pozwanego, iż rozstrzygając sporna kwestię ustaleń należy dokonywać na dzień 12.12.2016 roku (tj. dzień śmierci J. K.), a tym samym rok 2016 nie może zostać uwzględniony w wyliczeniach wysokości renty rodzinnej, jest błędne. Skarżące domagały się bowiem ponownego ustalenia wysokości renty w trybie art. 111 ustawy emerytalnej i takiego też ustalenia dokonał sąd. Zgodnie z tym przepisem wysokość renty oblicza się ponownie, z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie renty. Skarżące złożyły wniosek w roku 2017, a zatem uzyskiwane przez zmarłego w roku poprzednim tj. 2016 wynagrodzenie, mogło został wliczone do podstawy wysokości świadczenia. Mając na uwadze, iż wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia złożony został w dniu 27.02.2017 roku, sąd ustalił nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono żądanie (art. 129 ustawy emerytalnej).

SSO Tomasz Korzeń