Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Tomasz Korzeń

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kopala

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 maja 2017 roku

sprawy z odwołania E. K.

od decyzji z dnia 1 czerwca 2016 roku, znak: (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o ustalenie braku odpowiedzialności za zobowiązania spółki

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od E. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. 5400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń

VI U 508/16 UZASADNIENIE

E. K. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 1.06.2016 roku, znak: (...) w której organ rentowy ustalił, że skarżąca jako członek zarządu „S. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2010 roku do stycznia 2011 roku w łącznej kwocie 56 316,25 zł. Podała, że twierdzenia pozwanego są wyłącznie subiektywne. Wniosek o ogłoszenie upadłości został przez skarżącą złożony w terminie, zaś cofnięty przez nowego prezesa, który zadeklarował spłatę zaległości. W dniu 18.02.2011 roku ubezpieczona został odwołania z funkcji prezesa, a dzień wcześniej złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości. A zatem żądanie należności z tytułu składek za grudzień 2010 roku i styczeń 2011 roku jest niezrozumiałe. Postępowanie egzekucyjne było prowadzone niewłaściwe, a wierzyciel nie wykazał się należytą starannością. Skarżąca sama wskazywała majątek z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić. Nadto, pełniła ona funkcję członka zarządu wyłącznie w sposób formalny, była bierna. Postępowanie egzekucyjne nie było prowadzone z całego majątku spółki i nie wskazywało wszelkich sposób egzekucji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniósł, że egzekucja w stosunku do spółki była bezskuteczna. Nadto, w stosunku do spółki nie został złożony w stosownym czasie wniosek o ogłoszenie upadłości. Zupełnie niezrozumiałe jest twierdzenie, że skarżąca pełniła wyłącznie formalnie swoje obowiązki. Ubezpieczona w dacie powstania spornego zobowiązania nie wykazała, że została skutecznie odwołana z tej funkcji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

„S. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. został wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 23.12.2002 roku. Do pierwszego zarządu spółki powołana została E. K. (wcześniej P.). Przedmiot działalności spółki to: reklama, doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, działalność rachunkowo – księgowa i działalność związana z pośrednictwem pracy, produkcja pojazdów przeznaczonych do przewozu towarów, celów specjalnych, maszyn dla rolnictwa i leśnictwa, produkcja części akcesoriów do pojazdów mechanicznych, badanie rynku i opinii publicznej.

W dniu 30.09.2008 roku spółka (...) (...) zawarła umowę („kontrakt algierski”) z firmą (...) z siedzibą w Algierii, którego celem było wyprodukowanie i dostarczenie 30 sztuk ciągników siodłowych z cysternami do przewozu wody. Spółka (...) (...) posiadała uprawnienia do produkcji tego typu pojazdów. Kontrakt ten realizowały wspólnie przez „S. (...) (...) na podstawie umowy o współpracy.

W dniu 17.02.2011 roku skarżąca złożyła w imieniu spółki wniosek o ogłoszenie upadłości spółki obejmującej likwidację majątku dłużnika. W uzasadnieniu wniosku wskazała, że spółka straciła płynność finansową i nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań a w stosunku do spółki toczą się liczne postępowania egzekucyjne. Spółka wykonała wówczas połowę zobowiązań wynikających z „kontraktu algierskiego.”

Uchwałą z dnia 18.02.2011 roku ubezpieczona została odwołana z funkcji prezesa zarządu przez Zgromadzenie Wspólników, a nowym prezesem zarządu wybranym został J. W. (1).

W dniu 11.03.2011 roku prezes zarządu J. W. (1) złożył wniosek o umorzenie postępowania upadłościowego.

Postanowieniem z dnia 24.03.2011 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wlkp. Wydział Gospodarczy (V GU 3/11) umorzył postępowanie o ogłoszenie upadłości spółki. Orzeczenie stało się prawomocne z dniem 7.04.2011 roku.

W dniu 30.03.2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie przeniesienia odpowiedzialności na osobę trzecią z tytułu nieopłaconych składek przez spółkę (...) (...) na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Postanowieniem z dnia 28.09.2015 roku Naczelnik (...) Urzędu Skarbowego umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko spółce na podstawie 41 tytułów wykonawczych, z powodu braku majątku, z którego możliwe byłoby zaspokojenie wierzyciela.

Pismem z dnia 8.04.2016 roku organ rentowy zawiadomił E. K. o wszczętym z urzędu postępowaniu w sprawie o przeniesienia na ubezpieczoną jako członka zarządu spółki zobowiązań obejmujących należności za styczeń 2011 roku z tytułu składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W dniu 1.06.2016 roku pozwany wydał sporną decyzję, w której przeniósł na ubezpieczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w łącznej kwocie 105090,08 zł:

1/ na ubezpieczenia społeczne:

- 49 538,48 zł – z tytułu nieopłacania składek za okres od lutego 2011 roku do maja 2012 roku;

- 27 449,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę na dzień wydania decyzji;

- 92,20 zł – koszty egzekucyjne;

2/ na ubezpieczenia zdrowotne:

- 13 699,78 zł – z tytułu nieopłaconych składek za okres od lutego 2011 roku do maja 2012 roku;

- 7 589,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę na dzień wydania spornej decyzji;

- 52,20 zł – koszty egzekucyjne;

3/ Na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

- 4 290,62 zł - z tytułu nieopłaconych składek za okres od lutego 2011 roku do maja 2012 roku;

- 2 341,00 zł - z tytułu odsetek za zwłokę na dzień wydania spornej decyzji;

- 37,80 zł – koszty egzekucyjne.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. prowadził postępowania egzekucyjne wobec spółki m.in. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w oparciu o tytułu wykonawcze obejmujące zaległości składkowe za lata 2004 – 2012. Wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji wydane zostały dwa postanowienia umarzające postępowanie egzekucyjne: w dniu 30.12.2010 roku ( (...)- (...)) i w dniu 28.09.2015 roku(...)

E. K. w okresie pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki była jednocześnie jedynym członkiem zarządu tej spółki. Posiadała również 308 z 2990 udziałów w spółce. Posiadała wiedzę o konieczności złożenia wniosku o upadłość spółki we właściwym terminie.

Spółka w sposób długotrwały i stały od lutego 2003 roku nie regulowała swoich wymagalnych zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Najstarsze zobowiązania publiczno – prawne spółki w stosunku do Urzędu Skarbowego pochodzą z marca 2006 roku (wymagalne od czerwca 2006 roku). Najstarsze cywilno – prawne zobowiązania spółki to wierzytelność Biura Studiów i (...) z siedzibą w W. w kwocie 7 714,61 zł (data wymagalności: 5 lipca 2004 roku).

W dniu 6 lipca 2004 roku „S. (...) posiadała co najmniej dwóch wierzycieli, którzy posiadali wobec spółki wymagalne zobowiązania, a wobec których spółka nie regulowała swoich zobowiązań.

W dniu 6 lipca 2004 roku spółka była niewypłacalna. Ustawowy 14 dniowy termin do złożenia wniosku przez członka zarządu o ogłoszenie upadłości spółki upłynął w dniu 20 lipca 2004 roku.

Od dnia 21 lipca 2004 roku skarżąca pozostawała w zwłoce w realizacji wymaganego prawem obowiązku złożenia wniosku o upadłość „S. (...)

E. K. jako członek zarządu „S. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2010 roku do stycznia 2011 roku, w łącznej kwocie 56 316,25 zł.

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego: postanowienie k. 73, 107, akt notarialny k. 141-155, protokół i uchwała k. 137-139, zawiadomienie k. 209

dokumenty w aktach sprawy V GU 3/11: wiosek z dn. 17.02.2011 r. k. 3-38, pismo z dn. 21.02.2011 r. k. 44, wniosek z dn. 9.03.2011 r. k. 47-48, protokół k. 49, uchwały k. 50, postanowienie k. 53

pismo k. 25

zeznania ubezpieczonej E. K. k. 31-31v

opinia biegłego P. W. k. 40-166

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Decydujące w sprawie było ustalenie, czy zachodzą podstawy do przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania „S. (...) na odwołującą E. K..

Zgodnie z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U.2017.201, zwana dalej ustawą) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 roku - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 roku - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

W myśl § 2 tego przepisu, odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

Przepis ten reguluje nie tylko warunki odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki, ale także wskazuje jak rozłożony jest ciężar dowodzenia powyższych przesłanek. Orzekając o odpowiedzialności członka zarządu za zaległości składkowe spółki, organ ubezpieczeń społecznych jest obowiązany wykazać okoliczność pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania składkowego, które przerodziło się w zaległość składkową spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, natomiast ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej od odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu (por. wyr. Sądu Najwyższego z 5 sierpnia 2008 roku, I UK 23/08, Legalis).

Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 28.02.2003 roku – Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2016 roku, poz. 2171), ust. 1: Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 2. Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Zgodnie z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.963, zwana dalej ustawą systemową) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa.

W ocenie Sądu Okręgowego stan faktyczny niniejszej sprawy pozwala na przyjęcie, że skarżąca E. K. jako członek zarządu spółki (...) (...)odpowiada za jej zobowiązania z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2010 roku do stycznia 2011 roku, w łącznej kwocie 56 316,25 zł. Ubezpieczona podnosiła w odwołaniu, iż decyzja pozwanego jest krzywdząca bowiem złożyła ona wniosek o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, postępowanie egzekucyjne było prowadzone nieprawidłowo bowiem wskazała ona składniki majątku z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić, a nadto podkreślała, że jej rola w spółce była wyłącznie formalna i nie była ona osobą decyzją w spółce. Pozwany natomiast podnosił, iż egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna, a wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony w ustawowym terminie.

W sprawie należało zasięgnąć opinii biegłego z dziedziny rachunkowości i wyceny przedsiębiorstw na okoliczność sytuacji majątkowej „S. (...), posiadanego przez nią majątku, czy zachodziły przesłanki do zgłoszenia wniosku o upadłość Spółki, a jeśli tak to czy został on zgłoszony we właściwym terminie. W związku z tym Sąd na podstawie art. 278 § 1 K.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłego P. W.. Biegły ten ustalił, że najstarsze, nieuregulowane zobowiązanie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pochodzą z roku 2003. Wówczas to spółka przestała regulować swoje zobowiązania wobec organu rentowego w sposób długotrwały i stały. Jednocześnie biegły podał, iż najstarsze zobowiązania publiczno – prawne spółki w stosunku do Urzędu Skarbowego pochodzą z marca 2006 roku (wymagalne od czerwca 2006 roku). Najstarsze cywilno – prawne zobowiązania spółki to wierzytelność Biura Studiów i (...) z siedzibą w W. w kwocie 7 714,61 zł (data wymagalności: 5 lipca 2004 roku). W dniu 6 lipca 2004 roku „S. (...)posiadała co najmniej dwóch wierzycieli, którzy mieli wobec spółki wymagalne zobowiązania, a wobec których spółka nie regulowała swoich zobowiązań. Tym samym w dniu 6 lipca 2004 roku spółka była niewypłacalna. Ustawowy 14 dniowy termin do złożenia wniosku przez członka zarządu o ogłoszenie upadłości spółki upłynął w dniu 20 lipca 2004 roku. Od dnia następnego tj. od 21 lipca 2004 roku skarżąca pozostawała w zwłoce w realizacji wymaganego prawem obowiązku złożenia wniosku o upadłość „S. (...)

Strony nie wniosły zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego (zobowiązania k. 172 i 173). Na rozprawie w dniu 19.05.2017 roku (k. 187) pełnomocnik skarżącej oświadczył jedynie, iż nie zgadza się z wnioskami z opinii biegłego. Dalszych wniosków dowodowych do sprawy nie złożył.

Opinii biegłego P. W. Sąd nadał przymiot wiarygodności. Opinia sporządzona została zgodnie ze zleceniem Sądu, a biegły w sposób jasny i szczegółowy wyjaśnił powody swoich twierdzeń. Sporządzona opinia jest logiczna i spójna. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1976 r. w sprawie IV CR 481/76 - OSNC 1977/5-6/102 „sąd nie może oprzeć swego przekonania o istnieniu lub braku okoliczności, których zbadanie wymaga wiadomości specjalnych, wyłącznie na podstawie konkluzji opinii biegłego, ale powinien sprawdzić poprawność poszczególnych elementów opinii, składających się na trafność jej wniosków końcowych.” Sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19.12.1990 r., I PR 148/90, Legalis). Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawiony pogląd i opierając się o niego uznał, że opinia wskazanego wyżej biegłego spełnia te kryteria. Wnioski końcowe opinii stanowiły bowiem integralną część z innymi poszczególnymi ich elementami. Analiza tych elementów wskazuje, zdaniem Sądu, na brak możliwości przyjęcia innego orzeczenia niż te, które wydał biegły. Sąd nie miał tym samym powodów by odmówić opinii przymiotu wiarygodności.

W celu ustalenia czy E. K. ponosi odpowiedzialność za zobowiązania składkowe „S. (...)sąd dopuścił dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i aktach organu rentowego, a także z zeznań odwołującej. Skarżąca podała, że miała wiedzę na temat złej sytuacji finansowej spółki oraz wiedzę o konieczności złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie. Podpisywała dokumenty księgowe, posiadała szczegółową wiedzę o dokonywanych przelewach w spółce. Mając na względzie, że skarżąca posiada wyższe wykształcenie ekonomiczne, sąd dał wiarę jej zeznaniom w tym zakresie. Wnioskodawczyni jest przekonana, że wniosek o ogłoszenie upadłości złożyła we właściwym terminie. Niemniej jednak samo tylko „przekonanie” strony o dokonaniu czynności w terminie, nie może prowadzić skarżącej do uwolnienia jej za zobowiązania spółki. Ubezpieczona wskazywała, że w spornym okresie spółka była w trakcie realizacji kontraktu algierskiego. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził jednak, że jeszcze przed podpisaniem tego kontraktu spółka była niewypłacalna, a jej zadłużenie wymagało złożenia przez zarząd wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu jej niewypłacalności (ustawowy termin do złożenia takiego wniosku upłynął w dniu 20 lipca 2004 roku, zaś „kontrakt algierski” zawarto w 2008 roku). Ostatecznie nie dość, że „kontrakt algierski” nie został zrealizowany do końca, to spowodował dalsze zadłużenie Spółki.

Wbrew stanowisku skarżącej, nie wskazała ona żadnego majątku, który pozwalałby na zaspokojenie znacznej części należności pozwanego. Mienie podmiotu odpowiedzialnego wskazywane przez członka zarządu spełnia wymogi z art. 116 § 1 pkt 2 ustawy - uwalniając tego członka zarządu od odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki - tylko wtedy, gdy jest to mienie konkretne i rzeczywiście istniejące, a nadto umożliwiające przeprowadzenie egzekucji zaległości podatkowych spółki „w znacznej części”, co oznacza, że musi mieć egzekwowalną wartość spełniającą przesłankę „znaczności” w porównaniu z wysokością zaległości podatkowych spółki (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 grudnia 2011 roku, I FSK 39/11 Lex 1134237). Ciężar wykazania przesłanek uwalniających skarżącą od odpowiedzialności za zaległości składkowe Spółki spoczywał na wnioskodawczyni, które temu zadaniu nie sprostowała. Wskazała wprawdzie na pewne składniki majątku, tj. wartości niematerialne, niemniej jednak te wartości nie podlegają egzekucji (art. 831 K.p.c.), a więc nie wskazała de facto żadnego majątku pozwalającego zaspokoić wierzytelności pozwanego.

Twierdzenie, iż skarżąca nie podejmowała żadnych decyzji w Spółce, a osobą decyzyjną był A. P., w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie zasługują na aprobatę sądu. Brak dowodów by A. P. lub ktokolwiek inny miał realny wpływ na czynności podejmowane przez ubezpieczoną. Brak też dowodów by ktokolwiek zmuszał wnioskodawczynię do objęcia funkcji członka zarządu spółki. Ubezpieczona sama złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości, miała dostęp do dokumentów finansowych spółki, podpisywała umowy w imieniu spółki, a zatem znała sytuację finansową spółki. Niemniej jednak nawet nieznajomość stanu finansów spółki nie zwalnia członka zarządu z odpowiedzialności za jej zobowiązania. Członek zarządu spółki nie może się powoływać na nieznajomość stanu jej finansów, jako przyczynę niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcia postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) (por. uchwała NSA z 10 sierpnia 2009 r., II FPS 3/09, Legalis). Członkowi zarządu powinien być znany na bieżąco stan finansów spółki, a co za tym idzie możliwość zaspokojenia długów (por. wyroki Sądu Najwyższego z 2.10.2008 roku, I UK 39/08, Legalis i z 24.09.2008 roku, II CSK 142/08, Legalis). Właściwym czasem dla zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest termin 2 tygodni od dnia, gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań lub (w przypadku dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej), gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku (por. wyrok NSA z 6 lipca 2006 r., sygn. akt I FSK 1115/05, M. Podat. 2007/5/47). Jeżeli członek zarządu nie wykona tego obowiązku, aby uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, powinien wykazać, że pomimo zachowania należytej staranności, obiektywnie zaistniały przyczyny, które uniemożliwiły mu podjęcie działań zmierzających do wszczęcia postępowania upadłościowego lub układowego. Brak w sprawie jakichkolwiek dowodów na wystąpienie przyczyn, które uniemożliwiłyby ubezpieczonej podjęcie działań zmierzających do zgłoszenia wniosku o upadłość we właściwym terminie. W tym miejscu podkreślić należy, iż od członków zarządu spółki kapitałowej wymagany jest profesjonalizm, a także podwyższona staranność. Winni oni stale kontrolować sytuację w spółce przynajmniej na tyle, aby orientować się, czy jest ona wypłacalna i czy nie zachodzą przesłanki skutkujące obowiązkiem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, bądź wszczęcie postępowania układowego. Jeżeli dana osoba pełni tę funkcję, mimo, że nie jest w stanie takiej kontroli sprawować, bierze na siebie ryzyko związane ze skutkami ewentualnej niewypłacalności tego podmiotu. Przepisy ordynacji podatkowej wiążą odpowiedzialność członków zarządu z okresem pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu bez względu na zakres obowiązków, dziedziny funkcjonowania firmy, jakie im formalnie powierzono i jakie faktycznie nadzorowali. Nawet jeżeli skarżąca, jak twierdzi, pełniła funkcję członka zarządu, lecz rzeczywiście to A. P. podejmował wszystkie finansowe decyzje w spółce, to w żaden sposób nie wpływa to na zakres jej odpowiedzialności za zaległości podatkowe Spółki. Zauważyć należy, iż powołanie danej osoby w skład zarządu spółki, zwłaszcza jednoosobowego zarządu, ma na celu kierowanie przez tą osobą działaniami tej osoby prawnej. Nadto pełnienie funkcji członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest dobrowolne, wymaga zgody osoby powołanej na to stanowisko, a członek zarządu może zrezygnować w każdym czasie ze swojej funkcji. Wnioskodawczyni, mimo wiedzy na temat rosnącego zadłużenia spółka, nie wystąpiła we właściwym czasie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, choć bezsprzecznie było to jej obowiązkiem. To zaś skutkuje uznaniem, że zaniechanie złożenia w ustawowych czasie wniosku o upadłość, względnie postępowanie układowe, miało charakter działania zawinionego. Profesjonalizm wymagany od członków zarządu spółki kapitałowej, a także wynikająca z niego podwyższona staranność (art. 355 § 2 K.p.c.), pozwala na przyjęcie, iż każdy członek zarządu obowiązany jest kontrolować sytuację w spółce przynajmniej z taką uwagą, która pozwala na zorientowanie się, że jest ona niewypłacalna i że należy wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.

Uwolnienie się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki sprowadza się do wykazania należytej staranności w działaniu zmierzającym do wszczęcia postępowania upadłościowego w celu ochrony wierzycieli. Wymagany jest odpowiedni poziom wiedzy i profesjonalizmu ze strony członka zarządu spółki kapitałowej, a w konsekwencji wynikająca z nich podwyższona staranność co oznacza, że każdy członek zarządu obowiązany jest kontrolować sytuację w spółce przynajmniej z taką uwagą, która pozwala na zorientowanie się, iż jest ona niewypłacalna i że należy wystąpić z wnioskiem ogłoszenie upadłości. Wewnętrzny podział czynności w zarządzie spółki prowadzący de facto do całkowitego wyłączenia obowiązków w tym zakresie nie może zwolnić członka zarządu z jego ustawowych obowiązków wynikających z pełnienia funkcji w tym organie, ani od odpowiedzialności za ich niedopełnienie. Przesłanka braku winy członka zarządu spółki prawa handlowego powinna być oceniania według kryteriów prawa handlowego, czyli według miary podwyższonej staranności oczekiwanej od osoby pełniącej funkcję organu osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą, miary tej staranności uwzględniającej pewne (podwyższone) ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem tej działalności (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dn. 14.09.2016 roku, I SA/Kr 757/16). Co więcej, członek zarządu spółki kapitałowej nie może uchylić się od odpowiedzialności za zaległości podatkowe tej spółki powołując się na okoliczność, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości jest niezawinione, gdy przesłanki upadłościowe zaistniały jeszcze przed objęciem przez niego funkcji członka zarządu (por. wyrok NSA z dn. 13.03.2015 roku, II FSK 288/13).

Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością winien wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zarówno w sytuacji, gdy nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań, jak i wówczas gdy zobowiązania przekroczą wartość jej majątku, w zależności od tego która z tych sytuacji wystąpi pierwsza. Wystąpienie którejkolwiek z tych przesłanek stanowi "właściwy czas" o którym stanowi art. 116 § 1 pkt 1 lit. a) Ordynacji podatkowej. Celem postępowania upadłościowego jest ochrona praw wierzycieli, w tym Skarbu Państwa jako wierzyciela podatkowego. Aby ów cel mógł być zrealizowany przy ustaleniu czasu właściwego do zgłoszenia wniosku o ogłoszenia upadłości, nie może być brane pod uwagę subiektywne przekonanie członka zarządu, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, iż pomimo zaprzestania od kilku lat regulowania zaległości wobec wierzycieli, spółka czyniła starania (np. zawierając „kontrakt algierski”), które być może poprawią kondycję finansową spółki (por. wyrok WSA w Łodzi z dn. 15.12.2014 roku, I SA/Łd 240/14). Prowadząc działalność gospodarczą, jak i podejmując działania mające na celu ratowanie spółki, organ zarządczy podejmuje działania należące do kategorii tzw. ryzyka gospodarczego, a zatem powinien liczyć się, z koniecznością ogłoszenia upadłości spółki w sytuacji, gdy podejmowane działania nie przyniosą zamierzonego rezultatu lub poniesieniem odpowiedzialności za nagromadzone długi. Nie stanowi zatem przesłanki egzoneracyjnej z art. 116 § 1 pkt 1 ustawy np. przygotowanie programu naprawczego, w tym pozyskanie pozyskania inwestora strategicznego, który nie został zrealizowany w szczególności, gdy spółka nie dysponuje żadnymi środkami, które w rzeczywistości przyczyniłyby się do naprawy jej finansów (por. wyrok SN z dn. 8.07.2015 roku, II UK 6/15).

Zgodnie z ogólną zasadą dowodową (art. 6 K.c.) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguły dowodzenia w procesie cywilnym zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje również zastosowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania od decyzji organów rentowych. Art. 233 K.p.c. stanowi, że strony zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Organ rentowy wykazał okoliczność pełnienia przez E. K. obowiązków członka zarządu spółki w okresie powstania zobowiązania składkowego. Nie była to z resztą okoliczność sporna w sprawie. Nadto, pozwany wykazał bezskuteczność egzekucji przeciwko Spółce. Ubezpieczona tymczasem nie wykazała żadnych okoliczności uwalniających ją od odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec pozwanego organu, tj. nie wykazała, iż we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub że zostało wszczęte postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jej winy.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia jest okoliczność cofnięcia wniosku o upadłość przez J. W.. Nie wpływa to bowiem w żaden sposób na ocenę daty, w której wniosek o upadłość winien zostać złożony.

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy i aktach organu rentowego, których wiarygodności strony nie kwestionowały, a także na opinii biegłego i zeznaniach ubezpieczonej, którym to nadał przymiot wiarygodności w zakresie wyżej wskazanym.

Skoro wnioskodawczyni nie wykazała przesłanek umożliwiających uwzględnienie jej żądania wyrażonego w odwołaniu od spornej decyzji, odwołanie to podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.p.c.

Na podstawie art. 98 K.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych sąd zasądził od odwołującej na rzecz pozwanego kwotę 5 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Tomasz Korzeń