Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2017 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant­ ­- sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2017 roku w Lublinie

sprawy E. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania E. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 27 stycznia 2017 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala E. Z. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2017 roku.

Sygn. akt VIII U 548/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 stycznia 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił E. Z. prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu podano, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawczyni nie udowodniła co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (decyzja – k. 58 akta emerytalne).

W odwołaniu od tej decyzji E. Z. wnosiła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej prawa do emerytury. W uzasadnieniu skarżąca wskazała, iż wykonywała pracę w warunkach szczególnych w okresie od dnia 1 września 1978 roku do dnia 30 września 1993 roku (odwołanie – k. 2 – 3 akta sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 4 - 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

E. N. urodzona w dniu (...), złożyła wniosek o emeryturę w dniu 19 stycznia 2017 roku, w którego treści wskazała, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (k. 49 - 52 a.e.).

Organ rentowy ustalił wnioskodawczyni na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 23 lat i 4 miesięcy będących w całości okresami składkowymi. Zakład nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu od 1 września 1978 roku do 30 września 1993 roku z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W., ponieważ w przedłożonym do organu rentowego świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 23 stycznia 1996 roku nie określono charakteru wykonywanej pracy ściśle wg. wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz stanowisko pracy nie odpowiadało ściśle stanowisku wymienionemu w wykazie A, dział V, pozycja 19, pkt l zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 toku (decyzja – k. 58 a.e., karta przebiegu zatrudnienia – k. 57 a.e.).

E. Z. w okresie od 1 września 1975 roku do 31 sierpnia 1978 roku odbywała praktyczną naukę zawodu w L. Hucie (...) w L. – Huta (...), po ukończeniu której od dnia 1 września 1978 roku została zatrudniona w w/w wymienionym zakładzie pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku zdobnik szkła (świadectwa pracy z 24 stycznia 2000 roku oraz z 15 maja 2000 roku w aktach osobowych – koperta karta 20 a.s., zeznania wnioskodawczyni – k. 12 v. a.s. oraz 30 a.s.).

W Hucie (...) wykonywane były wyroby ze szkła gospodarczego oraz kryształy. Ubezpieczona pracowała w szlifierni, gdzie przy pomocy szlifierek wykonywała wzory na szkle gospodarczym i kryształach. Praca ta polegała na tym, że na tarczach zamontowanych na wrzecionach, ubezpieczona nanosiła wzory na wyrobach szklanych i kryształowych. Następnie dany wyrób należało wypolerować co wykonywane było przy użyciu tarcz filcowych. Wnioskodawczyni jako zdobnik szkła pracowała do dnia 31 grudnia 1993 roku, zaś w omawianym okresie nie wykonywała żadnych innych czynności (zeznania wnioskodawczyni – k. 12 v. a.s. oraz 30 a.s., zeznania świadków: T. W. – k. 29 v. a.s. – 30 a.s. oraz H. D. – k. 30 a.s., świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 56 a.e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez wnioskodawczynię uznając je za jasne, pełne, logiczne, spójne z zeznaniami świadków oraz analizą dowodów w postaci dokumentów, w szczególności z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych skarżącego.

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla wnioskodawczyni. Byli oni jej współpracownikami w okresie zatrudnienia w w/w zakładzie pracy i mieli bezpośredni wgląd i styczność z wykonywanymi przez nią czynnościami.

Wskazani świadkowie dysponowali, niezbędnymi wiadomościami w zakresie charakteru czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię, jej obowiązków, warunków zatrudnienia i zasad organizacji pracy. Zeznania świadków są logiczne i spójne, korelują ze sobą i z zeznaniami skarżącej. Nie ma podstaw, by kwestionować ich zeznania i zarzucać im nieprawdę czy stronniczość. Drobne rozbieżności, co do niektórych szczegółów sprawy wynikają z naturalnych ułomności pamięci ludzkiej zważywszy, że świadkowie zeznają na okoliczności zdarzeń życia codziennego niemających charakteru wyjątkowego i z tego powodu trudniejszych do zapamiętania. W związku z powyższym Sąd obdarzył w całości wiarą zeznania zeznających w sprawie świadków.

W świetle powyższych ustaleń należało stwierdzić, że również zeznania skarżącej złożone w trybie art. 299 k.p.c., w powyższym zakresie zasługują na uwzględnienie.

Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych. Były one przechowywane przez uprawniony podmiot, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia. Na podstawie tych dokumentów w powiązaniu z zeznaniami wnioskodawczyni i świadków, możliwe było ustalenie okresów pracy i zakresu obowiązków skarżącego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie E. Z. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 887), zwanej dalej ustawą FUS, kobietom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęły okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, póz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Według przepisu § 3 cytowanego rozporządzenia okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury E. Z. musiała spełnić łącznie następujące przesłanki:

1)  osiągnąć obniżony do 55 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień i stycznia 1999 r. udowodnić:

a)  co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

b)  staż pracy w wymiarze co najmniej 20 lat.

Bezspornym jest, że skarżąca w dniu wydania zaskarżonej decyzji ukończyła wymagane 55 lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 20-letnim stażem pracy oraz że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym w niniejszej sprawie była możliwość zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych, pracy wykonywanej przez wnioskodawczynię w L. Hucie (...) w L. – Huta (...) w okresie od 1 września 1978 roku do 31 grudnia 1993 roku.

Dokonując oceny, czy pracę wnioskodawczyni można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy wskazać, że E. Z. występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia złożyła świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, które organ rentowy zakwestionował z przyczyn formalnych.

W ocenie Sądu taka sytuacja nie może dyskwalifikować możliwości ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć, bowiem na uwadze, że nawet brak stosownej dokumentacji nie oznacza sam w sobie, że pracownik nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. Obowiązek sporządzenia odpowiadającego wymogom świadectwa obciąża pracodawcę, w związku, z czym wyciąganie jakichkolwiek negatywnych konsekwencji z nieścisłości w nim zawartych wobec pracownika byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Należy mieć na uwadze fakt, iż w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed ZUS, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalono – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c, który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. H UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza. W konsekwencji ustalenie przez Sąd w toku postępowania odwoławczego, że dana praca była wykonywana w szczególnych warunkach jest wystarczającą podstawą do uznania wykonywanej pracy za pracę tego rodzaju.

Wobec ustaleń poczynionych w niniejszym postępowaniu, stwierdzić należy, iż E. Z. wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych będąc zatrudniona w L. Hucie (...) w L. – Huta (...) w okresie od 1 września 1978 roku do 31 grudnia 1993 roku.

Czynności wykonywane przez wnioskodawczynię w powyższym okresie opisane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w wykazie A, dziale V, poz. 19 tj. „prace przy produkcji wyrobów ze szkła kryształowego”, dziale XIII poz. 10 „szlifowanie szkła”, poz. 11 „polerowanie szkła” oraz poz. 12. „maszynowe i ręczne zdobienie szkła”. Ponadto czynności wykonywane przez wnioskodawczynię opisane zostały również pomocniczo w zarządzeniu nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego w dziale V poz. 19 pkt. 1 i 2 tj. „zdobnik szkła – kugler” i „szlifierz szkła” oraz w dziale XIII poz. 10 pkt 1 „szlifierz szkła”, poz. 11 pkt 1 „szlifierz-polerowacz szkła” oraz poz. 12 pkt 1 „zdobnik szkła”.

W odniesieniu do określenia stanowiska pracy wnioskodawczyni w okresie zaliczonym do stażu pracy w warunkach szczególnych podkreślić należy, że Sąd Okręgowy w pełni aprobuje stanowisko Sądu Najwyższego, które nakazuje przy ustalaniu, czy praca wykonywana była w warunkach szczególnych, kierować się przede wszystkim rzeczywistym zakresem obowiązków, a nie nazwą stanowiska pracy (por. wyrok z dnia 19 maja 2011 r., sygn. III UK 174/10, wyrok z dnia 9 marca 2010 r., sygn. I UK 324/09; wyrok z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. I UK 393/10). Nie ma zatem znaczenia fakt, że wnioskodawczyni formalnie miała powierzone stanowisko pracy, które nie zostało wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do odpowiedniego aktu resortowego skoro ustalono, że faktycznie świadczyła ona pracę zaliczaną do wykonywanych w szczególnych warunkach na podstawie przepisów cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów.

Uznając wyżej wskazany okres jako okres pracy w warunkach szczególnych stwierdzić należy, że przekracza on ustawowo wymagany próg pracy w tychże warunkach wynoszący 15 lat i wynosi on 15 lat i 4 miesiące.

W związku z powyższym należy uznać, iż E. Z. spełniła wszystkie przesłanki niezbędne do ustalenia jej prawa do emerytury na podstawie omówionych przepisów. Prawo do świadczenia zostało ustalone od dnia 1 stycznia 2017 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca w którym złożony został wniosek o emeryturę.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.