Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2017 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Mirosława Dykier – Ginter

Protokolant pracownik biurowy Marta Bzowska

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2017 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko M. F.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego M. F. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 4.090,60 zł (cztery tysiące dziewięćdziesiąt złotych sześćdziesiąt groszy),

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo,

3.  zasądza od pozwanego M. F. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 1.290 zł (tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu,

4.  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IC 74/17 upr

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. – w chwili wniesienia pozwu występujący jako (...) sp. z o.o. spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W. - wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew przeciwko M. F. o zapłatę kwoty 4 174,60 zł oraz o zasądzenie kosztów procesu – do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na dochodzoną należność składały się kwota 3.650 zł z tytułu kapitału pożyczki, kwota 410,09 zł z tytułu prowizji, kwota 29,70 zł z tytułu odsetek od należności głównej pożyczki za okres do 31 grudnia 2015 roku w wysokości czterokrotności stopy lombardowej oraz kwota 84,00 zł z tytułu opłat manipulacyjnych za czynności windykacyjne. Żądania nie obejmowała zasądzenie dalszych odsetek.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dochodzona wierzytelność wynika z umowy pożyczki pieniężnej zawartej przez pozwanego w dniu 04 maja 2015 roku w formie elektronicznej z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Pozwany zobowiązał się do zwrotu pożyczki w uzgodnionym terminie, to jest do dnia 28 grudnia 2015 roku. Wobec braku zwrotu pożyczki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. podjął próby kontaktu z pozwanym w formie telefonicznej i listownej, jednakże bezskutecznie. Powód wywodził, żę zgodnie z umową pożyczki pozwany zobowiązał się zwrócić pożyczkodawcy kwotę pożyczki wraz z należnościami ubocznymi za jej udzielenie oraz do zapłaty odsetek umownych za opóźnienie w przypadku zwłoki w spłacie pożyczki i koszty podjętych czynności windykacyjnych. Po bezskutecznej windykacji pożyczkodawca w dniu 30 maja 2016 roku, działając jako wspólnik spółki (...) sp. z o.o. spółka jawna, wniósł wkład w postaci pakietu wierzytelności przysługujących pożyczkodawcy z tytułu zawartych umów pożyczek w zakresie kapitału i odsetek od kapitału oraz opłat z tytułu wykonanych czynności windykacyjnych, a także odsetek od tych opłat. W tym samym dniu zawarta została również umowa sprzedaży pomiędzy (...) sp. z o.o. spółka jawna a pożyczkodawcą, której przedmiotem była sprzedaż pakietu wierzytelności przysługujących pożyczkodawcy z tytułu prowizji za udzielenie pożyczek oraz odsetki od tych należności. W dniu 9 czerwca 2016 roku spółka (...) sp. z o.o. spółka jawna dokonała cesji tych wierzytelności na rzecz powoda. Przedmiotem wszystkich tych czynności były również wierzytelności wobec pozwanego związane z zawartą z pierwotnym wierzycielem umową pożyczki .

Wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 25 stycznia 2017 roku wydanym w sprawie VI Nc-e (...) przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

W pismach procesowych z dnia 22 lutego 2017 roku powód min. poinformował, iż w dniu 29 listopada 2016 roku doszło do przekształcenia powodowej spółki w trybie art. 533 k.s.h. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i po przekształceniu nazwa powoda obecnie to (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a nadto opisał sposób zawarcia umowy pożyczki i jej warunki, wyjaśnił sposób zarejestrowania i nadawania numeru umowy z pozwanym, określił wysokość i termin wypłaconych kwot w związku z zawarciem umowy oraz termin wtmagalnośći.

Pozwany M. F., pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, nie stawił się na rozprawie wyznaczonej na dzień 11 maja 2017 roku, nie złożył w niniejszej sprawie żadnych wyjaśnień ani nie żądał przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. F. w dniu 12 kwietnia 2013 roku zarejestrował się na portalu www.vivus.pl oraz wyraził zgodę na zawarcie umowy pożyczki dokonując przelewu kwoty 0,10 zł na rachunek bankowy pożyczkodawcy .

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i doręczonych pozwanemu pism nadto dowód: wyciąg z rachunku bankowego z dnia 12/04/2013r. k. 21)

Na podstawie zawartej umowy pożyczki nr (...) w dniu 04 maja 2015 roku M. F. od pożyczkodawcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nr otrzymał kwotę 550,00 zł na okres 30 dni, przy czym pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić należność w wysokości 605,00 zł w związku z ustaloną prowizją. Następnie na podstawie złożonych wniosków w ramach zawartej umowy pożyczki pozwany otrzymał: w dniu 11 maja 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł, w dniu 16 maja 2015 roku dodatkowo kwotę 150,00 zł, w dniu 18 maja 2015 roku dodatkowo kwotę 150,00 zł, w dniu 20 maja 2015 roku dodatkowo kwotę 200,00 zł, w dniu 28 maja 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł, w dniu 03 czerwca 2015 roku dodatkowo kwotę 350,00 zł, w dniu 02 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 200,00 zł, w dniu 05 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 150,00 zł, w dniu 07 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł, w dniu 20 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 150,00 zł, w dniu 27 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 600,00 zł, w dniu 28 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 150,00 zł, w dniu 30 lipca 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł, w dniu 03 sierpnia 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł, w dniu 04 sierpnia 2015 roku dodatkowo kwotę 400,00 zł oraz w dniu 09 sierpnia 2015 roku dodatkowo kwotę 100,00 zł. Pożyczkobiorca ostatecznie otrzymał pożyczkę w łącznej wysokości 3 650,00 zł, przy czym zobowiązał się zwrócić kwotę 4 063,40 zł w związku z narastająco ustalaną prowizją w łącznej kwocie 410,90zł - w terminie do dnia 28 grudnia 2015 roku. W razie opóźnienie pozwany zobowiązał się również do zapłaty odsetek umownych za opóźnienie.

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i doręczonych pozwanemu pism, nadto dowód: warunki umowy pożyczki z dnia 04/05/2015r. k. 57, wyciąg z rachunku bankowego k. 28, warunki umowy pożyczki z dnia 11/05/2015r. k. 44, wyciąg z rachunku bankowego k. 30, warunki umowy pożyczki z dnia 16/05/2015r. k. 45, wyciąg z rachunku bankowego k. 36, warunki umowy pożyczki z dnia 18/05/2015r. k. 46, wyciąg z rachunku bankowego k. 37, warunki umowy pożyczki z dnia 20/05/2015r. k. 47, wyciąg z rachunku bankowego k. 24, warunki umowy pożyczki z dnia 28/05/2015r. k. 48, wyciąg z rachunku bankowego k. 31, warunki umowy pożyczki z dnia 03/06/2015r. k. 41, wyciąg z rachunku bankowego k. 26, warunki umowy pożyczki z dnia 02/07/2015r. k. 42, wyciąg z rachunku bankowego k. 25, warunki umowy pożyczki z dnia 05/07/2015r. k. 43, wyciąg z rachunku bankowego k. 38, warunki umowy pożyczki z dnia 07/07/2015r. k. 49, wyciąg z rachunku bankowego k. 32, warunki umowy pożyczki z dnia 20/07/2015r. k. 50, wyciąg z rachunku bankowego k. 39, warunki umowy pożyczki z dnia 27/07/2015r. k. 51, wyciąg z rachunku bankowego k. 29, warunki umowy pożyczki z dnia 28/07/2015r. k. 52, wyciąg z rachunku bankowego k. 40, warunki umowy pożyczki z dnia 30/07/2015r. k. 53, wyciąg z rachunku bankowego k. 33, warunki umowy pożyczki z dnia 03/08/2015r. k. 54, wyciąg z rachunku bankowego k. 34, warunki umowy pożyczki z dnia 04/08/2015r. k. 55, wyciąg z rachunku bankowego k. 27, warunki umowy pożyczki z dnia 09/08/2015r. k. 56, wyciąg z rachunku bankowego k. 35)

W treść umowy pożyczki zawieranych przez pożyczkodawcę z pożyczkobiorcami – w tym w treści umowy zawartej z pozwanym - przewidziano wysokość opłat związanych z podejmowanymi czynnościami windykacyjnymi w następującej wysokości: 5,00 zł za monit telefoniczny, 2,00 zł za monit sms, 15,00 zł za monit listowny wysłany drogą pocztową po upływie 15, 31 i 61 dni od upływu terminu spłaty niezapłaconej raty pożyczki.

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i doręczonych pozwanemu pism, nadto formularz umowy pożyczki k. 22-23)

Pozwany nie spłacił zaciągniętego zobowiązania.

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i doręczonych pozwanemu pism)

W dniu 30 maja 2016 roku - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., działając jako wspólnik spółki (...) sp. z o.o. spółka jawna, wniósł wkład niepieniężny w postaci pakietu wierzytelności przysługujących pożyczkodawcy z tytułu zawartych umów pożyczek w zakresie kapitału niespłaconej kwoty pożyczki, opłaty za czynności windykacyjne i odsetek od tych należności od daty wymagalności. W tym samym dniu została zawarta również umowa sprzedaży pomiędzy (...) sp. z o.o. spółka jawna a pożyczkodawcą, której przedmiotem była sprzedaż pakietu wierzytelności przysługujących pożyczkodawcy w zakresie prowizji od udzielonych pożyczek i odsetek od tych należności. Przedmiotem obu tych czynności były min. należności wynikające z umowy pożyczki zawartej z pozwanym.

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i pismach procesowych doręczonych pozwanemu, nadto dowód: umowa spółki jawnej z dnia 25/05/2016r. k. 58, protokół z posiedzenia wspólników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna z dnia 30/05/2016r. k. 59-63, umowa sprzedaży z dnia 30/05/2016r. k. 66-68, załącznik do umowy sprzedaży z dnia 30/05/2016r. k. 64-65, załącznik nr 1 do umowy spółki k. 69-40)

W dniu 9 czerwca 2016 roku spółka (...) sp. z o.o. spółka jawna z siedzibą w W. dokonała na rzecz (...) sp. z o.o. spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w W. cesji wierzytelności z tytułu pożyczek w zakresie nabytych poprzednio wierzytelności, przy czym w wyniku tej umowy na nabywcę przeszła również wierzytelność przysługująca przeciwko pozwanemu.

((okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i pismach procesowych doręczonych pozwanemu: umowa cesji wierzytelności z dnia 09/06/2016r. k. 71-76, załącznik nr 4 do umowy cesji wierzytelności k. 77-78)

Powód sporządził powiadomienie pozwanego o cesji wierzytelności i wezwał go do zapłaty.

(okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie i pismach procesowych doręczonych pozwanemu, nadto dowód: powiadomienie dłużnika z dnia 10/06/2016 roku k. 82)

W dniu 29 listopada 2016 roku na mocy uchwały nr 1 wspólników spółki doszło do przekształcenia formy prawnej powoda w trybie art. 533 k.s.h. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i obecnie powód działa po nazwą (...) sp. z o.o. z siedzibą w W..

(dowód: Informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS k.10)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Zaznaczyć należy, iż na mocy art. 339 § 1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.

W niniejszej sprawie pozwany M. F. nie stawił się na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, jak również nie wypowiedział się co do twierdzeń podnoszonych przez powoda w uzasadnieniu pozwu oraz powołanych pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed wydaniem wyroku. Stosownie więc do treści art. 339 § 2 k.p.c., wydając wyrok zaoczny przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W toku niniejszego procesu pozwany nie podjął obrony. Zostały więc spełnione przesłanki do wydania wyroku zaocznego.

Przepis art. 339 § 2 k.p.c. ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczących okoliczności faktycznych w wypadku bezczynności pozwanego, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Domniemanie to dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe. Ten wyjątkowy przepis nie może być wykładany rozszerzająco (uzasadnienie wyr. SN z 18.2.1972 r., III CRN 539/71, Legalis). Zatem sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądań pozwu, w zakresie tym bowiem nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 k.p.c, negatywny zaś wynik takich rozważań powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo ( porównaj wyroki Sądu Najwyższego z dnia : 7.6.1972 r. III CRN 30/72, 31.3.1999 r., I CKU 176/97, 6.6.1997 r., I CKU 87/97, 15.3.1996 r., I CRN 26/96, 15.9.1967 r., III CRN 175/67).

Treść przepisu art. art. 339 § 2 k.p.c. wskazuję, iż domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda nie obowiązuje, jeżeli budzą one uzasadnione wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Z brzmienia przepisu wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Te uzasadnione wątpliwości mogą powstać, np. gdy podane w pozwie okoliczności stają w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi ( art. 228 § 1 k.p.c.) lub faktami znanymi sądowi urzędowo ( art. 228 § 2 k.p.c.) Uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. (porównaj komentarz do art. 339 k.p.c. pod redakcją Zieliński - system Legalis)

W przypadku, gdy sąd poweźmie wątpliwości co do zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, nie może wydać wyroku zaocznego, opierając się tylko na twierdzeniach powoda o okolicznościach faktycznych. Należy przeprowadzić postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia powstałych wątpliwości co do faktów bądź ustalenia, czy powód zmierza do obejścia prawa ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972r. III CRN 30/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1973r. III CRN 59/73, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999r. I CKU 176/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1996r. I CRN 26/96).

W ocenie sądu w niniejszej sprawie zawarte w pozwie i pozostałych pismach procesowych twierdzenia powoda co do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki, wypłaty pozwanemu pożyczki w łącznej kwocie 3 650,00 zł, naliczenie prowizji od udzielonej pożyczki w wysokości 410,90 zł oraz odsetek w wysokości 29,70 zł w związku z opóźnieni w spłacie należności naliczanych do dnia 31 grudnia 2015 roku nie budziły żadnych wątpliwości. Nie budzą równie wątpliwości wskazywane w pozwie oraz pozostałych pismach procesowych okoliczności związane z przejściem uprawnień dotyczących tych należności i ostatecznie ich nabycia przez powoda. W zakresie tych okoliczności powód w pozwie oraz pozostałych pismach procesowych zawarł szczegółowy opis stanu fatycznego , nadto dołączył potwierdzające te okoliczności poświadczone za zgodność przez działającego w sprawie pełnomocnika zawodowego odpisy dokumentów względnie wydruki z systemu stanowiące formę dowodów wskazanych w art. 308 k.p.c.

Wątpliwość Sądu wzbudziło natomiast dochodzone roszczenie w zakresie obciążenia pozwanego kosztami windykacyjnymi w kwocie 84,00 zł. i w tym zakresie konieczne stało się przeprowadzenie postępowania dowodowego oraz ocena zasadności roszczenie wywodzonego w oparciu o wskazywany stan faktyczny sprawy.

Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z ogólnym ciężarem dowodowym to strona powodowa powinna udowodnić, że określona wierzytelność jej przysługuj - jako wierzyciel dochodzący zaspokojenia wierzytelności, powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanego, jak i jego wysokość. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, a po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzeczniczą obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest – czy też nie jest – dostateczny do jej rozstrzygnięcia ( art. 316 § 1 in principio k.p.c. ). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznany spór jest ich sprawą, a nie sądu.

Nie ulega wątpliwości, że strony postępowania łączyła umowa pożyczki. Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Jak wskazywał powód zgodnie z postanowieniami umowy łączącej strony, pozwany zobowiązał się zwrócić pożyczkodawcy – oprócz kwoty pożyczki i prowizji za jej udzielenie do dnia 28 grudnia 2015 roku oraz odsetek umownych w przypadku opóźnienia spłaty - również koszty z tytułu podjętych czynności windykacyjnych. Powód wywodził, iż pożyczkobiorca zgodnie z treścią umowy mógł zostać obciążony przez pożyczkodawcę kosztami monitów w następującej wysokości: 5,00 zł za monit telefoniczny, 2,00 zł za monit sms, 15,00 zł za monit listowny wysłany drogą pocztową po upływie 15, 31 i 61 dni od upływu terminu spłaty niezapłaconej raty pożyczki. Strona powodowa z tytułu opłat windykacyjnych domagała się kwoty 84,00 zł. W treści pozwu powód wskazał bowiem iż wobec braku spłaty pożyczki, pożyczkodawca próbował się kontaktować z pozwanym listownie, jak również telefonicznie, a nadto, że pożyczkodawca wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty. Powód nie dookreślił jednak co dokładnie składało się na kwotę 84,00 zł, a do pozwu dołączone zostały jedynie wydruki wezwań do zapłaty wystawione w dniach: 13 stycznia 2016 roku, 12 lutego 2016 roku i 27 lutego 2016 roku bez dowodów ich doręczeń.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż pierwotny wierzyciel (...) sp. z o.o. jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Dlatego też należało ustalić, czy postanowienia umowy zawartej z pozwanym były dla ich stron wiążące. Sąd bowiem może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta może zostać dokonana in concreto w toczącym się między przedsiębiorcą, a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia umowy. Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez przedsiębiorcę ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2007 roku, VI Ca 228/07).

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Postanowienie umowy może zatem zostać uznane za niedozwolone po łącznym spełnieniu wskazanych wyżej przesłanek. Kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. pod pojęciem konsumenta wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanego.

W niniejszej sprawie zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanego.

Obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Postanowienie umowne określane jako abuzywne – jak już wyżej wskazano – nie może dotyczyć sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. Zdaniem Sądu, dodatkowe koszty pożyczki obejmujące koszty windykacyjne zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłaty te zostały ustalone w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powoda opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta.

Nawet jeśli przyjąć, że zapisy umowy pożyczki przewidujące obowiązek ponoszenia dodatkowych opłat nie stanowią niedozwolonych klauzul umownych, to są one sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Co prawda wysokość kosztów windykacyjnych została ustalona umową pożyczki, a pozwany, składając podpis pod umową, zgodził się na ich ponoszenie, to jednak swoboda umów nie jest całkowicie dowolna i podlega pewnym ograniczeniom. Zgodnie z art. 353 ¹ k.p.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Nawiązując do treści przedmiotowej umowy pożyczki należy wskazać, iż w § 10 pkt 3 określono uprawnienie pożyczkodawcy do obciążenia pożyczkobiorcy kosztami działań upominawczych i windykacyjnych w przypadku zaległości w spłacie. Zastrzeżone koszty obejmują: koszty monitu telefonicznego w wysokości 5 zł za każdy monit, koszty wysłania sms w wysokości 2 zł za każdy sms, oraz koszty przygotowania i wysyłki wezwania do zapłaty w postaci listu poleconego w wysokości 15 zł za każdy list, przy czym wezwanie do zapłaty w postaci monitu listownego, wysłanego drogą pocztową mogło nastąpić kolejno po upływie 15, 30 i 60 dni od upływu terminu spłaty pożyczki (porównaj formularz k. 22-23). Zdaniem sądu, koszty te nie przystają w żaden sposób do obowiązujących powszechnie w obrocie gospodarczym kosztów wspomnianych czynności. Są to koszty nadmierne, nie mają racjonalnego uzasadnienia i ekonomicznego powiązania z faktycznie poniesionymi wydatkami. Pierwotny wierzyciel narzucił pozwanemu zawyżony taryfikator opłat, kierując się wyłącznie własnym partykularnym interesem. Opłaty te stanowiły nie tylko niczym nieuzasadnioną dolegliwość dla konsumenta, ale przede wszystkim zostały pomyślane jako źródło dodatkowego zarobkowania dla pożyczkodawcy.

Taka ocena postanowień umownych czyni nieuzasadnionymi dochodzenie przez powoda koszty windykacyjne w wysokości wskazanej w pozwie z powołaniem na treść zawartej umowy. Ewentualne koszty związane z windykacją mogłyby stanowić podstawę do dochodzenie roszczeń, gdyby powód wykazał faktyczną wysokość ponowionych przez pożyczkodawcę kosztów z tego tytułu.

Tymczasem w niniejszej sprawie powód w sposób ogólny wywodził, że w treści umowy pożyczki zastrzeżona została możliwość naliczania kosztów windykacji. Wskazywał również, iż pożyczkodawca próbował się skontaktować z pozwanym telefonicznie i listownie i w związku z tym pozwany mógł zostać obciążony kosztami tych czynności. Jako podstawę roszczenie wskazywał wyłącznie treść umowy, która przewidywała wysokość kosztów windykacyjnych zwianych z poszczególnymi czynnościami, nie wskazując jakie i ile faktycznych czynności windykacyjnych połączonych z konkretnymi kosztami wykonał wobec pozwanego pożyczkodawca Nie próbował nawet wskazać ani tym bardziej wykazać jakie pożyczkodawca poniósł faktyczne koszty windykacji. Oprócz dołączenia do pozwu wydruków trzech wezwań do zapłaty, powód nie przedłożył żadnego środka dowodowego, z którego wynikałby fakt poniesienia kosztów. Przede wszystkim powód nie wykazał, aby przedmiotowe wezwania do zapłaty zostały do pozwanego nadane, jaki był faktyczny koszt tychże czynności. Zauważyć należy, iż nawet przy uwzględnieniu wysokości kosztów pisemnych monitów przewidzianych w treści umowy - łącznie 45 zł – powód nie wskazał jakie inne konkretne czynności spowodowały pozostałe koszty – w sumie 39 zł.

Tak więc strona powodowa, domagając się zasądzenia od pozwanego kosztów windykacyjnych w łącznej kwocie 84,00 zł, w żaden sposób nie wykazała, że owe koszty faktycznie pożyczkodawca poniósł, co rodziłoby roszczenie zwrotne względem pozwanego. W tym zakresie powód nie sprostał więc wynikającemu z art. 6 k.c. oraz art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c. ciężarowi udowodnienia faktu, z którego wywodzi skutki prawne. I z tej przyczyny brak jest więc podstaw do uwzględnienia powództwa w zakresie kosztów windykacyjnych w jakiejkolwiek części.

Wobec powyższego sąd oddalił powództwo w zakresie zapłaty kwoty 84,00 zł.

W pozostałej części tj. w zakresie wypłaconej pozwanemu kwoty pożyczki w wysokości 3 650,00 zł oraz należnej stronie powodowej prowizji w wysokości 410,90 zł i skapitalizowanych odsetek w wysokości 29,70 zł, żądanie okazało się zasadne.

W ocenie sądu zasadnym było zatem zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej łączne kwoty 4 090,60 zł, i oddalenie powództwa w zakresie kwoty kosztów windykacyjnych w wysokości 84,00 zł.

O kosztach procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, wyrażoną w treści art. 100 k.p.c. Do kosztów poniesionych przez stronę powodową zaliczono: opłatę sądową od pozwu w wysokości 100,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1 200,00 zł – zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, łącznie kwotę 1 317,00 zł. Wobec faktu, iż powództwo zostało uwzględnione w części, pozwany został zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 1 290,00 zł – stosownie do wyniku sprawy.

W myśl art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. sąd z urzędu nadaje wyrokowi zaocznemu uwzględniającemu powództwo rygor natychmiastowej wykonalności.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, sąd nadał wydanemu wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.