Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 października 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu S. K. prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony udokumentował 27 lat, 6 miesięcy i 11 dni stażu ubezpieczeniowego. Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględniono żadnego okresu. Organ rentowy nie uwzględnił okresu od 17.09.1977r. do 31.12.1982r., od 1.01.1983r. do 10.12.1990r. ponieważ ubezpieczony nie przedłożył za te okresy prawidłowych świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach. Z tego względu nie było możliwe przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, który wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż dysponuje wymaganym 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. W okresie od 17.09.1977r. do 31.12.1982r. pracował (...)Przedsiębiorstwie (...)w S.gdzie zajmował się spawaniem łukiem elektrycznym pod nadzorem spawacza. W okresie od 1.01.1983r. do 10.12.1990r. pracował w (...), a od 1.01.1990r. do 28.02.1995r. w P.– G. (...)na stanowisku mistrza produkcji do jego obowiązków należało wówczas przydział oraz nadzór i kontrola robót spawalniczych konstrukcji stalowych.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wniósł ponadto o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków oraz dowodu z akt osobowych powoda.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód urodzony w dniu (...). roku, złożył w dniu 11 października 2012r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Bezspornym jest, iż udokumentował on staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 6 miesięcy i 11 dni.

Ze świadectwa pracy powoda z okresu zatrudnienia w (...)Przedsiębiorstwie (...)w B. (...)w S.wynika, że pracował on w tym Przedsiębiorstwie w okresie od 17.09.1977r. do 10.12.1990r. W okresie od 17.09.1977r. do 31.12.1982r. na stanowisku ślusarza, w okresie od 1.01.1983r. do 30.06.1989r. pracował jako mistrz produkcji, zaś od 1.07.1989r. do 10.12.1990r. – był zatrudniony jako starszy mistrz produkcji. W okresach od 11.06.1985 r. do 21.09.1985, od 1.10.1985 r. do 11.01.1986r. , od 28.10.1987r. do 1.02.1988r. i od 4.10.1990r. do 9.12.1990r. przebywał na urlopach bezpłatnych w trakcie których został oddelegowany do pracy w C. i. B.

Z zawartego w aktach ZUS świadectwa pracy z dnia 28 lutego 1995 r. wynika, iż od dnia 11.12.1990r. do 28.02.1995r. powód pracował w (...)w B.(późniejsza nazwa (...)w B.) na stanowisku mistrza produkcji i brygadzisty montażysty.

Z książeczki spawacza wynika, że uprawnienia spawacza elektrycznego powód uzyskał w dniu 15.05.1985r.

Dowód: akta osobowe (k. 17 akt)

świadectwo pracy z dnia 28.02.1995 r. (k. 9 akt ZUS)

książeczka spawacza (k.21 akt)

Świadek M. F.zeznał, że pracował razem powodem (...)Przedsiębiorstwie (...)w B.. Świadek pracował tam od 1976r. do 1992r. na stanowisku majstra. Powód pracował jako spawacz i był podwładnym świadka. Praca powoda i świadka polegała na spawaniu konstrukcji stalowych. Powód również miał uprawnienia spawacza elektrycznego i taką tylko pracę wykonywał. Powód nie miał dłuższych zwolnień lekarskich. Spawacze otrzymywali mleko i posiłki regeneracyjne oraz dodatki do wynagrodzenia z tytułu szkodliwych warunków pracy.

Świadek R. P.zeznał, że pracował (...)Przedsiębiorstwie (...)w B.w latach 1977 do 1985r. jako spawacz. Powód również pracował jako spawacz na dziale produkcyjnym. Było wówczas zatrudnionych około 40 spawaczy. Pracodawca wypłacał dodatki za prace w warunkach szkodliwych oraz wydawano posiłki regeneracyjne. Była to praca w warunkach szkodliwych z uwagi na unoszące się opary. Świadek uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury, zaliczono mu powyższy okres pracy do stażu pracy w warunkach szczególnych. Numer świadczenia świadka (...)

Świadek G. P.pracowała w (...)Przedsiębiorstwie (...)w B.od 1976r. do 1992r. na stanowisku referenta ds. pracowniczych oraz rozliczania płac. Powód pracował jako spawacz, następnie jako brygadzista i mistrz. Powód również na stanowiskach brygadzisty i mistrz pracował przy spawaniu. Poza tym sporządzał wykazy pracowników dla działu kadr. Spawacze otrzymywali posiłki regeneracyjne, wodę mleko. Powód był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, nie miał dłuższych zwolnień lekarskich. Świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie były wówczas wydawane pracownikom. Praca spawaczy była bardzo ciężka, warunki pracy były trudne i szkodliwe.

Świadek S. S.zeznał, że pracował w (...)Przedsiębiorstwie (...)w B.Zakładzie (...)w S.od 1976r. do 1990r. Świadek był kierownikiem Zakładu w S.i przyjmował powoda do pracy. Powód był zatrudniony na etat ślusarza, jednak po dwóch miesiącach rozpoczął pracę jako spawacz. Powód początkowo pracował pod nadzorem innych spawaczy, a następnie uzyskał uprawnienia spawalnicze – zdał egzamin. Jednak jeszcze przed uzyskaniem uprawnień pracował jako spawacz. W późniejszym okresie powód został mistrzem, wówczas sprawował nadzór nad stanowiskami spawalniczymi i również pracował jako spawacz. Spawacze otrzymywali posiłki regeneracyjne. Warunki pracy były bardzo uciążliwe z uwagi na unoszące się opary i brak odpowiedniej wentylacji na hali produkcyjnej.

Ubezpieczony zeznał, że pracował w (...)Przedsiębiorstwie (...)w B.Zakładzie (...)w S.od 1977r. do 1995r. na stanowisku spawacza powód pracował od początku zatrudnienia. Mimo, iż początkowo nie posiadał uprawnień – uzyskał je dopiero w 1985r. wykonywał prace spawalnicze. Najpierw wykonywał prace spawacza pod nadzorem spawaczy, później samodzielnie. Pracował jako spawacz również w okresie, kiedy został mistrzem. Pełnił wówczas funkcję kontrolne i nadzorcze al. nadal pracował jako spawacz konstrukcji stalowych. Pracował na pełen etat nie miał dłuższych przerw w pracy. Trzykrotnie w trakcie zatrudnienia został oddelegowany do pracy zagranicą.

Dowód: zeznania świadków M. F., R. P.,

G. P.i S. S.(k.42 i 42v akt)

przesłuchanie powoda (k. 46 akt, 22-22v akt)

akta rentowe R. P. (...)

Sąd zważył, co następuje:

Przepisy rozporządzenia wykonawczego z 7 lutego 1983r., które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Obowiązujące normy prawne w sposób jednoznaczny rozstrzygają, jakie środki dowodowe mogą stanowić podstawę do ustalenia konkretnych okoliczności w postępowaniu przed organem rentowym. W związku z tym organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały udowodnione za pomocą dokumentów. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożone zaświadczenie jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych. W przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ww. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie zeznań świadków i akt osobowych.

Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne. Świadkowie dokładnie opisali charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, ponadto w tym samym czasie byli zatrudnieni w tym samym przedsiębiorstwie, co powód. Zeznania świadków jak i zeznania powoda znalazły potwierdzenie w dokumentacji pracowniczej powoda, zwłaszcza w świadectwach pracy. Zebrane dowody dają podstawę do zaliczenia spornych okresów do okresu pracy w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Wykonywana przez powoda praca w okresach od 17.09.1977r. do 10.12.1990r. i od dnia 11.12.1990r. do 28.02.1995r. wymieniona jest w wykazie "A" dziale XIV poz. 12 – prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43).

Ponieważ zaliczenie wymienionych wyżej okresów spowodowało, że odwołujący spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998r. Nr 162 poz. 1118) i w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.), należało uznać, że ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do przyznania mu emerytury.

Kierując się powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia (...)tj. od dnia ukończenia wieku 60 lat.

W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ubezpieczony za sporny okres nie przedstawił organowi rentowemu prawidłowego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Mając zatem na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym oraz ograniczenia dowodowe dla przyznania żądanego świadczenia koniecznym było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych.

SSO Ewa Krakowska – Krawczak