Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 6 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2017 roku w Ł.

sprawy z powództwa A. R.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. R. kwotę 25.000 zł. (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, od kwoty 20.000 zł. (dwadzieścia tysięcy złotych) od dnia 27 września 2013 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 5.000 zł. (pięć tysięcy złotych) od dnia 13 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części.

Sygn. akt VIII C 190/14

UZASADNIENIE

W dniu 20 stycznia 2014 roku powódka A. R., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wytoczyła przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. powództwo o zapłatę kwoty 20.000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od upływu 30 dni od daty zgłoszenia szkody do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ponadto wniosła o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody, które mogą ujawnić się w przyszłości i które będą pozostawały w związku przyczynowo-skutkowym ze zdarzeniem z dnia 7 września 2012 roku, a także o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pełnomocnik powódki wskazał, że w dniu 7 września 2012 roku doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego szkody doznała powódka. Po kilku godzinach od wypadku u powódki pojawiły się silne dolegliwości bólowe, na skutek czego zgłosiła się ona do (...) w Ł.. Po przeprowadzonym badaniu poszkodowanej zlecono noszenie kołnierza S. oraz dalsze leczenie w poradni specjalistycznej. Powódka podjęła leczenie w poradni ogólnej, a następnie w poradni neurologicznej. Ponadto z uwagi na pojawiające się zaburzenia na tle nerwicowym rozpoczęła leczenie psychiatryczne. Mimo stosowania leków zaburzenia nerwicowe występują nadal, co wpływa negatywnie na codzienne funkcjonowanie powódki. Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu, który w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił na jej rzecz zadośćuczynienie w kwocie 2.000 zł, która jednak zdaniem powódki nie rekompensuje w pełni jej krzywdy oraz cierpień doznanych na skutek wypadku.

(pozew k. 2-6)

Na rozprawie w dniu 4 listopada 2014 roku pełnomocnik powódki podtrzymał stanowisko w sprawie. Pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu. Oświadczył, iż nie kwestionuje zasady roszczenia, a jego wysokość.

(protokół rozprawy k. 114-115)

W toku dalszego postępowania pełnomocnicy stron podtrzymali swoje stanowiska procesowe w sprawie, wypowiedzieli się również w zakresie wydanych przez biegłych opinii. Ponadto, w piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 7 czerwca 2016 roku, powódka rozszerzyła powództwo o kwotę 10.000 zł, wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 20.000 zł od upływu 30 dniod daty zgłoszenia szkody do dnia zapłaty oraz od kwoty 10.000 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty. (pismo procesowe powódki k. 153-154, k. 185, k. 202, k. 221, k. 226-227, k. 234-235, k. 248pismo procesowe pozwanego k. 204-205, protokół rozprawy k. 239-239v., k. 285-286)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 września 2012 roku, około godziny 17:04 w Ł. na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do zdarzenia drogowego. Kierująca samochodem marki D. (...) o nr rej. (...) M. S. nie zachowała szczególnej ostrożności podczas wykonywania manewru skrętu w lewo, nie ustąpiła pierwszeństwa przejazdu i doprowadziła do zderzenia z samochodem marki T. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez powódkę. W następstwie opisanego zdarzenia A. R. doznała obrażeń ciała. Za jego spowodowanie M. S. została ukarana mandatem.

(dowód z przesłuchania powódki 00:05:20-00:24:34 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 26 czerwca 2017, oświadczenie dotyczące okoliczności zdarzenia drogowego k. 88-88v., notatka ze zdarzenia k. 108, okoliczności bezsporne)

Kilka godzin po opisanym zdarzeniu drogowym powódka z uwagi na dolegliwości bólowe głowy i kręgosłupa szyjnego zgłosiła się do Wojewódzkiej (...) w Ł.. Wykonane u poszkodowanej badanie RTG czaszki i kręgosłupa szyjnego nie wykazało zmian kostnych. Rozpoznano stłuczenie okolicy szyi i tyłu głowy. Powódce zalecono noszenie kołnierza miękkiego S. oraz dalsze leczenie w poradni. Powódka rozpoczęła leczenie w poradni POZ, gdzie dostała skierowanie do poradni neurologicznej. Leczenie neurologiczne A. R. rozpoczęła w dniu 20 września 2012 roku i kontynuowała do dnia 4 lutego 2013 roku. W jego trakcie u powódki rozpoznano pourazowy zespół bólowy kręgosłupa szyjnego z promieniowaniem do prawego barku i drętwieniem rąk, a także bóle głowy okolicy potylicznej. Wykonane w dniu 28 września 2012 roku badanie MR kręgosłupa szyjnego wykazało centralną wypuklinę krążka międzykręgowego C5-6 z modelowaniem zarysów worka oponowego oraz zmniejszeniem płynowej rezerwy przedrdzeniowej. W dniu 4 lutego 2013 roku powódka zgłosiła dodatkowo bóle kręgosłupa piersiowego. W przeprowadzonym u powódki w dniu 7 lutego 2013 roku badaniu EEG stwierdzono zmiany zlokalizowane w odprowadzeniach centralnych i przedskroniowych po stronie prawej. Od dnia 5 marca 2013 roku powódce przyznano na okres 1 miesiąca świadczenie rehabilitacyjne z ZUS. Leczenie rehabilitacyjne powódka odbyła w okresie od dnia 5 marca 2013 roku do dnia 3 kwietnia 2013 roku. W dniu 22 kwietnia 2013 roku u poszkodowanej wykonano dodatkowe zabiegi rehabilitacji. Od dnia 3 czerwca 2013 roku powódka rozpoczęła leczenie psychiatryczne. Zgłaszała napady płaczu, zaburzenia pamięci, lęki, w tym przed jazdą samochodem. U badanej rozpoznano zaburzenia adaptacyjne. Leczenie psychiatryczne powódka utrzymuje do dnia dzisiejszego.

Zalecony kołnierz S. powódka nosiła przez okres 3 miesięcy. W związku z przedmiotowym zdarzeniem A. R. przez 6 miesięcy przebywała na zwolnieniu lekarskim. Ponadto w okresie od dnia 4 czerwca 2013 roku do dnia 23 września 2013 roku powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim wystawionym przez lekarza psychiatrę.

(dowód z przesłuchania powódki 00:05:20-00:24:34 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 26 czerwca 2017, kserokopia dokumentacji medycznej k. 15-30, k. 66-67, k. 97-103v., k. 133-135, k. 158-167, kserokopie zwolnień lekarskich k. 72-80)

Z neurologicznego punktu widzenia A. R. na skutek przedmiotowego zdarzenia doznała urazu kręgosłupa szyjnego. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki, będący następstwem przedmiotowego zdarzenia, należy ocenić na 3% (punkt 94a tabeli). W związku ze zdarzeniem nie pozostaje natomiast uraz kręgosłupa piersiowego. Nasilenie cierpienia fizycznego powódki było umiarkowanego stopnia, zaś cierpienia psychicznego – niewielkiego stopnia. Rokowania powódki na przyszłość należy ocenić jako dobre.

(pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii k. 142-143, ustna opinia uzupełniająca biegłego z zakresu neurologii k. 239-239v.)

W wyniku zdarzenia z dnia 7 września 2012 roku, z ortopedycznego punktu widzenia, powódka nie doznała trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. A. R. doznała urazu skrętnego kręgosłupa szyjnego bez zmian kostnych pourazowych z zespołem bólowym korzeniowym szyjnym. Rozpoznana u powódki w trakcie leczenia wielopoziomowa dyskopatia kręgosłupa szyjnego i piersiowego miała charakter zwyrodnieniowy i nie pozostawała w związku z przebytym wypadkiem. Zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki z powodu schorzeń ortopedycznych był miernego stopnia. Prognozy stanu zdrowia powódki na przyszłość są pomyślne. Powódka może wymagać jedynie okresowego leczenia rehabilitacyjnego w przypadku nasilenia dolegliwości bólowych.

(pisemna opinia biegłego ortopedy k. 169-178)

Z psychiatrycznego punktu widzenia powódka ujawnia zaburzenia adaptacyjne o obrazie zespołu lękowo-depresyjnego. Aktualnie utrzymuje się stan niepełnej remisji objawów. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki, będący następstwem przedmiotowego zdarzenia, należy ocenić na 10% (punkt 10a tabeli). Cierpienia psychiczne powódki miały charakter przewlekły i w sposób znaczny negatywnie wpływały na jej życie. Stwierdzone u powódki dolegliwości mają tendencję do stopniowego ustępowania, jest to jednak proces długotrwały. Rokowanie co do całkowitego ich ustąpienia jest dobre.

(pisemna opinia biegłego psychiatry k. 192-194, pisemna uzupełniająca opinia biegłego psychiatry k. 216)

Powódka A. R. ma (...) lata, z zawodu jest technikiem odzieżowym. Przebyte zdarzenie drogowe w sposób znaczny odbiło się na życiu powódki. Przez okres około 2 lat od jego zaistnienia powódka nie była w stanie jeździć samochodem, korzystając wówczas z pomocy rodziny. Powódka zaczęła mieć problemy z pamięcią i koncentracją, pojawiły się u niej zaburzenia snu oraz natręctwa dotyczące wypadku. Przez pierwsze pół roku po wypadku powódka zażywała leki przeciwbólowe. Po rozpoczęciu leczenia psychiatrycznego przyjmowała również leki przepisane przez psychiatrę, obecnie przyjmuje jeden z nich. Terapię psychiatryczną powódka zakończyła w 2016 roku, na dzień dzisiejszy korzysta z pomocy psychiatry wyłącznie doraźnie, w celu przepisania leków. Do tej pory powódka odczuwa dolegliwości bólowe, nie może wykonywać pewnych czynności, dźwigać, długo trzymać rąk w górze. Po zdarzeniu A. R. musiała zrezygnować z dodatkowej pracy, a w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnić osobę do pomocy.

( dowód z przesłuchania powódki 00:05:20-00:24:34 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 26 czerwca 2017, zeznania świadka S. W. k. 114v., pisemne oświadczenie k. 64, )

W chwili przedmiotowego zdarzenia, jego sprawca miał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem pojazdów z pozwanym (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W..

(oświadczenie k. 113, okoliczności bezsporne)

Powódka zgłosiła roszczenie pozwanemu pismem z dnia 26 sierpnia 2013 roku (data wpływu do ubezpieczyciela), wzywając do wypłaty zadośćuczynienia w kwocie 40.000 zł. W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwany ustalił uszczerbek na zdrowiu powódki na poziomie 2%. Decyzją z dnia 27 września 2013 roku ubezpieczyciel przyznał powódce kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia, która to kwota została powódce wypłacona.

(decyzja k. 32, opinia lekarza orzecznika k. 85-86, zgłoszenie szkody k. 95-96, okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie powołanych wyżej dowodów, w tym dowodów z dokumentacji medycznej, przesłuchania powódki oraz świadka S. W., a także opinii biegłych z zakresu neurologii, ortopedii i psychiatrii.

Oceniając opinie biegłych sądowych, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w ich treści wniosków, opinie te były bowiem rzetelne, jasne, logiczne oraz w sposób wyczerpujący objaśniające budzące wątpliwości kwestie. Wydając opinie biegli oparli się na zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym, w tym na dokumentacji medycznej powódki, której zawartość biegli uwzględnili podczas opracowywania opinii. Wydanie opinii poprzedzało przy tym przeprowadzenie badania powódki, którego wyniki biegli uwzględnili przy formułowaniu wniosków końcowych opinii. W uzupełniającej opinii biegły z zakresu psychiatrii wyjaśnił, iż podjęcie leczenia psychiatrycznego kilka miesięcy po urazie jest sytuacją częstą. Poszkodowani na ogół nie mają wiedzy, że nie wszystkie występujące u nich dolegliwości wyzwalane są przez uraz fizyczny. Koncentrują się na dolegliwościach fizycznych, żyjąc w przeświadczeniu, że lęki, koszmarne sny i natrętne myśli ustąpią samoistnie, co nie zawsze ma miejsce. Dopiero wówczas decydują się na skorzystanie z pomocy lekarza psychiatry, co też miało miejsce w przypadku powódki. Biegły wskazał ponadto, że wystąpienie zaburzeń lękowo-depresyjnych nie musi korelować z siłą stresora.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne w części i zasługiwało na uwzględnienie co do kwoty 25.000 zł. Co do pozostałej części żądanej kwoty, jak również w zakresie żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, pozew okazał się niezasadny.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 § 1 k.c., oraz – w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu – sprawcy zdarzenia obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej – przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach ogólnych księgi III Kodeksu cywilnego. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych.

W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych…, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody – odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 § 1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku.

Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, art. 822 § 4 k.c.).

W przedmiotowej sprawie zdarzeniem rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą strony pozwanej jest zdarzenie komunikacyjne z dnia 29 czerwca 2013 roku w konsekwencji, którego powódka A. W. doznała skręcenia stawu skokowego prawego I-go stopnia, bez upośledzenia funkcji stawu, z subiektywnym zespołem bólowym. Z uwagi na fakt objęcia posiadacza pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez pozwany Zakład (...), to strona pozwana zobowiązana jest do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.).

Podkreślić w tym miejscu należy, że pozwany ubezpieczyciel nie kwestionował swojej legitymacji procesowej biernej, ani podstawy swojej odpowiedzialności, kontestując wyłącznie wysokość żądanego przez powódkę świadczenia.

Stosownie do treści art. 444 § 1 k.p.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Natomiast, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (§ 2 art. 444 k.c.).

Ponadto, w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 k.c.).

Zgodnie z ugruntowanym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, zadośćuczynienie stanowi sposób naprawienia szkody niemajątkowej na osobie, wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. Inaczej niż przy odszkodowaniu, w przypadku zadośćuczynienia, ustawodawca nie wprowadza jasnych kryteriów ustalania jego wysokości. Wskazuje jedynie ogólnikowo, iż suma przyznana z tego tytułu winna być odpowiednia.

W judykaturze i piśmiennictwie podkreśla się, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i jako takie musi mieć odczuwalną wartość ekonomiczną, jednocześnie nie może być nadmierne. Wskazuje się na potrzebę poszukiwania obiektywnych i sprawdzalnych kryteriów oceny jego wysokości, choć przy uwzględnieniu indywidualnej sytuacji stron (tak m.in. SN w wyroku z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00, LEX 80272). Do podstawowych kryteriów oceny w tym zakresie zalicza się stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość obrażeń, prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego, skutki w zakresie życia osobistego oraz zawodowego, konieczność wyrzeczenia się określonych czynności życiowych, korzystania z pomocy innych osób, czy wreszcie stopień przyczynienia się poszkodowanego i winy sprawcy szkody (tak m.in. SN w wyroku z dnia 4 czerwca 1968 roku, I PR 175/68, OSNCP 1968, nr 2, poz.37; w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 8 grudnia 1973 roku, III CZP 37/73, OSNCP 1974, nr 9, poz.145; w wyroku z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00, niepubl; w wyroku z dnia 19 sierpnia 1980 roku, IV CR 238/80, OSNCP 1981, nr 5, poz.81; w wyroku z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2004 r, nr 4, poz.40). Przy ustalaniu zadośćuczynienia nie można więc mieć na uwadze wyłącznie procentowego uszczerbku na zdrowiu. Nie odzwierciedla on bowiem psychicznych konsekwencji doznanego urazu. Konieczne jest również uwzględnienia stosunków majątkowych społeczeństwa i poszkodowanego, tak, aby miało ono dla niego odczuwalną wartość

Zważyć przy tym należy, iż doznanej przez poszkodowanego krzywdy nigdy nie można wprost, według całkowicie obiektywnego i sprawdzalnego kryterium przeliczyć na wysokość zadośćuczynienia. Charakter szkody niemajątkowej decyduje, bowiem o jej niewymierności (por. wyrok SN z dnia 9 lutego 2000 roku, III CKN 582/98, niepubl.), zaś pojęcie „odpowiedniej sumy zadośćuczynienia” użyte w art. 445 § 1 k.c. ma charakter niedookreślony (por. wyrok SN z dnia 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, LEX 52766).

Dlatego też w orzecznictwie wskazuje się, że oceniając wysokość należnej sumy zadośćuczynienia Sąd korzysta z daleko idącej swobody (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, LEX 50884).

Wydając orzeczenie w niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze w szczególności opinie biegłych sądowych, z których wynika, iż powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 13%. O czym była już mowa, opinie biegłych stanowią przekonujący i miarodajny dowód w sprawie. Opinie te odzwierciedlają staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności, podają przyczyny, które doprowadziły do przyjętych konkluzji, a równocześnie są poparte głęboką wiedzą i wieloletnim doświadczeniem zawodowym biegłych. Jednocześnie opinii tych nie podważają pozostałe dowody, przy czym co wymaga wyraźnego podkreślenia, po wydaniu przez biegłych z zakresu psychiatrii i neurologii opinii uzupełniających, nie były one kwestionowane przez strony procesu.

Skoro jednak uszczerbek na zdrowiu jest tylko jednym z elementów istotnych dla oceny adekwatności zadośćuczynienia, jego wymiar powinien uwzględnić wszystkie zachodzące w przedmiotowej sprawie okoliczności. Jak wyjaśniono wyżej, zadośćuczynienie przysługuje bowiem za doznaną krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) i cierpienia psychiczne (negatywne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi, niemożnością wykonywania działalności zawodowej i wyłączeniem z życia codziennego). W omawianej sprawie Sąd nie mógł zatem pominąć dolegliwości bólowych, które pojawiły się po wypadku i trwały przez pewien okres czasu. A. R. jest osobą w relatywnie młodym wieku, czynną zawodowo. W związku z przebytym wypadkiem powódka cierpiała na dolegliwości bólowe, korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych, ponadto zmagała się i nadal zmaga z lękiem przed jazdą samochodem. Pomimo przebytego leczenia powódka nadal nie może wykonywać szeregu prac, które wiążą się z większym wysiłkiem fizycznym. Z neurologicznego punktu widzenia cierpienia fizyczne i psychiczne powódki związane z przedmiotowym zdarzeniem były odpowiednio umiarkowanego i niewielkiego stopnia, zaś z punktu widzenia schorzeń ortopedycznych – miernego stopnia. Z psychiatrycznego punktu widzenia zakres cierpień psychicznych miał przewlekły charakter, co przekłada się na znaczne pogorszenie się życia powódki. Powódka miała problemy z zachowaniem koncentracji oraz z pamięcią, pojawiły się u niej zaburzenia snu, miewała także natręctwa związane z wypadkiem. Choć biegli neurolog i ortopeda ocenili stan zdrowia A. R. jako dobry, to jednocześnie, jak wskazał biegły ortopeda, w przyszłości może się pojawić u powódki potrzeba okresowego leczenia rehabilitacyjnego. Z kolei biegły psychiatra podniósł, że wprawdzie dolegliwości powódki mają tendencję do umiarkowanego ustępowania, to jednak jest to proces długotrwały, mogący trwać nawet latami. Godzi się również przypomnieć, że w wyniku przedmiotowego wypadku powódka utraciła możliwość podejmowania prac dodatkowych, a w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zmuszona była zatrudnić osobę do pomocy, co niewątpliwie przełożyło się na pogorszenie się jej sytuacji finansowej.

Jednocześnie, należy mieć na uwadze, iż zadośćuczynienie powinno być umiarkowane i utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

Uwzględniając rodzaj i rozmiar doznanej przez A. R. krzywdy, jak też dyrektywę przyznawania umiarkowanego zadośćuczynienia, w ocenie Sądu, w przypadku powódki odpowiednim zadośćuczynieniem jest kwota 27.000 zł. A zatem, przy uwzględnieniu wypłaconego już przez ubezpieczyciela zadośćuczynienia w kwocie 2.000 zł, na rzecz powódki należało zasądzić kwotę 25.000 zł tytułem uzupełniającego zadośćuczynienia. W pozostałym zakresie żądanie powódki Sąd uznał za wygórowane.

Sąd oddalił ponadto żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki zdarzenia komunikacyjnego z dnia 7 września 2012 roku, z uwagi na brak interesu prawnego powódki w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z analizowanego deliktu (por. uchwałę SN z dnia 24 lutego 2009 roku, III CZP 2/09, OSNC 2009/12/168). W niniejszej sprawie mają bowiem zastosowanie przepisy znowelizowanego art. 442 ¹ k.c. (art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny, Dz.U. 2007, Nr 80, poz. 538), na gruncie których można zasadnie twierdzić, że wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie, wcześniej niż szkoda ta się ujawniła.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 25.000 zł z ustawowymi odsetkami, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od kwoty 20.000 zł od dnia 27 września 2013 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 5.000 zł od dnia 13 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, oddając powództwo w pozostałym zakresie.

Zasadą prawa cywilnego jest, że dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Termin wymagalności świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów określa art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych…, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego (art. 14 ust. 2 ustawy). Niespełnienie świadczenia w terminie powoduje po stronie dłużnika konsekwencje przewidziane w art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe, a od dnia 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie (§ 2 art. 481 k.c.).

W niniejszej sprawie powódka zgłosiła roszczenie pozwanemu w dniu 26 sierpnia 2013 roku wzywając do wypłaty zadośćuczynienia w kwocie 40.000 zł. Decyzję w przedmiocie należnych powódce świadczeń pozwany podjął w dniu 27 września 2013 roku, a zatem żądanie powódki naliczenia odsetek od należnych jej świadczeń od dochodzonej pierwotnie kwoty 20.000 zł od dnia 27 września 2013 roku Sąd uznał za w pełni zasadne i znajdujące podstawę w art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych… W zakresie kwoty, o którą powódka rozszerzyła powództwo, w części, w której to żądanie okazało się zasadne (tj. 5.000 zł), Sąd zasądził odsetki od dnia 13 czerwca 2016 roku, a więc od daty doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.