Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 września 2016 roku w S.

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko P. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia

3 listopada 2014 roku, sygn. akt I C 1003/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu następującą treść:

1)  zasądza od pozwanego P. M. na rzecz powoda (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 24.157,01 zł (dwadzieścia cztery tysiące sto pięćdziesiąt siedem złotych i jeden grosz) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 lipca 2014 r.;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę (...) (trzy tysiące sześćset osiem) złotych tytułem kosztów procesu;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę (...) (dwa tysiące czterysta osiem) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Marzenna Ernest SSO Małgorzata Grzesik SSO Agnieszka Tarasiuk – Tkaczuk

Sygn. akt II Ca 514/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Świnoujściu, po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. przeciwko P. M., o zapłatę, wyrokiem zaocznym z dnia 3 listopada 2014 r. oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następującym stanie faktycznym i prawnym.

P. M. w dniu 10 czerwca 2011r. zawarł z Bankiem (...) S.A. w K. umowę kredytu gotówkowego numer (...). Zgodnie umową bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 19.170,61 zł, na okres od 10 czerwca 2011 r. do 10 czerwca 2018 r. Pozwany zobowiązał się do spłaty rat kredytu i należnych odsetek w wysokościach i terminach podanych w załączniku do umowy - kalendarzu spłat.

Na podstawie umowy zawartej w dniu 24 marca 2014r. Bank (...) S.A. w K. sprzedał powodowi wierzytelność wynikającą z powyższej umowy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie zaś do art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż w niniejszej sprawie zaistniały przesłanki do wydania wyroku zaocznego (art. 339 § 1 k.p.c. oraz art. 340 k.p.c.). Sąd oddalił jednak powództwo, albowiem zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c. w przypadku wydania wyroku zaocznego przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Zdaniem Sądu Rejonowego twierdzenia powoda zawarte w pozwie budzą uzasadnione wątpliwości. Powód dochodził bowiem należności wynikającej z umowy kredytu, zawartej przez pozwanego z Bankiem (...) S.A. w dniu 10 czerwca 2011 r. Z § 1 tej umowy wynika, że bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 19.170,61 zł na okres od dnia 10 czerwca 2011 r. do dnia 10 czerwca 2018 r. Powód nie przedłożył żadnego dowodu potwierdzającego fakt wypowiedzenia umowy, brak jest więc podstaw do przyjęcia, że wierzytelność wobec pozwanego jest wymagalna. Całkowicie nieweryfikowalna jest również kwota dochodzona pozwem. Powód nie przedstawił żadnej kalkulacji kwot składających się na należność główną, koszty i odsetki. W szczególności nie przedłożył harmonogramu spłaty kredytu, stanowiącego załącznik do umowy kredytu, a to jego z mocy art. 6 k.c. obciążał obowiązek wykazania istnienia i wysokości roszczenia zgłoszonego w pozwie.

Apelację od powyższego orzeczenia wiódł powód, domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za obie instancje, ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy w do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, ocenie materiału dowodowego, przejawiającej się w błędnym uznaniu, że roszczenie powoda nie było wymagalne, podczas gdy z przedłożonej uwierzytelnionej kopii umowy przelewu wierzytelności z dnia 24 marca 2014 r. wynika, iż powodowi przysługuje wymagalne roszczenie względem pozwanego z tytułu umowy kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 10.06.2011 r., co znajduje potwierdzenie w oświadczeniach banku (...) S.A. oraz nie zostało zaprzeczone przez stronę pozwaną.

Na podstawie art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. apelujący wniósł o zwrócenie się do Sądu Rejonowego w Świnoujściu o przedstawienie akt sprawy o sygn. akt I Co 672/12, w celu przeprowadzenia dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania klauzulowego w postaci: wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu stwierdzającemu wierzytelność wynikającą z umowy kredytu gotówkowego z dnia 10.06.2011 r. o numerze (...) wraz z załącznikiem w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 03.06.2012 r., postanowienia Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 21.06.2012 r., sygn. akt I Co 672/12 o nadaniu klauzuli wykonalności powyższemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, na okoliczność podjęcia przez poprzednika prawnego powoda czynności zmierzających bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia obecnie dochodzonego przez powoda, a także na okoliczność udokumentowania wymagalności, wysokości i zasadności roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, uprzednio dochodzonego przez poprzednika prawnego powoda. Nadto wniósł o zwrócenie się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu J. C. o przedstawienie dokumentów postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygnaturą akt KM 2487/12, w celu przeprowadzenia dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania egzekucyjnego w postaci: wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, zwrotnego poświadczenia odbioru postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego przez bank na okoliczność podjęcia przez poprzednika prawnego powoda czynności zmierzających bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia obecnie dochodzonego przez powoda, a także na okoliczność udokumentowania wysokości i zasadności roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, uprzednio dochodzonego przez poprzednika prawnego powoda.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł, iż pozwany zawarł z poprzednikiem prawnym powoda Bank (...) S.A. umowę o kredyt gotówkowy, zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu wraz z określonym w umowie należnym oprocentowaniem, opłatą przygotowawczą, składką ubezpieczeniową oraz z opłatą za obsługę kredytu, w terminie określonym w umowie kredytu. Zobowiązanie nie zostało uregulowane przez stronę pozwaną, w związku z czym umowa została przez Bank wypowiedziana. Bank (...) S.A. na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności zbył przedmiotową wierzytelność na rzecz powoda. Na podstawie powyższej umowy powód nabył wierzytelność względem pozwanego w wysokości 23.439,32 zł, na która składają się: należność główna w wysokości 17.522,12 zł, odsetki karne w wysokości 5.759,20 zł, koszty w wysokości 158,00 zł. Ponadto w § 1 umowy cesji wierzytelności cedent oświadczył, iż przysługują mu niesporne i wymagalne wierzytelności pieniężne względem osób fizycznych szczegółowo określone w załączniku la i lb, stanowiącym integralną część umowy. Sąd pominął przytoczone oświadczenie poprzednika prawnego powoda i na tej podstawie ustalił błędny stan faktyczny.

Jednocześnie apelujący podał, że poprzednik prawny powoda wystawił w dniu 3 czerwca 2012 r. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), któremu została nadana klauzula wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 21 czerwca 2012 r., I Co 672/12. Skutkiem czego było uzyskanie przez ten dokument charakteru dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c., w tym co do wysokości stwierdzonych tym tytułem należności. Nadto bankowy tytuł egzekucyjny jest uzyskiwany, gdy roszczenie jest wymagalne, co znajduje odzwierciedlenie w treści bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 3 czerwca 2012 r. i jest konsekwencją treści art. 96 Prawo bankowe.

Przedstawienie przez powoda umowy kredytu zawartego przez jego poprzednika prawnego z pozwanym oraz umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikiem w zakresie wierzytelności wobec pozwanego stanowi dowód na okoliczność wysokości jego roszczenia wobec strony pozwanej z tytułu niespłaconego kapitału. Wykazanie przez powoda roszczenia z tytułu kapitału za pomocą przedstawionej umowy pożyczki powoduje, że to na pozwanym spoczywa obowiązek udowodnienia, że dokonał spłaty kredytu, do której to spłaty wraz z należnymi odsetkami, opłatami i prowizjami był na mocy zawartej umowy zobowiązany.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu w dniu 23 listopada 2012 r. wszczął postępowanie egzekucyjne pod sygnaturą KM 2487/12, które następnie postanowieniem z dnia 21 października 2013 r. umorzył. Powyższe oznacza, iż poprzednik prawny powoda podjął czynności zmierzające do zaspokojenia roszczenia względem pozwanego wynikającego z ww. umowy kredytu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda, wniesiona od wyroku zaocznego, zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, które - po ich uzupełnieniu jak niżej - uznał za własne, czyniąc je integralną częścią niniejszego uzasadnienia, a w konsekwencji również podstawą swojego rozstrzygnięcia. Natomiast Sąd drugiej instancji nie aprobuje dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny prawnej żądania pozwu, będącej wynikiem błędnego uznania, że przytoczone w pozwie twierdzenia o okolicznościach faktycznych budzą uzasadnione wątpliwości.

Przed odniesieniem się do zarzutów apelacji wskazać należy, że postępowanie apelacyjne, jakkolwiek jest postępowaniem odwoławczym i kontrolnym, to zachowuje charakter postępowania rozpoznawczego. Merytoryczny charakter orzekania Sądu drugiej instancji polega na tym, że ma on obowiązek poczynić własne ustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia prawa materialnego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.04.2000 r., III CKN 812/98).

Kierując się powyższymi dyrektywami, Sąd Okręgowy, w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony przed Sądem pierwszej instancji, uzupełnił ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie o następujące okoliczności. Sąd Okręgowy ustalił mianowicie, że pozwany nie wykonał zobowiązania wynikającego z umowy o kredyt gotówkowy z dnia 10 czerwca 2011 r., w związku z czym Bank (...) S.A. w K. wypowiedział pozwanemu umowę kredytową. Roszczenie banku wobec pozwanego stało się wymagalne w dniu 4 kwietnia 2012r. Na wymagalną wierzytelność powoda wobec pozwanego składa się: należność główna w wysokości 17.522,12 zł; odsetki ustawowe od ww. kapitału za okres od 25.03.2014 r. do dnia wniesienia pozwu – 717,69 zł; odsetki karne – 5.759,20 zł; koszty – 158 zł.

Powyższe okoliczności są niesporne, gdyż nie zostały zaprzeczone przez pozwanego, a nadto potwierdzają je dowody z dokumentów, przeprowadzone w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, tj. umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 24.03.2014 r. (k.44-63) oraz umowy kredytu z dnia 10.06.2011 r. (k.40-43).

Zdaniem Sądu Odwoławczego, nie można zgodzić się z Sądem Rejonowym, że twierdzenia powoda zawarte w pozwie budzą uzasadnione wątpliwości, tylko dlatego, że powód nie przedłożył żadnego dowodu potwierdzającego fakt wypowiedzenia umowy kredytowej oraz wysokość wierzytelności wobec pozwanego.

Po pierwsze wskazać należy, że podstawę ewentualnego zaniechania wydania wyroku zaocznego uwzględniającego powództwo, w przypadku zaistnienia przesłanek ustawowych z art. 339 § 2 k.p.c., stanowić może jedynie kwalifikowany poziom wątpliwości, które ustawodawca określa mianem „uzasadnionych”, a zatem takich, które w sposób oczywisty stanowić mogą podstawę poglądu o niezasadności powództwa.

Po drugie, jak wynika z uzasadnienia wyroku, przyczyną oddalenia powództwa w istocie było nieudowodnienie dochodzonego roszczenia (wymagalności i wysokości wierzytelności), nie zaś uzasadnione wątpliwości co do faktów, na które strona powodowa się powołuje.

Tymczasem, wydając wyrok zaoczny postępowania dowodowego nie przeprowadza się; robi się to jedynie wyjątkowo i po to tylko, by przekonać się, czy twierdzenia pozwu nie budzą wątpliwości albo nie zostały przytoczone w celu objęcia prawa. Mechanizm przewidziany w art. 339 § 2 k.p.c. odwołuje się do procesu opartego na zasadzie kontradyktoryjności: sąd cywilny nie bada na ogół rzeczywistej treści stosunków prawnych łączących strony, poprzestając na ich twierdzeniach co do ich wzajemnych relacji. Z tego powodu fakty przyznane, a nawet fakty niezaprzeczone przez drugą stronę, mogą być uznane za udowodnione (art. 229 i 230 k.p.c.). W konsekwencji, jeśli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd akceptuje twierdzenia powoda przytoczone w pozwie. Ustawodawca wychodzi z założenia, że skoro pozwany - prawidłowo zawiadomiony o rozprawie i pretensji strony powodowej - nie wdaje się w spór, to znaczy, że faktom w pozwie powołanym nie zaprzecza. Dlatego właśnie wyrok zaoczny może uwzględniać powództwo nawet wówczas, gdy powód nie przedstawia żadnych dowodów. Na takiej samej filozofii opiera się również postępowanie upominawcze, nakazowe, elektroniczne postępowanie upominawcze, gdzie sąd wydaje rozstrzygnięcie nie wymagając żadnych dowodów, a to, czy postępowanie dowodowe toczyć się będzie i w jakim zakresie zależy od inicjatywy pozwanego ( vide: wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 26 sierpnia 2015 r., II CA 911/15).

Po trzecie wreszcie, przytoczone w pozwie okoliczności faktyczne potwierdzają dowody w postaci umowy kredytu z dnia 10.06.2011 r. (k.40-43), umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 24.03.2014 r. (k.44-63), w tym załącznik nr 1 do ww. umowy, zawierający wykaz wierzytelności będących przedmiotem sprzedaży, wśród których znalazła się również wierzytelność będąca przedmiotem niniejszego postępowania (k.61). Z treści powyższej umowa sprzedaży wierzytelności wynika, że reprezentant Banku (...) S.A. złożył oświadczenie, iż wierzytelność wobec P. M. jest niesporna i wymagalna.

Reasumując, analiza twierdzeń faktycznych pozwu w zestawieniu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie daje podstaw do kwestionowania ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Również ocena zasadności żądania dokonana na gruncie przepisów prawa materialnego (art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe oraz art. 509 § 1 k.c.), prowadzi do wniosku, że uwzględnienie żądania pozwu nie prowadzi do naruszenia obowiązujących przepisów.

W konsekwencji, mając na uwadze, że pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie złożył żadnych wyjaśnień w sprawie, w rozpoznawanej sprawie należało przyjąć za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie (art. 339 § 1 i 2 k.p.c.). Bezczynność pozwanego nie może być przeszkodą w realizacji celów procesu cywilnego. Nie powinna ona uniemożliwiać uzyskania przez powoda ochrony prawnej. Jak już wyżej wskazano, Ustawodawca przyjął rozwiązanie, zgodnie z którym skoro pozwany nie wdaje się w spór, to znaczy, że faktom w pozwie powołanym nie zaprzecza.

Z tych wszystkich względów, zdaniem Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie biorąc pod uwagę materiał procesowy przedstawiony przez powoda (zarówno twierdzenia jak i dowody) należało wydać wyrok zaoczny uwzględniający powództwo.

W rezultacie za uzasadniony należało uznać zarzut apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c., skutkujący błędnym uznaniem, że powód nie wykazał zarówno wymagalności jak i wysokości dochodzonego roszczenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść powołanych przepisów Sąd Okręgowy - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. - zmienił zaskarżony wyrok orzekając jak w punkcie I. sentencji.

O kosztach postępowania pierwszo i drugoinstancyjnego, należnych stronie powodowej, rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu.

Na poniesione przez powoda koszty procesu w postępowaniu przez Sądem pierwszej instancji złożyły się opłata od pozwu w wysokości 1.208 zł oraz opłata za czynności adwokackie – 2.400 zł. Natomiast w postępowaniu apelacyjnych powód poniósł opłatę od apelacji – 1.208 zł oraz opłatę za czynności adwokackie w postępowaniu odwoławczym przed sądem okręgowym – 1.200 zł. Wysokość opłat za czynności adwokackie ustalono w oparciu o przepisy z § 6 pkt 5 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz.U. z 2013, poz. 461), znajdujące zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800).

SSO Marzenna Ernest SSO Małgorzata Grzesik SSO Agnieszka Tarasiuk-Tkaczuk