Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 24 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Jarosław Marczewski

Protokolant:p.o. stażysty Jolanta Wenzel

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2017 r. w Poznaniu

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w P.

przeciwko P. R. (1)

- o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.305,36 zł (pięć tysięcy trzysta pięć złotych 36/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30 lipca 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty.

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  Nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu państwa Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 152,67 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

SSO Jarosław Marczewski

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 22 kwietnia 2015r. do Sądu Okręgowego w Poznaniu powód – (...) spółka akcyjna w P. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, aby pozwany – P. R. (1) zapłacił na rzecz powoda kwotę 219 877,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot i dat szczegółowo wskazanych w pozwie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, strony prowadziły współpracę handlową do września 2011r. W okresie od 5 maja 2011r. do września 2011r. pozwany dokonywał zakupów towarów z asortymentu powódki. Umową faktoringową z 9 listopada 2009r. powódka przelała na rzecz (...) sp. z o.o. zarówno aktualne jak i przyszłe wierzytelności przysługujące powodowi od pozwanego. Pozwany miał dokonywać szeregu płatności tytułem zapłaty za towary z partii nr 2. W treści przelewów były wskazane faktury z partii nr 2, na które miały zostać zaksięgowane przelewane kwoty. Powódka pozostawała jednak w błędnym przeświadczeniu, że pozwany skutecznie zwrócił się do niej o przeksięgowanie przelewów na należności z faktur z partii nr 1. Powódka uczyniła zadość żądaniu pozwanego i przeksięgowała na partię nr 1 wpłaty zarachowane pierwotnie na partię nr 2. Powódka pozwała z weksla o zapłatę kwoty 219 822,47 zł z tytułu faktur z partii nr 2. Powództwo zostało jednak prawomocnie oddalone. Sąd orzekł bowiem, że przelewy, o których mowa powyżej należało zaksięgować na należności z partii nr 2. Umowa factoringowa wygasła z dniem 6 października 2011 r., a factor przelał zwrotnie wszystkie pozostałe wierzytelności na powoda. Faktury z partii nr 1 aktualnie, zdaniem powoda, pozostają nierozliczone.

Pismem z 18 maja 2015 powód wskazał, że cofa pozew o zapłatę kwot stwierdzonych fakturami VAT nr (...) i domaga się zapłaty kwoty 208 713,78 zł.

W dniu 28 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał - w sprawie IX GNc 424/15 – nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny w całości z podtrzymywanym żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany złożył sprzeciw od powyższego nakazu, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa. Pozwany przyznał, że sąd w innej sprawie prawomocnie ustalił, że pozwany skutecznie wywiązał się ze swoich obowiązków i zapłacił powodowi kwotę objętą fakturami nazywanymi przez powoda jako partia 2. Powód – zdaniem pozwanego – nie wyjaśnił skąd zobowiązanie pozwanego zwiększyło się o kwotę 18 713 zł. Pozwany podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w sprawie toczącej się przed tut. Sądem o sygn. IX GC 289/12, że powód samodzielnie nie mógł przeksięgować wpłat dokonanych przez pozwanego na poczet konkretnych należności głównych. W związku z tym, skoro pozwany dokonywał wpłat wskazując, na poczet jakich należności są one dokonywane, powód miał obowiązek zaliczyć je zgodnie z dyspozycją wpłacającego. W ocenie pozwanego, zapłacił on w całości należności dochodzone pozwem, na dowód czego przedłożył polecenia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest m.in. sprzedaż artykułów elektronicznych. Pozwany prowadzi działalność gospodarczą w tym samym zakresie pod firmą (...).

okoliczność bezsporna, a nadto dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS powoda; informacja z CEIDG pozwanego

W ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej strony zawarły 5 grudnia 2008r. umowę franczyzową, na podstawie której prowadziły współpracę – pozwany jako franczyzobiorca był w szczególności zobowiązany nabywać od powoda towary z jego oferty. W ramach umowy franczyzowej pozwany - w okresie od 5 maja 2011 roku do 1 lipca 2011r. - nabył od powód towary o łącznej wartości dochodzonej pozwem w kwocie 219 877,25 zł, co do których powód wystawił następujące faktury VAT obejmujące partię nr 1:

1.  (...)/ (...),

2.  (...)/ (...),

3.  (...)/ (...),

4.  (...)/ (...),

5.  (...)/ (...),

6.  (...)/ (...),

7.  (...)/ (...),

8.  (...)/ (...),

9.  (...)/ (...),

10.  (...)/ (...),

11.  (...)/ (...),

12.  (...)/ (...),

13.  (...)/ (...),

14.  (...)/ (...),

15.  (...)/ (...),

16.  (...)/ (...),

17.  (...)/ (...),

18.  (...)/ (...),

19.  (...)/ (...),

20.  (...)/ (...),

21.  (...)/ (...),

22.  (...)/ (...),

23.  (...)/ (...),

24.  (...)/ (...),

25.  (...)/ (...),

26.  (...)/ (...),

27.  (...)/ (...),

28.  (...)/ (...),

29.  (...)/ (...),

30.  (...)/ (...),

31.  (...)/ (...),

32.  (...)/ (...),

33.  (...)/ (...),

34.  (...)/ (...),

35.  (...)/ (...),

36.  (...)/ (...),

37.  (...)/ (...)

38.  (...)/ (...),

39.  (...)/ (...),

40.  (...)/ (...),

41.  (...)/ (...),

42.  (...)/ (...),

43.  (...)/ (...),

44.  (...)/ (...),

45.  (...)/ (...),

46.  (...)/2011/05/00009,

47.  (...)/2011/05/00010,

48.  (...)/ (...),

49.  (...)/ (...),

50.  (...)/ (...),

51.  (...)/ (...),

52.  (...)/ (...),

53.  (...)/ (...),

54.  (...)/ (...),

55.  (...)/ (...),

56.  (...)/ (...),

57.  (...)/ (...),

58.  (...)/ (...),

59.  (...)/ (...),

60.  (...)/2011/06/00003,

61.  (...)/ (...),

62.  (...)/ (...),

63.  (...)/ (...),

64.  (...)/ (...),

65.  (...)/ (...),

66.  (...)/ (...),

67.  (...),

68.  (...)/ (...),

69.  (...)/ (...),

70.  (...)/ (...),

71.  (...)/ (...),

72.  (...)/2011/06/02 301,

73.  (...)/ (...),

74.  (...)/ (...),

75.  (...)/ (...),

76.  (...)/ (...),

77.  (...)/ (...),

78.  (...)/ (...),

79.  (...)/ (...),

80.  (...)/ (...),

81.  (...)/ (...),

82.  (...)/ (...),

83.  (...)/ (...),

84.  (...)/ (...),

85.  (...)/ (...),

86.  (...)/ (...),

87.  (...)/ (...),

88.  (...)/ (...),

89.  (...)/ (...),

90.  (...)/ (...),

91.  (...)/ (...),

92.  (...)/ (...),

93.  (...)/ (...),

94.  (...)/ (...),

95.  (...)/ (...),

96.  (...)/ (...),

97.  (...)/ (...),

98.  (...)/ (...),

99.  (...)/ (...),

100.  (...)/ (...),

101.  (...)/ (...),

102.  (...)/ (...),

103.  (...)/ (...),

104.  (...)/ (...),

105.  (...)/ (...),

106.  FV-3 (...),

107.  (...)/ (...),

108.  (...)/ (...),

109.  (...)/ (...),

110.  (...)/ (...),

111.  (...)/ (...),

112.  (...)/ (...),

113.  (...)/ (...),

114.  (...)/ (...),

115.  (...)/ (...),

116.  (...)/ (...),

117.  (...)/ (...),

118.  (...)/ (...),

119.  (...)/ (...),

120.  (...)/ (...),

121.  (...)/ (...),

122.  (...)/ (...),

123.  (...)/ (...),

Dowód – kserokopie ww. faktur (k. 17 i n.), zeznania pozwanego

Umową factoringową z 9.11.2009 r. powód przelał na rzecz (...) sp. z o.o. w W. wszystkie wierzytelności przysługujące mu m.in. od pozwanego, a nabycie tych wierzytelności w stosunku do faktora następowało z chwilą ich powstania. Pozwany miał obowiązek uiszczać należności na wskazany rachunek bankowy (...) sp. z o.o. w W.. O przelewie zawiadomiony był pozwany. Na każdej fakturze oznaczany był rachunek bankowy faktora, na który pozwany miał uiszczać należności. W zawiadomieniu wskazano, że przelew wierzytelności może być odwołany wobec pozwanego tylko przez (...) sp. z o.o. w W..

Bezsporne, a nadto dowód – kserokopia umowy factoringowej z aneksami, zawiadomienie o cesji , zeznania świadka K. R. (k. 732).

Umowa factoringowa wygasła z dniem 6 października 2011 r., a faktor przelał zwrotnie wszystkie pozostałe wierzytelności na powoda. Do pozwanego zostało skierowane pismo od (...) sp. z o.o. w W. z 6.10.2011r. o cesji zwrotnej. Takie informacje kierowane były również przez powoda.

Bezsporne, a nadto dowód – kserokopia pisma faktora z 7.10.2011 (k. 425 i n.). zeznania świadka K. R. (k. 732).

W okresie od 1 lipca 2011 roku do września 2011 roku pozwany dokonywał dalszych zakupów towarów z asortymentu powodowej spółki, oznaczanych przez powoda jako Partia nr 2. Powód z tytułu zakupów dokonywanych przez pozwanego w partii nr 2 wystawił szereg faktur, za które zapłaty dochodził w sprawie o sygn. akt tut. Sądu IX GC 289/12. Sąd Okręgowy w Poznaniu w wyroku z 19 grudnia 2012 r. prawomocnie oddalił powództwo w tamtej sprawie, a Sąd Apelacyjny w wyroku z 11 kwietnia 2013r. oddalił apelację. Sąd ten stwierdził, że powódka nie była uprawniona do przeksięgowania dokonanych przez pozwanego przelewów z partii nr 2 na partię nr 1, gdyż między innymi:

- pozwany nie wnosił do powódki o przeksięgowanie przelewów z partii nr 2 na partię nr 1,

- przeksięgowanie nie było możliwe, gdyż wierzycielem pozwanego był (...) sp. z o.o.

Bezsporne, a nadto dowód – kserokopie faktur oznaczonych w pozwie jako partia nr 2 (k. 217 i n.), kserokopie ww. wyroków z uzasadnieniami (k. 410 i n.), zeznania świad ka K. R. (k. 732 ).

Pozwany dokonywał wpłat w 2011 roku nie wyróżniając w tytule zapłaty na przelewie numeru faktury. Pozwany wskazywał jedynie okresy rozliczeniowe (zgodnie z datą wystawienia faktury, a nie terminem płatności tej faktury). W okresie od 4 maja 2011 r. do 1 lipca 2011 r., tj. w okresie w którym zostały wystawione przez powoda faktury oznaczone jako partia nr 1, z których należności powód dochodzi pozwem, pozwany dokonał następujących wpłat:

DATA	KWOTA (PLN)	WPŁACAJĄCY	OPIS
11-05-2011	23 000	K. (...) Z P. R. (2)	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 02 . 05 DO 07 . 05.2011
18-05-2011	30 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 09.05 DO 14.05.2011
26-05-2011	27 000	K. (...) B. R.	ROZI.ICZRNIE ZA OKRES OD 16.05 DO 21.05.2011
01-06-2011	20 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 23.05. DO 28.05.2011
08-06-2011	20 000 ł	K. (...)	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 30.05. DO 05.06. 2011
15-06-2011	26 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 06.06.DO 1 1.06.2011
22-06-2011	29 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 13.06 DO 18.06.2011
29-06-2011	24 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 20.06. DO 25.06.2011
07-07-2011	23 000	K. (...) B. R.	ROZLICZENIE ZA OKRES OD 27.06 DO 02 . 07.2011
RAZEM	223 110	X	X

Wszystkie ww. wpłaty dotyczące ww. okresu zostały zrealizowane przez pozwanego na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. Pierwsza i ostatnia z wyżej wymienionych wpłat obejmują okres dłuższy aniżeli wynikający z roszczeń dochodzonych pozwem.

Wpłata z 11.5.2011 r. na kwotę 23 000 zł dotyczyła okresu 2.5.2011 - 7.5.2011, natomiast okres, w którym były wystawiane faktury dochodzone pozwem to 4.5.2011-7.5.2011; suma załączonych do pozwu faktur za ten ostatni okres wynosi - 5665,62 zł.

Natomiast wpłata z 7.7.2011r. na kwotę 23 000 zł dotyczy okresu 27.6.2011 - 2.7.2011. Okres, w którym były wystawiane faktury dochodzone pozwem to 27.6.2011-1.7.2011; suma załączonych do pozwu faktur za ten ostatni okres to 21742,80 zł.

Łączna wartość faktur dochodzonych ostatecznie pozwem wynosi 208 713,78 zł. Pozwany łącznie na poczet faktur dochodzonych pozwem wpłacił 203 408,42 zł. Pozostała zatem do zapłaty kwota 5305,36 zł.

Dowód – opinia biegłego (k. 926 -927), potwierdzenia przelewów (k. 386 i n.); zeznania świadka K. R. (k. 731-732), zeznania świadka A. W. (k. 734 i n.).

Między stronami nie było ustaleń co do tego w jaki sposób będą księgowane wpłaty pozwanego. Co do zasady powód księgował wpłaty pozwanego zgodnie z opisem przelewu. Pozwany był tylko zobligowany zapłacić za towar pobrany, aby otrzymać nową partię towaru. Gdyby nie zapłacił to by tego nowego towaru nie otrzymał. Zdarzały się zaległości, ale one były niewielkie i w ciągu kilku, kilkunastu dni były regulowane.

Dowód – opinia biegłego (k. 929 i n.), kserokopia potwierdzenia sald z 1.2.2012 (k. 494), zeznania przedstawiciela powoda i pozwanego (k. 886), zeznania świadka A. W. (k. 735).

Do dnia wytoczenia powództwa pozwany, mimo wcześniejszego wzywania do zapłaty, nie uregulował w całości swojego zobowiązania.

Do zapłaty z faktur dochodzonych pozwem pozostała kwota 5305,36 zł.

Powód złożył 24 kwietnia 2013 roku w Sądzie Rejonowym w Chodzieży wniosek o zawezwanie do próby ugodowej na kwotę dochodzoną pozwem, lecz do ugody nie doszło.

okoliczność bezsporna, akta sprawy polubownej SR w Chodzieży o sygn. II Co 868/13.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedstawione powyżej dowody, których oryginalności, autentyczności, czy wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd uznał za wiarygodne wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty, albowiem ich wiarygodność, a tym samym i moc dowodowa, nie została przez żadną ze stron zakwestionowana, a Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Zresztą K. R., podpisana pod zestawieniem sald z k. 497, potwierdziła, że na tym dokumencie znajduje się jej podpis.

Zeznania świadków – pracowników powoda i przedstawiciela strony powodowej były dla Sądu wiarygodne, w zakresie w jakim były spójne i koherentne z pozostałym materiałem dowodowym sprawy (tyczy się to w szczególności wiązania stron umową franczyzy, faktoringu, braku ustaleń co do sposobu księgowania do sierpnia 2011). W pozostałym zakresie – tj. w części, w której były sprzeczne przede wszystkim z dowodem z opinii biegłego, nie zostały uznane za spójne, logiczne i konsekwentne. Wszak wszyscy tróje świadkowie wskazali, że do zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda pozostaje jeszcze kwota dochodzona pozwem. Zaś z wiarygodnej i przekonującej opinii biegłego wynika teza odmienna.

Zeznania pozwanego jako spójne z opinią biegłego i potwierdzeniem sald na 31.12. 2011 r. należało uznać za wiarygodne, zwłaszcza, że pozwany logicznie i przekonywująco przedstawił dodatkowe argumenty świadczące o konieczności bieżącego wykonywania zobowiązań wobec powoda.

Przystępując do oceny opinii biegłego należy podkreślić, że w postępowaniu cywilnym dowód w postaci opinii biegłego podlega ocenie na równi z innymi dowodami, a strony są uprawnione do podważania mocy dowodowej opinii biegłych za pomocą wszystkich dostępnych i przewidzianych przez prawo środków dowodowych. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 roku (sygn. akt: I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4 poz. 64) opinia biegłego podlega ocenie – przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. – na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 roku, V CKN 1354/00). Kierując się powyższymi wytycznymi i biorąc pod uwagę pozostały materiał dowodowy sprawy Sąd uznał za przekonującą i w konsekwencji mającą zasadnicze znaczenie dla definitywnego rozstrzygnięcia sprawy opinię biegłego M. J. w dziedzinie rachunkowości i finansów. Należy zauważyć, że biegły ten dysponuje odpowiednią wiedzą dla sporządzenia przedmiotowej opinii i składania w tym zakresie zeznań. Sąd nie miał zatem żadnych zastrzeżeń do metody jej opracowania. Przedmiotowa opinia jest rzetelna, fachowa i czyni zadość postawionej tezie dowodowej. Wnioski końcowe pisemnej opinii zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, kategoryczny i zostały dostatecznie umotywowane. Zaś zarzuty przedstawione przez stronę pozwany nie wpływały na tę ocenę, zwłaszcza, że biegła na rozprawie ustnie wyjaśniła wątpliwości stron. W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko opiniującego uznać należy za wyczerpujące i niebudzące wątpliwości, a każda odpowiedź na zadane pytanie została rzetelnie i jasno uzasadniona (por. wyrok SA w Krakowie z 7 maja 2013, I Aca 44/13, http://orzeczenia.ms.gov.pl/). Skoro żadna ze stron nie kwestionowała tej opinii i nie wnosiła o powołanie nowego biegłego na te same okoliczności, Sąd nie znalazł przyczyn, aby czynić to z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części. W niniejszym postępowaniu zobowiązanie opisane w pozwie wynikało bezspornie z umowy stron z 5 grudnia 2008r. na podstawie której prowadziły one współpracę; pozwany jako franczyzobiorca był w szczególności zobowiązany nabywać od powoda towary z jego oferty. W ramach umowy franczyzowej pozwany - w okresie od 5 maja 2011 roku do 1 lipca 2011 - nabył od powoda między innymi towary o wartości dochodzonej pozwem w kwocie 208 713,78 zł, co do których powód wystawił 123 faktury VAT (zbiorczo: partia nr 1): Z uwagi na fakt, że umowa franczyzowa stanowiła swego rodzaju kontrakt ramowy, zastosowanie w sprawie (co potwierdził Sąd Apelacyjny w Poznaniu w sprawie I ACa 264/13) znajdą przepisy o sprzedaży. Zdaniem Sądu strony zawarły umowy sprzedaży na poszczególne partie towarów. Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowę sprzedaży należy zaliczyć do umów wzajemnych, gdyż świadczenia powoda (przeniesienie na pozwaną własności sprzedawanego towaru) było odpowiednikiem świadczenia pozwanej (zapłaty ceny sprzedaży) – art. 487 § 2 k.c. Zgodnie z art. 488 § 1 k.c. świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych winny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia Sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron jest zobowiązana do wcześniejszego świadczenia. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaoferuje świadczenia wzajemnego (art. 488 § 2 k.c.).

Analizując treść powyższych przepisów należy stwierdzić, że leżący po stronie pozwanego obowiązek zapłaty powodowi ceny sprzedaży – w łącznej kwocie 208 713,78 zł zł, aktualizował się po wykonaniu obowiązków umownych przez powoda – przeniesieniu na pozwanego własności sprzedawanych towarów i wydania ich kupującemu. Zasadniczo pozostawało poza sporem wydanie towarów pozwanemu, a dodatkowo zostało to wykazane zeznaniami świadków i dokumentami księgowymi. Główny zarzut sprzeciwu obejmował spełnienie świadczenia przez pozwanego. W niniejszym postępowaniu, w zakresie oceny prawidłowości spełnienia świadczenia przez pozwanego, należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące zmiany wierzyciela (art. 509 § 1 i 2 i n. k.c.) oraz dotyczące zaliczenia zapłaty na poczet długu w sytuacji, gdy dłużnik ma wobec wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju (art. 451 § 1-3 k.c.). Bezsporne w sprawie pozostało, że powód przelał na (...) sp. z o.o. umową factoringową wszystkie wierzytelności jakie w okresie obowiązywania tej umowy miały przysługiwać mu od pozwanego (art. 509 § 1 k.c.). O przelewie został zawiadomiony pozwany, jak również wskazano mu rachunek bankowy, na który ma obowiązek dokonywać wpłat. Nie podlegało również sporowi, że wszystkie wpłaty dokonane przez pozwanego zgodnie z przedstawionymi przez strony dowodami przelewów (tj. w okresie od 11.5.2011 do 7.7.2011) były uiszczane na rzecz faktora, który był wówczas wierzycielem osobistym pozwanego. Zgodnie z art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, a zatem dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie na rachunek nabywcy wierzytelności jak również wszelkie oświadczenia w przedmiocie spłaty długu i rozliczenia powinny odbywać się pomiędzy dłużnikiem a nabywcą wierzytelności.

Zgodzić się przy tym należy ze stanowiskiem sądów prezentowym w sprawie o zapłatę za partię nr 2, że pozwany wskazał w treści przelewów, na jakie poszczególne zobowiązania sprzedażowe, należy zaliczyć wpłaty. Zgodnie z przepisem art. 451 § 1 k.c. dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. W myśl § 2 ww. przepisu jeżeli dłużnik nie wskazał, który z kilku długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu. Natomiast § 3 ww. przepisu stanowi, że w braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych - na poczet najdawniej wymagalnego.

Pozwany przy każdorazowym spełnianiu świadczenia objętego pozwem w niniejszej sprawie wskazywał, który dług chce zaspokoić. Na dowodach przelewów bankowych spełnienia świadczenia oznaczone są przez pozwanego tytuły wpłat z podaniem dat lub okresów powstania zobowiązań. Suma kwot wpłat jest zbliżona do kwoty dochodzonej pozwem.

Przede wszystkim jak ustalił w sprawie powołany biegły, co do którego wiarygodności ani strony ani Sąd nie miał wątpliwości – pozwany w okresie od 11.5.2011 do 7.7.2011 dokonał łącznej wpłaty 223 110 zł. Jak stwierdził biegły, a które to twierdzenia Sąd przyjmuje także za swoje - wszystkie wpłaty dotyczące należności z tego okresu zostały zrealizowane przez pozwanego na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. Pierwsza i ostatnia z wpłat dokonanych przez pozwanego we wspomnianym okresie obejmuje czas dłuższy aniżeli wynikający z roszczeń dochodzonych pozwem. Wszak wpłata z 11.5.2011 r. na kwotę 23 000 zł dotyczyła okresu 2.5.2011-7.5.2011, natomiast okres, w którym były wystawiane faktury dochodzone pozwem to 4.5.2011 - 7.5.2011; suma załączonych do pozwu faktur za ten ostatni okres wynosi - 5665,62 zł. W myśl zasad, o których mowa wyżej jedynie tę kwotę powód winien zaliczyć na roszczenia objęte pozwem. Pozostałą część wpłaty powód zobowiązany był zaliczyć zgodnie z poleceniem dłużnika na resztę faktur wystawionych w dniach 2-3 maja 2011 r. (nieobjętych pozwem w niniejszej sprawie).

Z kolei druga wpłata, tj. z 7.7.2011r. na kwotę 23 000 zł dotyczy okresu 27.6.2011-2.7.2011. Okres, w którym były wystawiane faktury dochodzone pozwem to 27.6.2011-1.7.2011; suma załączonych do pozwu faktur za ten okres to 21 742,80 zł. W myśl zasad, o których mowa wyżej, jedynie tę kwotę powód winien zaliczyć na roszczenia objęte pozwem. Pozostałą część wpłaty powód zobowiązany był zaliczyć zgodnie z poleceniem dłużnika na resztę faktur wystawionych 2 lipca 2011 r. (nieobjętych pozwem w niniejszej sprawie).

Łączna wartość faktur dochodzonych ostatecznie pozwem wynosi 208 713,78 zł. Zaś pozwany łącznie na poczet faktur dochodzonych pozwem wpłacił 203 408,42 zł. Z rachunku matematycznego wynika, że pozostała do zapłaty kwota 5305,36 zł. Przeto skutkiem wpłat - dokonanych na przestrzeni kilku tygodni maja, czerwca i lipca 2011 roku, a należycie wykazanych przez stronę pozwaną, które były zasadniczo bezsporne wobec przedłożonych przez powoda dokumentów księgowych - było wykonanie obowiązku wobec wierzyciela (wykonanie zobowiązania) (por. wyrok SA w Katowicach z 6 grudnia 1990 r., I ACr 60/90, OSA 1991 nr 1, poz. 2, str. 16). Tym samym powód nie jest uprawniony do żądania zapłaty od pozwanego, a powództwo podlegało oddaleniu w części obejmującej spełnione już świadczenie.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził w punkcie I sentencji wyroku jedynie kwotę 5305,36 zł z odsetkami od 30 lipca 2011 r. jako od daty płatności najpóźniejszej faktury dochodzonej pozwem, której to daty pozwany nie kwestionował (art. 481 § 1 i § 2 k.c.).

O kosztach procesu, Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. i art. 99 k.p.c., obciążając nimi w całości powoda, albowiem zasądzona kwota stanowi jedynie nieco ponad 2% procent dochodzonego roszczenia. W związku z tym, powód powinien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu, na które składają się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 7200 zł wynikające z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.

Sąd nakazał również ściągnąć od powoda pokryte tymczasowo ze środków Skarbu Państwa wydatki na biegłego i świadków w łącznej kwocie 152,67 zł jako różnicę między sumą przyznanych biegłemu i świadkom wynagrodzeń a uiszczoną przez powoda zaliczką. W związku z tym, że to powód został w całości obciążony kosztami procesu, jest on obowiązany, w myśl przepisów art. 2 ust. 1 i 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 i art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 uksc, do pokrycia tych wydatków.

SSO Jarosław Marczewski