Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 18 listopada 2015 roku P. Ż. domagał się zniesienia współwłasności nieruchomości oraz działu spadku po J. Ż. (1), w skład którego wchodzi nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Trzciance prowadzi księgę wieczystą (...) o wartości 120.000 zł. Wnioskodawca proponował sprzedaż tej nieruchomości stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego oraz podział uzyskanej sumy po pomniejszeniu o koszty egzekucji pomiędzy wnioskodawcę i uczestników stosunku do posiadanych przez nich udziałów, ewentualnie przejęcie nieruchomości przez któregokolwiek z uczestników z obowiązkiem spłat. Ponadto wnioskodawca domagał się zasądzenia od uczestników kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Wnioskodawca zakwestionował też wszelkie koszty, które chciałaby odzyskać Z. O. (k.129).

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka Z. O. popierając wniosek o dokonanie działu spadku i zniesienie współwłasności zgłosiła do rozliczenia koszty pochówku spadkodawcy domagając się:

- od P. Ż. kwoty 1000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od A. Z. i A. K. po 250 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od I. J. (1), E. K. i H. K. kwoty po 83 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia.

Ponadto uczestniczka Z. O. domagała się zasądzenia tytułem zapłaty za pomnik:

- od P. Ż. kwoty 2000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od A. Z. i A. K. po 500 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od I. J. (1), E. K. i H. K. kwoty po 166 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia.

Wreszcie uczestniczka Z. O. domagała się rozliczenia kosztów utrzymania mieszkania wchodzącego do spadku i z tego tytułu domagała się:

- od P. Ż. kwoty 993,22 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od A. Z. i A. K. po 248,23 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia,

- od I. J. (1), E. K. i H. K. kwoty po 82,76 zł z odsetkami ustawowymi od dnia zgłoszenia roszczenia. Ostatecznie uczestniczka wyraziła zgodę na sprzedaż lokalu zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, a zatem przez licytację publiczną prowadzoną przez komornika (rozprawa dnia 3 sierpnia 2017 roku).

Uczestniczka A. K. (k.112, 113) poparła wniosek domagając się sprzedaży przedmiotowej nieruchomości wchodzącej w skład spadku w drodze licytacji publicznej i podział uzyskanych tą droga środków. Ponadto wniosła o uwzględnienie kwoty 283,60 zł zapłaconej przez nią tytułem opłat eksploatacyjnych za przedmiotowy lokal. Wniosła też o oddalenie wniosków Z. O. o zasądzenie od niej kosztów pochówku, postawienia pomnika i opłat eksploatacyjnych.

Uczestniczka E. K. (k.148, 149) wniosła o sprzedaż przedmiotowej nieruchomości i podział sumy uzyskanej z nieruchomości. Oświadczyła, że uregulowała część kosztów, ale kwestionuje koszty pochówku żądane przez Z. O..

Uczestniczka I. J. (1) (k. 149) wniosła o sprzedaż przedmiotowej nieruchomości i podział sumy uzyskanej z nieruchomości. Wyraziła też gotowość poniesienia kosztów utrzymania mieszkania w wysokości 1/24 zgodnie ze swoim udziałem.

Kurator nieznanego z miejsca pobytu H. K. przychylił się do wniosku.

Sąd ustalił co następuje:

Postanowieniem z dnia 21 kwietna 2015 roku wydanym w sprawie I Ns 568/14 spadek po J. Ż. (2) zmarłej dnia 17 grudnia 2012 roku nabyli mąż spadkodawcy P. Ż. w 1/2 części, rodzeństwo spadkodawcy Z. O. i A. Z. w 1/8 części każdy, córka syna siostry spadkodawcy A. K. w 1/8 części, a także siostrzeńcy spadkodawcy I. J. (1), E. K., H. K. w 1/24 części każde z nich.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Trzciance z dnia 21 kwietnia 2015 roku – k. 7)

W skład spadku po J. Ż. (2) wchodzi nieruchomość - lokal mieszkalny nr (...) stanowiący odrębną nieruchomość położony w K., Gmina K., Powiat C.- (...), Woj. (...), przy ul. (...), o powierzchni 57,30 m2, składający się z jednego pokoju, kuchni, łazienki, wc, przedpokoju i piwnicy o powierzchni 5,90 m2, dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy w Trzciance prowadzi księgę wieczystą (...), wraz z przynależnym udziałem w wysokości (...) w nieruchomości wspólnej o powierzchni 0.30.43 ha, działki gruntu o numerach 482/7, 482/2, która stanowi prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, zabudowana budynkiem mieszkalnym nr (...), 3a, 108 i budynkami gospodarczymi, dla której to nieruchomości wspólnej Sąd Rejonowy w Trzciance prowadzi księgę wieczystą (...). W pobliżu nieruchomości znajduje się większość sklepów, punktów usługowych oraz budynków użyteczności publicznej, ale też linia kolejowa. W budynku jest 13 mieszkań. Układ pomieszczeń jest przechodni, wejście do kuchni jest przez pokój, wejście do łazienki i wc z kuchni. W mieszkaniu jest ogrzewanie elektryczne, woda, kanalizacja, instalacja elektryczna. Pomieszczenia są bardzo wysokie – 3,45 m. Łazienka i wc bardzo małe. Mieszkanie nadaje się do generalnego remontu. Stan techniczny i standard lokalu jest najsłabszy. Wartość rynkowa prawa własności lokalu mieszkalnego opisanego wyżej według stanu na dzień 17 grudnia 2012 roku a cen z chwili obecnej wynosi 66.000 zł.

(dowód: wydruk księgi wieczystej (...) – k. 8-17; opinia biegłego J. G. z dnia 18 marca 2017 roku –k.197-211, z dnia 22 marca 2017 roku – k. 234, 235, z dnia 3 sierpnia 2017 roku – k. 320, 321; zeznania uczestniczki Z. O. – k. 149, 150, 321; zeznania uczestnika E. K. – k. 150; odpis księgi wieczystej (...) – k. 144-146)

Koszty pochówku J. Ż. (2) wyniosły 3.250,80 zł. Z. O. wykorzystała na zapłatę tych kosztów 4.000 zł otrzymane z ZUS. Pomnik na grobie J. Ż. (2) nie został postawiony.

(dowód: faktura nr (...) – k. 147; częściowo zeznania uczestnika Z. O. – k. 150)

Z. O. wpłaciła do Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. W.. tytułem opłat za mieszkanie w K. W.. ul. (...):

- dnia 31 października 2013 roku – 151,09 zł,

- w styczniu 2014 roku – 103,78 zł,

- dnia 14 lutego 2014 roku – 103,78 zł,

- dnia 15 marca 2014 roku – 103,78 zł,

- dnia 15 kwietnia 2014 roku – 103,78 zł,

- dnia 12 maja 2014 roku – 103,78 zł,

- dnia 24 czerwca 2014 roku – 106,35 zł,

- dnia18 lipca 2014 roku – 106,35 zł,

- dnia 13 sierpnia 2014 roku – 106,35 zł,

- dnia 26 września 2014 roku – 106,35 zł,

- dnia 27 października 2014 roku – 106,35 zł,

- dnia 17 listopada 2014 roku - 106,35 zł,

- dnia 19 grudnia 2014 roku – 106,35 zł.

Razem 1.414,44 zł.

Ponadto Z. O. zapłaciła tytułem rozliczenia za prąd czerpany w mieszkaniu w K. W.. ul. (...):

- w dniu 13 kwietnia 2013 roku - 100,50 zł,

- w dniu 14 czerwca 2013 roku – 25,68 zł,

- w dniu 16 sierpnia 2013 roku – 13,31 zł,

- w dniu 18 października 2013 roku – 19,46 zł,

- w dniu 24 grudnia 2013 roku - 41,24 zł,

- w dniu 14 lutego 2014 roku -31,66 zł,

- w dniu 17 kwietnia 2014 roku – 13,19 zł,

- w dniu 24 czerwcu 2014 roku – 13,19 zł,

- w dniu 26 sierpnia 2014 roku – 16,90 zł,

- w dniu 17 listopada 2014 roku – 13,19 zł,

- w dniu 19 grudnia 2014 roku – 13,19 zł,

- w dniu 13 marca 2015 roku – 30 zł,

- w dniu 28 sierpnia 2015 roku – 13,46 zł,

- w dniu 1 września 2015 roku – 12,52 zł,

- w dniu 22 grudnia 2015 roku – 28 zł,

- w kwietniu 2016 roku – 50 zł,

-w dniu 19 grudnia 2016 roku – 50 zł.

Razem 485,49 zł.

Prócz tego Z. O. płaciła podatek za przedmiotową nieruchomość i tak:

- w dniu 2 maja 2013 roku – 28 zł,

- w dniu 31 października 2013 roku – 26 zł.

- w dniu 24 czerwca 2014 roku – 28 zł.

Razem to 82zł.

(dowód: opłaty za czynsz do wspólnoty mieszkaniowej – k. 65-68; opłaty za energię elektryczną – k. 70-76; dowody wpłaty – k 166-175; zeznania uczestnika Z. O. – k. 149, 150, 321; pismo Zakładu Administracji (...) Sp. z o.o. z dnia 10 września 2015 roku – k. 63; pismo Z. O. do P. Ż. z dnia 4 listopada 2015 roku – k. 64)

A. K. płaciła opłaty eksploatacyjne w wysokości 1/8 przypadającej na nią za nieruchomość opisaną wyżej po śmierci J. Ż. (2). Opłaty uiszczała kolejno:

- w dni 19 października 2015 roku - 124 zł za od stycznia do września 2015 roku,

- w dniu 19 października 2015 roku – 13.30 zł za października 2015 roku,

- w dniu 16 listopada 2015 roku – 13.30 zł za listopad 2015 roku,

- w dniu 16 grudnia 2015 roku – 13.30 zł za grudzień 2015 roku,

- w dniu 18 stycznia 2016 roku – 13.30 zł za stycznia 2016 roku,

- w dniu 23 lutego 2016 roku – 13.30 zł za lutego 2016 roku,

- w dniu 30 marca 2016 roku – 13.30 zł za marca 2016 roku,

- w dniu 25 kwietnia 2016 roku – 13.30 zł za kwietnia 2016 roku,

- w dniu 19 maja 2016 roku – 13.30 zł za maja 2016 roku,

- w dniu 27 czerwca 2016 roku – 13.30 zł za czerwca 2016 roku,

- w dniu 1 sierpnia 2016 roku – 13.30 zł za lipiec 2016 roku,

- w dniu 31 sierpnia 2016 roku – 13.30 zł za sierpień 2016 roku,

- w dniu 21 września 2016 roku – 13.30 zł za wrzesień 2016 roku.

(dowód: dowody wpłaty – k. 114-126)

Uczestniczka Z. O. ma 72 lata. Posiada mieszkanie własnościowe. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Jej miesięczne dochody wynoszą około 3000 zł.

(dowód: zeznania uczestniczki Z. O. – k. 149, 150)

Uczestniczka E. K. ma 39 lat. Mieszka w mieszkaniu ojca. Ma na utrzymaniu syna. Miesięczne dochody to około 2.000 zł.

(dowód: zeznania uczestniczki E. K. – k. 150)

Uczestniczka A. K. ma 37 lat. Pracuje w urzędzie samorządowym. Nie ma nikogo na utrzymaniu.

(dowód: zeznania uczestniczki A. K. – k. 151; zeznania uczestniczki Z. O. – k. 321)

Uczestniczka I. J. (1) ma 38 lat. Ma mieszkanie z urzędu miasta i na utrzymaniu dwoje dzieci. Jej miesięczny dochód do świadczenia na dzieci w wysokości około 1.000 zł.

(dowód: zeznania uczestniczki I. J. (2) – k. 151)

Uczestnik A. Z. jest bezrobotny, czasami przebywa na zasiłki i dostaje prace interwencyjne. Mieszka w domu po rodzicach. Ma na utrzymaniu troje dzieci.

(dowód: zeznania uczestniczki Z. O. – k. 321)

Wnioskodawca P. Ż. ma 76 lat. Mieszka w mieszkaniu partnerki. Jest emerytem i otrzymuje miesięcznie 1.700 zł emerytury. Nie ma nikogo na utrzymaniu.

(dowód: zeznania wnioskodawcy P. Ż. – k. 291-292)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, a także na podstawie zeznań częściowo uczestnika Z. O. (k.149, 150, 321), zeznań uczestnika E. K. (k.150), A. K. (k.151), I. J. (1) (k.151), częściowo zeznania wnioskodawcy P. Ż. (k.292-294), opinii biegłego J. G. z dnia 18 marca 2017 roku, z dnia 22 marca 2017 roku i z dnia 3 sierpnia 2017 roku – k. 197-211, 234, 235, 320, 321)

Sąd uwzględnił opinie biegłego J. G. z dnia 18 marca 2017 roku, z dnia 22 maja 2017 roku i z dnia 3 sierpnia 2017 roku.

Dowód z opinii biegłego musi być oceniany pod kątem:

a) czy biegły dysponuje wiadomościami specjalnymi, niezbędnymi do stwierdzenia okoliczności mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy,

b) czy opinia biegłego jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy,

c) czy jest pełna i jasna oraz nie zachodzi nie wyjaśniona sprzeczność pomiędzy nią a inną opinią ujawnioną w toku przewodu sądowego.

J. G. jest stałym biegłym sądowym z zakresu wyceny nieruchomości. Ma zatem odpowiednie kwalifikacje do wydania opinii w niniejszej sprawie. W opinii pisemnej biegły szczegółowo przedstawił czynności, jakie wykonał w związku z opinią, materiał dowodowy, na jakim się opierał, a także sposób i podstawy obliczenia każdej z podawanych w opinii kwot. Uzyskane wnioski obszernie umotywował. Na podstawie art.154 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r., Nr 261, poz. 2603 ze zm.) wyboru właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan jej zagospodarowania oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych. Jako pierwsze podejście art.152ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami wskazuje podejście porównawcze. Zgodnie z art.4ust.1 rozporządzenie Rady Państwa z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004r., Nr 207, poz. 2109 ze zm.) przy stosowaniu podejścia porównawczego konieczna jest znajomość cen transakcyjnych nieruchomości podobnych do nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, a także cech tych nieruchomości wpływających na poziom ich cen. Art. 4 pkt 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, określa jako nieruchomość podobną nieruchomość, która jest porównywalna z nieruchomością stanowiącą przedmiot wyceny, ze względu na położenie, stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne cechy wpływające na jej wartość. Przy metodzie korygowania ceny średniej konieczna jest realizacja następujących założeń: po pierwsze, znane są cechy nieruchomości wycenianej, po drugie, jest kilkanaście nieruchomości podobnych do wycenianej, które były przedmiotem obrotu na rynku lokalnym, po trzecie, transakcje odbyły się w okresie bezpośrednio poprzedzającym datę wyceny. Jeżeli przy tym nastąpiła w tym okresie zmiana cen nieruchomości należy zbadać zasadę, w jakiej zmiana następowała. Zmiany takie winny być zaznaczane wprowadzeniem odpowiednich współczynników korygujących do poziomu cen bieżących. Ważna jest przy tej metodzie znajomość cen transakcyjnych i cech nieruchomości porównywalnych i dokładny opis nieruchomości, za które uzyskano cenę najniższą i najwyższą (por. Szacowanie nieruchomości. Rzeczoznawstwo majątkowe, pod. red. Jerzego Dedynki, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012, s.472, 473).

Biegły odpowiadając na zarzut wnioskodawcy o niewłaściwy dobór transakcji reprezentatywnych wskazał, że przyjął kilkanaście transakcji nieruchomości podobnych o zróżnicowanych cenach i cechach. Chodziło o ustalenie rozpiętości cen na miejscowym rynku. Pozwala to na ustalenie współczynników korygujących cenę średnią. Są to przy tym transakcje do jakich rzeczywiście doszło na rynku lokalnym. Biegły dobierał do wyceny jedynie lokale mieszkalne w starych budynkach mieszkalnych. W wycenianym budynku zastosowano jeszcze mur pruski. Biegły przyznał, że na terenie K. W.. są transakcje lokali o cenach nawet około 3.000 m2, ale dotyczą lokali położonych w nowych blokach mieszkalnych. Przy tym nie można opierać wyceny na ofertach sprzedaży, gdyż odbiegają one zawsze od cen rzeczywistych.

Odnosząc się do żądania przedstawienia dokumentów dla ustalenia przyjętych przez biegłego cen transakcyjnych biegły wskazał, iż ma dostęp do aktów notarialnych, które są gromadzone w ewidencji gruntów. Jako biegły ma przy tym obowiązek nie ujawniać informacji dotyczących danych osobowych. Wskazać należy, iż w zarzutach nie pojawiły się żadne okoliczności, które pozwalałyby wątpić w rzetelność biegłego, tak aby weryfikować źródła jego informacji o transakcjach. Samo niezadowolenie strony z ustalonej w opinii wartości nieruchomości, nie stanowi takiej podstawy.

Biegły wyjaśnił również, iż udział w nieruchomości wspólnej w wysokości (...) jest związany z odrębną własnością lokalów zarówno wycenianego jak i przyjętych transakcji. Nie jest to żadna cecha wpływająca na jego wartość. Biegły wyliczył również, że w przeliczeniu na metry, udział ten dawałby z nieruchomości wspólnej 107 m2. Trudno uznać, że dawałoby to możliwość uznania takiego fragmentu za działkę budowalną tym bardziej, że jest to działka również pod budynkiem.

Biegły jednoznacznie stwierdził, że samo posiadanie przez lokal piwnicy nie jest żadną cechą zwiększająca wartość nieruchomości, ponieważ wszystkie lokale przedstawione w opinii posiadały takie lokale, a czasem nawet pomieszczenia gospodarcze. Do tego piwnica w wycenianym lokalu ma wejście usytuowane na zewnątrz budynku, co jest w zimie kłopotliwe.

Podobnie biegły podważył zarzut wnioskodawcy, jakoby fakt, iż lokal jest usytuowany na parterze powinien spowodować podwyższenie oceny kondygnacji z dobrej na bardzo dobrą. Podzielić należy stanowisko biegłego, że parter nie jest uważany przez nabywców za najlepszą kondygnację. Dużo wyżej użytkownicy oceniają pierwsze czy drugie piętro. Jak wskazał biegły jest ono odseparowane od hałasu i ruchu.

Podobnie biegły wyjaśnił, iż wielkość lokalu musi być oceniona jako średnia, gdyż był to przedział od 44m2 do 60 m2. Lokal nie jest mały. Biegły wyjaśnił wreszcie, że wartość ustalona na kwotę 1.288 zł/m2 jest średnia i jest adekwatna przy niskim standardzie tego lokalu, pomieszczeniach przechodnich, małej łazience. Biegły wskazał też, że budynek jest mały, położony przy torach kolejowych.

Sąd nie miał zastrzeżeń do kryteriów wyceny przedmiotowej nieruchomości zastosowanych przez biegłego, wyboru nieruchomości porównawczych oraz ostatecznego wyniku operatu szacunkowego.

Sąd uwzględnił w całości zeznania uczestników E. K., A. K., I. J. (1). Nie mieli oni większej wiedzy na temat spadku po J. Ż. (2). Wszyscy zgodzili się jednak ponosić koszty związane z utrzymaniem lokalu wchodzącego do spadku w zakresie udziału, jaki posiadali w spadku.

Sąd uwzględnił w części zeznania uczestniczki Z. O. oraz wnioskodawcy P. Ż.. Obydwie te osoby były najbardziej zaangażowane w sprawę i najbardziej skonfliktowane. Ich relację Sąd uwzględnił jedynie w części, w której znajdowały pokrycie w innych dowodach. Z. O. udokumentowała wpłaty na poczet opłat eksploatacyjnych do wspólnoty mieszkaniowej, opłat za energię elektryczną oraz podatek od nieruchomości kopiami dowodów wpłaty. W tym zakresie jej relacji nie kwestionowali pozostali uczestnicy. Zeznania Z. O. dotyczące kosztów pochówku i stypy znalazły potwierdzenie jedynie w rachunku wystawionym za usługi pogrzebowe z dnia 19 grudnia 2012 roku (k.147) co do kwoty 3.250,80 zł. W pozostałym zakresie twierdzenia uczestniczki nie zostały w żaden sposób udokumentowane. Wnioskodawca wprawdzie zaprzeczył, aby uczestniczka opłacała koszty eksploatacyjne, ale nie podważał wiarygodności złożonych dowodów wpłaty, choć działał przez fachowego pełnomocnika i mógł żądać oryginału dokumentów. Z kolei wnioskodawca w swoich zeznaniach przyznał, iż nie utrzymywał z J. Ż. (2) kontaktów od 1992 roku, żyli zupełnie osobno przez wszystkie lata do jej śmierci, majątku wspólnego na chwilę jej śmieci nie mieli, a informację o jej zgonie otrzymał dopiero w 2014 roku, czyli 2 lata po jej śmierci.

Sąd uwzględnił wszystkie dokumenty złożone do akt sprawy a powołane wyżej, gdyż ich prawdziwości i autentyczności strony nie kwestionowały. W zakresie kopii opłat tytułem podatku od nieruchomości (k.75, 76) Sąd nie uwzględnił opłaty za III i IV kwartał 2014 roku (k.76 u dołu , k. 175 u dołu). Brak tu jest pieczątki potwierdzającej przyjęcie wpłaty. Wypisanie na pozostałych dowodach wpłaty nazwiska spadkodawcy, adresu J. Ż. (2), a także oznaczenie ich jako podatku od nieruchomości nie pozostawiają wątpliwości, że chodzi o podatek za przedmiotowa nieruchomość. Również dowody wpłaty opłat eksploatacyjnych (k.65-68, 166-168) jakie przedłożyła Z. O. zawierają wskazanie adresu podmiotu, który jest odbiorcą opłat. Jest wyraźnie podany tytuł wpłat, a do tego uczestniczka załączyła pismo z dnia 10 września 2015 roku wzywające do spłacenia zaległości. Wreszcie złożone przez Z. O. wpłaty za energię elektryczną (k.69-75, 169-174) zawierają nazwisko J. Ż. (2) oraz jej adres a także oznaczenie okresu, za który rachunek jest płacony. Sąd na tej podstawie uznał te dokumenty za ukazujące prawdziwe okoliczności dotyczące wpłat eksploatacyjnych i podatku. Ani wnioskodawca, ani pozostali uczestnicy skutecznie tego nie zakwestionowali, bowiem nie można uznać za takie rzeczowe podważenie tych wpłat jedynie kwestionowanie wszystkiego, czyli ogólnie każdego żądania. Wszyscy w tym postępowaniu mają dostęp do informacji ze wspólnoty mieszkaniowej, zakładu energetycznego czy Urzędu Miasta i bez trudu mogli zweryfikować wpłaty uczestniczki Z. O. oraz A. K.. Samo zaprzeczanie wszystkiemu przez wnioskodawcę nie jest wystarczające na podważenia wydatków uczestniczek.

Sąd uznał za zbędny w sprawie wniosek uczestniczki Z. O. o zwrócenie się do Zakładu Administracji (...) Sp. z o.o. o nadesłanie informacji o stanie zadłużenia przedmiotowego lokalu (k.61). Sąd w przedmiotowej sprawie dzieli jedynie aktywa spadku, w przypadku spłaty zadłużenia możliwe jest rozliczenie tej spłaty, ale informacja o zadłużeniu niczego do sprawy nie wniesie.

Sąd zważył co następuje:

I.Zgodnie z art. 1037§1k.c. dział spadku może nastąpić m.in. poprzez orzeczenie sądu wydane na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Mocą art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności. Stosowanie do treści art. 623 k.p.c. jeżeli brak podstaw do dokonania zgodnego działu spadku, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziału współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne. Mocą art. 212§1k.c. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia Sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Mocą art. 212§2k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Art. 625 k.c. stanowi, iż w postanowieniu zarządzającym sprzedaż rzeczy należących do współwłaścicieli sąd bądź rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli, bądź też zarządzi sprzedaż, odkładając rozstrzygniecie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli oraz o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży do czasu jej przeprowadzenia. Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2017 r. (II CSK 221/16, Legalis Numer 1612239), iż sposób zniesienia współwłasności, jako wynik wyboru między przyznaniem rzeczy jednemu ze współwłaścicieli a zarządzeniem jej sprzedaży nie może być dokonany bez rozważenia, czy w razie przyznania rzeczy jednemu współwłaścicielowi z obowiązkiem spłaty, ma on realne możliwości jej uiszczenia. Natomiast sprzedaż rzeczy wspólnej powinna nastąpić, gdy żaden ze współwłaścicieli nie godzi się, by nabyć własność i ponosić ciężar spłat, do właściciela bowiem, a nie do sądu należy ocena czy rzecz jest mu potrzebna, a narzucanie własności rzeczy nie byłoby racjonalne. Podobnie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2016 r. (IV CSK 763/15, Legalis Numer 1522328) znalazło się stwierdzenie, iż w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej sąd nie może przyznać uczestnikowi postępowania prawa majątkowego bez jego zgody i zasądzić od niego na rzecz innego uczestnika spłaty lub dopłaty. Bez znaczenia są tu przyczyny odmowy zgody i wszelkie inne okoliczności.

W niniejszej sprawie w skład spadku po J. Ż. (2) wchodziła jedynie nieruchomość lokalowa położona w K., dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy w Trzciance prowadzi księgę wieczystą (...), wraz z przynależnym udziałem w wysokości (...) w nieruchomości wspólnej która stanowi prawo użytkowania wieczystego, o wartości 66.000 zł. Żaden ze spadkobierców nie wyraził zgody na przejęcie nieruchomości na własność. Wnioskodawca, H. K. poprzez swojego kuratora, I. J. (1), E. K. A. K. wprost wyrazili wolę, aby nieruchomość została sprzedana zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego przez licytację publiczną. Uczestniczka Z. O. początkowo też składała taki wniosek i dopiero w piśmie z dnia 28 listopada 2016 roku się temu sprzeciwiła ze względu na konieczność poniesienia kosztów komorniczych (k.164 punkt 6), ale ostatecznie na rozprawie dnia 3 sierpnia 2017 roku wyraziła zgodę na sprzedaż lokalu w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zdaniem Sądu żaden ze spadkobierców nie chce przejąć przedmiotowej nieruchomości na własność, większość ma centrum życiowe w innych częściach Polski i nie przyjdzie mieszkać do tego mieszkania. Dodatkowo sytuacja materialna spadkobierców wyklucza szybką spłatę pozostałych osób. W tej sytuacji Sąd zarządził sprzedaż przedmiotowej nieruchomości zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego i podział uzyskanych środków po umniejszeniu ich o koszty egzekucyjne w proporcji:

-P. Ż. 1/2 część,

- Z. O. 1/8 część,

- A. Z. 1/8 część,

- A. K. 1/8 część,

- I. J. (1) 1/24 część,

- E. K. 1/24 część,

- H. K. 1/24 część.

II.Mocą art. 686 k.p.c. w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Zgodnie z art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności. Art. 207 k.c. stanowi, iż pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Z kolei art. 201 k.c. stanowi, iż do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności. Przez wydatki rozumie się nakłady na rzecz: konieczne, użyteczne, a nawet zbytkowne, jeżeli przy zachowaniu reguł zarządu rzeczą wspólną uzgodniono takie wydatki. Najczęściej są to wydatki ponoszone w toku normalnej eksploatacji rzeczy, według zasad prawidłowej gospodarki, przy zgodzie większości współwłaścicieli (art. 201 k.c.). Nie można jednak wykluczać wydatków nadzwyczajnych, przekraczających zakres zwykłego zarządu, podejmowanych za zgodą wszystkich współwłaścicieli (art. 199 k.c.) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 stycznia 2014 roku, I ACa 451/13, LEX nr 1425356). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2003 r. (V CK 141/02, Legalis Numer 65253) na podstawie art. 207 KC współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną, pokryte chociażby przez jednego ze współwłaścicieli, a zatem współwłaścicielowi, który je poniósł służy roszczenie o zapłatę (o refundację) w stosunku do pozostałych. Na tej podstawie współwłaściciele ponoszą wydatki uzgodnione według wymagań reżimu prawnego zarządu rzeczą wspólną, a więc według zasad art. 201 KC, a wypadku czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu według zasad art. 199 KC. Wydatki z art. 207 k.c. są związane z rzeczą wspólną, jeżeli ich potrzeba poniesienia wynika z normalnej eksploatacji, ale też zasad prawidłowej gospodarki. Niewątpliwie podlegają rozliczeniu wydatki konieczne, ale też użyteczne, chyba że służą jednemu tylko ze współwłaścicieli i zostały poniesione tylko w jego interesie.

Zgodnie z art. 922 § 3 k.c. do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej. Sąd Rejonowy podziela stanowisko wyrażone w uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 22 listopada 1988 r. (III CZP 86/88, OSNCP 1989 nr 12, poz. 201, Legalis Numer 26480), dług spadkowy związany ze wzniesieniem nagrobka, jako zobowiązanie pieniężne podlega rozliczeniu w postępowaniu działowym według nominalnej wysokości.

Niewątpliwie do ciężarów podlegających rozliczeniu w postępowaniu o dział spadku zaliczyć należy podatek od nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Uczestniczka Z. O. zgłosiła skutecznie trzy wpłaty na podatek za okres 2013 roku i pierwszą połowę 2014 roku, łącznie w kwocie 82 zł. Czwarty dowód wpłaty nie zawierał pieczęci potwierdzającej kiedy wpłata miała być dokonana. Sąd uznał zatem kwotę za III i IV ratę za 2014 roku za nieudowodnioną. Podobnie rozliczeniu podlegają opłaty eksploatacyjne na Wspólnotę Mieszkaniową budynku przy ul. (...) w K., które Z. O. udokumentowała na kwotę 1.414,44 zł za okres od października 2013 roku do grudnia 2014 roku. Wreszcie podlegają też rozliczeniu wydatki w wysokości 485,49 zł za energie elektryczną za okres od kwietnia 2013 roku do grudnia 2016 roku. Łącznie do rozliczenia jest kwota 1.981,93zł wpłacona przez Z. O.. Kwota ta winna być rozliczona proporcjonalnie do wysokości posiadanych w spadku udziałów:

- P. Ż. w 1/2 części,

- Z. O. w 1/8 części,

- A. Z. w 1/8 części,

- A. K. w 1/8 części,

- I. J. (1) w 1/24 części,

- E. K. w 1/24 części

- H. K. w 1/24 części.

Zatem P. Ż. winien zapłacić Z. O. 990,96 zł, A. Z. i A. K. po 247,74 zł, I. J. (1), E. K., H. K. po 82,58 zł. W pozostałym zakresie Sąd roszczenie o rozliczenie wydatków i ciężarów oddalił. W ocenie Sądu całkowicie chybiony jest zarzut wnioskodawcy, jakoby Z. O. miały obciążać wszystkie wydatki i ciężary, bowiem miała wyłącznie użytkować lokal. Wnioskodawca nie zaproponował na tą okoliczność jakichkolwiek dowodów. Ze zdjęć załączonych do opinii biegłego wynika, że lokal jest niezamieszkały, uczestniczka Z. O. jednoznacznie zeznała, że lokalu nie użytkuje, a jedynie próbuje utrzymać lokal, tak aby się nie niszczył.

Mocą art.481§1 i §2k.c. jeżeli dłużnik spóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie jest z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

W niniejszej sprawie odsetki za opóźnienie w zapłaceniu roszczenia o zwrot wydatków na utrzymanie nieruchomości winny być liczone od dnia następnego po wezwaniu przez uczestniczkę Z. O. wnioskodawcy i pozostałych uczestników do ich zapłacenia. Odpis pisma z dnia 20 maja 2016 roku (k.60-62) wnioskodawca i uczestnicy otrzymali odpowiednio:

- P. Ż. - 1 października 2016 roku (k. 133v),

- A. K. - 28 września 2016 roku (k.133v),

- I. J. (3) - 26 września 2016 roku (k.134),

- A. Z. - 26 września 2016 roku (k.135),

- E. K. – 29 września 2016 roku (k.136),

- H. K. – 23 września 2016 roku (k.137).

Zatem Sąd zasądził odsetki za opóźnienie od każdego z nich od dnia następnego po dniu, w którym otrzymali odpis żądania wzywającego do zapłaty.

Nie podlega rozliczeniu kwota 283,60 zł zgłoszona przez uczestniczkę A. K. w piśmie z dnia 7 października 2016 roku (k.112v). Na rozprawie dnia 17 listopada 2016 roku A. K. stwierdziła bowiem, że nie chce aby ktokolwiek oddawał jej pieniądze (k.151), a zatem nie zgłosiła żądania zwrotu tych pieniędzy od wnioskodawcy i uczestników. Równocześnie jej wpłaty były za okres od stycznia 2015 roku do września 2016 roku, a zatem za inny okres, aniżeli żądania rozliczenia zgłoszone przez Z. O..

Sąd oddalił wniosek uczestniczki Z. O. o przyznanie od wnioskodawcy i uczestników zwrotu kosztów wyłożonych na opłacenie przelewów opłat eksploatacyjnych i podatku (k.165). Opłaty takie uczestniczka poniosłaby również płacąc swoją 1/8 część opłat czynszowych, za energię elektryczną czy podatku od nieruchomości. Nie ma zatem żadnych powodów, aby takie opłaty były uczestniczce zwracane.

Na opłacenie kosztów pochówku J. Ż. (2) uczestniczka Z. O. otrzymała 4.000 zł świadczenia z ZUS, co było bezsporne. Jedyne koszty jakie udokumentowała to 3.250,80 zł zapłacone Zakładowi (...) Sp. z o.o. w K. W.. (k.147). Pozostała kwota 750 zł. Trudno przesądzać ile kosztowała odzież, opłacenie księdza, czy poczęstunek (stypa) po pogrzebie, ale okoliczności te w ogóle nie zostały udokumentowane. Brak podstaw by Sąd sam obliczał wysokość takich wydatków. Sama uczestniczka Z. O. żegnając siostrę winna się liczyć z koniecznością wykazania pozostałym spadkobiercom wysokości takich wydatków, skoro je zgłosiła do rozliczenia. Ponieważ wydatki te nie zostały udowodnione Sąd oddalił w pozostałym zakresie roszczenie.

W ogóle nie zostały poniesione wydatki związane z postawieniem nagrobka spadkodawcy. Nie jest to zatem żaden dług spadkowy i Sąd oddalił roszczenie uczestniczki Z. O. o zwrot kosztów postawienia nagrobka.

Ewentualne koszty przeniesienia ciała zmarłej na inny cmentarz, co czym uczestniczka Z. O. pisze w piśmie z dnia 28 listopada 2016 roku, ani nie poniesione, ani nie głoszone kwotowo w formie roszczenie, nie podlegają w ogóle rozpoznaniu.

W pozostałym zatem zakresie, ponad zasądzoną kwotę Sąd roszczenia Z. O. oddalił.

III.Sąd ustalił wartość przedmiotu sporu w tym postępowaniu na 67.981,93zł

IV.O kosztach Sąd orzekła na podstawie art.520§1k.p.c. Zgodnie z tym artykułem, każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie wnioskodawca i uczestnicy postępowania byli w równym stopniu zainteresowani jej rozstrzygnięciem. Wnioskodawca i uczestnicy chcieli działu spadku. Wnioskodawca P. Ż. chciał działu spadku, ale bez płacenia jakichkolwiek kosztów utrzymania lokalu. Uczestniczka Z. O. chciała działu spadku, ale równocześnie zwrotu swoich wydatków na przedmiot spadku. Pozostali uczestnicy nie kwestionowali żądania działu spadku, a nawet zwrotu wydatków na nieruchomość. Jednak zasadniczym przedmiotem postępowania był dział spadku i w tym zakresie stanowiska stron były zgodne. Sąd uznał, iż wydatkami związanymi z uiszczenie opłaty od wniosku oraz kosztów biegłego rzeczoznawcy należy obciążyć wnioskodawcę i uczestników stosunkowo, w takim zakresie w jakim każde z nich ma udział w spadku po J. Ż. (2):

- P. Ż. w 1/2 części,

- Z. O. w 1/8 części,

- A. Z. w 1/8 części,

- A. K. w 1/8 części,

- I. J. (1) w 1/24 części,

- E. K. w 1/24 części

- H. K. w 1/24 części.

Koszty te to opłata – 1.000 zł, uiszczona w wysokości 500 zł przez wnioskodawcę oraz koszty opinii biegłego w wysokości 1.765,67 zł, opłacone tylko do wysokości 300 zł przez Z. O., a w pozostałym zakresie przez Skarb Państwa.

Na wnioskodawcę przypada zatem do zapłaty:

- P. Ż. 500 zł opłaty od wniosku, którą uiścił,

- Z. O. 125 zł opłaty od wniosku,

- A. Z. 125 zł opłaty od wniosku,

- A. K. 125 zł opłaty od wniosku,

- I. J. (1) 41,67 zł opłaty od wniosku,

- E. K. 41,67 zł opłaty od wniosku

- H. K. 41,66 zł opłaty od wniosku.

Równocześnie na strony przypada udział w kosztach opinii biegłego:

- P. Ż. 882,84 zł kosztów opinii,

- Z. O. 220,71 zł kosztów opinii,

- A. Z. 220,71 zł kosztów opinii,

- A. K. 220,71 zł kosztów opinii,

- I. J. (1) 73,57 zł kosztów opinii,

- E. K. 73,57 zł kosztów opinii,

- H. K. 73,56 zł kosztów opinii.

Z. O. nadpłaciła na poczet wynagrodzenia biegłego kwotę 79,29 zł i kwota ta winna być jej zwrócona przez wnioskodawcę i uczestników:

- P. Ż. 45,13 zł (79,29 zł x 9/16),

- A. Z. 11,35 zł (79,29x 9/64),

- A. K. 11,35 zł (79,29x 9/64),

- I. J. (1) 3,82 zł (79,29 zł x 9/192),

- E. K. 3,82 zł (79,29 zł x 9/192),

- H. K. 3,82 zł (79,29 zł x 9/192).

Z tych powodów Sąd zasądził na podstawie art. 113ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Trzciance od:

- P. Ż. 837,71 zł (882,84 zł - 45,13 zł),

- Z. O. 125 zł,

- A. Z. 334,36 zł (125 zł + 220,71 – 11,35 zł),

- A. K. 334,36 zł (125 zł + 220,71 – 11,35 zł),

- I. J. (1) 111,42 zł (41,67 zł +73,7 zł – 3,82 zł),

- E. K. 111,42 zł (41,67 zł +73,7 zł – 3,82 zł),

- H. K. 111,40 zł (41,66 zł + 73,56 zł – 3,82 zł)

które to kwoty tymczasowo wyłożył Skarb Państwa.

Kosztami wynagrodzenia adwokata reprezentującego wnioskodawcę (4.800 zł §2pkt5 w zw. z §6pkt3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych -Dz. U. 2015r., poz. 1804 ze zm. – udział wynosił 33.000 zł) oraz opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł Sąd obciążył wnioskodawcę. Czyli kosztami tymi obciążył wnioskodawcę w zakresie dotychczas poniesionym. W ocenie Sądu, nie ma żadnych powodów, aby koszty zastępstwa prawnego, z którego korzystała wyłącznie wnioskodawca, mieli ponosić również uczestnicy. Sąd przyznał też kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu H. S. M. wynagrodzenie za sprawowanie funkcji kuratora w kwocie 1.476 zł. Wynagrodzeniem kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu H. K. zostało ustalone na podstawie § 3ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 roku w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonywanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. z 1982r., Nr 27, poz. 197 ze zm.) wysokość wynagrodzenia kuratorów ustala się według przepisów określających opłaty za czynności zespołów adwokackich. Wysokość wynagrodzenia kuratorów będących adwokatami nie może przekroczyć stawek zasadniczego wynagrodzenia przewidzianego tymi przepisami, a wysokość wynagrodzenia innych kuratorów – 50% tych stawek. §4ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015r., poz. 1801) zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego Sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług. §12pkt3 powołanego rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku określa stawkę minimalną za prowadzenie sprawy o dział spadku jako stawkę obliczoną na podstawie §8 od wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez adwokata, a w razie działu na zgodny wniosek uczestników postępowania – 50% tej stawki. Wartość spadku uzyskana przez zliczenie wartości nieruchomości podanych we wniosku to 66.000 zł. Udział H. K. to 1/24 czyli wartość udziału to 2.750 zł. Zgodnie z §8pkt3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku stawka minimalna przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 1.500 zł do 5.000 zł to 1.200 zł. 23% VAT z tej kwoty to 276 zł. Razem 1.476 zł. W niniejszej sprawie kuratorowi w osobie adwokata należy się wynagrodzenie minimalne w kwocie 1.476 zł za reprezentację praw H. K.. Nie był to zgodny wniosek o dział spadku. Kosztami kuratora ponoszonymi tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd obciążył zainteresowanego H. K., jako osoby, która nie meldując się na pobyt tymczasowy lub stały uniemożliwiła doręczenie korespondencji i wymusiła wyznaczenie kuratora. Razem na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Trzciance uczestnik H. K. ma zwrócić 1.587,40 zł (1476 zł + 111,40 zł). Podobnie H. K. winien zwrócić opłatę od wniosku o ustanowienie kuratora w kwocie 40 zł uiszczoną przez wnioskodawcę na rzecz wnioskodawcy P. Ż.. Pozostałe koszty poniesione przez wnioskodawcę i uczestników jak koszty dojazdu obciążają każde z nich osobno.

/-/ S.S.R. Piotr Chrzanowski