Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu M. R. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie wykazał 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do ogólnego stażu pracy ubezpieczonego organ rentowy zaliczył łącznie 25 lat, 2 miesięcy i 28 dni. Przyjął okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 2 lat, 10 miesięcy i 22 dni, nie zaliczając okresu zatrudnienia w Kombinacie (...) – Zakładzie Rolnym w K. (15.03.1978r. – 31.08.1992r.), albowiem rodzaj prac nie został ściśle podany w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach i zarazem pozostaje niezgodny ze stanowiskiem określonym w zarządzeniu resortowym. Organ rentowy wskazał również, iż brak jest informacji czy Gospodarstwo Rolne (...) Sp. z o.o. jest następcą prawnym ww. Kombinatu (k. 34 akt ZUS).

Odwołanie od decyzji złożył ubezpieczony, zaskarżając ją w całości. W uzasadnieniu wskazał, iż w okresie od dnia 15 marca 1978 roku do dnia 29 lutego 1992 roku pracował w Kombinacie (...) na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego (traktorzysty), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W jego ocenie, błędne określenie stanowiska w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie może przesądzać o odmowie przyznania mu prawa do emerytury, skoro prace taką rzeczywiście wykonywał. Dlatego też wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach ww. okresu pracy i tym samym przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury (k. 2 – 5 akt).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w treści zaskarżonej decyzji. Dodał, iż do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczył okres zatrudnienia ubezpieczonego w przedsiębiorstwie (...) od dnia 24 kwietnia 1975 roku do dnia 15 marca 1978 roku (k. 9 – 9 v. akt).

Na rozprawie w dniu 31 maja 2017 roku ubezpieczony podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie (nagranie audio, k. 26 akt).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. R. urodził się w dniu (...).

W wieku 18 lat uzyskał prawo jazdy kat. T, uprawniające go do kierowania traktorem.

Jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa.

/okoliczności bezsporne/

Od dnia 1 października 1973 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku ubezpieczony pracował w PGR w W. na stanowisku pracownika fizycznego produkcji rolnej w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 15 marca 1978 roku pracował w przedsiębiorstwie (...) S.A. w B.. W całym okresie zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku robotnika, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Od dnia 31 grudnia 1975 roku do dnia 15 października 1977 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po zwolnieniu ze służby powrócił na dotychczas zajmowane stanowisko.

W okresie od dnia 15 marca 1978 roku do dnia 29 lutego 1992 roku był zatrudniony w Kombinacie (...) w W. w Zakładzie Rolnym w K. na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 1 marca 1993 roku do dnia 31 sierpnia 1992 roku pracował w Fundacji (...) w K. na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy.

Następnie od dnia 7 kwietnia 1997 roku do dnia 22 marca 2000 roku pracował w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w B. na stanowisku malarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 3 kwietnia 2000 roku do dnia 28 lutego 2001 roku ubezpieczony był zatrudniony w Zakładzie (...) M. K. w B. na stanowisku malarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 17 kwietnia 2001 roku do dnia 30 czerwca 2001 roku pracował w Przedsiębiorstwie Usługowo – Budowlanym (...) w B. na stanowisku pracownika budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 2 maja 2002 roku do dnia 29 lutego 2004 roku pracował w Przedsiębiorstwie (...) s.c. Jarzy i J. W. w B. na stanowisku malarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 10 maja 2004 roku do dnia 31 stycznia 2015 roku ubezpieczony pracował w Gospodarstwie Rolnym (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku traktorzysty i oborowego w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ostatnio w okresie od dnia 1 lutego 2015 roku pracował w (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku pracownika produkcji zwierzęcej w pełnym wymiarze czasu pracy.

/dowód: książeczka wojskowa, k. 6 akt ZUS; świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, k. 9 akt ZUS; świadectwo pracy, k. 10 akt ZUS; świadectwo pracy, k. 11 – 11 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 12 akt ZUS; świadectwo pracy, k. 13 akt ZUS; świadectwo pracy, k. 14 – 14 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 15 – 18 akt ZUS; umowa o pracę, k. 19 akt ZUS; zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 20 – 21 v. akt ZUS; świadectwo pracy, k. 5 akt kapitałowych ZUS; świadectwo pracy, k. 6 – 6 v. akt kapitałowych ZUS; świadectwo pracy, k. 7 – 7 v. akt ZUS; zeznania odwołującego M. R., nagranie audio, k.26 akt; dokumentacja pracownicza/

W całym okresie zatrudnienia w PGR w W. w Zakładzie Rolnym w K. ubezpieczony pracował na stanowisku traktorzysty. Do jego obowiązków w związku z zajmowanym stanowiskiem należała obsługa traktora. Innych prac nie wykonywał.

Wiosną wykonywał prace polowe, w szczególności uprawiał ziemię (orał, kultywatorował, siał), rozwoził nawozy i stosował opryski. Wywodził również zboże z magazynu do punktu skupu, dowoził paszę dla zwierząt do obór (fabrykowanie). Latem do jego obowiązków należało w szczególności przywożenie nawozów z W., opryski, sianie, koszenie traw na siano i sianokiszonki czy wożenie kiszonki. W okresie letnim wykonywał również prace żniwne, w tym odwoził zboże z pola od kombajnów do magazynu. Jesienią wywoził buraki na pryzmę, a następnie do cukrowni do N., przywodził wytłoki i melasę. W okresie jesienno – zimowym przewoził buraki z punktów do cukrowni (od września do stycznia), jak również paszę dla zwierząt, kiszonkę, wywoził obornik (dwa razy dziennie), dowoził i wpychał ziemniaki za pomocą spychacza zamontowanego do ciągnika do wyznaczonych pomieszczeń (w gorzelni), woził miał do gorzelni. Zimą ubezpieczony zwykle korzystał z urlopu wypoczynkowego.

Pracował codziennie od poniedziałku do soboty, lecz zdarzało się również, że pracę świadczył w niedziele. Prace zaczynał o godzinie 6:00. Pracował zazwyczaj ponad 8 godzin dziennie, często w godzinach nadliczbowych (po 10 godzin).

Łącznie w gospodarstwie pracowało około 30 pracowników, w tym około 20 traktorzystów oraz pracownicy fizyczni. Gospodarstwo liczyło wówczas ponad 3.000 ha. Oprócz uprawy ziemi gospodarstwo zajmowało się również hodowlą bydła, cieląt i trzody chlewnej. Na terenie gospodarstwa znajdowały się obory, chlewnia oraz cielętniki.

W okresie zatrudnienia w gospodarstwie ubezpieczony nie korzystał z urlopów bezpłatnych. Przez okres trzech miesięcy przebywał na zwolnieniu lekarskim w związku z zapaleniem wyrostka robaczkowego.

/dowód: zeznania odwołującego M. R., nagranie audio, k. 26 akt; zeznania świadka E. M., nagranie audio, k. 26 akt; zeznania świadka E. S., nagranie audio, k. 26 akt /

Od grudnia 2016 roku do dnia 31 maja 2017 roku ubezpieczony otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne, a wcześniej zasiłek chorobowy.

/dowód: zeznania odwołującego M. R., nagranie audio, k. 26 akt/

Ogólny staż pracy ubezpieczonego wynosi łącznie 25 lat, 2 miesiące i 28 dni, w tym okresy składkowe w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 26 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy i 2 dni.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 2 grudnia 2016 roku ubezpieczony wniósł o przyznanie mu emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

/dowód: wniosek, k. 1 – 4 v. akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sądowych, aktach organu rentowego, jak również w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego, które nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności, a ponadto żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił również w oparciu o zeznania odwołującego M. R. oraz świadków E. M. i E. S..

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania odwołującego M. R. złożone na okoliczność charakteru pracy w Kombinacie (...) w W. w Zakładzie Rolnym w K., zajmowanego stanowiska, zakresu powierzonych obowiązków i wymiaru czasu pracy, albowiem zeznania te są jasne, logiczne i korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Walor wiarygodności zyskały zeznania świadka E. M. złożone na okoliczność specyfiki pracy w ww. gospodarstwie, stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, obowiązującego go wymiaru czasu pracy, jak również zakresu powierzonych mu obowiązków, albowiem są one spójne i logiczne. Świadek w okresie od 1956 roku przez okres 43 lat pracował w ww. gospodarstwie na stanowisku traktorzysty, co świadczy o tym, że doskonale orientuje się w obowiązkach wynikających z zajmowanego stanowiska.

Za wiarygodne należało uznać również zeznania świadka E. S. ,
w których to w sposób stanowczy i konkretny zaprezentował charakter pracy na stanowisku traktorzysty, zakres powierzonych odwołującemu obowiązków w ramach zajmowanego stanowiska, obowiązującą go normę czasu pracy. Podobnie jak jego poprzednik świadek pracował w gospodarstwie na stanowisku traktorzysty od 1962 roku do 1997 roku (w tym również przejściowo na stanowisku magazyniera) i posiada miarodajną wiedzę pozwalającą skonstruować stan faktyczny w niniejszej sprawie.

Wprawdzie zarówno odwołujący, jak i świadkowie nie mają dokładnej wiedzy co do ilości zwierząt hodowanych w gospodarstwie oraz ilości hektarów wchodzących w skład przedsiębiorstwa, aczkolwiek trudno oczekiwać z uwagi na znaczny upływ czasu, aby mieli szczegółową wiedzę w tym zakresie. Nie może to tym samym przesądzać o braku wiarygodności zeznań w pozostałym zakresie, które są ze sobą zgodne i nie budzą żadnych wątpliwości Sądu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie z poniższych względów.

Podstawę roszczenia odwołującego stanowi przepis art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 887), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu.

Uszczegółowienie tej normy stanowią zaś paragrafy 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), zgodnie z którymi prawo do emerytury może nabyć mężczyzna, który ukończył 60 lat i posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Natomiast w myśl § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Jak słusznie przyjmuje w orzecznictwie świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wyr. SA w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 r., III AUa 3113/08, lex 552003). Postępowanie takie należy prowadzić również wtedy, kiedy organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie (wyr. SN z dnia 4 sierpnia 2009 r., I UK 77/09, lex 558288). W sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody, albowiem postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 kpc, zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, przy czym Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dopuszczalnymi przed organami rentowymi (wyr. SN z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, lex 14630; wyr. SN z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).

Należy również zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (post. SN z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, lex 658191). Co więcej, wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełnione tylko wówczas gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wyr. SA w Rzeszowie z dnia 15 listopada 2012 roku, III AUa 813/12, legalis).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać trzeba, iż bezspornym było to, że ubezpieczony M. R. osiągnął wymagany ustawą wiek emerytalny, tj. 60 lat oraz, że łączny staż pracy ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 roku wynosi 25 lat, 2 miesiące i 28 dni. Ponadto ubezpieczony wprawdzie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, aczkolwiek wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego na dochód budżetu państwa.

Spór pomiędzy stronami skonstruował się natomiast na tle wymiaru okresu pracy w szczególnych warunkach, czego pochodną jest ustalenie prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Organ rentowy w zaskarżonej decyzji, jak i w odpowiedzi na odwołanie wskazał, iż ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, nie przedstawił na tę okoliczność odpowiednich dokumentów, w związku z czym odmówił mu przyznania prawa do emerytury.

Ubezpieczony zaś wywodził odmiennie przyjmując, że legitymuje się on okresem pracy w szczególnych warunkach w niezbędnym wymiarze. Wniósł o zaliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Kombinacie (...) w W. w Zakładzie Rolnym w K. od dnia 15 marca 1978 roku do dnia
29 lutego 1992 roku na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd podziela stanowisko zaprezentowane przez odwołującego. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzi do wniosku, że ubezpieczony M. R. legitymuje się 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy w zaskarżonej decyzji do okresu pracy w szczególnych warunkach zaliczył ubezpieczonemu okres zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...) od dnia 24 kwietnia 1975 roku do dnia 15 marca 1978 roku, tj. w wymiarze 2 lat, 10 miesięcy i 22 dni. Zdaniem Sądu tak wyliczony wymiar stażu pracy w szczególnych warunkach należy uzupełnić o dalszy okres, tj. od dnia
15 marca 1978 roku do dnia 29 lutego 1992 roku w Kombinacie (...) w W. w Zakładzie Rolnym w K..

Zauważyć trzeba, iż zgodnie z wykazem prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia za pracę w szczególnych warunkach uznaje się prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych (A, dział VIII, poz. 3). W judykaturze przyjmuje się, że w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo – branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Na kanwie niniejszej sprawy zwrócić należy uwagę, że w jednym z orzeczeń Sądu Najwyższego pojawił się pogląd, że prace kierowcy ciągnika czy traktora w transporcie i rolnictwie, mimo podobieństw, są różne, stąd też dla przyjęcia, że praca kierowcy traktora w Państwowym Gospodarstwie Rolnym, może być kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych w transporcie, wymaga poczynienia ustaleń wykazujących podobieństwo pracy w tych różnych branżach, przy czym jednocześnie warto wskazać, że pod poz. 3, działu VIII wykazu (transport), wymienione zostały prace m.in. kierowców kombajnów, które to urządzenia w zdecydowanej większości są maszynami rolniczymi, wykorzystywanymi nie w transporcie, ale przy pracach w rolnictwie (wyr. SN z dnia 13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14, legalis).

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony wykazał za pomocą powołanych przez Sądem dowodów, że w spornym okresie rzeczywiście wykonywał prace na stanowisku traktorzysty w ww. gospodarstwie. Posiadał niezbędne uprawnienia do kierowania cięgnikami rolniczymi kat. T. W ramach zajmowanego stanowiska do jego obowiązków należały prace polegające na uprawie ziemi, transporcie żywności dla zwierząt, przewożenie płodów rolnych (zboża, buraków, ziemniaków), nawozów itp. Prace traktorzysty wykonywał przez cały rok, również w okresie zimowym. Pracował codziennie od poniedziałku do soboty, często także w niedziele. Obowiązywał go ośmiogodzinny wymiar czasu pracy, z tym, że często pracował w nadgodzinach (po 10 godzin dziennie). Poza obowiązkami traktorzysty ubezpieczony nie wykonywał żadnych innych prac w ww. gospodarstwie.

Istotne jest to, że ubezpieczony pracował zarówno jako traktorzysta w transporcie, jak również jako traktorzysta rolniczy do pracy w polu. Ubezpieczony bez wątpienia był narażony przez cały okres swojego zatrudnienia na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia i bez względu na to, czy kierował ciągnikiem (traktorem) w transporcie wożąc paszę, zboże, buraki, ziemniaki, nawozy, siano, obornik, czy obsługując ciągnik podczas prac polowych. W obu przypadkach jest to ciężka praca wymagająca dużej koncentracji i wysiłku psychofizycznego. W obu sytuacjach ubezpieczony obsługiwał zawsze (i to nawet powyżej 8 godzin na dobę) traktor. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie brak jest zatem podstaw do odróżnienia pracy kierowcy ciągnika pracującego w transporcie i przewożącego różne rodzaje „towarów”, od kierowcy ciągnika pracującego w polu. Wręcz przeciwnie biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego można nawet przyjąć, że praca kierowcy ciągnika w polu była znacznie bardziej wymagająca i trudniejsza, a tym samym bardziej szkodliwa i uciążliwa dla zdrowia, niż praca kierowcy ciągnika w transporcie. Ubezpieczony kierując ciągnikiem w polu zawsze miał do niego doczepiona przyczepę lub inny specjalistyczny sprzęt (pług, kultywator, siewnik, opryskiwacz itp.). Pracował zatem w dużym hałasie, rożnego rodzaju zapyleniu (kurzu), nieraz zapewne w okresie letnim w wysokiej temperaturze powietrza, szkodliwym, nieprzyjemnym zapachu będąc narażonym na środki szkodliwe dla zdrowia, gdyż zajmował się też także opryskami produktów rolnych, transportem obornika czy nawozami sztucznymi. Co więcej, ubezpieczony pracując na polu pokonywał znaczne nierówności terenu, które zasadniczo nie występują podczas jazdy na drodze publicznej. Dlatego też, Sąd nie ma żadnych wątpliwości, że ubezpieczony w całym okresie pracy w Kombinacie (...) w W. w Zakładzie Rolnym w K. wykonywał prace w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 5 marca 2013 r. (III AUa 1163/12, LEX nr 1293638), iż prace kierowców ciągników i kombajnów zostały zaliczone do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, czyli prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości i wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne bądź otoczenia. W związku z tym przyjęcie, że tylko kierowcy ciągników zatrudnieni w firmach transportowych wykonywali pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wypaczałoby sens tej regulacji, bowiem ze względu na ich specyfikacje, pojazdy te wykorzystywane są do określonych dla nich czynności, w tym prac polowych, z którymi wiąże się także szereg czynności transportowych. Dlatego też prace traktorzystów, realizujących usługi transportowe w rolnictwie jak i prace polowe należy zaliczyć do działu VIII pozycja 3 wykazu A rozporządzenia, który to dział istotnie obejmuje transport i łączność. Kierowca ciągnika pracującego na polu również wykonuje swoistego rodzaju transport, czy to po zebraniu buraków cukrowych, czy to po związaniu słomy, czy to po prostu przejeżdżając z jednego końca pola na drugi jego koniec wykonując przykładowo opryski płodów rolnych. Traktorzysta i w tym wypadku kieruje ciągnikiem jeżdżąc nim po polu.

Wobec powyższych rozważań Sąd uznał, że ubezpieczony wykazał wymagany wymiar pracy w szczególnych warunkach, przez co odwołanie należało uznać za zasadne i konieczne. Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. należało zmienić i przyznać ubezpieczonemu M. R. prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2017 roku, a więc od zakończenia okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego.

Mając powyższe na względzie na zasadzie art. 184 ustawy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 kpc należało orzec jak w punkcie 1 formuły sentencji wyroku.

Ponadto zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy przyznając odwołującemu prawo do emerytury, sąd zobowiązany jest do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie istniały podstawy do obciążenia odpowiedzialnością organu rentownego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do emerytury, albowiem organ rentowy na etapie wydawania decyzji bez swojej winy nie dysponował niezbędną dokumentacją pracowniczą ubezpieczonego, a ustalenie okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach nastąpiło w oparcie o tę dokumentację, jak również w oparciu o zeznania odwołującego i zeznania powołanych świadków. Zatem dopiero na etapie postępowania sądowego możliwe było ustalenie okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat. O winie takiej organu rentowego rodzącej odpowiedzialność za nieustalenie prawa do świadczenia można by mówić jedynie wówczas, gdyby już w oparciu o dostępne organowi rentowemu można było jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia. Taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Wobec tego Sąd uznał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając powyższe na uwadze, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy
a contrario, należało postanowić jak w punkcie 2 formuły sentencji wyroku.

SSO Karolina Chudzinska – Koczorowicz