Pełny tekst orzeczenia

Decyzją z dnia 24 marca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu J. P. (1) prawa do zasiłku pogrzebowego po zmarłym T. S.. Zakład wskazał, że z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, iż zmarły nie należał do kręgu osób, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony argumentując, iż zmarły był jego bratem biologicznym. W dzieciństwie jednak zostali odebrani biologicznym rodzicom i przysposobieni przez różne rodziny. Ubezpieczony zarzucił organowi, że ten nie poczynił stanowczych ustaleń co do tego, czy przysposobienie miało charakter pełny, czy też niepełny. Przywołał też okoliczności związane ze stanem jego zdrowia jako uzasadniającymi przyznanie mu prawa do spornego zasiłku.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości powtarzając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. P. (1) urodzony w (...) r. miał brata w osobie T. S. urodzonego w roku 1948. Ich matką była Ł. N., a ojcem jej konkubent o nazwisku (...) Obaj we wczesnej młodości trafili do domu dziecka po tym, jak ich matka znalazła się w szpitalu po pobiciu przez konkubenta (1952 r.). Wtedy to doszło do adoptowania T. S. (wówczas N.). W roku 1958 Ł. N. pozbawiono praw rodzicielskich również nad ubezpieczonym, który został przysposobiony przez małżonków W. i E. P..

Po latach rozdzielenia ubezpieczony i jego brat odnaleźli się i utrzymywali znajomość.

T. S. zmarł 12 grudnia 2016 r. Na dzień zgonu nie podlegał ubezpieczeniom, nie pobierał emerytury lub renty. Koszty jego pochówku pokrył ubezpieczony, który jest uprawniony do renty i podlega ubezpieczeniu społecznemu.

Dowód:

- wydruki z bazy danych k. 37-38 w aktach ZUS,

- odpis skrócony aktu zgonu k. 35 w aktach ZUS,

- dowód wpłaty k. 33 w aktach ZUS,

- faktury Vat k. 25, 28-33 w aktach ZUS,

- specyfikacja k. 27 w aktach ZUS,

- zestawienie k. 26 w aktach ZUS,

- postanowienie k. 23 w aktach ZUS,

- odpis k. 20 w aktach ZUS,

- pismo z 27.02.57 r. k. 18,

- zaświadczenie k. 16,

- odpisy skrócone aktów urodzenia k. 4-5 w aktach ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został przez Sąd ustalony na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów, w szczególności zawartych w aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazane dowody nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Sam Sąd również nie doszukał się okoliczności podważających ich walor dowodowy.

Zgodnie z treścią art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst – Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) zwana dalej „ustawą”, zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:

1) ubezpieczonego;

2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę;

3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania;

4) członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.

Przy czym, członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są osoby wymienione w art. 67, z tym że od wnuków i rodzeństwa nie wymaga się spełnienia warunku przyjęcia na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości. Zgodnie z art. 78 ust. 1 ustawy, zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.

W myśl art. 67 ust. 1 ustawy członkami rodziny są:

1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;

2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej;

3) małżonek (wdowa i wdowiec);

4) rodzice.

Analiza materiału dowodowego pozwoliła na stwierdzenie, iż ubezpieczonemu przysługuje prawo do spornego zasiłku.

Organ nie wziął pod uwagę faktu, iż przysposobienie tak T. S., jak i J. P. (2) miało miejsce pod rządami Kodeksu rodzinnego z 27 czerwca 1950 r. (Dz.U. nr 34, poz. 308), i to właśnie przez pryzmat zawartej w nim regulacji należy oceniać relacje między ubezpieczonym i jego zmarłym bratem biologicznym. W przeciwieństwie do obecnie obowiązującego kodeksu, akt z 27 czerwca 1950 r. nie różnicował skutków przysposobienia, albowiem nie przewidywał dwóch rodzajów przysposobienia, jak to jest obecnie tj. przysposobienia pełnego i niepełnego.

Wedle regulacji zawartej w art. 64, 68-69 kodeksu z 1950 r. przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiającego, a jeżeli został przysposobiony przez małżonków wspólnie - nazwisko męża. Przysposobiony może dołączyć swoje dotychczasowe nazwisko do nazwiska, które nabył przez przysposobienie, jeżeli przysposabiający wyrazi na to zgodę. Przez przysposobienie ustaje dotychczasowa władza rodzicielska lub opieka nad przysposobionym. Obowiązki alimentacyjne między przysposobionym a jego rodziną istnieją nadal tylko o tyle, o ile inne osoby, zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych, nie są w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi.

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 60) wyraźnie stanowiła w art. XIII § 1-2, że przysposobienie dokonane przed dniem wejścia w życie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wywołuje skutki przewidziane w art. 124 tego kodeksu (przysposobienie niepełne). Jednakże w ciągu lat pięciu od dnia wejścia w życie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd opiekuńczy może na wniosek przysposabiającego orzec, że skutki przysposobienia dokonanego przed tym dniem będą podlegały przepisom art. 121-123 tego kodeksu (przysposobienie pełne).

Skoro nie ma żadnych dowodów na skorzystanie przez przysposabiających ubezpieczonego i T. S. z możliwości określonej w art. XIII § 2, to w sposób jednoznaczny stwierdzić należy, iż przysposobienie ubezpieczonego i T. S. podlega reżimowi zawartemu w art. 124 § 1 krio. Skutki ich przysposobienia ograniczyły się do nich i do przysposabiających nie niwecząc więzi między nimi samymi. Nadal względem siebie pozostawali rodzeństwem aż do śmierci T. S..

Powyższe jest wystarczające do stwierdzenia, iż T. S. w dacie swojego zgonu był członkiem rodziny (a dokładnie bratem) J. P. (1) pobierającego wówczas rentę z tytułu niezdolności do pracy. Zatem zmarłego należy uznać za osobę, o której mowa w art. 77 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Skoro ubezpieczony pokrył koszty pogrzebu swojego brata, to tym samym spełnione zostały wszystkie przesłanki uzasadniające przyznanie ubezpieczonemu prawa do spornego zasiłku pogrzebowego.

Wobec powyższego odwołanie należało uznać za uzasadnione i orzec jak w sentencji wyroku, zmieniając zaskarżoną decyzję w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.