Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

wstępne

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Ewa Karp

Protokolant: prot. sąd. Magda Biernat

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2017 r. w Kłodzku

na rozprawie

sprawy z wniosku W. S.

przy udziale M. S.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

ustalić, że udziały wnioskodawcy W. S. i uczestniczki M. S. w majątku wspólnym zainteresowanych, byłych małżonków S., są równe.

UZASADNIENIE

W. S. wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego W. S. i M. S. wchodzą:

1)  ruchomości stanowiące wyposażenie łazienki tj. pralka o wartości 900 zł, sedes o wartości 320 zł, umywalka z szafką i baterią – 350 zł, szafka nad umywalką – 150 zł, kabina prysznicowa wraz z baterią - 2010 zł;

2)  ruchomości stanowiące wyposażenie sypialni tj. szafa w zabudowie z lustrami – 5200 zł, stelaż łóżka i materac – 1500 zł, sprzęt stereo – 1200 zł, komputer stacjonarny – 2600 zł;

3)  ruchomości stanowiące wyposażenie pokoju córki tj. komplet mebli – 1500 zł, łóżko – 600 zł;

4)  ruchomości stanowiące wyposażenie przedpokoju tj. szafka na obuwie – 250 zł i lustro – 50 zł;

5)  ruchomości stanowiące wyposażenie kuchni tj. lodówka – 1100 zł, kuchenka M. – 900 zł, zlewozmywak wraz z baterią i syfonem – 450 zł, komplet mebli kuchennych – 1100 zł, sztućce, zastawa stołowa, 2 komplety garnków, 3 patelnie – 1200 zł, lampy (6 sztuk) wraz z gniazdkami i włącznikami – 850 zł;

6)  ruchomości stanowiące wyposażenie aneksu przy kuchni tj. telewizor P. – 2500 zł, szafka RTV – 700 zł, komplet mebli (sofa narożnikowa, stół, dwie pufy) – 2700 zł;

7)  sprzęt elektroniczny – laptop A. – 2000 zł, aparat fotograficzny – 900 zł;

8)  przedmioty tekstylne codziennego użytku (4 rolety, 3 kołdry, koc, 5 kompletów pościeli) – 750 zł;

9)  samochód osobowy C. (...) rok produkcji 2001 nr rej. (...) – 5600 zł;

10)  środki pieniężne na rachunku bankowym;

oraz ustalenie, że uczestniczy ponieśli nakłady z majątku wspólnego na lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...), stanowiący majątek osobisty M. S. w postaci wykończenia lokalu od stanu deweloperskiego do stanu obecnego, uwzględniające wykonaną przez wnioskodawcę pracę i poniesione koszty o łącznej wartości 26.220 zł, polegające na:

-

położeniu gładzi na ścianach oraz sufitach we wszystkich pomieszczeniach (materiał i robocizna) – 4500 zł;

-

ułożeniu płytek w łazience pod sufitem (materiał) - 1470 zł;

-

zamontowanie kabiny prysznicowej – 3000 zł;

-

położenie paneli oraz malowanie ścian w sypialni (materiał + robocizna) – 1700 zł;

-

położenie paneli oraz malowanie ścian w aneksie przy kuchni (materiał + robocizna) – 3050 zł;

-

położenie paneli, malowanie ścian oraz tapetowanie w pokoju córki (materiał + robocizna) – 1650 zł;

-

położenie płytek oraz malowanie ścian w kuchni (materiał + robocizna) – 1450 zł;

-

położenie płytek oraz malowanie ścian w przedpokoju (materiał + robocizna) – 1250 zł;

-

zamontowanie pieca gazowego – 6300 zł;

-

położenie płytek oraz malowanie ścian na balkonie – 350 zł;

-

zakup i montaż drzwi wejściowych – 650 zł;

-

zakup materiałów i wybudowanie murku z blatami dzielącego kuchnię i aneks – 850 zł.

Ponadto wniósł o ustalenie, że udziały wnioskodawcy i uczestniczki w majątku wspólnym są równe i dokonanie podziału majątku w ten sposób, aby wszystkie ruchomości przyznać uczestniczce ze spłatą na rzecz wnioskodawcy w kwocie 18.690 zł oraz przyznać wnioskodawcy kwotę 13.110 zł tytułem rozliczenia nakładów poniesionych z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestniczki.

W uzasadnieniu wskazał, że wyrokiem z dnia 16 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w Ś. rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron, bez orzekania o winie. Ogólna wartość majątku wspólnego stron wnioskodawca ocenił na kwotę 37.380 zł.

Wnioskodawca wykonał w lokalu, który został darowany uczestniczce przez jej rodziców, wszelkie prace remontowo – wykończeniowe, które pozwoliły na doprowadzenie mieszkania do stanu pozwalającego na zamieszkanie w nim, a ponadto przyczyniły się do zwiększenia wartości tego lokalu. Wnioskodawca wniósł o ustalenie, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, bowiem wnioskodawca poniósł znaczne nakłady na rzecz nieruchomości uczestniczki. Uzasadniając fakt propozycji przyznania uczestniczce wszystkich ruchomości wnioskodawca wskazał, że na chwilę obecną nie ma żadnej nieruchomości, mieszka u matki, gdzie ma do dyspozycji mały pokój, a zatem nie dysponuje miejscem, w którym ruchomości te mogłyby zostać przechowane, ponadto stanowią one wyposażenie lokalu przy ul. (...) i do tego lokalu zostały wykonane.

Uczestniczka w odpowiedzi na wniosek wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzą również następujące ruchomości:

1)  samochód osobowy V. (...) nr rej. (...) o wartości na dzień rozwodu 11.900 zł;

2)  narzędzia budowlane:

-

pilarka tarczowa o wartości na dzień rozwodu 300 zł;

-

wiertarki 2 szt. o wartości na dzień rozwodu 700 zł;

-

drabina aluminiowa o wartości na dzień rozwodu 400 zł;

-

taczka o wartości na dzień rozwodu 150 zł

-

młot pneumatyczny o wartości na dzień rozwodu 2900 zł;

-

młotowiertarka o wartości na dzień rozwodu 2200 zł

-

przedmioty i urządzenia budowlane o wartości na dzień rozwodu 3000 zł;

3)  ekspres do kawy o wartości na dzień rozwodu 400 zł;

4)  patelnia do raclette o wartości na dzień rozwodu 200 zł;

5)  opony zimowe o wartości na dzień rozwodu 800 zł.

oraz ustalenie, że udział uczestniczki w majątku wspólnym wynosi 2/3 wartości wspólnego majątku oraz przyznanie uczestniczce na własność z ewentualną spłatą na rzecz wnioskodawcy ruchomości wskazanych we wniosku przez wnioskodawcę poza kompletem mebli z pokoju córki, komputerem stacjonarnym i szafką pod umywalkę, które wraz z ruchomościami wskazanymi w odpowiedzi na wniosek należy przyznać wnioskodawcy. Ponadto wniosła o oddalenie żądania wnioskodawcy o spłatę kwoty 18.690 zł oraz kwoty 13.110 zł tytułem rozliczenia nakładów.

W uzasadnieniu wskazała, ze wnioskodawca kieruje się złą wolą odnośnie podziału majątku i umyślnie wprowadza Sąd w błąd, iż wszystkie składniki majątku pozostawił mojej osobie, a sam pozostał z niczym.

Uczestniczka podkreśliła, że w okresie 14 lat trwania związku, 2/3 obowiązków i odpowiedzialności za rodzinę spoczywało na uczestniczce, która miała stały dochód, wykonywała obowiązki domowe, zajmowała się nauka z córką.

Wnioskodawca w tym czasie miał niestałe dochody, co było przyczyną problemów z zaspokajaniem potrzeb rodziny. Wnioskodawca prowadził rozwiązłe życie podczas długich nieobecności w domu, które tłumaczył poszukiwaniem pracy, jednak poza pracą trwonił pieniądze ze spotkanymi kobietami lekkich obyczajów, a od 2012 roku nawiązał relację z inną kobieta trwającą do chwili obecnej, co przyznał w odpowiedzi na pozew rozwodowy, Uczestniczka wskazała, że zdecydowała się na rozwód bez orzekania o winie z uwagi na córkę, nie chcąc „szarpać się” z wnioskodawcą.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. S. i uczestniczka M. S. byli małżeństwem od 11 września 1999 roku do 16 czerwca 2014 roku. Małżeństwo zostało rozwiązane bez orzekania o winie stron.

Dowód: wyrok rozwodowy K- 9

W roku 2001 małżonkowie zawarli na czas nieokreślony umowę najmu lokalu przy ul (...) z wynajmującym ojcem uczestniczki R. S.. W czasie trwania małżeństwa w roku 2007 rodzice uczestniczki podarowali córce lokal mieszkalny nr (...) położony K. przy ul (...). Najemcy zobowiązali się płacić czynsz najmu określony przez SM w K.. Uczestniczka do dziś zamieszkuje z w tym lokalu z córką i nowym partnerem.

Dowód: umowa najmu K- 59, umowa darowizny K- 10 -11, oświadczenie K- 71-75

Wnioskodawca zamieszkuje od września 2013 roku z matką Z. S. w S. i prowadzi wspólne z matka gospodarstwo domowe. Łączne dochody wynoszą około 3200 zł. Utrzymuje się z prac dorywczych. Od roku 2013 cierpi na bóle i schorzenia kręgosłupa. W roku 2015 wnioskodawca uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności istniejącej od 36 roku życia .

Dowód:

oświadczenie K- 18-22

Dokumentacja medyczna K- 12-16, zaświadczenie Naczelnika US

Pismo K- 65, Orzeczenie K- 109

W czasie trwania małżeństwa zainteresowani nabyli samochód C. (...) w roku 2011, wykonali remont zajmowanego lokalu, sfinansowali szafę do zabudowy. Ojciec wnioskodawczyni zamówił do lokalu projekt wewnętrznej instalacji gazowej i wykonał tę instalację.

Dowód: zaświadczenie K- 62, dowód wpłaty K- 63, projekt K- 141- 144, oświadczenie uczestniczki K- 19 przesłuchanie stron K- 788-789

Uczestniczka zaciągnęła w roku 2006. kredyt na zestaw meblowy wartości 1388 zł.

Dowód: umowa K- 64

Wnioskodawca jest z zawodu budowlańcem i w czasie trwania małżeństwa pracował w tym zawodzie. / od czerwca 1999 do stycznia 2000 i od stycznia 2000 do 31 grudnia 2000, od lipca 2001 do maja 2005, od sierpnia 2006 do 31 lipca 2007 /

W okresie od 1 lipca 2003 do 9 sierpnia 2003 pracował jako kierowca.

W okresie od września 2007 do listopada 2009 wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą – roboty budowlane, którą najpierw zawiesił/ 2009/, a następnie zaprzestał jej wykonywania w 2011 roku. .

Dowód: świadectwo pracy K- 88- 89, 90-93, 94- 95, informacja K- 96

Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej wnioskodawca był bezrobotny przez 1 miesiąc /sierpień 2007/ i otrzymał środki z Funduszu Pracy 13 200 zł na podjęcie działalności, za które nabył narzędzia do pracy.

Dowód: umowa K- 58-100 , faktury K- 101-103

Wnioskodawca przez okres trwania małżeństwa pracował „ na czarno” , jeździł do N. by dorobić, a wynagrodzenia przekazywał na potrzeby rodziny.

Dowód: przesłuchanie wnioskodawcy K- 788

Uczestniczka w czasie trwania małżeństwa pracowała jako sprzedawca od 1999 roku do 26 lipca 2004 roku, z przerwą na urlop wychowawczy od 11 marca 2003 roku. Od 27 lipca 2004 roku uczestniczka była bezrobotna, a następnie została zatrudniona na czas określony od 10 kwietnia 2006 roku do 30 listopada 2006 roku jako stażysta./ 900 zł brutto miesięcznie/. Uczestniczka na początku małżeństwa zarabiała najniższą krajową. Małżonkowie żyli skromnie, nie mieli żadnych oszczędności.

Dowód: świadectwo i umowa K- 148-149, przesłuchanie uczestniczki K- 788 odwrót

Uczestniczka od kwietnia 2006 roku do 11 grudnia 2014 roku pracowała w firmie (...), średni zarobek uczestniczki wynosił 1868, 26 zł.

W październiku 2014 roku wnioskodawca złożył pozew o obniżenie alimentów wskazując na radykalne pogorszenie stanu zdrowia. W odpowiedzi na pozew uczestniczka wskazała, że posiada informacje, że wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą niezarejestrowaną „ R. i zna możliwości zarobkowe wnioskodawcy, który ukrywa dochody, a niezarejestrowaną działalność prowadził jeszcze jako małżonek. Na rozprawie 29 grudnia 2014 roku w sprawie o obniżenie alimentów uczestniczka wskazała, że zarobki wnioskodawcy, gdy żyła razem z nim wynosiły miesięcznie 6000 zł, były miesiące, ze zarobił nieco mniej.

Dowód: Protokół rozprawy i odpowiedź na pozew,

zaświadczenie - w aktach (...) K- 47-48, 14-37, K- 46

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył:

Małżonek może domagać się ustalenia nierównych udziałów w postępowaniu o podział majątku wspólnego (art. 567 § 1 k.p.c.), a w razie sporu co do wielkości udziałów w majątku wspólnym możliwe jest wydanie orzeczenia wstępnego (art. 567 § 2 k.p.c.).

Zebrany materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że udziały byłych małżonków w powstaniu majątku wspólnego są równe, a wniosek uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów i przyjęcie, że przyczyniła się do powstania majątku wspólnego w 2/3 jest nieuzasadniony.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje w art. 43. § 1., że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Natomiast § 2. Tego artykułu, przewiduje:” Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku., a § 3. Wskazuje:” Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ustalenie nierównych udziałów zostało uzależnione od spełnienia dwóch przesłanek: istnienie ważnych powodów przemawiających za odejściem od zasady wyrażonej w art. 43 § 1 oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego. Ustalenie, że występują ważne powody, oraz stwierdzenie, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do powstania majątku wspólnego, możliwe jest w odniesieniu do okoliczności konkretnego stanu faktycznego.

Pojęciem „ważne powody" ustawodawca posłużył się także w art. 52 § 1, czyniąc z nich przesłankę ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Trafnie jednak wskazuje się, że wykładnia tego pojęcia musi być dokonywana odmiennie w odniesieniu do obu sytuacji. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej nie zmienia (co do zasady) wielkości udziałów małżonków w majątku wspólnym.

W przypadku ustalenia nierównych udziałów mamy do czynienia z dalej idącymi skutkami - uprawnienia jednego z małżonków ulegają zmniejszeniu, a w skrajnych przypadkach nawet unicestwieniu, gdy zostaje on pozbawiony udziału w majątku wspólnym. Trafnie zatem wskazuje się, że wykładnia pojęcia „ważne powody" w odniesieniu do art. 43 § 2 powinna być bardziej restrykcyjna niż w przypadku art. 52 § 1 (tak postanowienie SN z 27 czerwca 2003 r., IV CKN 278/2001, LexisNexis nr 365725, OSNC 2004, nr 9, poz. 146).

„Ważne powody" nie mają charakteru jedynie majątkowego. Sytuacja niejednakowego przyczyniania się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego podlega ocenie przez pryzmat norm etycznych. Sąd Najwyższy już wiele lat temu podkreślał, że nie każda sytuacja, gdy występuje dysproporcja w zakresie przyczyniania się małżonków do powstania majątku wspólnego, uzasadnia ustalenie nierównych udziałów.

„Ważne powody" istnieją wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu zostało skierowane żądanie, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się, w miarę swoich sił i możliwości zarobkowych, do powstania majątku wspólnego (tak postanowienie SN z 30 listopada 1972 r., III CRN 235/72, LexisNexis nr 310789, OSNCP 1973, nr 10, poz. 174 oraz postanowienie SN z 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73, LexisNexis nr 301431, OSNCP 1974, nr 11, poz. 189). Wskazywano także, że ocenie podlega całokształt wykonywania przez małżonków ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (tak postanowienie SN SN z 5 października 1974 r., III CRN 190/74, Lexis.pl nr 322056).

Ważnym powodem może być długotrwała separacja faktyczna małżonków, zwłaszcza gdy jej źródłem jest porozumienie małżonków, a w czasie trwania separacji małżonkowie samodzielnie uzyskują określone dochody (zob. L. Stecki, Ustanie ustawowej wspólności..., s. 111).

Nie stanowi ważnego powodu uzasadniającego ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym sytuacja, gdy jeden z małżonków nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego z przyczyn obiektywnych, niezależnych od jego woli, takich jak choroba czy nieporadność życiowa.

Należy także oddzielić kwestię zawinionego nieprzyczyniania się do powstania majątku wspólnego od winy rozkładu pożycia. Sam fakt przypisania jednemu z małżonków nawet wyłącznej winy w tym zakresie nie musi uzasadniać zmniejszenia (czy pozbawienia) należnego mu udziału w majątku wspólnym.

Są to dwie odrębne płaszczyzny funkcjonowania związku małżeńskiego, a nierzadkie są sytuacje, gdy małżonek winny rozkładu pożycia w przeważającym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego. Konsekwentnie należy jednak przyjąć, że małżonkowi takiemu służy uprawnienie do żądania ustalenia nierównych udziałów, a sam fakt zawinienia przez niego rozkładu pożycia nie może prowadzić do oddalenia żądania. Możliwe jest natomiast dokonanie oceny zgłoszonego żądania pod kątem jego zgodności z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

Przyczynianie się małżonków do powstania majątku wspólnego polega na staraniach każdego z małżonków o należyte funkcjonowanie i zaspokajanie potrzeb założonej przez nich rodziny. Chodzi zatem nie tylko o wysokość uzyskiwanych dochodów, ale także o sposób gospodarowania nimi, w tym racjonalność wydatków czy należyte gospodarowanie poszczególnymi przedmiotami majątkowymi (zob. J.St. Piątowski, Udziały małżonków..., s. 291).

Przyczynianie się do powstania majątku wspólnego nie ogranicza się do osiągania wymiernych korzyści ekonomicznych, ale może polegać także na podjęciu innych starań o należyte funkcjonowanie rodziny. Wynika to jednoznacznie z art. 47 § 3, nakazującego przy określaniu stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego uwzględniać także osobistą pracę przy wychowaniu dzieci i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Małżonkowie mogą bowiem porozumieć się co do podziału obowiązków, jakie obciążają każdego z nich (np. jedno z małżonków poświęca się karierze artystycznej czy naukowej, a drugie prowadzi gospodarstwo domowe i wspiera małżonka w jego działalności).

Ocena stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego nie może mieć zatem charakteru czysto rachunkowego; nie można także wymagać, aby - przy uzyskiwaniu dochodów przez oboje małżonków - każde z nich przyczyniało się do powiększania majątku wspólnego w równym stopniu. Ocena ta musi pozostać przybliżona (tak J.St. Piątowski, Udziały małżonków..., s. 292).

Przytoczone tezy wskazują na wyjątkowość ustalania przez Sąd nierównych udziałów w majątku wspólnym i nakładają na małżonka występującego z takim wnioskiem obowiązek wykazania przesłanek istnienia „ ważnych powodów”.

„Ważne powody", jak wskazano powyżej, istnieją wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu zostało skierowane żądanie, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się, w miarę swoich sił i możliwości zarobkowych, do powstania majątku wspólnego.

Takie fakty i działania wnioskodawcy nie zostały przez uczestniczkę wykazane.

Materiał dowodowy zebrany w sprawie wskazuje, ze oboje małżonkowie przez większość okresu trwania związku pracowali i uzyskiwali dochody.

Uczestniczka od 2003 roku najpierw przebywała na urlopie wychowawczym, a następnie była bezrobotna.

Wnioskodawca pracował jako budowlaniec i kierowca, a następnie prowadził własna działalność gospodarczą, która zawiesił w 2009 roku, a następnie zakończył w 2011 roku.

Wnioskodawca pracował także za granicą, w Niemczech i dodatkowo wykonywał usługi budowlane „ na czarno’, co potwierdza zarówno przesłuchanie zainteresowanych, jak i materiały z akt sprawy o obniżenie alimentów, o sygn. (...).

Dokumenty dotyczące zatrudnienia, opisane w stanie faktycznym, wskazują, że wnioskodawca był bezrobotny przez sierpień 2007 roku, co umożliwiło mu otrzymanie dotacji 13 200 zł na narzędzia pracy.

Małżeństwo zainteresowanych rozwiązane zostało bez orzekania o winie byłych małżonków. Zainteresowani wychowywali wspólnie córkę, a jak wynika z ich przesłuchania zajmowali się dzieckiem wtedy, gdy byli obecni w domu.

Uczestniczka nie wykazała zatem przesłanek ustalenia, że przyczyniła się do powstania majątku wspólnego w 2/3, a wnioskodawca w 1/3.

Wykonane przez uczestniczkę wyrysy i statystyki nie są właściwa metoda ustaleń, zwłaszcza w przypadku uzyskiwania przez wnioskodawcę dochodów nieformalnych, które nie wpływały na konto małżonków, a ocenianych przez uczestniczkę na :” 6000 zł miesięcznie lub w innych miesiącach nieco mniej”.

Sąd wydał postanowienie wstępne w związku ze sporem o wysokość udziałów ustalając, że nie ma podstaw do odstępstwa od zasady wyrażonej w art. 43 § 1 krio.

Podnoszone wielokrotnie przez uczestniczkę kontakty wnioskodawcy z kobietami lekkich obyczajów i trwonienie pieniędzy na ten cel nie zostało ani szczegółowo opisane i umotywowane, ani chronologicznie umieszczone w datach ani tez należycie wykazane. Wnioskodawca przyznał, ze sporządzał karteczki opisujące kobiety, ale nie jest to dowód korzystania z ich usług ani trwonienia pieniędzy i nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów w majątku.