Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 września 2017r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Jerzy Dydo

Sędziowie SO Barbara Nowicka

SO Agnieszka Terpiłowska

Protokolant Bogusława Mierzwa

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2017r.w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z wniosku M. K. i A. K.

przy udziale (...) S.A. w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji obu stron

od postanowienia Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich

z dnia 28 marca 2017r., sygn. akt I Ns 500/13

p o s t a n a w i a:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w pkt I, II, III i IV w ten sposób, że wniosek oddalić i zasądzić od wnioskodawców na rzecz uczestnika postepowania 240 zł tytułem kosztów postępowania oraz nakazać wnioskodawcy uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich 6.216,24 zł tytułem kosztów sądowych;

II.  oddalić apelację wnioskodawców;

III.  zasądzić od wnioskodawców na rzecz uczestnika postępowania 280 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

(...)

Sygn. akt II Ca 425/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 marca 207r Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich I Wydział Cywilny, ustanowił na nieruchomości stanowiącej własność wnioskodawców A. i M. K., składającej się z działek gruntu o numerach (...)i (...), położonych w O., dla której Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich prowadzi księgę wieczystą (...), służebność przesyłu polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości urządzeń przesyłowych w postaci:

- dwóch linii dwutorowych(...) i (...) ze słupami,

- jednej linii dwutorowej(...) bez słupów,

- jednej linii jednotorowej (...) ze słupami,

- trzech linii (...) i (...)ze słupami,

w zakresie obszarowym oznaczonym w opinii biegłego geodety Z. P. k. 226 i 227 akt oraz korzystania przez przedsiębiorstwo przesyłowe z wymienionych urządzeń w zakresie ich koniecznej eksploatacji, konserwacji oraz remontów, na rzecz (...) S.A. K.. Ponadto Sąd Rejonowy zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców 61.850 zł z odsetkami ustawowymi od prawomocności postanowienia tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności oraz kwoty 4.280 zł tytułem kosztów postępowania. Sąd Rejonowy nakazał również uczestnikowi postępowania uiścić na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich 6.216 zł tytułem kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość składająca się z działek nr (...) o powierzchni (...)położona w O. gmina Z., dla której Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich prowadzi księgę wieczystą (...) stanowi własność wnioskodawców – A. K. i M. K. na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Nieruchomość ta stanowi grunty orne o powierzchni użytków wynoszącej odpowiednio (...)ha i (...)ha.

Przedmiotową nieruchomość wnioskodawcy nabyli od (...) W. w drodze umowy sprzedaży zawartej w dniu 29 listopada 2012 r. przed notariuszem K. P. rep. (...)W akcie notarialnym wskazano, że nad nieruchomością przechodzą 4 sieci wysokiego napięcia i 3 sieci średniego napięcia.

Uczestnik postępowania wezwany przez wnioskodawców do uregulowania kwestii tytułu prawnego do korzystania z ich nieruchomości w zakresie istniejących na niej urządzeń przesyłowych, odmówił podjęcia czynności, wskazując na istnienie po jest stronie zasiedzianego prawa służebności przesyłu.

Na terenie nieruchomości wnioskodawców usytuowane są linie elektroenergetyczne (...) i (...):

- 2 linie dwutorowe (...) ze słupami,

- 1 linia dwutorowa (...) bez słupów,

- 1 linia jednotorowa (...)ze słupami,

- 3 linie (...) ze słupami,

Linie te zostały wybudowane w okresie od 1945r. r. do 1988r.

Przy dystrybuowaniu energii elektrycznej liniami elektroenergetycznymi (...) oraz przy wykonywaniu czynności eksploatacyjnych związanych z utrzymaniem należytego stanu technicznego tych urządzeń uczestnik będzie korzystał z pasa pod linią o szerokości równej odległości między zewnętrznymi przewodami linii. Z uwagi na możliwość zmiany sposobu zagospodarowania nieruchomości pas ten należy poszerzyć o 1,0 m z każdej strony dla ewentualnego wykonania przez uczestnika wycinki drzew. Przy slupach pas należy wytyczyć w taki sposób, aby zapewnić możliwość przejazdu pojazdów technologicznych uczestnika, co oznacza, że odległość granicy pasa od podstawy słupa nie może być mniejsza niż 4,0 m. Wytyczony przez geodetę pas (opisany na rys. 2 k. 166 akt) zapewni uczestnikowi postępowania możliwość wykonania wszystkich czynności eksploatacyjnych na liniach (...). Dojazd do linii (...) nie jest wymagany.

Przy dystrybuowaniu energii elektrycznej liniami energetycznymi (...) oraz przy wykonywaniu czynności eksploatacyjnych związanych z utrzymaniem należytego stanu technicznego tych urządzeń uczestnik będzie korzystał z pasa pod linią o szerokości równej odległości między zewnętrznymi przewodami linii. Z uwagi na możliwość zmiany sposobu zagospodarowania nieruchomości pas ten należy poszerzyć o 0,6 m z każdej strony dla ewentualnego wykonywania przez uczestnika wycinki drzew. Przy słupach pas należy wytyczyć w taki sposób, aby zapewnić możliwość przejazdu pojazdów technologicznych uczestniczka (odległość granicy pasa od podstawy słupa nie może być mniejsza niż 4,0 m).

Powierzchnia pasa służebności przesyłu wynosi (...) ha, w tym słupy zajmują powierzchnię 0, (...), natomiast droga (...) ha m ².

Wartość służebności przesyłu stanowi kwotę 61.850 zł.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że roszczenie wnioskodawców opiera się na przepisie art.305 ¹ kc i jest zasadne. Za nietrafny Sąd Rejonowy uznał zarzut uczestnika postępowania zasiedzenia służebności przesyłu. Powołując się na przepisy art.292 kc, 172 kc , 352 kc i orzecznictwo SN Sąd Rejonowy uznał możliwość co do zasady zasiedzenia służebności przesyłu. W ocenie Sądu Rejonowego nie było możliwe uznanie zasadności zarzutu uczestnika zasiedzenia służebności przesyłu ponieważ uczestnik nie wskazał w sposób skonkretyzowany przestrzennego zakresu służebności przesyłu ( czy też służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu) podlegającej zasiedzeniu, jak też nie wskazał na fakt rzeczywistego, faktycznego stanu, korzystania z trwałego i widocznego urządzenia na gruncie przez okres potrzebny do zasiedzenia.

Ponadto uczestnik nie zaoferował dowodów pozwalających na przyjęcie, że przebieg linii elektroenergetycznych i posadowienie urządzeń przesyłowych wybudowanych w okresie od 1945 r. do 1988r. było tożsame z ich obecną lokalizacją na nieruchomości wnioskodawców. Niezależnie od wyżej wymienionych przeszkód, uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu, nie było również możliwe – w ocenie Sądu Rejonowego – ponieważ nie upłynął wymagany przepisem art. 172 § 2kc 30 letni okres posiadania samoistnego uprawniający do zasiedzenia. Sąd Rejonowy przyjął, że posiadanie uczestnika było w złej wierze. Powołując się na orzecznictwo SN Sąd Rejonowy uznał, że przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności dla bieżącego utrzymania i korzystania z urządzeń przesyłowych, korzysta z nieruchomości w złej wierze. Początek biegu terminu zasiedzenia należy według Sądu Rejonowego liczyć od 5 grudnia 1990r tj. daty, w której zakład energetyczny został uwłaszczony mieniem państwowym, a tym samym z tą datą przedmiotowe urządzenia przesyłowe weszły ex lege w skład jego przedsiębiorstwa ( art. 49 kc). W chwili uwłaszczenia zakład energetyczny uzyskał własność linii energetycznych. Od 5 grudnia 1990r do dnia wniesienia wniosku nie upłynął wymagany do zasiedzenia okres 30 lat. Uczestnikowi postępowania nie można przypisać dobrej wiary, ponieważ miał świadomość, że korzysta z cudzej nieruchomości bez tytułu prawnego, nawet jeśli w chwili wejścia w posiadanie służebności właścicielem nieruchomości był Skarb Państwa.

Ustalając przebieg i obszar zasiedzenia oraz wysokość należnego wynagrodzenia za ustanowienie służebności Sąd Rejonowy oparł się na opiniach biegłych z zakresu elektroenergetyki, geodezji i wyceny nieruchomości, przy czym Sąd nie skorzystał z opinii biegłego R. M. (1), ponieważ ten biegły nie był w stanie wyjaśnić na jakich zasadach przyjął wartości poszczególnych współczynników wpływających na wysokość wynagrodzenia.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art.520 § 2 kpc.

Od postanowienia Sądu pierwszej instancji apelację wnieśli wnioskodawcy zaskarżając je w całości i zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 305 ¹ k.c, poprzez
jego niewłaściwą interpretację polegająca na przyjęciu, że dla prawidłowego
wykonywania służebności przesyłu istniejących urządzeń przesyłowych
wystarczające są pasy pod liniami elektroenergetycznymi poszerzone o 1 metr
dla linii 110 kV i 0,6 metra dla linii 20 kV, podczas gdy, na mocy uchwały
nr (...) Rady Miejskiej Z. z dnia 30 grudnia 2015 r.
w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
dla obrębu geodezyjnego O. w Gminie Z.
szerokości stref ochronnych dla napowietrznych linii elektroenergetycznych
wynoszą odpowiednio:

a)  dla linii (...) x (...) i (...)po 25 m licząc od osi linii (łączna
szerokość strefy ochronnej wynosi 50 m),

1.  dla linii jednotorowych (...) po 20 m licząc od osi linii (łączna
szerokość strefy ochronnej wynosi 40 m),

2.  dla linii dwutorowych (...) oraz dla jednotorowej linii (...)
((...) Z. - D.) przewidzianej do przebudowy na linię dwutorową po 21 m licząc od osi linii (łączna szerokość strefy ochronnej wynosi 42 m), naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie przepisu art. 227 k.p.c. w zw. z art.278 § 1 k.p.c poprzez oddalenie wniosku wnioskodawców o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z opinii biegłych z zakresu elektroenergetyki oraz geodezji i kartografii na okoliczność prawidłowego ustalenia wymiarów, tj. szerokości, długości i powierzchni pasów ochronnych (technologicznych) w obrębie istniejących urządzeń elektroenergetycznych na
nieruchomościach wnioskodawców odpowiadających szerokościom stref ochronnych wynikających z MPZP.

3. naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez błędną ocenę dowodów zebranych przez Sąd I instancji i przekroczeniu granic swobodnej oceny tych dowodów, polegającą na przyjęciu, że opinia biegłego sądowego z zakresu elektroenergetyki K. G. jest rzetelna, spójna i należycie uzasadniona, podczas gdy wnioskodawcy zgłosili do niej szereg zastrzeżeń (pisma procesowe z dnia 14 marca 2014 r, i 17 kwietnia 2014 r.), które w pełni podtrzymują na potrzeby postępowania apelacyjnego.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji -przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego ewentualnie wnieśli o:

1. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z opinii biegłych sądowych:

a)  z zakresu elektroenergetyki,

b)  z zakresu geodezji i kartografii,

c)  z zakresu szacowania i wyceny nieruchomości,

na okoliczność ustalenia wymiarów, tj. szerokości, długości i powierzchni pasów ochronnych (technologicznych) w obrębie istniejących urządzeń elektroenergetycznych na nieruchomościach wnioskodawców odpowiadających szerokości stref ochronnych wynikających z MPZP.

2.  zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomościach wnioskodawców w zakresie obszarowym ustalonym zgodnie z obowiązującym MPZP.

3.  zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Od postanowienia Sądu pierwszej instancji apelację wniósł również uczestnik postępowania zaskarżając je w całości i zarzucając:

1/ naruszenie prawa materialnego / art. 292 k.c, w zw. z art. 172 i art. 285 k.c / przez nieuwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, mimo korzystania przez uczestnika postępowania z trwałego i widocznego urządzenia przez okres niezbędny do zasiedzenia służebności,

2/ naruszenie prawa materialnego / art. 172 § 1 k.c, w zw, z art. 7 k.c i art. 332 k.c /przez nieuwzględnienie dobrej wiary uczestnika postępowania, jako posiadacza służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu,

3/ naruszenie przepisów postępowania / art. 233 § 1 k.p.c w zw. z art. 278 § 1 k.p.c/

–

poprzez odrzucenie opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości R. M. i powołanie kolejnego biegłego M. F.. Sąd I instancji stwierdził, że biegły R. M. nie był w stanie wyjaśnić na jakich zasadach przyjął poszczególne współczynniki wpływające na wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu , podczas gdy biegły na rozprawie w dniu 26 stycznia 2016 r. wyjaśnił dlaczego przyjął konkretne wartości poszczególnych współczynników i że dla użytków rolnych współczynnik K może wynosić od 0,05 do 0,3

–

poprzez bezzasadne uznanie, że opinia biegłej z zakresu wyceny nieruchomości M. F. jest rzetelna, spójna i zupełna i oparcie na niej rozstrzygnięcia, podczas gdy przez przyjęcie niewłaściwych współczynników dla wyliczenia wartości służebności ustalone przez biegłą wynagrodzenie w kwocie 61 850 zł jest rażąco wygórowane /.w porównaniu do opinii biegłego R. M. o 50% wyższe/,

–

poprzez uznanie, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności porzesyłu w kwocie 61 850 zł ustalone przez biegłą z zakresu wyceny nieruchomości M. F. zawiera prawidłowo ustalone współczynniki, podczas gdy tzw. współczynnik współkorzystania K w wys. 0,44 dedykowany jest dla terenów zurbanizowanych a nie rolnych / biegły R. M. uznał, żę wsp. K dla terenów rolnych może wynosić najwyżej 0,2 /. Ponadto wbrew stwierdzeniu sądu wynagrodzenie uwzględnia współczynnika zmniejszenia wartości nieruchomości: na str.29 biegła w pkt 6.1.3, pisze o odszkodowaniu za
posadowienie urządzenia naziemnego, natomiast na str.34 w pkt.6.5.1 ustala wielkość współczynnika zmniejszającego S w wys.0,2 . Pomimo tego, że biegła w opinii podkreśla, że wnioskodawcy nabyli w 2012 r. z już istniejącymi od wielu lat urządzeniami energetycznymi i nie nastąpiło zmniejszenie wartości nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe zarzuty uczestnik wniósł o:

1/ zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi rejonowemu,

2/ obciążenie wnioskodawców kosztami postępowania za obie instancje wg norm przepisanych,

3/ zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje .

W toku postępowania apelacyjnego na podstawie dowodów przedłożonych przez uczestnika w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Według stanu na 1983r w ewidencji gruntów wsi O. figurowały działki nr (...), natomiast działka (...) została wydzielona z działki (...) w 1995r. Do dnia 29.11.2012r właścicielem działek był Skarb Państwa, a władającymi kolejno: (...) w S. do 1993r, a następnie (...)Skarbu Państwa, a po zmianie nazwy (...).

/dowód: pismo Starostwa Powiatowego w Z. z dnia 30.12.2013r k.150/

Uczestnik postępowania i jego poprzednicy prawni byli posiadaczami i użytkownikami linii elektroenergetycznych posadowionych na nieruchomości wnioskodawców od chwili ich wybudowania i przekazania do eksploatacji.

/ dowód: protokół przekazania inwestycji do eksploatacji z dnia 30.10.1973r k.51-52, protokół z 30 maja 1979r k.53-54, decyzja Urzędu Wojewódzkiego z dnia 8 sierpnia 1984r o wydaniu pozwolenia na budowę k.55 v, protokół odbioru i przekazania do eksploatacji linii (...) z dnia 26.06.1986 k.56, protokoły z odbioru linii elektroenergetycznych z dnia 12.03.1975 k.57 do 60, dokumenty przyjęcia środków trwałych ( linii elektroenergetycznych) k.62-68).

W 1945r firmy niemieckie użytkujące linie elektroenergetyczne na terenie D. zostały przejęte przez Zjednoczenie (...) w W.. W latach 1948 do 1989r przedsiębiorstwa przesyłowe ( poprzednicy prawni uczestnika) były wielokrotnie przekształcane i funkcjonowały pod różnymi nazwami.

/ dowód: dokumenty zawarte w aktach sprawy k.86 do 110)

W dniu 16 stycznia 1989r zarządzeniem Ministra Przemysłu utworzono przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w W..

Z dniem 20 lipca 1993r nastąpiło przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w spółkę Skarbu Państwa Zakład (...) S.A. Powstała spółka wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki Zakładu (...). W dniu 30 kwietnia 2004r Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej IX Wydział Gospodarczy KRS dokonał wpisu połącznia Zakładu (...) S.A. z Zakładem (...) S.A., który następnie zmienił nazwę na (...) SA, (...) SA, a od 1 września 2011r na (...) S.A i jako spółka przejmująca wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki Zakładu (...) SA.

/ dowód: zarządzenie nr 26/ORG/89 Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989r k.69, zarządzenie nr 197/org/93 Ministra Przemysłu i Handlu z 20.07.1993r k.72-73, akt przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną k. 74-82, wypis z KRS uczestnika postępowania/.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja uczestnika postępowania jest zasadna.

Poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne są prawidłowe ale niepełne, dlatego też Sąd Okręgowy na podstawie dowodów przedłożonych przez uczestników postępowania w toku postępowania w pierwszej instancji dokonał dodatkowych ustaleń faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione przez Sąd Okręgowy dodatkowe ustalenia faktyczne wskazują, że nieruchomość należąca obecnie do wnioskodawców w czasie gdy zostały na niej posadowione linie elektroenergetyczne była własnością Skarbu Państwa. Uczestnik postępowania jest następca prawnym przedsiębiorstw przesyłowych użytkujących linie elektroenergetyczne od 1945r. Linie te były nieprzerwalnie w posiadaniu uczestnika i jego poprzedników prawnych od 1945r.

Trafne są zarzuty apelacji uczestnika postępowania naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 292 kc w związku z art.172 kc i art. 285 kc przez nieuwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu oraz 7 kc i art. 352 kc przez uznanie uczestnika za posiadacza w złej wierze. Zgodnie z poglądem określonym mianem tradycyjnego, zawarte w przepisach kodeksu cywilnego w tym w szczególności w art. 172 i 231 kc pojęcie „dobrej wiary” posiadacza odnosić należy do przekonania, że służy mu stosowne uprawnienie do władztwa nad rzeczą. Obok takiego, dominującego obecnie w orzecznictwie SN rozumienia pojęcia dobrej wiary w znaczeniu subiektywnym ( vide uchwała siedmiu sędziów SN – zasada prawna z dnia 6 grudnia 1991r OSNCP 1992 nr 4 poz. 48) w judykaturze występuje także pogląd odmienny prezentowany zarówno na gruncie art.73 i 73 § 2 prawa rzeczowego jak i obecnie Kodeksu cywilnego na tle art.231 § 1 kc, a także art.172 kc, zgodnie z którym dobra wiara posiadacza polega na jego przekonaniu opartym na obiektywnych przesłankach wywodzących się ze stosunku będącego podstawą i przyczyną konkretnego stanu faktycznego, że jego posiadanie niczyjego prawa nie narusza, a tym samym wykonując prawo innej osoby nie krzywdzi tej osoby, wówczas w szczególności gdy ona sama zrezygnowała z posiadania na jego rzecz. Podzielając pierwszy z przytoczonych poglądów wskazać należy, że jak trafnie przyjmuje się w judykaturze ( wyrok SN z dnia 20 maja 1997r II CKN 172/92 OSN 1997 nr 52 poz. 196) rozumienie pojęcia „ dobrej wiary” w sensie tradycyjnym nie wyklucza w pewnych sytuacjach, traktowania posiadacza w złej wierze, tj takiego, który wiedział lub był powinien wiedzieć, że nie jest właścicielem, na równi z posiadaczem w dobrej wierze, jeżeli przemawiają za tym, ze względu na szczególne okoliczności, zasady współżycia społecznego. W tym miejscu należy przypomnieć utrwalony w judykaturze i doktrynie pogląd, według którego rozstrzygającym momentem dla oceny dobrej, czy złej wiary posiadania jest data uzyskania posiadania. Późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tą ocenę i w konsekwencji na długość okresu niezbędnego do tego pierwotnego sposobu nabycia prawa rzeczowego
( post. SN z 25 czerwca 2003r III CZP 35/03, post. SN z 17 grudnia 2010 III CSK 57/10).

Zasadnicze znaczenie dla oceny czy w przedmiotowej sprawie uczestnik postępowania był posiadaczem w dobrej wierze ma fakt, że linie elektroenergetyczne zostały wybudowane na nieruchomości należącej do Skarbu Państwa, a poprzednicy prawni, którzy przyjęli do eksploatacji te linie elektroenergetyczne byli przedsiębiorstwem państwowym. W takim przypadku istnieje podstawa do przyjęcia, że organ zarządzający Zakładem (...) przed jego uwłaszczeniem mieniem Skarbu Państwa wiedział, że zarówno urządzenia jak i działki (...) stanowią własność państwową, a zatem linie elektroenergetyczne, którymi zarządza, eksploatuje zgodnie z prawem. Nie można też uznać, że nie miał wiedzy co do tego, iż z dniem 5 grudnia 1990r został uwłaszczony mieniem państwowym, a tym samym, że z tą datą przedmiotowe urządzenia weszły ex lege, w skład jego przedsiębiorstwa
( art. 49 kc) i w związku z tym, że stał się w zakresie treści służebności posiadaczem zależnym działek (...). Wtedy bowiem nastąpiło rozdzielenie prawa własności działek (...) nadal stanowiących nieruchomość państwową i prawa przedsiębiorstwa Zakładu (...), w skład którego weszły eksploatowane przez niego nieruchomości wraz z liniami elektroenergetycznymi. W orzecznictwie SN wykształcił się już pogląd, według którego wejście przez przedsiębiorstwo przesyłowe w posiadanie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu w związku z uwłaszczeniem przedsiębiorstw państwowych, może uzasadniać przyjęcie dobrej wiary. Pogląd ten zasługuje na uznanie, skoro przedsiębiorstwo państwowe w chwili objęcia służebności w posiadanie wiedziało, że urządzenia przesyłowe, z których korzysta, bez sprzeciwu Skarbu Państwa, jako ich właściciela, zostały zbudowane na nieruchomości Skarbu Państwa, za zgodą właściciela, a zatem, ich budowa i korzystanie z nich było legalne, nie wymagające żadnych dodatkowych czynności cywilnoprawnych czy administracyjnych. Uczestnik postępowania przedłożył dokumenty, które wskazują, że budowa i eksploatacja urządzeń przesyłowych na nieruchomości należącej obecnie do wnioskodawców była legalna.

W tych okolicznościach przedsiębiorstwo przesyłowe po jego uwłaszczeniu na infrastrukturze przesyłowej, korzystając nadal w tym samym zakresie, z nieruchomości Skarbu Państwa, mogło pozostawać w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza prawa właściciela gruntu. Nie można zgodzić się z poglądem Sądu Rejonowego jakoby brak tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości należącej do Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwo przesyłowe, w dacie wejścia w posiadanie służebności, miał automatycznie przesądzać o złej wierze, skoro stanowisko to nie uwzględnia specyfiki przedsiębiorstwa państwowego, w dacie rozpoczęcia wykazywania posiadania służebności na gruncie należącym do Skarbu Państwa. ( vide postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2017r V CSK 159/16)

W orzecznictwie SN ugruntowany jest również pogląd, według którego jeżeli właścicielem nieruchomości obciążanej jak i właścicielem urządzeń przesyłowych był Skarb Państwa, nie mogło w ogóle dojść do następstwa prawnego w zakresie posiadania służebności. Nie podlega zaliczeniu na podstawie art.176 § 1 kc wcześniejszy okres korzystania z infrastruktury przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe, kiedy nieruchomości, na której znajdowały się te urządzenia była przedmiotem własności państwowej, właściciel nieruchomości nie mógł być bowiem posiadaczem służebności mającej obciążać jego nieruchomość. W konsekwencji początku biegu posiadania należy poszukiwać w rozdzieleniu własności Skarbu Państwa i poprzednika prawnego uczestnika do urządzeń przesyłowych ( vide post. SN z 18.01.2017r V CSK 159/16), post. SN z 4 lipca 2014 II CSK 551/13).

Uwłaszczenie majątkiem Zakładu (...) nastąpiło w dniu 5 grudnia 1990r na podstawie art.. 2 ust.1 ustawy z dnia 29 września 1990r o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości i od 6 grudnia 1990r należy liczyć początek biegu zasiedzenia prawa odpowiadające treści służebności przesyłu.

W tym stanie rzeczy należało dojść do wniosku, że wbrew stanowisku Sądu Rejonowego – nie zostało obalone domniemanie zawarte w art. 7 kc i przyjąć należy, że władanie przez Zakład (...) działkami (...) w zakresie odpowiadającej służebności przesyłu od dnia 5 grudnia 1990 r było posiadaniem w dobrej wierze. W tym stanie rzeczy termin zasiedzenia upłynął w dniu 6 grudnia 2010r i nie został on przerwany. Jako całkowicie nieuzasadnioną, należy uznać wskazane przez Sąd Rejonowy dalsze przyczyny nieuwzględnienia zarzutu zasiedzenia, a mianowicie: nie wskazanie przez uczestnika w sposób skonkretyzowany przestrzennego zakresu służebności przesyłu, jak również nie wykazanie faktu rzeczywistego, faktycznego stanu korzystania z urządzeń przesyłowych, identycznej lokalizacji urządzeń przesyłowych wybudowanych w okresie od 1945r do 1988r. Podnosząc zarzut zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu uczestnik nie musiał wcale określać dokładnie zakresu przestrzennego służebności przesyłu. Jest bowiem oczywiste, że zasiedział on służebność odpowiadającą służebności przesyłu w kształcie koniecznym do szeroko rozumianej eksploatacji urządzeń przesyłowych. Uczestnik przedłożył dowody z dokumentów, z których wynika ciągłość użytkowania urządzeń przesyłowych przez niego i jego poprzedników prawnych od 1945r. Nie była również przedmiotem zarzutu wnioskodawcy czy też w ogóle sporu tożsamość lokalizacji urządzeń przesyłowych na nieruchomości wnioskodawców, fakty te nie wymagały więc dowodu / 230 kpc/.

W tej sytuacji gdy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że trafny jest zarzut uczestnika zasiedzenia służebności odpowiadającej służebności przesyłu, wniosek podlegał zatem oddaleniu. Nie ma więc potrzeby ustosunkowywać się do pozostałych zarzutów apelacji uczestnika odnoszących się do wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Uznanie trafności zarzutu zasiedzenia, które prowadzi do oddalenia wniosku powoduje, że z oczywistych względów bezzasadna pozostaje apelacja wnioskodawców.

Z powyższych względów na podstawie art. 386 § 1 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc zaskarżone postanowienie podlegało zmianie przez oddalenie wniosku.

O kosztach postępowania za I i II instancję orzeczono na podstawie art. 520 § 3 kpc, ponieważ nie ulega wątpliwości, że w sprawie o ustanowienie służebności interesy uczestników są sprzeczne.

Sąd Okręgowy zauważa, że strona pozwana uiściła niewłaściwą opłatę sadową od , apelacji ( właściwa opłata wynosi 40 zł ), a zatem Sąd Rejonowy powinien na podstawie art. 80 ust.1 uksc zwrócić różnicę pomiędzy opłatą uiszczoną, a należną.

(...)