Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędziowie: SO Teresa Kołeczko-Wacławik (spr.)

SR (del.) Barbara Glenc-Poślednik

Protokolant Małgorzata Gorczyńska

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2017 r. na rozprawie

sprawy z wniosku U. T.

z udziałem W. T. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 4 października 2016 r., sygn. akt I Ns 2089/10

postanawia:

1.  oddalić apelację,

2.  przyznać adwokatowi A. B. od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Gliwicach kwotę 2.214 zł (dwa tysiące dwieście czternaście złotych), w tym kwotę 414 zł (czterysta czternaście złotych) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej uczestnikowi z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

3.  oddalić wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie na jej rzecz od uczestnika kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Barbara Glenc-Poślednik SSO Tomasz Pawlik SSO Teresa Kołeczko-Wacławik

Sygn. akt III Ca 335/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Gliwicach ustalił skład majątku wspólnego U. T. i W. T. (1), dokonał jego podziału przyznając wnioskodawczyni U. T. ruchomości o łącznej wartości 3.850 zł., ustalił iż uczestnik W. T. (1) poczynił nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 19.435,98 zł., tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym i rozliczenia nakładów zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania 11.642,99 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienie się postanowienia, oddalił wniosek w pozostałej części, a to w zakresie prawa najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul (...) i orzekł o kosztach postępowania.

Oddalając wniosek odnośnie prawa najmu lokalu mieszkalnego sąd I instancji ustalił, że w czasie trwania małżeństwa, W. T. (1) w dniu 22 grudnia 1999r. zawarł z Zarządem (...) Spółką z o.o. umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), a osobami uprawnionymi do zamieszkania byli wnioskodawczyni oraz dzieci uczestników. Wcześniej mieszkanie należało do rodzice uczestnika. W. T. (1) wyprowadził się z mieszkania w 1992r. Pozostawił w nim rzeczy osobiste.

Separacja małżeństwa uczestników orzeczona została wyrokiem z 5 kwietnia 2006r. prawomocnym z dniem 27 kwietnia 2006r., a ostatecznie małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem z 11 sierpnia 2008r. prawomocnym z dniem 2 września 2008r.

W związku z pozostawaniem w zwłoce z zapłatą czynszu najmu i innych opłat za używanie lokalu przez okres przekraczający trzy pełne okresy płatności, w dniu 25 czerwca 2007r. wypowiedziano uczestnikom najem przedmiotowego lokalu, a pismem z 6 września 2007r. wezwano ich do opuszczenia lokalu. Wyrokiem z 20 marca 2009r. nakazano uczestnikom i ich dzieciom opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego przy ul (...) przyznając im prawo do lokalu socjalnego. W mieszkaniu pozostawała U. T. z dziećmi Wyrok uprawomocnił się 10 listopada 2009r. W dniu 29 kwietnia 2009r. W. T. (1) zawarł nowy związek małżeński z U. F., z którą mieszkał już przed zawarciem małżeństwa w wynajmowanym przez nią mieszkaniu. W okresie dalszego zajmowania mieszkania przy ul. (...) powstały znaczne zaległości w płatności opłat za lokal. B. B., który na podstawie umowy najmu z 1 grudnia 2008r. zajmował lokal mieszkalny położony w G. przy ul. (...), zobowiązał się zamienić swój lokal na lokal położony przy ul. (...), spłacić zaległości i wskazać uczestnikom jeszcze jeden lokal. Ostatecznie z tytułu zamiany B. B. przekazał W. T. (1) 20.000 zł. W dniu 5 maja 2009r. Gmina G. zawarła z uczestnikami postępowania umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...)/. W dniu 8 maja 2009r. w obecności W. T. (1) dokonano przekazania mieszkania przy ul. (...).

Ustalając powyższe Sąd Rejonowy uznał, że skuteczne wypowiedzenie najmu lokalu mieszkalnego przy ul (...) przez Gminę G. pismem z 26 czerwca 2007r. stało się podstawą uznania braku tytułu prawnego do zamieszkiwania uczestników w przedmiotowym lokalu i uwzględnienia żądania eksmisji wyrokiem z 20 marca 2009r., prawomocnym 10 listopada 2009r. Gmina G. do prawomocności wyroku eksmisyjnego popierała powództwo, i nie cofnęła go, stąd nie można przyjąć, że nastąpiło nawiązanie nowej umowy najmu tego samego lokalu na podstawie czynności konkludentnych poprzez znoszenie stanu stałego zamieszkiwania przez dotychczasowych najemców. Dlatego umowa najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) z 5 maja 2009r. jest nowym stosunkiem obligacyjnym odrębnym od umowy najmu lokalu przy ul. (...), co do którego uczestnicy tytuł prawny utracili 26 czerwca 2007r. Skoro w dniu 5 maja 2009r. uczestnicy nie mieli tytułu prawnego do żadnego lokalu mieszkalnego, nie mogli dokonać zamiany mieszkania z B. B. o czym stanowi § 12 umowy z 5 maja 2009r., a zapis ten w ocenie sądu I instancji miał jedynie usankcjonować dokonaną przez B. B. spłatę zadłużenia mieszkania przy ul. (...)/. Podniósł, że w dniu 5 maja 2009r. nie istniał już związek małżeński uczestników postępowania, W. T. (1) mieszkał już od kilku lat z nową żoną i nie był zainteresowany wspólnym zamieszkaniem z wnioskodawczynią, stąd prawo najmu lokalu przy ul. (...), które powstało po ustaniu wspólności ustawowej uczestników postępowania nie stanowi składnika ich majątku wspólnego.

W apelacji uczestnik postępowania zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego art. 31 § 1 kro poprzez uznanie, że prawo najmu mieszkania położonego w G. przy ul. (...) nie wchodzi do majątku wspólnego uczestników, art. 659 w zw. z art. 60 k.c. poprzez błędne ustalenie, że uczestnicy postępowania i Gmina G. nie mogły poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli uznać za niebyłe wypowiedzenie umowy najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...) i zawrzeć umowę najmu lokalu położonego w G. przy ul. (...) jako kontynuację wiążącego strony stosunku najmu,

- naruszenie przepisów postępowania – art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę wiarygodności dowodów, art. 567 § 2 k.p.c. i art. 688 k.p.c. w zw. z art. 617 k.p.c. poprzez uznanie, że prawo najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) nie ulega podziałowi w niniejszym postępowaniu, art. 365 k.p.c. poprzez uznanie, że wyrok Sądu orzekającego eksmisję uczestników z lokalu przy ul. (...) w zakresie ustaleń dotyczących wypowiedzenia uczestnikom umowy najmu tego lokalu wiąże sąd orzekający w niniejszej sprawie z pominięciem późniejszych działań faktycznych i prawnych zdziałanych przez uczestników i Gminę G., § 15 w zw. z § 7 i § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.9.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, poprzez przyznanie kosztów zastępstwa w zaniżonej wysokości nie uwzględniającej nakładu pracy pełnomocnika i złożonego spisu kosztów,

- a także niewyjaśnienie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy oraz sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego, a to uznanie, że zapis § 12 umowy najmu nr (...) z 5 maja 2009r. jest pozbawiony skutków prawnych.

Przedstawiając powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi ponadto prawo najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) o wartości 108.180 zł., przyznanie tego prawa wnioskodawczyni, zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym i rozliczenia poniesionych przez niego nakładów kwoty 65.732,99 zł., przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu kwoty 4.452,25 zł tytułem kosztów pomocy prawnej świadczonej dla niego z urzędu oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie jest uzasadniona.

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, wnioskodawczyni i uczestnik postępowania jako małżonkowie, a także ich dzieci zamieszkiwali w lokalu w G. przy ul. (...) od lat 1976-1977, początkowo z matką uczestnika, której służyło prawo do lokalu, a następnie na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 22 grudnia 1999r. przez uczestnika postępowania z Zarządem (...) w G.. Prawo do lokalu służyło więc zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez uczestników rodziny, a tym samym stanowiło składnik majątku wspólnego, a uczestnicy postępowania byli jego współnajemcami (art. 31 § 1 kro). Uczestnik postępowania opuścił jednak wspólne mieszkanie, przy czym jak zeznała córka uczestników W. T. (2) było to w 1992r. (zeznania k. 140), świadek M. T., brat uczestnika zeznał, że uczestnik zamieszkiwał w tym lokalu do 2005-2006r., ale także w tym czasie przebywał poza lokalem u innej kobiety (zeznania k. 170), świadek U. F., druga żona uczestnika zeznała, że zamieszkała razem z uczestnikiem w lokalu położonym w G. przy ul. (...) 17/40 od 2003 lub 2004r. (zeznania k. 179), uczestnik postępowania zeznał, że mieszkał z wnioskodawczynią do Świąt Bożego Narodzenia 2001r. i dobrowolnie opuścił lokal przy ul. (...) pozostawiając w nim swoje rzeczy, a następnie zeznał, „Twierdzę, że w tym lokalu mieszkaliśmy do 2009r. Wprawdzie już tam nie mieszkałem”. W tych okolicznościach przyjąć należy, że uczestnik poprzez dobrowolne opuszczenie wspólnego mieszkania przestał realizować w nim swoje potrzeby mieszkaniowe jako członek rodziny. Związał się bowiem z inną kobietą i co najmniej od 2003r. zamieszkał w należącym do niej mieszkaniu.

W okolicznościach sprawy trafnie uznał Sąd Rejonowy, że skoro zawarcie umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) nastąpiło po wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, w sprawie sygn. akt I C 1515/08 (ale przed jego uprawomocnieniem się) nakazującego uczestnikom i ich dzieciom opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), co do którego Gmina G. skutecznie wypowiedziała najem pismem z 26 czerwca 2007r., to w sytuacji, gdy Gmina G., mimo zawarcia umowy najmu z uczestnikami w dniu 5 maja 2009r., nie cofnęła powództwa w sprawie o eksmisję, nie sposób uznać jak chce tego skarżący, iż za zgodą uczestników i Gminy G. doszło do cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu stosunku najmu lokalu przy ul. (...), kontynuacji stosunku najmu i zamiany lokali. Jak wyżej wskazano, uczestnik przed ustaniem wspólności majątkowej uczestników nie realizował w lokalu przy ul. (...) swoich potrzeb mieszkaniowych, stąd uznanie iż doszło do zamiany lokali w celu realizowania potrzeb mieszkaniowych rodziny na podstawie umowy z 5 maja 2009r., kiedy uczestnicy nie pozostawali już we wspólności majątkowej i utracili prawo do lokalu na skutek wypowiedzenia najmu, jest niezasadne. Przychylić należy się do oceny Sądu Rejonowego, że adnotacja w § 12 umowy najmu z 5 maja 2009r. stanowić miała usankcjonowanie dokonanej przez B. B. spłaty zadłużenia uczestników z tytułu eksploatacji lokalu przy ul. (...) ( z zeznań B. B. złożonych na rozprawie w dniu 19 czerwca 2012r. wynika, że w całości pokrył zadłużenie za lokal na ul. (...) – zeznania k. 210 akt), a utrata prawa najmu na skutek jego wypowiedzenia, pozbawiła uczestników możliwości zamiany lokali. W toku postępowania dowodowego uczestnik w żaden sposób nie wykazał, by intencją Gminy G. zawierającej z uczestnikami w dniu 5 maja 2009r. umowę najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...), było cofnięcie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu przy ul. (...). Skoro z jednej strony Gmina G. w czasie, gdy nie był prawomocny wyrok w sprawie o eksmisję, zawarła z uczestnikami nie pozostającymi w związku małżeńskim umowę najmu lokalu przy ul. (...), a w jej § 12 znalazł się zapis o zamianie mieszkań, a jednocześnie nie złożyła oświadczenia o cofnięciu pozwu w sprawie I C 1515/08, to takie zachowanie Gminy, które w ocenie uczestnika stanowiło wolę uznania za niebyłe wypowiedzenia umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) winno być przedmiotem postępowania dowodowego. Uczestnicy postępowania żadnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie nie wykazali, tym samym dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zapisu § 12 umowy najmu z 5 maja 2009r, jako nie przekraczająca granic zakreślonych przepisem art. 233 k.p.c. zasługuje na akceptację. Ponieważ w chwili zawierania umowy w dniu 5 maja 2009r. uczestnicy nie pozostawali w ustawowej wspólności majątkowej, uczestnik od długiego już czasu nie realizował w lokalu na ul. (...) swoich potrzeb mieszkaniowych, pozostawał w nowym związku małżeńskim i zamieszkiwał w mieszkaniu drugiej żony, prawo najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) nie weszło w skład majątku wspólnego uczestników postępowania i nie podlegało podziałowi.

Dlatego nie mogły odnieść skutku sformułowane w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego i procesowego oraz zarzut sprzeczności ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Koszty pomocy prawnej świadczonej z urzędu uczestnikowi postępowania przyznane zostały na na podstawie § 15 pkt 1 w zw. z § 6a w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z 28 września 2002r. ( Dz. U. 2013.490. j.t.) przy uwzględnieniu wartości ustalonego w zaskarżonym postanowieniu udziału.

Z tych względów apelacja jako bezzasadna zostało oddalone na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikowi w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie § 10 pkt 8 w zw. § 8 pkt 6 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z 3.10.2016r. (Dz. U. 2016.1715). Mając na uwadze zasadę, iż każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. oddalony został wniosek wnioskodawczyni o zasądzenie na jej rzecz od uczestnika kosztów postepowania odwoławczego.

SSR (del.) Barbara Glenc-Poślednik SSO Tomasz Pawlik SSO Teresa Kołeczko-Wacławik