Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy
w następującym składzie :

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 sierpnia 2017 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.

przeciwko A. L. (L.)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 13 grudnia 2016 r., sygn. akt I C 2841/15

oddala apelację.

SSO Andrzej Dyrda

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego A. L. kwoty 992,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Uzasadniając roszczenie wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powód zawarł z pozwanym umowę o sprzedaż energii elektrycznej, w której to umowie zobowiązał się dostarczać pozwanemu energię elektryczną, a pozwany zobowiązał się uiszczać należności wynikające z rozliczeń dokonywanych co miesiąc. Z tytułu łączącej strony umowy, pozwany, w ustalonym terminie, nie uregulował należności. Pomimo wezwania pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu pozwany nie uregulował należności.

Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym 5 sierpnia 2015r. orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany A. L. w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od wyżej opisanego nakazu zapłaty, w którym zarzucił, że zapłacił wszystkie należności wobec powoda.

Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z 2 października 2015r. sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej.

Na rozprawie, w dniu 12 maja 2016r., pozwany podniósł, że uregulował wszystkie należności na rzecz powoda. Nadto wskazał, że przed 22 lutego 2015r. zabrano mu licznik poboru energii elektrycznej.

Na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2016r. pozwany wskazał, że żądanie nie zostało opisane w sposób, który pozwalałby na ustalenie za jaki okres i jakich należności dotyczy, zatem pozwany nie ma możliwości obrony poprzez przedstawienie dowodów zapłaty.

Po przedłożeniu przez powoda, w wykonaniu zobowiązania Sądu, odczytu liczników zamontowanych u powoda za okres od października 2007r. do kwietnia 2015r. pozwany oświadczył, że w jego lokalu nastąpiła wymiana licznika z powodu jego uszkodzenia. Pozwany zakwestionował sposób naliczenia zużycia energii elektrycznej po wymianie mu licznika i podał, że z powodu ogólnych sformułowań pozwu nie wiedział na jakie należności zaliczano jego wpłaty.

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 13 grudnia 2016r. oddalił powództwo.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że strony łączyła umowa sprzedaży energii elektrycznej, zawarta 15 października 2007r. dostarczania i sprzedaży energii elektrycznej dla lokalu położonego w R. przy ul. (...).

Od momentu zawarcia wyżej wskazanej umowy w lokalu pozwanego znajdował się licznik poboru energii o numerze (...), który na skutek jego usterki został zdjęty 28 lipca 2014r. i wtedy podłączono w lokalu powoda licznik o numerze (...). Na podstawie licznika poboru energii nr (...) odnotowano następujące zużycie energii elektrycznej: 16 lipca 2013 roku – (...), 31 grudnia 2013r. – 5780 kWh (zużycie w okresie od 16 lipca 2013r. do 31 grudnia 2013r. - 84 kWh), 28 lipca 2014r. – (...) (zużycie w okresie od 31 grudnia 2013r. do 28 lipca 2014r. – 105 kWh). Należność za okres od 16 lipca 2013r. do 28 lipca 2014r. ustalono na 234,61 zł. Z dniem zmiany liczniki przypisano pozwanemu szacunkowe zużycie energii za okres od 16 lipca 2013r. do28 lipca 2014r., niezależne od wskazań licznika: za okres od 16 lipca 2013r. do 31 grudnia 2013r. – 847 kWh, za okres od 31 grudnia 2013r. do 28 lipca 2014r. – (...). Po skorygowaniu należność za zużycie energii elektrycznej za okres od 16 lipca 2013r. do 28 lipca 2014r. powód ustalił na 876,84 zł.

Pozwany 8 sierpnia 2013r. otrzymał zwrot nadpłaty za zużycie energii za okres od lipca 2012r. do lipca 2013r. w wysokości 772,17 zł. Na 21 lipca 2014r. odnotowano nadpłatę na rachunku prowadzonym dla pozwanego w wysokości 34 zł.

Od lipca 2014r. do daty zamknięcia rozprawy pozwany tytułem zużycia energii elektrycznej w opisanym na wstępie lokalu dokonał na rzecz powoda następujących wpłat: 28 listopada 2014r. - 183,75 zł, 22 grudnia 2014r. – 183,75 zł, 20 lutego 2015r.– 183,75 zł. Wszystkie te wpłaty zostały zaliczone na poczet faktury korygującej VAT nr (...).

9 stycznia 2015r. wstrzymano dostawę energii do lokalu pozwanego.

W piśmie z 22 stycznia 2015r. powód złożył pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy , której przedmiotem była sprzedaż energii elektrycznej wraz z usługą dystrybucji, z jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia liczonym od daty doręczenia wypowiedzenie. Wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu 2 lutego 2015r. Z dniem 2 marca 2015r. umowa uległa rozwiązaniu.

26 lutego 2015r. dokonano odczytu licznika i stwierdzono pobór 12.440 kWh, następnie 9 kwietnia 2015r. dokonano zdjęcia licznika i wtedy odnotowano pobór energii w wysokości 12.615 kWh.

Powód poza fakturą VAT nr (...), wystawił następujące dokumenty finansowe ze zobowiązaniem do zapłaty przez pozwanego: w października 2014r. fakturę VAT nr (...)P2 z terminem płatności na 22 października 2014r. na kwotę 183,75 zł, w grudniu 2014r. fakturę VAT nr (...)P3 z terminem płatności na 22 grudnia 2014r. na kwotę 183,75 zł, w lutym 2015r. fakturę VAT nr (...) z terminem płatności na 22 lutego 2015r. na kwotę 183,75 zł, notę odsetkową nr (...) na kwotę 14,60 zł, notę odsetkową nr (...) na kwotę 13,77 zł, notę odsetkową nr (...) na kwotę 10,62 zł, notę odsetkową nr (...) na kwotę 11,86 zł.

W fakturze VAT nr (...) dokonano rozliczenia do prognozy za okres rozliczeniowy od 28 lipca 2014r. do 9 kwietnia 2015r. i ustalono, że pozwany powinien zapłacić 111,24 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą żądania powoda jest umowa kompleksowa dostarczania energii elektrycznej do lokalu położonego w R. przy ul. (...), i mające do niej zastosowanie przepisy ustawy z 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: DzU. z 2012r., poz. 1059 z późniejszymi zmianami).

Sąd wskazał, że na powodzie ciążył obowiązek wykazania źródła zobowiązania i jego wysokości.

Sąd wskazał, że powód celem wykazania wysokości roszczenia określonego w żądaniu pozwu przedstawił dokumenty finansowe w postaci faktur i not odsetkowych wystawionych w okresie od lipca 2014r. do czerwca 2015r. Żądanie dotyczyło należność za pobraną przez pozwanego energię elektryczną w okresie od lipca 2013r. do stycznia 2015r., kiedy to wstrzymano dostarczanie energii do lokalu pozwanego.

Sąd wskazał, że z przedstawionych przez powoda dokumentów ustalono, że należność za energię elektryczną za okres od lipca 2013r. do 28 lipca 2014r. nie została ustalona w oparciu o odczyty wskazań licznika poboru energii przyporządkowanego do lokalu pozwanego. Sąd wskazał, że urządzenie pomiarowe na skutek jego uszkodzenia, z przyczyn nie leżących po stronie odbiorcy energii, nie działało prawidłowo. Sąd uznał, że powód nie zaoferował żadnego dowodu celem wykazania prawidłowości ustalonego przez powoda zużycia energii, za które domagał się od pozwanego zapłaty. Sąd wskazał, że ani w pozwie ani w żadnym z pism składanych w toku postępowania nie wyjaśnił w jaki sposób ustalono przypisane pozwanemu zużycie energii skoro licznik działał wadliwie. Bez tych informacji, nie znając metody, jaką powód posłużył się przy ustalaniu zużycia energii w lokalu pozwanego za okres od lipca 2013r. do 28

lipca 2014r. Sąd nie mógł odnieść się do zarzutów pozwanego, że przypisane zużycie jest zawyżone czy nieprawidłowo ustalone.

Sąd podkreślił, że powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i jego obowiązkiem było należyte wykazanie zasadności swojego roszczenia również w zakresie jego wysokości. Sąd nie narażając się na zarzut naruszenia zasady kontradyktoryjności nie mógł zobowiązywać profesjonalnego pełnomocnika do składania wniosków dowodowych celem wykazania zasadności swoich twierdzeń odnośnie do wysokości dochodzonego roszczenia.

Sąd podkreślił, że same faktury wystawione przez powoda nie są dowodem, że taka należność istnieje, jeśli wystawiono faktury na kwoty nie wynikające z faktycznego zużycia energii w danym okresie rozliczeniowym.

W związku z powyższym Sąd uznał, że powód nie wykazał istnienia swojego roszczenia w zakresie kwoty wynikającej z faktury korygującej nr (...), a w konsekwencji stwierdził, że nie można było uznać, aby wpłaty dokonane przez pozwanego w okresie od listopada 2014r. do lutego 2015r. w łącznej wysokości 551,25 zł były prawidłowo zaliczone przez powoda na należność z wymienionej ostatnio faktury korygującej. Mając nadto na uwadze zużycie energii elektrycznej w okresie od 28 lipca 2014r. do 9 kwietnia 2015r. ustalone na podstawie odczytów licznika poboru energii oraz wpłat dokonanych przez pozwanego w tym okresie Sąd uznał, że pozwany nie zalega z opłatami za pobór energii elektrycznej w zakresie w jakim ta należność została przez powoda wykazana.

Konsekwencją nie wykazania zasadności naliczenia opłat za energię elektryczną w okresie od lipca 2013r. do 28 lipca 2014r. było uznanie przez Sąd, że zaliczanie wpłat dokonanych przez pozwanego w okresie od listopada 2014r. do lutego 2015r. na należności z faktury korygującej nr (...) było nieuprawnione. W konsekwencji Sąd oddalił powództwo w całości.

Apelację od tego orzeczenia wniósł powód zarzucając naruszenie art. 210 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i ograniczenie powoda do wypowiedzenia się o twierdzeniach strony przeciwnej.

Nadto zarzucił naruszenie art. 207 § 6 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i niepominięcie spóźnionych twierdzeń pozwanego na ostatniej rozprawie przed wydaniem wyroku dotyczących wysokości roszczenia, które wcześniej nie były podniesione.

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania I instancji oraz kosztów postępowania toczącego się na skutek wniesienia niniejszej apelacji według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym, a Sąd Okręgowy w postępowaniu odwoławczym nie przeprowadził postępowania dowodowego.

Artykuł 505 ¹³ § 1 k.p.c. jest przepisem szczególnym do art. 387 § 1 k.p.c. Zgodnie z nim, jeżeli Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku winno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przytoczona powyżej regulacja prawna, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 marca 1996r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1996r. Nr 43, poz. 189) na mocy której skreślono § 2, nie obciąża sądu obowiązkiem dążenia do wykrycia prawdy obiektywnej (materialnej) bez względu na procesową aktywność stron. Pomimo,

iż sąd, zgodnie z art. 232 § 2 k.p.c., ma prawo przeprowadzenia z urzędu dowodów niewskazanych przez stronę, jednak aktywność ta winna przybierać charakter uzupełniający i nie może wyręczać stron z realizacji ciążących na nich obowiązków procesowych do których należy przedstawianie dowodów oraz udowodnienie faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Stosownie do art. 232 k.p.c. to na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne, a skoro ten uprawnienia tego nie wykonał prawidłowo, nie może usprawiedliwiać się przerzuceniem odpowiedzialności za postępowanie dowodowe na Sąd. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007r., (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.

Uwzględniając wskazane powyżej obowiązki wskazać należy, że powód, wbrew ciążącemu obowiązkowi nie wykazał prawidłowości wyliczenia opłat za energię elektryczną za okres dochody pozwem.

Wbrew twierdzeniom strony powodowej pozwany już na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2016r. zakwestionował sposób naliczenia należności za dostawę energii elektrycznej., natomiast zobowiązanie powoda do wykazania prawidłowości naliczeń za zużycie energii elektrycznej zarządzeniem z dnia 25 października 2016r. Powód wykonał to zobowiązanie, ale nie w sposób, który w sposób jednoznaczny pozwalał na dokonanie kontroli prawidłowości tych wyliczeń. Skoro jak wskazano powyżej, Sąd nie jest zobowiązany do ustalenia prawdy materialnej, a strony obciążone są ryzykiem negatywnych skutków prawnych wykazania bądź niewykazania danej okoliczności, wymaganie od powoda innych dokumentów, skutkowałoby naruszeniem zasady kontradyktoryjności, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy podziela zatem wywody Sądu Rejonowego w zakresie w jakim Sąd ten wskazywał, że przedłożone przez powoda dokumenty nie wskazują rzeczywistego zużycia energii elektrycznej przez pozwanego, a tylko takie mogło być przedmiotem ochrony prawnej nie tylko wobec obowiązków każdej ze stron, ale również faktu ustania łączącego strony stosunku prawnego.

Uzupełniająca wskazać jednak należy, że faktura korygująca VAT nr (...) z dnia 30 września 2014r. wskazuje, że przyczyną korekty było niewłaściwe działanie układu pomiarowo – rozliczeniowego. W wyniku tej korekty zmieniono ilość zużytej energii elektrycznej ze 189 kWh na 1.900 kWh. Niemniej jednak, powód nie wskazał na jakich podstawach przyjęto to wyliczenie, ani też w toku postępowania nie wykazał, aby układ pomiarowy był rzeczywiście uszkodzony. Zwrócić należy uwagę, że nastąpiło to po okresie, kiedy to pozwanemu dokonano zwrotu nadpłaty w znacznej wysokości 772,17 zł, jak na charakter roszczenia i poprzednie zużycie energii elektrycznej przez pozwanego. Nadpłata ta obejmowała okres zużycia energii elektrycznej od lipca 2012r. do lipca 2013r.

Nadto, w okresie od 28 lipca 2014r. do 9 kwietnia 2015r. odnotowano zużycie energii elektrycznej wielkości 1.112 kWh, przy czym w okresie od 31 grudnia 2014r. odnotowano zużycie energii elektrycznej w wysokości 411 kWh. Ostatni wyodrębniony okres jest tyle istotny, że w świetle twierdzeń powoda (k. 92), w dniu 9 stycznia 2015r. została wstrzymana dostawa energii elektrycznej w zabezpieczeniu przelicznikowym. Z k. 95 wynika natomiast, że nastąpiło skuteczne wyłączenie odbiorcy a czynność ta została przeprowadzona 8 stycznia 2015r. Okoliczność ta budzi zatem istotne zastrzeżenia co do prawidłowości wskazań licznika, skoro energia elektryczna nie była dostarczana, natomiast licznik wskazuje całkowicie odmienny obraz rzeczywistości.

Uwzględniając zatem zarówno okoliczności wskazane przez Sąd Rejonowy, jak również te wskazane powyżej, nie było podstaw do uwzględnienia powództwa, skoro powód nie wykazał, w sposób niewątpliwy, rzeczywistego zużycia energii elektrycznej przez pozwanego.

Z tych względów apelacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

SSO Andrzej Dyrda