Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 października 2016 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił M. S. (1) prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. W uzasadnieniu wskazano, iż podstawę do wydania decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej KRUS z dnia 24 października 2016 roku, która ustaliła, iż wnioskodawczyni nie jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja z dnia 28 października 2016 roku k. 66 akt KRUS/

Powyższą decyzję M. S. (1) uznała za krzywdzącą i w dniu 30 listopada 2016 roku złożyła od niej odwołanie. W uzasadnieniu podniosła, iż zły stan zdrowia nie pozwala jej na samodzielną egzystencję, porusza się za pomocą kul ortopedycznych, nie widzi na oko lewe, zaś na prawe oko niedowidzi pomimo noszenia okularów, przez co często dochodzi do urazów, ma także zwyrodnienie stawów. Ponadto wnioskodawczyni wskazała, że jest zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe od urodzenia, z uwagi na schorzenia oczu i układ ruchu.

/odwołanie z dnia 30 listopada 2016 roku k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał dodatkowo, że lekarz rzeczoznawca, orzeczeniem z dnia 19 września 2016 roku uznał badaną za trwale, całkowicie niezdolną do pracy i orzekł, że niezdolność ta postała przed 16-tym rokiem życia. Do przedmiotowego orzeczenia zarzut wadliwości wniósł regionalny inspektor orzecznictwa lekarskiego, zatem M. S. skierowano na badanie przez komisję lekarską Kasy, które poprzedzono konsultacją okulistyczną. Specjalista chorób oczu nie stwierdził, aby M. S. była całkowicie niezdolna do pracy w związku z upośledzeniem narządu wzroku. Komisja lekarska, w dniu 24 października 2016 roku nie uznała odwołującej za całkowicie niezdolną do pracy. W oparciu o prawomocne orzeczenie komisji lekarskiej Kasy, w dniu 28 października 2016 roku wydano decyzję odmawiającą prawa do renty rodzinnej.

/odpowiedź na odwołanie k. 34 - 34 v/

Na rozprawie w dniu 6 września 2017 roku pełnomocnik KRUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowisko strony e- protokół z dnia 6 września 2017 roku 00:02:02- 00:02:29/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. (1) urodziła się w dniu (...).

/wniosek rentę rodzinną – k. 1-4 akt KRUS/

Wnioskodawczyni w okresie od dnia 23 listopada 2003 roku do 30 kwietnia 2004 roku pobierała z ZUS świadczenie rehabilitacyjne w związku z wypadkiem przy pracy, następnie w okresie od dnia 1 maja 2004 roku do dnia 31 maja 2008 roku pobierała rentę z tytułu wypadku przy pracy.

/pismo ZUS z dnia 25 września 2009 roku k. 10 a akt KRUS, wypisy z treści orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 5 grudnia 2003 roku, z dnia 14 października 2002 roku, 8 stycznia 2004 roku, z dnia 20 sierpnia 2004 roku, z dnia1 lipca 2004 roku, z dnia 19 listopada 2004 roku, z dnia 20 sierpnia 2004 roku, z dnia 14 października 2002 roku k. 22 - 25 akt KRUS, decyzja z dnia 23 stycznia 2004 roku k. 27 akt KRUS, decyzja z dnia 18 grudnia 2003 roku k. 28 akt KRUS/

Orzeczeniem z dnia 24 stycznia 2011 roku (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w K. wnioskodawczyni została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od dnia 29 listopada 2004 roku na stałe, ze wskazaniem, że niepełnosprawność istnieje od urodzenia.

/orzeczenie z dnia 24 stycznia 2011 roku k. 31 akt KRUS/

Wnioskodawczyni od dnia 1 stycznia 2011 roku został przyznany na czas nieokreślony zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie.

/decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 3 lutego 2011 roku k. 32 akt KRUS, /

Decyzją z dnia 10 października 2016 roku Prezydenta Miasta K. przyznał M. S. (1) zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej w wysokości 256,22 zł.

/ decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 10 października 2016 roku k. 31/

Ojciec wnioskodawczyni M. S. (3) zmarł w dniu 31 października 1999 roku. /wniosek rentę rodzinną – k. 1-4 akt KRUS, skrócony akt zgonu - k. 7 akt KRUS/

W dniu 23 sierpnia 2016 roku M. S. (1) złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu M. S. (3).

/wniosek rentę rodzinną – k. 1-4 akt KRUS/

Lekarz Rzeczoznawca, po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji rozpoznał u ubezpieczonej praktyczną ślepotę oka lewego z osłabieniem wzroku oka prawego w przebiegu zaćmy, astmę oskrzelową, chonodromalację I/II stopnia rzepki prawej z niestabilnością stawu i nieznacznym przykurczem zgięciowym. Orzeczeniem z dnia 19 września 2016 roku Lekarz Rzeczoznawca uznał, że wnioskodawczyni jest trwale całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym wskazując, że inwalidztwo powstało przed 16 rokiem życia.

/opinia lekarska Lekarz Rzeczoznawcy z dnia 19 września 2016 roku k. 43 -45, orzeczenie Lekarz Rzeczoznawcy z dnia 19 września 2016 roku k. 46 akt KRUS/

Do przedmiotowego orzeczenia zarzut wadliwości wniósł (...) Inspektor Orzecznictwa Lekarskiego i M. S. (1) skierowano na badanie przez komisję lekarską Kasy.

/pismo z dnia 28 września 2016 roku k. 51 akt KRUS/

Wnioskodawczyni została skierowana na badanie okulistyczne w ramach którego stwierdzono, że dysfunkcja oka lewego istnieje od dzieciństwa ale widzące oko prawe ma pełną ostrość wzroku do dali i bliży po korekcji, badana jest zaadaptowana do jednooczności i do stosowania korekcji okularowej.

/badanie okulistyczne z dnia 20 października 2016 roku k. 59 -60 akt KRUS/

Komisja lekarska, orzeczeniem z dnia 24 października 2016 roku po przeanalizowaniu przedstawionej dokumentacji leczenia i badań dodatkowych oraz zasięgnięciu opinii specjalisty, nie stwierdziła naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym.

/orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 24 października 2016 roku k. 65 akt KRUS/

U skarżącej, z punktu widzenia okulisty rozpoznano zaćmę wrodzoną oka lewego z niedowidzeniem, zaćmę początkową oka prawego, nadwzroczność z astygmatyzmem OL > OP, starczowzroczność oraz praktycznie jednooczność od dzieciństwa V. = c +3.0/-0.5ax50 = 1.0; V. = c +7.0/-2.5ax180 = 0.02. Wnioskodawczyni od dzieciństwa jest osobą praktycznie jednooczną, posługuje się tylko okiem prawym, które w optymalnych okularach ma pełną ostrość wzroku do dali i bliży, prawidłowe pole widzenia, prawidłowe ciśnienie śródoczne, prawidłowy kliniczny obraz dna oka. Oko lewe z wrodzoną zaćmą pozostaje okiem głęboko niedowidzącym. Biegła uznała, że istniejące parametry widzenia obecnie, ani w przeszłości, nie uzasadniają całkowitej niezdolności do jakiejkolwiek pracy.

/pisemna opinia biegłej sądowej okulisty R. M. k. 48- 49/

Z punktu widzenia neurologicznego u wnioskodawczyni występują zaniki korowo-podkorowe mózgu ze zwapnieniami w sierpie móz­gu z prawdopodobnie rozpoczynającym się zespołem psychoorganicznym bez obja­wów istotnego ograniczenia sprawności ruchowej. Biegły wskazał, że oprócz drżenia czynnościowego obu rąk w obecnie przeprowadzonym badaniu neuro­logicznym nie stwierdzono u badanej innych, ewentualnych objawów uszkodzenia układu nerwowego, w szczególności mogących w istotnym stopniu ograniczać spraw­ność ruchową badanej. Badanie (...) głowy wykonano już po dacie badania wnioskodawczyni przez Komisję Lekarską KRUS stanowi nową okolicz­ność w sprawie. Z punktu widzenia neurologa brak jest więc podstaw do orze­kania całkowitej niezdolności wnioskodawczyni do wykonywania pracy zawodowej, czyli niezdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

/pisemna opinia biegłego sądowego neurologa J. Z. k. 70 -71 oraz pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego neurologa J. Z. k. 110/

Z punktu widzenia ortopedycznego u wnioskodawczyni występuje stan po trzykrotnym zabiegu operacyjnym artroskopii kolana prawego (w latach: 2003 -2005 ) z powodu chonodromalacji rzepki prawej, bez upośledzenia funkcji kolana, stan po zerwaniu prostownika wskaziciela ręki lewej, bez istotnego upośledzenia reki lewej. Biegły nie stwierdził upośledzenia funkcji narządu ruchu w stopniu uzasadniającym uznanie wnioskodawczyni za częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy. Z punktu widzenia biegłego ortopedy wnioskodawczym jest zdolna do pracy.

/pisemna opinia biegłego sądowego ortopedy marka S. k. 72-74/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej KRUS, wniosku o przyznanie renty rodzinnej oraz opinii lekarskich.

W toku postępowania ubezpieczona zakwestionowała ustalenia komisji lekarskiej KRUS wskazującej, że nie jest ona całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

Celem weryfikacji stanowiska ubezpieczonej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: okulisty, neurologa i ortopedy.

Złożone w sprawie opinie są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi ubezpieczona, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie ubezpieczonej. Sąd, oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej ubezpieczonego. Określili schorzenia występujące u ubezpieczonej oraz ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Wskazać należy, że biegły neurolog odniósł się do zarzutów złożonych przez wnioskodawczynię i w złożonej opinii uzupełniającej wskazał, iż przedstawione nowe wyniki badań z 2017 roku nie były podstawą do wydania zaskarżonej decyzji, w związku z tym stanowiły nową okoliczność w sprawie. Natomiast pozostała wskazana dokumentacja medyczna nie wpływała na sformułowanie odmiennego wniosku niż w opinii podstawnej poprzez braku podstaw do uznania wnioskodawczyni za osobę całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym.

Nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka dr T. F. lekarza rodzinnego oraz dr H. B. okulisty leczących wnioskodawczynię na okoliczność stanu zdrowia powódki.

W przekonaniu Sądu Okręgowego wskazane dowody - wbrew stanowisku wnioskodawczyni - waloru istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w rzeczywistości nie posiadają. Co znamienne niezbędnym do ustalenia uprawnienia do renty rodzinnej jest ocena zdolności badanego do pracy. Wykazaniu przedmiotowej przesłanki bezsprzecznie może służyć tylko i wyłącznie dowód z opinii biegłego specjalisty posiadającego stosowne wiadomości lekarskie w tym zakresie i dającego rękojmię należytego wykonania czynności biegłego, nie zaś dowody w postaci opinii innych lekarzy czy też specjalistów leczących wnioskodawcę co do jej niezdolności do pracy. Przy czym podkreślenia wymaga, iż lekarz prowadzący, czy to rodzinny czy też okulista nie koniecznie muszą mieć wgląd w całość dokumentacji medycznej wnioskodawczyni złożonej w niniejszym procesie oraz posiadać wiadomości specjalne, którymi legitymował się biegły. Z tych też względów wnioski dowodowe nie zostały uwzględnione.

W ocenie Sądu Okręgowego, opinie biegłych w sposób wystarczający obrazują stan zdrowia wnioskodawczyni. Opinie są jasne, a wnioski końcowe wynikają w sposób logiczny z ich treści. Ponadto wszelkie niejasności, jakie mogłyby powstać, w ocenie Sądu zostały dostatecznie wyjaśnione przez biegłych w opiniach podstawowych, zaś w przypadku biegłego neurologa również w opinii uzupełniającej.

Pamiętać należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepubl.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. S. (1) nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 29 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz. U. z 2016r., poz. 277 ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny zmarłego:

1) emeryta lub rencisty mającego ustalone prawo do emerytury albo renty rolniczej z ubezpieczenia

2) ubezpieczonego, który w chwili śmierci spełniał warunki do uzyskania emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy; przyjmuje się że był on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Stosownie do treści ust. 2 do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny zmarłego:

1)  dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,

2)  przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,

3)  małżonek (wdowa, wdowiec),

4)  rodzice,

- jeżeli spełniają warunki do uzyskania takiej renty w myśl przepisów emerytalnych.

W myśl art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (j.t. Dz. U. z 2016r. poz. 887) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia (…);

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

W niniejszej sprawie kwestią sporną była okoliczność, czy wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Okoliczność ta bowiem stanowi niezbędną przesłankę do przyznania M. S. (1) prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu.

W myśl art. 12 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Stosownie zaś do brzmienia art. 13 ust. 5 analizowanej ustawy w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłych specjalistów Sąd ustalił, że występujące u wnioskodawczyni schorzenia nie powodują całkowitej niezdolności do pracy.

Biegła sądowa okulista wskazała, że występujące schorzenie okulistyczne nie powoduje takiego naruszenia sprawności organizmu, które stanowiłoby przyczynę całkowitej niezdolności do pracy. Biegła wyjaśniła, że wnioskodawczyni od dzieciństwa jest osobą praktycznie jednooczną: posługuje się tylko okiem prawym, które w optymalnych okularach ma pełną ostrość wzroku do dali i bliży, prawidłowe pole widzenia, prawidłowe ciśnienie śródoczne, prawidłowy kliniczny obraz dna oka. Oko lewe z wrodzoną zaćmą pozostaje okiem głęboko niedowidzącym. Biegła uznała, że istniejące parametry widzenia obecnie, ani w przeszłości, nie uzasadniają całkowitej niezdolności do jakiejkolwiek pracy.

Twierdzenia wykluczające uznanie wnioskodawczyni za całkowicie niezdolną do pracy znalazły również potwierdzenie w opinii sporządzonej przez biegłego sądowego neurologa. Biegły wskazał, że oprócz drżenia czynnościowego obu rąk w obecnie przeprowadzonym badaniu neuro­logicznym nie stwierdzono u badanej innych ewentualnych objawów uszkodzenia układu nerwowego, w szczególności mogących w istotnym stopniu ograniczać spraw­ność ruchową badanej. Biegły wyjaśnił, że badanie (...) głowy wykonano już po dacie badania wnioskodawczyni przez Komisję Lekarską KRUS i stanowi ono nową okolicz­ność w sprawie. Z punktu widzenia neurologa brak jest więc podstaw do orze­kania całkowitej niezdolności wnioskodawczyni do wykonywania pracy zawodowej, czyli niezdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Także biegły ortopeda wskazał, że po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską oraz po badaniu wnioskodawczyni nie stwierdza upośledzenia funkcji narządu ruchu w stopniu uzasadniającym uznanie wnioskodawczyni za całkowicie niezdolną do pracy. Z punktu widzenia biegłego ortopedy wnioskodawczyni jest zdolna do pracy.

Wnioskodawczyni w toku postępowania zgłaszała uwagi do opinii biegłego sądowego neurologa. W ocenie Sądu, wszystkie wątpliwości co do opinii biegłego neurologa, w sposób dostateczny, zostały wyjaśnione przez biegłego w opinii pisemnej uzupełniającej.

Sąd Okręgowy podzielił opinię pisemną jak i uzupełniającą biegłego neurologa, uznając, że są one pełne, jasne i nie prowadzą do sprzecznych wniosków. Wskazać należy, że biegły sądowy w sposób nie budzący wątpliwości w pisemnej opinii uzupełniającej wyjaśnił sporne okoliczności. Wnioski z powyższych opinii sprowadzały się do stwierdzenia, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

Wskazać w tym miejscu należy, że o nabyciu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (analogicznie renty rodzinnej) nie mogą przesądzać subiektywne odczucia osoby ubezpieczonej. Również sam fakt stwierdzenia choroby nie jest równoznaczny z nabyciem prawa do renty. Istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi bowiem samodzielnej przyczyny uznania niezdolności do pracy, choć może wymagać czasowych zwolnień lekarskich. O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Jeżeli zatem stan zdrowia nie powoduje naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, brak jest prawa do tego świadczenia ( por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2005, sygn. akt II UK 288/04, publ. OSNP 2006/5-6/99; wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 113/00, publ. OSNP 2002/14/343; wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 marca 2016 roku, sygn. akt III AUa 546/15, LEX nr 2090464).

W ocenie Sądu rozpoznane schorzenia z zakresu okulistyki, neurologii i ortopedii nie powodują u skarżącej całkowitej niezdolności do pracy.

Mając powyższe na uwadze, decyzja odmawiająca M. S. (1) prawa do renty rodzinnej jest prawidłowa.

W tym stanie rzeczy odwołanie wnioskodawczyni jako niezasadne podlegało oddaleniu,
o czym Sąd Okręgowy orzekł na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć wnioskodawczyni.

E.W.