Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Witan

Protokolant: Magdalena Miętus

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2017 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. P.

przeciwko K. P. i O. P.

o zmianę orzeczenia w zakresie alimentów

1.  alimenty od A. P. na rzecz córki O. P. ur. (...), zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie sygn. VI C 69/09 z dniem 2 sierpnia 2016 r. obniża z kwoty po 800 (osiemset) zł miesięcznie do kwoty po 300 (trzysta) złotych miesięcznie, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry do rąk uprawnionej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty każdej raty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo przeciwko O. P. oddala;

3.  alimenty od A. P. na rzecz syna K. P., ur. (...), zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie sygn. VI C 69/09 z dniem 2 sierpnia 2016 r. obniża z kwoty po 650 (sześćset pięćdziesiąt) zł miesięcznie do kwoty po 300 (trzysta) złotych miesięcznie, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry do rąk uprawnionego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty każdej raty;

4.  w pozostałym zakresie powództwo przeciwko K. P. oddala;

5.  wyrokowi w pkt.1 i 3 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

6.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi;

7.  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 155/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 sierpnia 2016 r. pełnomocnik A. P. wniósł o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego A. P. względem dzieci: K. P. i O. P., ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 maja 2009 r. (sygn. VI C 69/09). Jednocześnie pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie na rzecz powoda od pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu złożonego pozwu pełnomocnik powoda wskazał, iż pozwane dzieci powoda są już zdolne do samodzielnego utrzymania się, a nadto sytuacja finansowa pozwanego (związana z pogorszeniem się jego stanu zdrowia) nie pozwala na łożenie przez powoda orzeczonych w/w wyrokiem alimentów.

(d. pozew k. 1-9)

Pełnomocnik pozwanych na rozprawie w dniu 10 października 2016 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(stanowisko pełnomocnika pozwanych na rozprawie w dniu 10 października 2016 r. – nagranie płyta CD k. 108).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obecny obowiązek alimentacyjny powoda wobec jego dzieci został ustalony wyrokiem rozwodowym Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie VI C 69/09 na kwotę po 800 zł miesięcznie na rzecz O. J. potockiej oraz po 650 zł miesięcznie na rzecz K. P..

(d. wyrok rozwodowy k. 15-16 akt, akta sprawy sygn. IV C 69/09)

W czasie wydawania wyroku w sprawie sygn. VI C 69/09 powód był zatrudniony w firmie (...) sp. z o.o., gdzie zarabiał przeciętnie ok. 2900 – 3400 zł netto miesięcznie (k. 25, 32 akt VI C 69/09). Do obciążeń powoda w tamtym okresie należała opłata czesnego za studia zaoczne w wysokości 1750 -1900 zł za semestr (k. 27 akta VI C 69/09). Nadto opłacał ubezpieczenie medyczne w kwocie165 zł miesięcznie, a także podatek od nieruchomości w kwocie 340 zł rocznie. W tym czasie A. P. zamieszkiwał wraz z dziećmi i ich matką w jednym mieszkaniu, za który samodzielnie opłacał czynsz w wysokości 600 zł miesięcznie, a także pokrywał rachunki za prąd w wysokości ok. 150 zł miesięcznie (k. 36-57 akt VI C 69/09).

Małoletni K. P. miał wówczas 13 lat, a usprawiedliwione koszty jego utrzymania wynosiły ok. 1200 zł miesięcznie. Z kolei O. P. miała 16 lat, a usprawiedliwione koszty jej utrzymania wynosiły ok. 1400-1500 zł miesięcznie (w ich skład wchodziły koszty: leczenia trądziku – ok. 40 zł miesięcznie, środków higieny osobistej – ok. 50 zł miesięcznie, odzieży i obuwia – 110 zł miesięcznie, telefonu komórkowego – 25 zł miesięcznie, biletu komunikacji publicznej – 39 zł miesięcznie, kieszonkowego – 60 zł miesięcznie, zajęć muzycznych – 20 zł miesięcznie, wycieczek jednodniowych – 25 zł, prywatnych lekcji języka angielskiego i niemieckiego – ok. 290 zł miesięcznie, wyjazdów wypoczynkowych – 40 zł miesięcznie, ubezpieczenia szkolnego – 48 zł rocznie, komitetu rodzicielskiego – 195 zł rocznie, podręczników szkolnych – ok. 600 zł rocznie, a także koszty wyżywienia małoletniej i jej udziału w utrzymaniu mieszkania, w którym zamieszkiwała) (k. 37-38, 57-58 akt VI C 69/09).

Matka O. i K. J. P. w czasie orzekania w sprawie VI C 69/09 zarabiała przeciętnie ok. 2750 zł netto miesięcznie (k. 47-49 akt VI C 69/09).

W chwili obecnej A. P. nie pracuje, nie otrzymuje także żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ostatnio (do 31 maja 2016 r., z którym to dniem została rozwiązana umowa o pracę powoda na skutek oświadczenia pracodawcy na podstawie art. 30 § 1 pkt. 2 kp w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników) na stałe powód zatrudniony był w firmie (...) sp. z o.o. na stanowisku kierownika działu konfekcjonowania, gdzie osiągał wynagrodzenie w wysokości ok. 4000-4500 zł netto miesięcznie (w 2015 r. osiągnął dochód brutto w wysokości 67 890, 54 zł). Po ustaniu stosunku pracy powód przez okres 182 dni pozostawał na zasiłku chorobowym w wysokości ok. 2400 zł netto miesięcznie. Następnie złożył wniosek o zasiłek rehabilitacyjny, jednakże lekarz orzecznik stwierdził, iż nie jest on niezdolny do pracy, wskazując w uzasadnieniu orzeczenia, iż sprawność organizmu A. P. z powodu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego z dyskopatią L5/S1 po zabiegu operacyjnym naruszona została w stopniu nie powodującym niezdolności do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. A. P. złożył odwołanie od powyższego orzeczenia.

Po ustaniu zasiłku chorobowego powód pracował (z wynagrodzeniem w kwocie 9 zł netto/h) przez bardzo krótki czas na okres próbny w charakterze sprzedawcy w sieci In M.. Nadto w okresie pobierania zasiłku chorobowego pomagał również swojej partnerce w pracy na stanowisku sprzedawcy.

(d. świadectwo pracy k. 17, deklaracja PIT powoda za 2015 r. k. 59-62, decyzja k. 140, sprzeciw k. 220, orzeczenie lekarza orzecznika k. 221 akt)

A. P. ma wykształcenie wyższe – inżynier produkcji. W chwili obecnej pozostaje w związku partnerskim i zamieszkuje wraz z partnerką i jej rodzicami w dwupokojowym mieszkaniu w W..

Pozwany od 2015 r. leczy się z powodu problemów z kręgosłupem (rwy kulszowej, dyskopatii). W sierpniu 2015 r. przeszedł zabieg usunięcia dysku (...), zaś w maju 2016 r. powód przeszedł rehabilitację leczniczą. Obecnie kontynuuje leczenie u lekarza rodzinnego oraz u neurologa, jest zapisany także do kliniki leczenia bólu (odczuwa dolegliwości bólowe okolicy kręgosłupa lędźwiowego). Przyjmuje leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, na które wydaje ok. 100 zł miesięcznie. Usprawiedliwiony koszt utrzymania A. P. obejmujący także jego udział w kosztach utrzymania mieszkania, w którym przebywa, to ok. 1500 zł miesięcznie.

(d. dokumentacja medyczna k. 18-32, 216, 219, faktury k. 217-218, przesłuchanie powoda – nagranie płyta CD k. 108, k. 229-230)

Powód jest właścicielem samochodu marki P. z 2004 r., innego majątku nie posiada. W październiku 2016 r. posiadał ok. 10000 zł oszczędności, lecz rachunek bankowy, na którym w/w środki się znajdowały, został zajęty przez komornika.

(d. przesłuchanie powoda – nagranie płyta CD k. 108, k. 229-230).

Pozwany K. P. ma obecnie 20 lat. Wraz z matką oraz siostrą zamieszkuje w 3 pokojowym mieszkaniu położonym w O. o pow. ok. 52 m2. Koszt utrzymania w/w mieszkania wynosi ok. 1250 zł miesięcznie (w tym czynsz – 645 zł, telewizja i (...) – ok. 100 zł, alarm – 50 zł, woda – ok. 180 zł, gaz 50 zł, prąd – ok. 110 zł, fundusz remontowy – ok. 120 zł). K. P. nie ma zawodu, w zeszłym roku ukończył liceum ogólnokształcące, ale uczył się dość słabo, nie zdał matury z matematyki i języka polskiego. We wrześniu rozpoczął naukę szkole policealnej P. w O. na kierunku technik BHP. Nauka w w/w szkole jest bezpłatna i na powyższym kierunku trwa 3 semestry, odbywa się co do zasady w co drugi weekend. Nadto K. P. zamierza ponownie przystąpić do egzaminy maturalnego. Aby zwiększyć szanse zdania matury pozwany uczęszcza na kurs przygotowujący do matury z języka polskiego (kurs odbywa się w środy w godz. 16:30 – 19:30). Pozwany deklarował również zapisanie się na analogiczny kurs przygotowawczy z matematyki (jego koszt wynosił 1400 zł), jednakże ostatecznie pobiera korepetycje z matematyki – K. P. ma 2 godziny korepetycji w tygodniu, przy czym koszt jednej godziny korepetycji to 40-45 zł.

Nadto K. P. na swoje utrzymanie potrzebuje następujących środków: 500-600 zł miesięcznie na wyżywienie, 100-150 zł na odzież, 50-70 zł na rozrywkę, 70-120 zł na środki higieniczne, ok. 50 zł na telefon.

Pozwany ma także poważne problemy z zębami (w dzieciństwie przedawkował leki na próchnicę), jednakże ostatnio był u dentysty w wakacje 2015 r.

K. P. obecnie nie pracuje, nie poszukuje zatrudnienia. W okresie wakacji wykonywał pracę biurową w (...) sp. z o.o. sp. k. – w lipcu i sierpniu 2016 r. osiągnął wynagrodzenie w wysokości po 2000 zł netto miesięcznie. W 2015 r. w wakacje sprzedawał natomiast papierosy elektroniczne.

(d. zaświadczenia k. 82, 82, świadectwo ukończenia LO k. 84, terminy planowanych zjazdów k. 79, potwierdzenie przelewu k. 80, zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 81, przesłuchanie K. P. – nagranie płyta CD k. 108, k. 230-231)

O. P. ma obecnie 23 lata. Zamieszkuje wraz z bratem i matką w mieszkaniu w O.. W lipcu 2016 r. pozwana obroniła pracę licencjacką na wydziale orientalistyki (specjalność afrykanistyka), uzyskując ze studiów ogólną ocenę dobry plus.

Od października 2016 r. rozpoczęła ona ponadto studia magisterskie stacjonarne na w/w kierunku (zajęcia na powyższych studiach odbywają się w poniedziałki, w środy, w czwartki i w piątki), a także studia niestacjonarne drugiego stopnia na bezpieczeństwie wewnętrznym w (...) w J. (zajęcia odbywają się co drugi tydzień w piątki po południu oraz w soboty; bezpieczeństwo wewnętrzne pozwana studiowała także w przeszłości przez rok, po ukończeniu szkoły średniej, gdyż nie dostała się wówczas na wydział orientalistyki).

Studia na wydziale orientalistyki są bezpłatne, zaś czynsz za studia w (...) w J. wynosi 450 zł miesięcznie w pierwszym semestrze i 500 zł w kolejnych.

O. P. koncentruje się obecnie na studiach z bezpieczeństwa wewnętrznego (w przyszłości chciałaby pracować w szeroko pojętych służbach związanych z bezpieczeństwem państwa), zaś na studiach z zakresu afrykanistyki uczęszcza jedynie na nieliczne zajęcia (pozwana miała poważne wątpliwości, czy w ogóle kontynuować powyższe studia, jednakże ostatecznie zdecydowała się na podjęcie studiów magisterskich).

Na swoje wyżywienie pozwana potrzebuje ok. 600 zł miesięcznie, na odzież ok. 150 zł miesięcznie, na telefon – ok. 60 zł miesięcznie, na kosmetyki ok. 120 zł miesięcznie, na rozrywkę ok. 110 zł miesięcznie, na siłownie ok. 100 zł miesięcznie, na pomoce naukowe ok. 110 zł miesięcznie, na bilety komunikacji publicznej ok. 120 zł miesięcznie, zaś na leki ok. 50 zł miesięcznie). Ponadto potrzebuje ok. 100-200 zł na każdorazową wizytę u dentysty, przy czym po raz ostatni była u dentysty ponad rok temu. W 2016 r. była przez 3 dni na wakacjach w B..

O. P. pracuje na podstawie umów zleceń w Stowarzyszeniu (...) oraz (...) sp. z o.o. sp. k. (pozwana pracuje jako hostessa, obsługuje szkolenia). W 2015 r. osiągnęła przychód w wysokości 5082 zł. W okresie w okresie od 1 stycznia 2016 r. do listopada 2016 r. w Stowarzyszeniu (...) osiągnęła przychód brutto w wysokości 7540 zł (przy czym w lutym 2016 r. osiągnęła przychód w wysokości 876 zł, w kwietniu w wysokości 1406 zł, w maju – 818 zł, w czerwcu – 1519 zł, w lipcu – 584 zł, we wrześniu – 701 zł, zaś w październiku i listopadzie – po 818 zł); zaś w (...) sp. z o.o. sp. k. w 2016 r. osiągnęła następujący dochód brutto: maj – 2044 zł, czerwiec – 1752 zł, wrzesień – 427 zł, październik – 210 zł, grudzień – 292 zł. Za dzień pracy pozwana zarabia 100-200 zł.

(d. deklaracja PIT za 2015 r. k. 91-96, dyplom k. 97, zaświadczenia k. 98, 99, wykaz zajęć k. 100-102, informacja z (...) k. 183, zaświadczenia o zarobkach k. 178-181, przesłuchanie pozwanej – nagranie płyta CD k. 108, k. 230-231)

Powód i pozwani nie utrzymują z sobą aktualnie kontaktów. Matka pozwanych miesięcznie zarabia ok. 2000-5000 zł miesięcznie (w zależności od wysokości prowizji).

(d. przesłuchanie stron – nagranie płyta CD k. 108)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów w postaci: odpisów aktów urodzenia (k. 13-14), odpisu wyroku (k. 15-16), świadectwa pracy (k. 17), dokumentacji medycznej (k. 18-33), zawiadomienia o zajęciu rachunku (k. 34), faktur (k. 35-38, wydruków z portali internetowych (k. 39-41), deklaracji PIT powoda za 2015 r. (k. 59-62, 67-70), potwierdzeń przelewów (k. 63-66, 71-74), harmonogramu zjazdów (k. 79), potwierdzenia przelewów (k. 80), zaświadczeń (k. 81-83), świadectwa ukończenia szkoły (k. 84), harmonogramu zajęć (k. 85), opinii z Poradni P. – Pedagogicznej (k. 86), zaświadczeń o zarobkach (k. 89-90), deklaracji PIT pozwanej za 2015 r. (k. 91- 96), dyplomu (k. 97), zaświadczeń (k. 98-99), harmonogramu zajęć (k. 100-102), potwierdzenia przelewu (k. 103), decyzji ZUS (k. 140), dokumentacji medycznej (k. 158-159, 166), faktur (k. 160, 164, 165), zaświadczenia i skierowania (k. 161-163), potwierdzenia przelewu (k. 167), zaświadczeń o dochodach pozwanej (k. 178-181), zaświadczeń (k. 182-183), sprzeciwu (k. 220), orzeczenia lekarza orzecznika (k. 221), zdjęć (k. 222-224), zaświadczenia (k. 225), potwierdzenia złożenia zawiadomienia o przestępstwie (k. 226), potwierdzenia przelewu (k. 227), a także przesłuchania A. P. (nagranie - płyta CD k. 108 i k. 229-230), K. P. (nagranie - płyta CD k. 108 i k. 230-231) i O. P. (nagranie płyta CD k. 108 i k. 230), jak również akt sprawy Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. VI C 69/09.

Powyższy materiał dowodowy Sąd co do zasady uznał za wiarygodny. W szczególności Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów i zdjęć, albowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd odmówił jedynie waloru wiarygodności zeznaniom A. P. w zakresie, w jakim wskazał on, iż na ubranie dla siebie potrzebuje ok. 200 zł miesięcznie, uznając, iż powyższa kwota jest zawyżona. Tym niemniej Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować stwierdzenie powoda, iż ogólny koszt jego utrzymania to ok. 1500 zł miesięcznie, albowiem mając na uwadze doświadczenie życiowe oraz schorzenia, na które cierpi powód, kwotę powyższą należy uznać za adekwatną do kosztów utrzymania dorosłej osoby w Polsce.

Sąd nie dał ponadto wiary zeznaniom K. P. w zakresie, w jakim wynika z nich, że miesięczny czynsz w mieszkaniu, w którym zamieszkuje, wynosi 35 zł, a opłaty za prąd i gaz – po ok. 30-40 zł, albowiem doświadczenie życiowe wskazuje, iż powyższe kwoty są zdecydowanie zaniżone, a ponadto zeznania K. P. w tym zakresie są sprzeczne z zeznaniami jego siostry O. P.. Sąd odmówił waloru wiarygodności także zeznaniom pozwanego w zakresie, w jakim wskazuje w nich, że nie był on od wakacji 2015 r. u dentysty, dlatego, że nie posiadał środków finansowych na wizytę (mając na uwadze, iż przez okres ten otrzymywał dość wysokie alimenty, a nadto w wakacje 2016 r. pracował, w ocenie Sądu nie sposób uznać, iż przez tak długi okres nie był wstanie odłożyć środków finansowych nawet na jedną wizytę u dentysty). Nadto Sąd nie dał również wiary zeznaniom K. P., iż nie stać go było na opłacenie kursu przygotowawczego do matury z matematyki, dlatego też wbrew wcześniejszym planom nie wykupił w/w kursu, lecz zdecydował się na prywatne korepetycje. Zauważyć bowiem należy, iż powyższy kurs miał kosztować w sumie 1400 zł, zaś miesięczny koszt korepetycji z matematyki to ok. 350 zł (w przypadku korzystania z tych korepetycji przez 7 miesięcy koszt korepetycji wyniesie więc ok. 2450 zł, a więc znacząco przekroczy cenę całego kursu). Nadto pozwany sam wskazywał, iż na kurs zamierza przeznaczyć część środków uzyskanych z pracy wykonywanej w wakacje.

Sąd odmówił także waloru wiarygodności zeznaniom O. P. w zakresie, w jakim twierdzi ona, że miesięcznie może zarobić od 100 do 500 zł (albowiem z przedstawionych zaświadczeń dot. jej zarobków wynika, że osiągane przez nią miesięcznie zarobki są dużo wyższe), a także w zakresie, w jakim z jej zeznań wynika, że od czasu, gdy dowiedziała się o sprawie zaczęła więcej pracować, gdyż stwierdziła, że jej mama nie będzie wstanie jej utrzymać; albowiem mając na uwadze, iż powódka wyrażała poważne wątpliwości co do kontynuowania studiów dziennych i sama wskazała, iż obecnie koncentruje się na studiach z bezpieczeństwa wewnętrznego, w ocenie Sądu na zakres pracy podjętej przez powódkę nie miała wpływu obawa przed utratą przez nią alimentów.

W pozostałym zakresie Sąd uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy za wiarygodny.

Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z wydruków z portali z portali internetowych, albowiem powód uzyskał powyższe dowody w sposób bezprawny, naruszając w sposób zamierzony i celowy konstytucyjnie chronione wartości w postaci prawa do życia prywatnego i ochrony tajemnicy komunikowania się (zob. np. wyrok SA w Poznaniu, z dnia 19 stycznia 2008 r., sygn. I ACa 1057/07, L.).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 kro rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W doktrynie przyjmuje się, że celem ustalania, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, należy dokonać oceny jego możliwości zarobkowych oraz majątkowych i oceny, czy ich wykorzystanie pozwala na osiągnięcie dochodu wystarczającego na zaspokojenie jego potrzeb życiowych, przy czym ocena ta winna być dokonywana w zasadzie analogicznie do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, jednakże z uwzględnieniem odrębności związanych z wiekiem dziecka i jego staraniami o zdobycie stosownych kwalifikacji zawodowych (zob. np. J. Wierciński (red)., Komentarz do art. 133 kro. Lexis Nexis).

Wskazać jednocześnie należy, iż zgodnie z ugruntowanym już w orzecznictwie poglądem wykładni art. 133 § 1 kro „nie można dokonywać w oderwaniu od art. 96 k.r.o., który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Obowiązek, o którym mowa, nie jest ograniczony przez termin dojścia uprawnionego do pełnoletniości. Nie jest również związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że ustaje z chwilą osiągnięcia przez uprawnionego określonego podstawowego względnie średniego wykształcenia. Należyte przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej może również obejmować studia wyższe, jeżeli tylko uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, by studia te rozpocząć, kontynuować i pomyślnie zakończyć. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już "utrzymać się samodzielnie", gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia. Jedynie brak pozytywnych wyników w nauce uzasadniałby ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców” (tak SN w wyroku z dnia 16 lipca 1998 r. sygn. I CKN 521/98).

Z kolei zgodnie z art. 133 § 3 kro „rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się”.

O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują natomiast usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

W niniejszej sprawie powód domagał się stwierdzenia wygaśnięcia jego obowiązku alimentacyjnego wobec pełnoletnich dzieci podnosząc, iż w chwili obecnej, przy dołożeniu należytej staranności, są one w stanie utrzymać się samodzielnie, a ponadto wskazując, iż powód nie ma możliwości zarobkowych, aby uiszczać alimenty na rzecz dzieci.

W ocenie Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż zarówno K. P. jak i O. P. nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.

Pozwany K. P. w chwili obecnej ma 20 lat. Ukończył on wprawdzie szkołę średnią, ale nie ma żadnego zawodu, nie zdołał także zdać matury. Nie posiada więc on żadnego konkretnego zawodu – tym samym więc jego działania zmierzające do zdobycia kwalifikacji zawodowych technika bhp oraz uzyskania matury należy uznać za jak najbardziej usprawiedliwione (mając na uwadze, iż pozwany ukończył liceum osiągniecie przez pozwanego powyższych celów leży także – w ocenie Sądu – w zasięgu jego możliwości). W ocenie Sądu usprawiedliwione koszty utrzymania pozwanego obejmujące również jego udział w kosztach utrzymania mieszkania, w którym zamieszkuje, a także przygotowania do matury i koszty wizyt u dentysty wynoszą ok. 1600-1700 zł miesięcznie (przy czym jeśli chodzi o koszty przygotowania do matury z języka angielskiego to Sąd przyjął, iż za łączne usprawiedliwione wydatki na ten cel do maja 2017 r. należy uznać wydatki do kwoty ok. 1400 zł, a więc do kwoty stanowiącej cenę kursu przygotowawczego z w/w przedmiotu). Ustalając wysokość aktualnych usprawiedliwionych kosztów utrzymania pozwanego Sąd miał także na względzie, iż wysokość wskazanych przez K. P. kosztów wyleczenia jego zębów wraz z implantami (ok. 12 000 zł) wynika niewątpliwie z zaniechania przez pozwanego systematycznego leczenia tychże zębów w przeszłości (pozwany sam wskazał, iż dawno już nie był u dentysty), zaś negatywne skutki tego zaniechania w żaden sposób nie powinny obciążać powoda przy ustalaniu należnych pozwanemu alimentów.

W ocenie Sądu pozwany nie jest w chwili obecnej zdolny do samodzielnego utrzymania się, albowiem nie posiada możliwości zdobycia pracy umożliwiającej zdobycie środków w wysokości co najmniej równej jego usprawiedliwionym potrzebom. Zauważyć należy, iż K. P. posiada niewielkie doświadczenie zawodowe i wprawdzie w przeszłości zarabiał przez dwa miesiące 2000 zł netto miesięcznie, jednakże były to okresy wakacyjne, kiedy zdobycie pracy, z uwagi na urlopy stałych pracowników, jest łatwiejsze. Nadto zauważyć należy, iż w powyższym okresie pozwany nie musiał godzić pracy z nauką. W chwili obecnej, mając na uwadze konieczność przygotowania się do matury oraz naukę w szkole policealnej, w ocenie Sądu pozwany ma wprawdzie możliwość podjęcia pracy, ale nie w pełnym wymiarze czasu pracy – w rezultacie w ocenie Sądu możliwości zarobkowe pozwanego wynoszą ok. 1000 zł miesięcznie.

Pozwana O. P. ma natomiast w chwili obecnej 23 lata. Ukończyła ona wprawdzie studia pierwszego stopnia na wydziale orientalistyki, jednakże zdecydowała o kontynuowaniu nauki na w/w wydziale na kierunku orientalistyki, a także o podjęciu studiów drugiego stopnia na (...) w J.. Mając na uwadze, iż pozwana planuje znaleźć docelowe zatrudnienie w szeroko rozumianych służbach dbających o bezpieczeństwo państwa, a także zważywszy na fakt, iż studia pierwszego stopnia ukończyła ona z wynikiem dobry plus, podjęcie przez nią dalszych studiów należy uznać za jak najbardziej usprawiedliwione i zmierzające do zdobycia kwalifikacji zawodowych umożliwiających wykonywanie przez nią pracy odpowiadającej jej zdolnościom i ambicji. W ocenie Sądu usprawiedliwione koszty utrzymania pozwanej obejmujące również jej udział w kosztach utrzymania mieszkania, w którym zamieszkuje, a także koszty podjętych przez nią studiów, wynoszą ok. 2200-2300 zł miesięcznie.

W ocenie Sądu pozwana nie ma obecnie możliwości osiągnięcia zarobków w wysokości co najmniej równej jej potrzebom. Wprawdzie O. P. posiada dość spore doświadczenie zawodowe, a w miesiącach maj i czerwiec 2016 r. osiągnęła w sumie dochód brutto w wysokości odpowiednio 2862 zł i 3271 zł, jednakże były to miesiące, w których pozwana zasadniczo nie uczęszczała już na zajęcia na uczelni, lecz czekała na obronę pracy licencjackiej. Mając natomiast na uwadze fakt, iż obecnie O. P. studiuje na dwóch kierunkach, ale również zważywszy na okoliczność, iż na afrykanistyce uczęszcza jedynie na nieliczne zajęcia, jak również na kwoty, jakie zarabiała pozwana przed złożeniem przez powoda powództwa, Sąd uznał, iż aktualne możliwości zarobkowe pozwanej to ok. 1500 zł netto miesięcznie.

Z kolei jeśli chodzi o powoda, to w ocenie Sądu A. P. nie wykazał, jakoby nie posiadał żadnych możliwości zarobkowych i majątkowych – w czasie przebywania na zasiłku chorobowym otrzymywał stosowne świadczenie z ZUS, zaś obecnie nie został uznany za niezdolnego do pracy – w ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż może on podjąć zatrudnienie. Tym niemniej Sąd miał na uwadze, iż powód wykazał jednocześnie, iż niewątpliwie cierpi on na schorzenie kręgosłupa, które powoduje dolegliwości bólowe. Powyższe niewątpliwie ogranicza jego możliwości zarobkowe, dlatego też w ocenie Sądu możliwości te są o około połowę niższe od jego możliwości zarobkowych przed zaistnieniem problemów z kręgosłupem i wynoszą ok. 2100-2200 zł netto miesięcznie.

Mając na uwadze powyższe, tj. okoliczność, iż od czasu poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów na O. P. i K. P. zmniejszyły się możliwości zarobkowe zobowiązanego A. P. (z 2900-3400 zł miesięcznie do ok. 2100-2200 zł miesięcznie; nie jest więc on wstanie uiszczać alimentów w dotychczasowej wysokości bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania własnej osoby), a jednocześnie zwiększyły się potrzeby pozwanych (K. P. z 1200 zł miesięcznie do 1600-1700 zł miesięcznie, zaś O. P. z 1400-1500 zł miesięcznie do 2200-2300 zł miesięcznie), czemu towarzyszyło pojawienie się po stronie pozwanych pewnych możliwości zarobkowych, w ocenie Sądu zasadnym będzie obniżenie alimentów należnych O. P. i K. P. od ich ojca z kwot – odpowiednio – po 800 zł miesięcznie i po 650 zł miesięcznie – do kwot – odpowiednio – po 300 zł miesięcznie.

W świetle całokształtu okoliczności niniejszej sprawy, Sąd nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia powództwa w całości i stwierdzenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego A. P. względem jego dzieci, albowiem pozwani nie są wstanie utrzymać się samodzielnie, zaś powód posiada pewne możliwości zarobkowe.

W tej sytuacji Sąd obniżył alimenty należne O. P. i K. P. od ich ojca z kwot – odpowiednio – po 800 zł miesięcznie i po 650 zł miesięcznie – do kwot – odpowiednio – po 300 zł miesięcznie, począwszy od dnia 2 sierpnia 2016 r. (a więc od dnia wniesienia powództwa), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Sąd miał na uwadze, iż powód domagał się stwierdzenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, nie zaś obniżenia alimentów, tym niemniej powód opierał swoje żądanie m.in. na treści art. 133 § 3 kro, zaś Sąd w pełni zgadza się z wyrażanym w doktrynie poglądem, iż „W żądaniu uchylenia obowiązku świadczeń alimentacyjnych na podstawie art. 133 § 3 kro jest zawarte żądanie obniżenia obowiązku świadczeń. Jeśli zatem sąd dochodzi do przekonania, ze świadczenia alimentacyjne na pełnoletnie dziecko są wprawdzie połączone z nadmiernym uszczerbkiem albo że dziecko nie dokłada należytych starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, ale nie na tyle, aby w całości uchylić obowiązek świadczeń alimentacyjnych, to powinien obniżyć alimenty, nie zaś oddalać powództwo” (J. Ignaczewski, Komentarz do spraw rodzinnych, LexisNexis, wydanie 2, str. 681).

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc, koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie zniósł na podstawie art. 100 kpc, zaś nieuiszczone koszty sądowe Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w art. 102 kpc.

Odnosząc się do kosztów procesu podnieść należy, że – pomimo, iż pozwani ulegli w stopniu większym niż w połowie – Sąd orzekł o wzajemnym zniesieniu kosztów mając na uwadze przedmiot roszczenia powoda