Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2017 r. w Olsztynie, na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.,

przeciwko K. M. (1),

o zapłatę,

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Szczytnie

z dnia 7 lutego 2017 r., sygn. akt I C 1279/16,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Małgorzata Kasztelan Beata Grzybek Ewa Dobrzyńska-Murawka

Sygn. akt IX Ca 478/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zasądzenia od pozwanej K. M. (1) kwoty 10.856,14 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu wraz z kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że stronę pozwaną oraz (...) Bank (...) S.A. łączyła umowa bankowa z dnia 29.05.2009 r. oraz umowa bankowa z dnia 13.02.2009 r., w ramach których pozwana otrzymała środki pieniężne. Pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty. Bank wypowiedział umowy i wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. (...) Bank (...) S.A. w dniu 6.07.2015 r. na podstawie umowy przelewu wierzytelności zbył przysługującą mu względem strony pozwanej wymagalną wierzytelność na rzecz powoda. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się niespłacona należność główna w kwocie 4.561,73 zł, skapitalizowane odsetki umowne wraz ze skapitalizowanymi odsetkami za opóźnienie w kwocie 6.294,41 zł.

Pozwana K. M. (1) wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, że spłaciła swoją należność wobec banku. Z uwagi jednak na znaczny upływ czasu, wiek pozwanej i stan zdrowia trudno jej zebrać wszystkie dowody wpłaty. Pozwana podniosła ponadto, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu. Wskazała, ze roszczenie powoda związane jest z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a zatem okres przedawnienia wynosi 3 lata. Jak wynika z przedłożonych przez powoda dokumentów Bank uzyskał klauzulę wykonalności na bankowym tytule egzekucyjnym w dniu 9.05.2012 r. oraz w dniu 23.05.2011 r. Do chwili wniesienia powództwa upłynęło już ponad 4, a nawet 5 lat.

Wyrokiem z dnia 7 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy w Szczytnie oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 4.834 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne. W dniu 6.07.2015 r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. zawarł z powodem (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności szczegółowo określonych w załączniku nr 5 do umowy (sporządzonym w postaci plików zapisanych na płycie CD) oraz w postaci „Wykazu wierzytelności” (załącznik nr 6 do umowy) w formie papierowej. Przedmiotem tej umowy była także wierzytelność (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. w stosunku do pozwanej.

W dniu 25.08.2016 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego nr (...), w którym stwierdził, że w dniu 6.07.2015 r. nabył od (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wymagalną wierzytelność wobec dłużnika K. M. (2) z tytułu umowy bankowej.

W ocenie Sądu Rejonowego zasadny był zarzut pozwanej przedawnienia dochodzonego roszczenia. Roszczenie powoda należało zakwalifikować, jako roszczenie związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, a zatem podlegało trzyletniemu terminowi przedawnienia. Roszczenie dochodzone przez powoda stało się wymagalne dnia 2.12.2010 r. dla umowy z dnia 29.05.2009 r. i dnia 21.06.2011 r. dla umowy z dnia 13.02.2009 r. (są to daty wystawienia bankowych tytułów wykonawczych). Na datę wniesienia pozwu, tj. na dzień 31.08.2016 r., roszczenie powoda uległo zatem przedawnieniu. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją powód zarzucając postanowieniu:

I. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1.art. 309 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. w zw. z art.. 217 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i bezpodstawne oddalenie dowodu z kopii dokumentów w postaci umowy pożyczki gotówkowej z dnia 13 lutego 2009 r., bankowego tytułu egzekucyjnego, postanowienia Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie I Co 449/12, umowy pożyczki z dnia 29 maja 2009 r., bankowego tytułu egzekucyjnego, postanowienia Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie I Co 609/11 oraz dokumentów załączonych do pisma pełnomocnika powoda z dnia 16 listopada 2016 r., które to dokumenty nie zostały poświadczone za zgodność z oryginałem, a w konsekwencji uznanie, że powód nie wykazał dochodzonego roszczenia, podczas gdy ww. dowody wykazujące tę okoliczność winny były zostać przeprowadzone z odpowiednim zastosowaniem przepisów o dowodach z dokumentów,

2. art. 232 k.p.c. przez nieuzasadnione przyjęcie, że strona powodowa nie wywiązała się z dochodzonego roszczenia,

3. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. przez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, dokonaną w sposób wybiórczy, a przez to uznanie przez Sąd I instancji, że powód nie udowodnił wysokości i zasadności dochodzonego roszczenia, podczas wysokość, wymagalność jak i zasadność dochodzonego w niniejszym postępowaniu roszczenia,

II. naruszenie prawa materialnego tj.:

1. art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 124 k.c. przez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że w niniejszej sprawie nie spowodowały przerwania biegu terminu przedawnienia czynności zainicjowane przez wierzyciela pierwotnego w postępowaniu egzekucyjnym (wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności), podczas gdy prawidłowa wykładnia przedmiotowych przepisów powinna doprowadzić do stwierdzenia, ze wniosek wierzyciela pierwotnego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, a następnie prowadzenie tego postępowania przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Szczytnie w sprawach Km 984/12 i Km 1286/12 spowodowało skuteczne przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania ewentualnie wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd I instancji prawidłowo oraz dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe i orzekł na podstawie wszystkich zaoferowanych przez strony dowodów, dokonując trafnej ich oceny. Ocena wiarygodności i mocy dowodów została przeprowadzona w granicach przysługującej Sądowi I instancji z mocy art. 233 § 1 k.p.c. swobody osądu.

Ustalenia faktyczne w sprawie poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy dowodów, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, znajdując swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd Rejonowy wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione, na czym oparł poszczególne ustalenia. Sąd I instancji wskazał również wnioski, jakie wyprowadził z dokonanych ustaleń, opierając na nich swoje merytoryczne rozstrzygnięcie, co zostało zawarte w obszernych, dokładnych i logicznych wywodach uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia.

Ustalenia faktyczne i ich ocenę Sąd Okręgowy przyjął za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia oceny każdego ze zgromadzonych dowodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1998r., III CKN 650/98, OSNC 1999/3/60, wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2003r., III CKN 1217/00, niepublikowany i wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 2003r., II UK 156/03, Lex nr 390069, wyrok Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2010r., II PK 312/09, LEX nr 602700 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2012r., III CSK 179/11, LEX nr 1165079 ).

W dalszej części należy podkreślić, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego ( por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55 ), dlatego powoływanie się w zarzutach na naruszenie prawa procesowego, ma skutek procesowy tylko do wymienionych w odwołaniu konkretnych zarzutów naruszenia procedury, z wyjątkiem powodujących nieważność postępowania.

Analiza akt sprawy nakazuje stwierdzić, że nie zaszły w toku procedowania Sądu pierwszej instancji jakiekolwiek okoliczności, skutkujące nieważnością postępowania według przesłanek tej nieważności, wskazanych w treści przepisu art. 379 k.p.c.

Za skuteczny należało uznać podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia powoda. W związku z tym nie są trafne zarzuty skarżącego naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa procesowego i materialnego.

Zgodnie z art. 117. k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Stosownie natomiast do art. 120. § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Powód dochodził w niniejszej sprawie zapłaty nabytych przez niego wierzytelności wynikających z dwóch umów pożyczki z dnia 13 lutego 2009 r. i 25 maja 2009 r. Pierwotny wierzyciel (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W., co do wierzytelności wynikających z tych umów wydał bankowe tytułu wykonawcze w dniach 2 grudnia 2010 r. i 21 czerwca 2011 r., którym następnie zostały nadane klauzule wykonalności postanowieniami Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia z dnia 23 maja 2011 r. i z dnia 9 maja 2012 r. Na podstawie tych tytułów wykonawczych pierwotny wierzyciel wszczął postępowanie egzekucyjne, które zostały umorzone wobec bezskuteczności egzekucji, postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Szczytnie z dnia 24 czerwca 2014 r.

Okoliczności te są o tyle istotne, że zgodnie z jednolitym stanowiskiem Sądu Najwyższego zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bakowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie takiego tytułu wykonawczego przerywa na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. bieg przedawnienia jako czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, wyroki 23 listopada 2011 r., IV CSK 156/11, z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11, z dnia 22 stycznia 2008 r., V CSK 386/07, z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 614/09, z dnia 4 października 2012 r., I CSK 90/12).

W okolicznościach niniejszej sprawy roszczenie powoda podlegało przedawnieniu z upływem 3 lat. Za taki bowiem przyjmuje się termin przedawnienia roszczeń banku wobec osoby nie będącej przedsiębiorcą ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r. II CK 113/02 OSP 2004/11/141, Pr. Spółek 2004/6/59 ). Również odsetki za opóźnienie przedawniały się w tym terminie, co wiąże się z ich okresowym charakterem, najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 roku w sprawie III CZP 42/04 ).

Należy podkreślić, że czynności podjęte przez pierwotnego wierzyciela - bank, które powodowały przerwę biegu przedawnienia, takie jak wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego wydanemu na rzecz banku, nie może być skuteczne podniesione przez stronę powodową w niniejszej sprawie. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Sądu Najwyższego, które podziela w stanie faktycznym niniejszej sprawy Sąd Okręgowy, nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.) ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16 ).

Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje bowiem materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem, nawet jeżeli nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo, nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

W niniejszej sprawie trafnie zatem przyjął Sąd Rejonowy, iż termin przedawnienia roszczenia zgłoszonego w niniejszej sprawie nie został przerwany w z chwilą złożenia przez bank wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego obejmującego wierzytelności dochodzone w niniejszej sprawie i nie rozpoczął w związku z tym biegu na nowo dzień po umorzeniu przez komornika postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło w dniu 24 czerwca 2014 r. Tym samym pozew w niniejszej sprawie wniesiony w dniu 31 sierpnia 2016 r. należało uznać za wniesiony po upływie biegu terminu przedawnienia, który nastąpił najpóźniej w maju 2014 r.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 98 § 1 w zw. z art. 99 i art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 i § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2016 poz.623 ). Powód jest stroną przegrywającą sprawę w postępowaniu apelacyjnym i dlatego powinien ponieść koszty procesu, które stanowiła opłata za czynności radcy prawnego przed Sądem II instancji w wysokości 1.800 zł, poniesione przez pozwaną.

Małgorzata Kasztelan Beata Grzybek Ewa Dobrzyńska-Murawka