Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku III Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Gajewski (spr.)

Sędziowie: SO Dorota Majerska – Janowska

SR del. Małgorzata Licbarska

Protokolant: sekr. sąd. Maciej Mądziel

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2017 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. M. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Kościerzynie

z dnia 8 maja 2017 r. sygnatura akt I C 140/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSR del. Małgorzata Licbarska SSO Krzysztof Gajewski SSO Dorota Majerska – Janowska

Sygn. akt III Ca 654/17

UZASADNIENIE

Powód S. M. (1) wniósł pozew przeciwko (...) S.A. z siedzibą w Ł., domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 5349zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 4364,39 zł od dnia 13 listopada 2015r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 984zł od dnia 29 listopada 2015r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w wyniku kolizji drogowej do której doszło w dniu 13 października 2015r. w G. uszkodzeniu uległ należący do niego samochód marki M. o numerze rejestracyjnym (...) (...). Sprawcą kolizji był kierowca pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W niniejszej sprawie powód domaga się zasądzenia odszkodowania w wysokości 4364,39zł stanowiącego różnicę pomiędzy kosztami naprawy samochodu ustalonymi kosztorysowo a kwotą wypłaconego odszkodowania oraz kwoty 984zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu przedsądowym.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

Pozwany przyznał, iż po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 41050,10 zł. Zdaniem pozwanego w niniejszej sprawie nie zachodzą jednak okoliczności, które pozwalałby na uznanie, iż dochodzona pozwem kwota stanowi koszt celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy, tym bardziej że naprawa nie miała miejsca.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2017r. Sąd Rejonowy:

I. zasądził od pozwanego (...) S.A. w Ł. na rzecz powoda S. M. (1) kwotę 4.364,39zł (cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt cztery złote 39/100) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 14 listopada 2015 do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

II. oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

II. zasądził od pozwanego (...) S.A. w Ł. na rzecz powoda S. M. (1) kwotę 2710,66zł tytułem zwrotu skompensowanych kosztów postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

W dniu 13 października 2015r. w G. doszło do kolizji drogowej w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki M. o numerze rejestracyjnym (...) (...), stanowiący własność powoda S. M. (1). Sprawca kolizji - kierowca samochodu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) - miał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z pozwanym (...) S.A. z siedzibą w Ł..

W dniu 14 października 2015. powód zgłosił szkodę pozwanemu. W toku postępowania likwidacyjnego szkody na mocy decyzji z dnia 20.10.2015rr. pozwany przyznał powodowi odszkodowanie za szkodę w wysokości 30.749,22zł, zaś na mocy decyzji z dnia 05.11.2015r. dodatkowo kwotę 10.300,88 zł. Pismem z dnia 18 listopada 2015r. powód wezwał pozwanego do zapłaty pozostałej części odszkodowania w wysokości 4364,39 zł oraz zwrotu kosztów poniesionych przez jej pełnomocnika obejmujących zgromadzenie i analizę akt szkody, wykonanie kosztorysu, koszty korespondencji i telefonów po likwidacji szkody - bez wskazania kwoty. Pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i odmówił uzupełnienia odszkodowania.

Dnia 02.02.2016r. wystawiono fakturę na kwotę 984zł za czynności związane z przedsądowym dochodzeniem roszczeń w niniejszej sprawie.

Powód S. M. (2) sprzedał samochód, w którym szkoda była przedmiotem postępowania, w dniu 16.01.2016r. za cenę 40.000zł.

Celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy uszkodzeń w pojeździe powoda marki M. o numerze rejestracyjnym (...) (...) przy zastosowaniu stawek za prace blacharskie i mechaniczne w wysokości 123,12 zł/rbg i prace lakiernicze w wysokości 138,49zł/rbg, w IV kwartale 2015r oraz przy zastosowaniu części nowych i oryginalnych wynosi 45.817,71zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. Z.. Sąd dokonał oceny wspomnianych dowodów, określając w jakim zakresie uznał je za wiarygodne.

Dodatkowo podkreślić należy, iż wykładnia przepisów art. 361 § 2 i art. 363 § 2 k.c. prowadzi do wniosku, że ubezpieczyciel, w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości. Wynika to z przyjętej w polskim systemie prawnym zasady pełnej kompensacji szkody.

W konsekwencji celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt przywrócenia samochodu marki M. do stanu sprzed kolizji wynosi 45.817,71zł. Biorąc jednak pod uwagę, że w toku postępowania likwidacyjnego pozwany przyznał już poszkodowanemu odszkodowanie w kwocie 41.050,10zł, to do skompensowania pozostała kwota 4767,61zł.

Na mocy powyższych przepisów art. 822 § 1 i 4 k.c. i art. 8241 § 1 k.c. oraz art. 13 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych stosowanych a contrario Sąd oddalił natomiast powództwo co do kwoty 984zł tytułem zwrotu kosztów postępowania przedprocesowego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 13 marca 2012r., III CZP 75/11, Legalis nr 432231 uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.). W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że objęcie przedmiotowych kosztów odszkodowaniem może być uzasadnione, gdy okoliczności określonej sprawy uprawniają do stwierdzenia merytorycznej lub ekonomicznej potrzeby ustanowienia pełnomocnika. Jako zdarzenia usprawiedliwiające potrzebę skorzystania z zastępstwa w postępowaniu likwidacyjnym przytaczano nieznajomość języka polskiego przez cudzoziemca, zamieszkiwanie poszkodowanego poza Polską, powodujące, że osobiste prowadzenie postępowania likwidacyjnego mogło wiązać się z wyższymi kosztami niż wydatki na pomoc specjalisty, skorzystanie z której uznawano niekiedy za realizację obowiązku zapobieżenia zwiększeniu szkody. Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela powyższy pogląd prawny. W niniejszej sprawie - zdaniem Sądu - powód nie wykazał (chociażby własnymi zeznaniami), że zaszły jakiekolwiek szczególne okoliczności, które uzasadniałyby uwzględnienie żądania zwrotu kosztów postępowania przedprocesowego. Co do kosztów ekspertyzy to zważyć również należy, iż wydatki na ekspertyzę zostały poniesione przez powoda dobrowolnie, bez dostatecznych podstaw do uznania ich za normalne następstwa zdarzenia wywołującego szkodę (uszkodzenie samochodu). W okolicznościach niniejszej sprawy - zdaniem Sądu - przedmiotowa opinia była zbędna, albowiem pozwany od początku kwestionował wysokość szkody, stąd jedynym sposobem rozstrzygnięcia sporu było wytoczenie powództwa i złożenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Pozwany w niniejszej sprawie działał sprawnie i z poszanowaniem praw pokrzywdzonego, nie oponował swojej odpowiedzialności i racjonalnie ocenił wysokość należnego powodowi odszkodowania. Dlatego też w powyższym zakresie powództwo należało oddalić.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 984 zł z tytułu zwrotu kosztów poniesionych przez powoda w postępowaniu likwidacyjnym, zarzucając:

I.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 361 § 2 kc poprzez nie uwzględnienie kosztów poniesionych przez powoda w postępowaniu likwidacyjnym jako szkody, która powstała w związku z kolizją drogową zaistniałą w dniu 13 października 2015r. przez co naruszenie zasad pełnego odszkodowania,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, poprzez przyjęcie, że powód nie udowodnił poniesionych kosztów w postępowaniu likwidacyjnym, podczas gdy w rzeczywistości fakt ten został udowodniony przez załączoną do akt sprawy fakturę VAT.

Uwzględniając powyższe wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 984 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania. W uzasadnienia obszernie odniesiono się do w/w zrzutów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W opinii Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy właściwie ocenił zebrane w sprawie dowody i poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, dokonując oceny materiału dowodowego zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, nie uchybiając jednocześnie zasadom logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego oraz właściwego kojarzenia faktów. Sąd Rejonowy właściwie ocenił wiarygodność i moc dowodową poszczególnych dowodów, zgromadzonych w sprawie i na ich podstawie poczynił właściwe ustalenia faktyczne. Sąd I instancji podejmując zaskarżone rozstrzygnięcie nie naruszył także przepisów prawa materialnego i dlatego Sąd Okręgowy akceptuje argumenty przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Odnosząc się do zarzutów powoda wskazać należy, iż niezasadny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, sprowadzający się de facto do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Za utrwalony uznać należy wyrażony w doktrynie i orzecznictwie pogląd, iż ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwstawnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się ze świadkami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań pomiędzy podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 kpc) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 roku, II CKN 817/00).

W n/n sprawie skarżący dopatrywał się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia w uznaniu przez Sąd I instancji, iż powód nie udowodnił poniesionych kosztów w postępowaniu likwidacyjnym, podczas gdy w rzeczywistości fakt ten został udowodniony przez załączoną do akt sprawy fakturę VAT. Okoliczność złożenia takiej faktury nie budziła w sprawie wątpliwości, kwestią sporną był natomiast sposób jej interpretacji w kontekście żądania strony powodowej, którą to okoliczność należy rozpatrywać z punktu widzenia treści art. 361 oraz 363 kc , o czym poniżej.

Apelacja powoda koncentrowała się na nieuwzględnieniu przez Sąd I instancji kosztów poniesionych przez powoda w postępowaniu likwidacyjnym jako szkody, która powstała w związku z kolizją drogową zaistniałą w dniu 13 października 2015r. Sąd Okręgowy podziela, co do zasady, stanowisko strony apelującej, iż koszty prywatnej ekspertyzy dokonanej w postępowaniu likwidacyjnym, której wynikiem było ustalenie koniecznych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, mogą pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem ubezpieczeniowym. W ocenie Sądu Okręgowego koszty poniesione przez poszkodowanego tytułem sporządzenia prywatnej opinii można uznać za uzasadnione w sytuacji, gdy pozwane towarzystwo odmawia zaspokojenia roszczenia poszkodowanego w pełnej wysokości, poszkodowany nie ma natomiast wystarczającej wiedzy, aby określić je samodzielnie. Taka też sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie. Wobec odmowy wypłaty pełnej kwoty odszkodowania powód zdecydował się zlecić sporządzenie prywatnej opinii, która nie potwierdziła stanowiska pozwanego. Powód nie posiadał fachowej wiedzy, aby zweryfikować poprawność przedstawionej kalkulacji i wyliczonego odszkodowania przez ubezpieczyciela, tym samym uzasadnione było zlecenie sporządzenia wspomnianej opinii. Reasumując należy stwierdzić, iż strona powodowa, co do zasady, poniosła również szkodę polegającą na konieczności poniesienia wydatków na prywatną ekspertyzę w postępowaniu przedsądowym i pozostawała ona w normalnym związku przyczynowym ze szkodą spowodowaną wypadkiem komunikacyjnym. W wyroku z dnia 2 września 1975 roku w sprawie sygn. akt I CR 505/75 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że dokonana przed wszczęciem postępowania sądowego i poza zabezpieczeniem dowodów ekspertyza może być istotną przesłanką zasądzenia odszkodowania. W takim wypadku, koszt ekspertyzy stanowi szkodę ulegającą naprawieniu. Sąd Okręgowy pogląd powyższy podziela i uznaje, iż koszt ten może mieścić się w ramach odszkodowania należnego powodowi tytułem naprawienia szkody (art. 361 § 2 k.c.).

Przedmiotowe rozważania nie maja jednak wpływu, na prawidłowe, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko Sądu I instancji, co do żądania zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej opinii z uwagi na nieudowodnienie wysokości roszczenia. W n/n sprawie powód do akt sprawy przedłożył zbiorczą fakturę opiewającą na kwotę 984 zł, w której nie wyróżniono, ile wynosił koszt sporządzenia przez rzeczoznawcę majątkowego prywatnej kalkulacji szkody. Z faktury Vat nr (...) nie wynika bowiem, jakie koszty powód poniósł w związku ze sporządzeniem samej kalkulacji szkody, a jakie koszty poniósł w związku z działaniem pełnomocnika, zgromadzeniem i analizą akt oraz kosztami biurowymi. Połączenie różnych usług w jedną pozycję na fakturze VAT uniemożliwia dokonanie jednoznacznej weryfikacji i ustalenia, jakie rzeczywiście były koszty wykonania prywatnej ekspertyzy. W okolicznościach n/n sprawy Sąd Okręgowy w pełni podzielił rozważania Sądu I instancji dotyczące braku podstaw, aby pozwanego obciążać kosztami działania pełnomocnika (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia13 czerwca 2003 r., sygn. III CZP 32/03), jak również nie wykazano potrzeby oraz wysokości kosztów związanych ze zgromadzeniem i analizą akt oraz kosztami biurowymi.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na stronie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, stosownie zaś do art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Trafnie zatem uznał Sąd I instancji, iż w okolicznościach niniejszej sprawy to powód powinien udowodnić istnienie dochodzonej wierzytelności, okoliczności jej powstania oraz przede wszystkim jej wysokość. W kontekście powyższych rozważań za błędne Sąd Okręgowy uznał twierdzenie, iż Sąd I instancji mógł dokonać samodzielnej weryfikacji w/w kosztów. Obowiązek ścisłego udowodnienia wysokości poniesionej szkody obciążał w n/n sprawie powoda i Sąd nie był władny do określenia jej wysokości na podstawie nie dających się zweryfikować i hipotetycznych przesłanek, zresztą z niczego nie wynikających.

Sąd Okręgowy uznał zatem, iż chociaż roszczenie powoda w zakresie zasądzenia kwoty 984 zł tytułem przeprowadzenia prywatnej ekspertyzy jeszcze w postępowaniu przedsądowym było, co do zasady, uzasadnione, to jednak pozostało nieudowodnione, co do wysokości i dlatego na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na mocy art. 98 § 1 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych obciążając nimi stronę, która przegrała postępowanie apelacyjne.

SSO D. M. – (...) SSO K. G. del. SSR M. L.