Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Sonia Lasota-Zawisza

Sędziowie/Ławnicy: -/-

Protokolant : Tomasz Kałuża-Herok

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2017 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy S. P.

przy udziale zainteresowanego ./.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o odsetki od zasiłku macierzyńskiego, opiekuńczego i chorobowego

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 22 marca 2016 roku

sygn. 340000/604/2015 - (...)

zmienia decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej S. P. prawo do odsetek:

a) od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego:

- za okres od 30-04-2014 do 30-04-2014 od kwoty 269,37 zł od dnia 10-06-2014r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-05-2014 do 31-05-2014 od kwoty 8350,47 zł od dnia 10-06-2014r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-06-2014 do 24-06-2014 od kwoty 6464,88 zł od dnia 01-07-2014r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

b) od wypłaconego zasiłku opiekuńczego:

- za okres od 03-11-2014 do 10-11-2014 od kwoty 850,48 zł od dnia 09-01-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 11-11-2014 do 18-11-2014 od kwoty 850,48 zł od dnia 09-01-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

c) od wypłaconego zasiłku chorobowego:

- za okres od 19-11-2014 do 18-12-2014 od kwoty 3986,07 zł od dnia 09-01-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 19-12-2014 do 16-01-2015 od kwoty 3853,81 zł od dnia 29-01-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 17-01-2015 do 15-02-2015 od kwoty 3986,70 zł od dnia 24-02-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 16-02-2015 do 07-03-2015 od kwoty 2657,78 zł od dnia 26-03-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 08-03-2015 do 06-04-2015 od kwoty 3986,70 zł od dnia 14-04-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 07-04-2015 do 06-05-2015 od kwoty 3986,70 zł od dnia 12-05-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 07-05-2015 do 03-06-2015 od kwoty 3720,92 zł od dnia 16-06-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 04-06-2015 do 09-06-2015 od kwoty 797,34 zł od dnia 11-07-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

d) od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego:

- za okres od 10-06-2015 do 30-06-2015 od kwoty 2790,69 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-07-2015 do 31-07-2015 od kwoty 4119,59 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-08-2015 do 31-08-2015 od kwoty 4119,59 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-09-2015 do 30-09-2015 od kwoty 3986,70 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-10-2015 do 31-10-2015 od kwoty 4119,59 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-11-2015 do 30-11-2015 od kwoty 3986,70 zł od dnia 27-11-2015r. do dnia 11 stycznia 2016r.,

- za okres od 01-12-2015 do 31-12-2015 od kwoty 2896,91 zł od dnia 01-01-2016r. do dnia 11 stycznia 2016r.

Sygn. akt V U 123/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 marca 2016 roku, znak (...) - (...), nr sprawy (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej S. P. prawa do odsetek od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego za okres od 30 kwietnia do 24 czerwca 2014 roku, zasiłku opiekuńczego za okres od 3 do 18 listopada 2014 roku, zasiłku chorobowego za okres od 19 listopada 2014 roku do 9 czerwca 2015 roku oraz zasiłku macierzyńskiego za okres od 10 czerwca do 31 grudnia 2015 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż pierwotnie odmówił wypłaty zasiłków z powodu niepodlegania ubezpieczeniom, jednakże wyrokiem z dnia 3 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy w Katowicach orzekł, iż ubezpieczona jako osoba prowadząca działalność podlega ubezpieczeniom, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 marca 2014 roku. Wyrok stał się prawomocny z dniem 12 grudnia 2015 roku. Wypłaty świadczeń dokonano dnia 11 stycznia 2016 roku, tj. w ciągu 30 dni od ostatniego dokumentu niezbędnego do stwierdzenia uprawnień do zasiłków, bowiem w toku postępowania sądowego dopuszczono nowe dowody w postaci zeznań świadków i dokumentów potwierdzających prowadzenie działalności. (vide akta organu rentowego)

W odwołaniu ubezpieczona wniosła o przyznanie odsetek ustawowych od powyższych świadczeń od dnia następnego po dniu wymagalności. Podała, iż decyzja z dnia 11 lipca 2014 roku o niepodleganiu ubezpieczeniom nie została wydana na podstawie faktów, lecz w oparciu domniemane wątpliwości organu rentowego. (vide k.2-3, 53)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w decyzji. (vide k.4-4 verte)

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 11 lipca 2014 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. stwierdził, iż ubezpieczona S. P. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą nie podlega od dnia 1 marca 2014 roku obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń począwszy od dnia 1 marca 2014 roku. Jednakże, mimo przedłożenia przez ubezpieczoną paragonów na zakup materiału, faktur VAT, umowy użyczenia lokalu, umów z klientami, rozliczenia przychodów oraz oświadczenia o wyborze formy opodatkowania organ rentowy uznał, iż zgłoszeniu do ubezpieczeń nie towarzyszył zamiar faktycznego prowadzenia działalności.

Dowód: decyzja organu rentowego z 11 lipca 2014 roku – akta organu rentowego; przesłuchanie stron – ubezpieczonej k.53 verte

Na skutek odwołania ubezpieczonej Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 3 listopada 2015 roku, sygn. akt X U 1850/14 zmienił powyższą decyzję w ten sposób, że ustalił, iż ubezpieczona podlega od dnia 1 marca 2014 roku obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Sąd Okręgowy uznał, iż dopuszczone dowody z zeznań świadków B. R. i Z. K. oraz dowody z dokumentów w postaci faktur i paragonów na zakup materiałów, a także umów o świadczenie usług dekoratorskich wykazały, iż z dniem 1 marca 2014 roku ubezpieczona faktycznie wznowiła prowadzenie działalności gospodarczej po okresie zawieszenia i przystąpiła do realizacji tej działalności. Wyrok uprawomocnił się z dniem 12 grudnia 2015 roku.

Dowód: odwołanie, umowy i faktury odpowiedź na odwołanie, protokół z rozprawy z 22 października 2015 roku, wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 3 listopada 2015 roku z uzasadnieniem, zarządzenie z 4 stycznia 2015 roku –akta Sądu Okręgowego w Katowicach sygn. X U 1850/14 k.2-5, 7-8, 10-11 verte, 40, 92-95, 98, 102-107, 115; przesłuchanie stron – ubezpieczonej k.53 verte

W dniu 11 stycznia 2016 roku organ rentowy wypłacił ubezpieczonej należności tytułem zasiłków macierzyńskiego, opiekuńczego i chorobowego. W przypadku gdyby organ rentowy nie kwestionował prawa ubezpieczonej do zasiłków wypłacałby je w następujących terminach i kwotach:

1)  zasiłek macierzyński za okresy:



30 kwietnia 2014 roku w kwocie 269,37 zł w dniu 9 czerwca 2014 roku,



od 1 do 31 maja 2014 roku w kwocie 8350,47 zł w dniu 9 czerwca 2014 roku,



od 1 do 24 czerwca 2014 roku w kwocie 6464,88 zł w dniu 30 czerwca 2014 roku;

2)  zasiłek opiekuńczy za okresy:



od 3 do 10 listopada 2014 roku w kwocie 850,48 zł w dniu 8 stycznia 2015 roku,



od 11 do 18 listopada 2014 roku w kwocie 850,48 zł w dniu 8 stycznia 2015 roku;

3)  zasiłek chorobowy za okresy:



od 19 listopada do 18 grudnia 2014 roku w kwocie 3986,07 zł w dniu 8 stycznia 2015 roku,



od 19 grudnia 2014 roku do 16 stycznia 2015 roku w kwocie 3853,81 zł w dniu 28 stycznia 2015 roku,



od 17 stycznia do 15 lutego 2015 roku w kwocie 3986,70 zł w dniu 23 lutego 2015 roku,



od 16 lutego do 7 marca 2015 roku w kwocie 2657,78 zł w dniu 25 marca 2015 roku,



od 8 marca do 6 kwietnia 2015 roku w kwocie 3986,70 zł w dniu 13 kwietnia 2015 roku,



od 7 kwietnia do 6 maja 2015 roku w kwocie 3986,70 zł w dniu 11 maja 2015 roku,



od 7 maja do 3 czerwca 2015 roku w kwocie 3720,92 zł w dniu 15 czerwca 2015 roku,



od 4 do 9 czerwca 2015 roku w kwocie 797,34 zł w dniu 10 lipca 2015 roku;

4)  zasiłek macierzyński za okresy:



od 10 do 30 czerwca 2015 roku w kwocie 2790,69 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 31 lipca 2015 roku w kwocie 4119,59 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 31 sierpnia 2015 roku w kwocie 4119,59 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 30 września 2015 roku w kwocie 3986,70 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 31 października 2015 roku w kwocie 4119,59 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 30 listopada 2015 roku w kwocie 3986,70 zł w dniu 26 listopada 2015 roku,



od 1 do 31 grudnia 2015 roku w kwocie 2896,91 zł w dniu 31 grudnia 2015 roku.

Okoliczności bezsporne vide k.26-26 verte, 31-32, 48, 53

Decyzją z dnia 22 marca 2016 roku, znak (...) - (...), nr sprawy (...) organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do odsetek od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego za okres od 30 kwietnia do 24 czerwca 2014 roku, zasiłku opiekuńczego za okres od 3 do 18 listopada 2014 roku, zasiłku chorobowego za okres od 19 listopada 2014 roku do 9 czerwca 2015 roku oraz zasiłku macierzyńskiego za okres od 10 czerwca do 31 grudnia 2015 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż pierwotnie odmówił wypłaty zasiłków z powodu niepodlegania ubezpieczeniom, jednakże wyrokiem z dnia 3 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy w Katowicach orzekł, iż ubezpieczona jako osoba prowadząca działalność podlega ubezpieczeniom, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 marca 2014 roku. Wyrok stał się prawomocny z dniem 12 grudnia 2015 roku. Wypłaty świadczeń dokonano dnia 11 stycznia 2016 roku, tj. w ciągu 30 dni od ostatniego dokumentu niezbędnego do stwierdzenia uprawnień do zasiłków, bowiem w toku postępowania sądowego dopuszczono nowe dowody w postaci zeznań świadków i dokumentów potwierdzających prowadzenie działalności.

Dowód: decyzja organu rentowego z 22 marca 2016 roku – akta organu rentowego

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, a także w oparciu o dowód z przesłuchania stron ograniczonego do przesłuchania odwołującej, który wraz z dowodami z dokumentów tworzy spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 j.t. ze zm.) płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Na podstawie ust. 2 jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 j.t. ze zm.) jeżeli ZUS – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż ubezpieczona jest uprawniona do odsetek za zwłokę w wypłacie należnych świadczeń.

Organ rentowy podnosił, iż ostatnim dokumentem niezbędnym do wypłaty należnych świadczeń był wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 3 listopada 2015 roku, bowiem został on wydany w oparciu o nowe dowody potwierdzające prowadzenie działalności, tj. dokumenty i zeznania świadków. Tym samym, wypłata świadczeń w dniu 11 stycznia 2016 roku miała zostać dokonana w ustawowym terminie, bowiem nastąpiła w ciągu 30 dni od chwili uprawomocnienia się wyroku. Jednakże, należy mieć na uwadze, iż wypłata świadczeń w dniu 11 stycznia 2016 roku nastąpiła wskutek wydania przez organ rentowy błędnej decyzji stwierdzającej niepodleganie ubezpieczeniom, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Nadto, samo wydanie tej decyzji wynikało z okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność.

Na etapie postępowania administracyjnego organ rentowy dysponował bowiem licznymi rachunkami oraz umowami przedłożonymi przez ubezpieczoną, które jednoznacznie wskazywały na fakt wykonywania przez nią działalności gospodarczej. Dokumenty ujawnione w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Katowicach oraz słuchani w jego trakcie świadkowie jedynie potwierdziły okoliczności stwierdzone dokumentami znajdującymi się aktach organu rentowego i nie rzuciły nowego światła na kwestię podlegania ubezpieczeniom, a zatem nie mogą zostać uznane za nowe dowody. Podkreślić należy, że zdecydowana większość dokumentów została złożona przez ubezpieczoną do akt zasiłkowych jeszcze w toku postępowania wyjaśniającego.

Nadto, nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż organ rentowy nie skorzystał z uprawnień przysługujących mu zgodnie z art. 50 k.p.a. w zw. z art. 123 u.s.u.s. Organ rentowy nie wzywał w toku prowadzonego przez siebie postępowania żadnych osób, które mogłyby udzielić wyjaśnień lub złożyć zeznania w celu wyjaśnienia okoliczności sprawy, a także nie wzywał ubezpieczonej do wskazania takich osób, mimo iż zwracał się o przedłożenie dokumentacji na potwierdzenie wykonywania działalności gospodarczej, co ubezpieczona niezwłocznie wykonywała. Organ rentowy nie wyjaśnił tym samym rzetelnie wszystkich okoliczności prowadzonego przez siebie postępowania, chociaż dysponował w tym zakresie odpowiednimi uprawnieniami.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, działając na podstawie przywołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonej prawo do odsetek od nieterminowo wypłaconych świadczeń od dat i kwot wskazanych w sentencji wyroku.