Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant stażysta Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku W. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 25 kwietnia 2017 r.

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy W. R. prawo do emerytury od dnia (...) roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy W. R. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 752/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy W. R. prawa do emerytury z uwagi na brak 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej pełnomocnik wnioskodawcy odwołał się w dniu 1 czerwca 2017 roku, wnosząc o przyznanie emerytury po zaliczeniu do pracy w warunkach w szczególnych zatrudnienia w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w (...) w B. w okresach od dnia 7 marca 1979 roku do dnia 31 października 1981 roku oraz od dnia 1 lutego 1982 roku do dnia 31 marca 1985 roku.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W. R. urodzony w dniu (...) złożył w dniu 27 marca 2017 roku wniosek o emeryturę. Wnioskodawca był członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunek Skarbu Państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę, k. 1- 4 akt rentowych)

Ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym 25 lat 1 miesiąc i 15 dni w tym 25 lat i 28 dni okresów składkowych i 17 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych łączny okres zatrudnienia w wymiarze 13 lat 1 miesiąc i 7 dni, tj.;
- okres zatrudnienia od 1 kwietnia 1985 roku do 31 grudnia 1986 roku w (...) w B. na stanowisku operatora spycharki;

- okres zatrudnienia od 1 stycznia 1987 roku do 31 maja 1987 roku w (...) w B. na stanowisku kierowcy- operatora spycharki;

- okres zatrudnienia od 1 czerwca 1987 roku do 31 lipca 1991 roku w (...) w B. na stanowiskach obsługa zamiatarki, piaskarki, smieciarki i spycharki;

- okres zatrudnienia od 9 marca 1991 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. (obecnie (...) S.A. z siedzibą w W.) na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Do okresu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów pracy w (...) w B.:

- od dnia 7 marca 1979 roku do dnia 31 października 1981 roku na stanowisku kierowcy;

- od dnia 1 listopada 1981 roku do 31 stycznia 1982 roku na stanowisku mechanika samochodowego;

- od dnia 1 lutego 1982 roku do dnia 31 marca 1985 roku na stanowisku kierowcy.

(dowód: decyzja z dnia 25 kwietnia 2017 roku, k. 21 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k.7-8 )

W okresie od dnia 7 marca 1979 roku do dnia 31 lipca 1991 roku ubezpieczony był zatrudniony w (...) w B. w Zakładzie (...) na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: umowa o pracę z dnia 7 marca 1979 roku k.9 akt emerytalnych oraz w aktach osobowych, umowa o prace z dnia 20 marca 1979 roku k.10 akt emerytalnych oraz w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 1 lipca 1988 roku k.15 w aktach emerytalnych i aktach osobowych, świadectwo pracy z dnia 26 lipca 1991 roku k.5 akt kapitału początkowego)

Początkowo w okresie od dnia 7 marca 1979 roku do dnia 31 października 1981 roku wnioskodawca pracował jako kierowca śmieciarki oraz beczki asenizacyjnej, to jest samochodów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( j., s. (...)). W takim charakterze pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako kierowca śmieciarki wnioskodawca wywoził śmieci a jako kierowca beczki asenizacyjnej wywoził nieczystości.

Z dniem 1 listopada 1981 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisku mechanika samochodowego, ponieważ samochód ciężarowy, którym jeździł był przerabiany w warsztacie ze śmieciarki na beczkę asenizacyjną. Do obowiązków wnioskodawcy należała pomoc przy remoncie pojazdu i w tym czasie nie jeździł on jako kierowca.

Po zakończeniu remontu pojazdu, w dniu 1 lutego 1982 roku W. R. wrócił na poprzednio zajmowane stanowisko kierowca śmieciarki oraz beczki asenizacyjnej i pracował tak do dnia 31 marca 1985 roku. Od 1 kwietnia 1985 roku wnioskodawca rozpoczął pracę na stanowisku operatora spycharki i od tego dnia organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w (...) w B..

(dowód: angaż z dnia 20 marca 1979 roku w aktach osobowych, angaż z dnia 26 czerwca 1979 roku k.29 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 10 października 1980 roku k.28 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 3 kwietnia 1981 roku k.28 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 28 listopada 1981 roku k.27 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 23 grudnia 1981 roku k.27 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 11 stycznia 1982 roku k.26 akt emerytalnych i w aktach osobowych, angaż z dnia 1 lutego 1982 roku w aktach osobowych, angaż z dnia 3 maja 1986 roku k.23 akt emerytalnych i w aktach osobowych, pismo z dnia 19 listopada 1981 roku w aktach osobowych, zeznania świadka A. D. na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku od 4 minuty 21 sekundy do 7 minuty 24 sekundy, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku od 7 minuty 24 sekundy do 9 minuty 58 sekundy, zeznania świadka S. O. na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku od 9 minuty 58 sekundy do 15 minuty 45 sekundy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku od 16 minuty 2 sekundy do 23 minuty 18 sekundy, protokół z rozprawy k.14-16)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione przez (...) w B. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność bezsporna)

W. R. posiada uprawnienia do kierowania pojazdami o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony od dnia 11 sierpnia 1978 roku.

(dowód: odpis prawa jazdy w aktach osobowych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. 2016 poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat — dla kobiet i 65 lat — dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, IIUKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw. Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego prawidłowym świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 7 marca 1979 roku do dnia 31 lipca 1991 roku w (...) w B. w (...) był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od 1 kwietnia 1985 roku do dnia 31 lipca 1991 roku na stanowiskach operatora spycharki, kierowcy- operatora spycharki, obsługi zamiatarki, piaskarki, smieciarki i spycharki. Spornym natomiast pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w przedmiotowym zakładzie w okresie od 7 marca 1979 roku do 31 marca 1985 roku, czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak, dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy, umowy o pracę oraz angaży potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie wynika, że był on zatrudniony na stanowisku kierowcy. Należy podnieść, że okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w wyżej wymienionych dokumentach przez niewskazanie, kierowcą, jakich samochodów był skarżący, nie oznacza, jak chce organ rentowy, że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony. O pracy w warunkach szczególnych nie decyduje, bowiem nazwa stanowiska pracy, ale faktycznie wykonywane obowiązki. Również brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie wyklucza ustalenia charakteru wykonywanej pracy w postępowaniu sądowym. W takiej sytuacji na wnioskodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia tej okoliczności zgodnie z art. 6 k.c. i wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi.

Szczególny charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w okresie zatrudnienia od dnia 7 marca 1979 roku do 31 października 1981 roku oraz od dnia 1 lutego 1982 roku do 31 marca 1985 roku w (...) w B., Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków S. O., A. D. i K. S. oraz korespondujące z nimi zeznania wnioskodawcy. Świadkowie potwierdzili, że w spornym okresie wnioskodawca pracował, jako kierowca śmieciarki oraz samochodu asenizacyjnego. Były to samochody ciężarowe o ciężarze całkowitym ponad 3,5 marki S. i J.. S. O. pracował razem z wnioskodawcą w tym samym okresie, na tym samym stanowisku kierowcy śmieciarki i beczki asenizacyjnej, co oznacza, że dysponuje bezpośrednią i szczegółową wiedzą, co do wykonywanych przez skarżącego czynności pracowniczych, a także warunków, w jakich praca była świadczona. Taką samą wiedzę miał A. D., który pracował jako kierownik oczyszczalni miasta i K. S., który pracował, jako mistrz. Z zeznań wyżej wymienionych świadków wynika, iż wnioskodawca w spornym okresie jeździł cały czas samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, marki S. i J.. Samochodami tymi wywoził śmieci lub nieczystości. Skarżący poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, jak wynika z zeznań świadków innych prac nie wykonywał. Pozwala to uznać, że skarżący w całym spornych okresach od dnia 7 marca 1979 roku do 31 października 1981 roku oraz od dnia 1 lutego 1982 roku do 31 marca 1985 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Praca jako kierowca samochodu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Przedsiębiorstwo, w którym pracował zatrudniony w spornych okresach należy zaliczyć do gałęzi transportowej, gdyż usługi transportowe (przewóz śmieci i nieczystości) były immamentnie związane z działalnością zakładów.

Na marginesie należy podnieść, że S. O. uzyskał prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym mocą wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 17 września 2015 roku w sprawie sygn. akt V U 516/15, po zaliczeniu mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 21 sierpnia 1978 roku do dnia 31 lipca 1991 roku w (...) w B. w Zakładzie (...) na stanowisku kierowca śmieciarki oraz beczki asenizacyjnej, to jest samochodów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i rozstrzygnięcie to nie było kwestionowane przez organ rentowy.

Po doliczeniu wnioskodawcy do szczególnego stażu pracy spornych okresów od dnia 7 marca 1979 roku do 31 października 1981 roku oraz od dnia 1 lutego 1982 roku do 31 marca 1985 roku, obok już uznanego przez organ rentowy szczególnego stażu pracy, należy uznać, że skarżący legitymuje się stażem szczególnym przekraczającym 15 lat. Ponieważ ubezpieczony spełnił także pozostałe przesłanki, od których uzależnione jest prawo do emerytury, to jest legitymuje się ponad 25-cioletnim okresem zatrudnienia, ukończył 60 lat, przekazał środki zgromadzone na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego na rachunek Skarbu Państwa, Sąd Okręgowy na podstawie artykułu 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku. Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem (...) roku, to jest z dniem ukończenia wieku emerytalnego, wówczas, bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804), zasądzając od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kwotę w wysokości 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2 sentencji wyroku).