Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku Z. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania Z. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 18 lipca 2017 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 18 lipca 2017 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy Z. O. prawo do emerytury od dnia 18 marca 2017 roku,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

SSO Regina Stępień

Sygn. akt V U 612/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 18 lipca 2017r. odmówił Z. O. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym wskazał, iż art. 184 ust. 2 ww. ustawy emerytury stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca udowodnił jedynie 11 lat, 2 miesiące i 9 dni okresów pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie uwzględniono mu do takich okresów zatrudnienia w Spółdzielni (...)od 4 lipca 1981r. do 14 grudnia 1996r. gdyż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z 14 grudnia 1996r. wskazano podawano błędną kwalifikację charakteru pracy wnioskodawcy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca Z. O. wnosząc o jej zmianę przez przyznanie mu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podał, że spełnił warunek przepracowania 15 lat w warunkach szczególnych, bowiem jako taki powinien zostać mu zaliczony okres pracy w Spółdzielni(...) od 4 lipca 1981r. do 14 grudnia 1996r. Jego zdaniem była to praca ujęta w Wykazie A, dziale III – wzbogacanie mechaniczne i flotacja rud miedzi, poz. 50, 51 – Załącznika do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie. W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał w całości argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Z. O. urodził się (...)

Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 26 lat, 6 miesięcy i 27 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 5 dni okresów nieskładkowych a nadto 11 lat, 2 miesiące i 9 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Nie jest członkiem OFE.

W dniu 24 lutego 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

Skarżoną decyzją z dnia 18lipca 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił mu prawa do emerytury.

(bezsporne)

Wnioskodawca Z. O. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w L. od 1 lipca 1981r. do 14 grudnia 1996r. na stanowisku ślusarza-montera konstrukcji stalowych a od 4 lipca 1984r. (po uzyskaniu w dniu 3 lipca 1984r. uprawnień spawalniczych) spawacza-montera konstrukcji stalowych.

W tym na kontrakcie zagranicznym w NRD od 3 października 1988r. do 31 grudnia 1989r. na stanowisku pracownika torowego.

Będąc zatrudnionym na stanowisku ślusarza-montera konstrukcji stalowych i spawacza-montera konstrukcji stalowych wnioskodawca pracował w 14-20 osobowej brygadzie, która zajmowała remontami, naprawami i konserwacją maszyn i urządzeń na oddziałach produkcyjnych, związanych z przeróbką rudy miedzi, zakładów (...). Prace te zwykle polegały rozebraniu danej maszyny czy urządzenia, regeneracji części do nich a następnie ich złożeniu. Przy remoncie na rozdrabialni zbiorników na urobek i taśmociągów – wycinano skorodowane i zużyte blachy przy użyciu spawarek gazowych a składano je z wykorzystaniem spawarek elektrycznych. Wykonywano tam również remonty kruszarek, zbiorników i podawaczy. Te ostatnie znajdowały się na wysokości ok. 15 m. Na oddziale flotacji pracował przy montażu i remontach młynów, wymianie płyt manganowych, uzupełnianiu ubytków w płytach manganowych w zbiornikach, przy wymianie rurociągów, ich łataniu. Wszystkie te remonty wykonywane były podczas zwykłej produkcji. Oddziały, na

których prace te były wykonywane pracowały w ruchu ciągłym. Wyłączana była jedynie remontowana maszyna.

Pracując w ramach kontraktu zagranicznego w NRD w okresie od 3 października 1988r. do 31 grudnia 1989r. na stanowisku pracownika torowy przy utrzymaniu ruchu w metrze. Pracował przy wymianie rozjazdów, szyn prądowych (uruchamiających cale metro), wymianie podkładów.

dowody:

- akta osobowe: podanie, umowy o pracę, angaże, odpis książeczki spawacza, umowy o pracę na kontrakcie

- akta ubezpieczeniowe: kapitału początkowego: kopie świadectw pracy, umów o pracę, zaświadczenie o zatrudnieniu, legitymacja ubezpieczeniowej k.7-18, wypis z listy płac k.21; akta emerytalne: zaświadczenie o zatrudnieniu k.8, aneks do umowy k.9; akta emerytalne

- zeznania świadków: protokół z 25.10.2017r. (k.17-18)

W. C. – 00:23:29-00:31:57

A. R. - 00:12:03:00:23:29

- wyjaśnienia wnioskodawcy: protokół jw. – 00:23:29 - 00:13:53

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r., nr 39, poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym art. 184 ust. 2 ww ustawy stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się natomiast - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie wydania decyzji przez ZUS wnioskodawca miał ukończone 60 lat i wymagany okres zatrudnienia 25 lat, nie był członkiem OFE.

Sporną kwestią wymagają ustalenia sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnia tego warunku, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a jedynie 11 lat, 2 miesiące i 9 dni. Organ rentowy wskazał, że przedłożone przez wnioskodawcę zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach w Spółdzielni (...) w zawiera nieprawidłowe dane dotyczące kwalifikacji wykonywanej przez niego pracy i podstawy prawnej.

Natomiast według wnioskodawcy te okresy zatrudnienia winien zostać uznany za okres pracy w szczególnych warunkach.

Z treści § 21 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wynika, że jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury. W świetle natomiast § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W świetle ugruntowanych już poglądów wyrażanych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, powyższe ograniczenia dowodowe obowiązują jedynie w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach także w oparciu o inne

dowody” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84). W orzeczeniu z dnia 27 maja 1985r. (III UZP 5/85) Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, że „w postępowaniu odwoławczym przed (..) okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Z kolei w uchwale z dnia 10 marca 1984r. Sąd Najwyższy orzekł, że „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (...) mogą być ustalone w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż zaświadczenie zakładu pracy” (III UZP 6/84).

Wnioskodawca przedstawił zaświadczenie pracy w szczególnych warunkach, które potwierdzały charakter wykonywanej przez niego w spornym okresie. Zawierało ono jednak błędy, w szczególności w odniesieniu do prawidłowej kwalifikacji charakteru jego pracy oraz braku jakiejkolwiek informacji o tym, iż pracował na kontrakcie zagranicznym i wykonywał tam zupełnie inna pracę niż w samej spółdzielni (...).

Jednak w powiązaniu z treścią dokumentów zawartych w aktach osobowych, aktach ubezpieczeniowych a nadto z treścią złożonych przez świadków zeznań, zgodnych i jednoznacznych oraz w świetle wyjaśnień wnioskodawcy nie ma wątpliwości, iż w okresie od 4 lipca 1981r. do 30 września 1988r. (6 lat, 11 miesięcy i 27 dni) i od 1 stycznia 1990r. do 14 grudnia 1996r. (6 lat, 11 miesięcy i 14 dni) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (tu prace przy wydobywaniu i przeróbce rudy miedzi) – ujętych w wykazie A dział XIV pkt. 25 załącznika nr 1 do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Ten okres (łącznie 13 lat, 11 miesięcy i 21 dni) wraz z okresem uznanym przez organ rentowy (11 lat, 2 miesiące i 9 dni) daje wnioskodawcy ponad 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Na marginesie należy jedynie dodać, iż do okresów pracy w szczególnych warunkach mógłby również zostać uwzględniony okres pracy na kontrakcie w NRD – jako prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów – Wykaz A, dział VIII poz. 13 załącznika do ww. rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r., jednak pozostaje do bez wpływu na prawo wnioskodawcy do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Na podstawie zgromadzonych dowodów nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca ma łącznie ponad 15 lat okresów pracy w szczególnych warunkach, a skoro spełnia on nadto inne przesłanki wymagane dla nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym (60 lat) - jego odwołanie od odmownej decyzji należy uznać za uzasadnione.

Wobec czego sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 18 lipca 2017r. i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 18 marca 2017r. (...)

W punkcie II wyroku, sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych

określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji zawartej w aktach osobowych możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 18 lipca 2017r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. W tym stanie rzeczy, sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

SSO Regina Stępień