Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Wołoszyk

Sędziowie: SSO Elżbieta Kala

SSO Artur Fornal

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2017 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o. o. z siedzibą w Ż.

przeciwko P. K.

o zapłatę

na skutek zażalenia uprawnionego ( powoda ) na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 1 września 2017 r. , sygn. akt VIII GNc 1498/17

postanawia :

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób , że ustalić iż zabez­pieczenie ustanowione nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla wydanym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy dnia 22 marca 2017 r. sygn. akt VIII GNc 1498/17 upadnie po upływie roku, licząc od chwili uprawomocnienia się wyżej opisane­go nakazu zapłaty , jednakże nie później niż z momentem wyegzekwowania świadczenia zasądzonego powyższym nakazem ,

2.  zasądzić od obowiązanego ( pozwanego ) na rzecz uprawnionego ( powoda ) kwotę 480 zł ( czterysta osiemdziesiąt złotych ) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

E. K. W. W. A. F.

UZASADNIENIE

Dnia 22 marca 2017 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał nakaz zapłaty w po­stępowaniu nakazowym z weksla. W piśmie z dnia 11 maja 2017 r. uprawniony (powód) złożył wniosek o zmianę terminu upadku zabezpieczenia w ten sposób, że zabez­pieczenie miało upaść po upływie roku, licząc od chwili uprawomocnienia się wyżej opisane­go nakazu zapłaty.

Wedle treści art. 14 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w ce­lu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz. U. z dnia 12 maja 2017 r.), do zabezpieczeń udzielonych w postępowaniach zabezpieczających wszczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się art. 754[1] i art. 757 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym. Ustawa zmieniająca weszła zasadniczo w życie z dniem 1 czerwca 2017 r. W niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 754[1 ] § 1 k.p.c. w poprzednim brzmieniu. Zgodnie z nim, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po upływie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu.

W orzecznictwie sądowym generalnie dopuszcza się możliwość zastosowania tego przepisu do zabezpieczenia ustanowionego na skutek wydania nakazu zapłaty w postępowa­niu nakazowym. Niemniej, sam wnioskodawca powołał się na trafny pogląd orzeczniczy, zgodnie z którym tylko „ do chwili upadku zabezpieczenia sąd może rozpoznać wniosek o określenie innego terminu upadku zabezpieczenia, a zapadłe w tym zakresie orzeczenie nale­żałoby traktować jako zmianę postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2014 r. , I ACz 1962/14 ). Z uwagi na wyżej opisane reguły intertemporalne , w niniejszej sprawie zabezpieczenie upadło po upływie miesiąca od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty uwzględniającego roszczenie powoda. Nakaz zapłaty uprawomocnił się z dniem 12 kwietnia 2017 r. Co prawda, wniosek powoda wpłynął do tutejszego Sądu w dniu 12 maja 2017 r., jednak by było możliwe uwzględnienie tego wniosku sąd musiałby rozpoznać go już w dniu wpływu. W chwili kiedy powstała realna możliwość rozpoznania wniosku, zabezpieczenie już ex lege upadło. W obecnym stanie sprawy nie ma zatem możliwości zmiany terminu upadku zabez­pieczenia, ponieważ zabezpieczenie to już - z mocy samego prawa - upadło. Mając to na uwadze, na mocy art. 754[1 ] § 1 k.p.c., Sąd Rejonowy oddalił wniosek o zmianę terminu upadku zabezpieczenia.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył uprawniony zarzucając naruszenie prawa procesowego, mającego istotny wpływ na treść zaskarżonego postanowienia poprzez niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie artykułu 754 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego w związku z artykułem 363 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (w związku z artykułem 13 § 2 KPC), w szczególności wobec błędnego przyjęcia, że złożony przez Wnioskodawcę wniosek o zmianę terminu upadku zabezpieczenia by mógł zostać pozytywnie rozpoznany musi być rozstrzygnięty przez Sąd najpóźniej w ostatnim dniu upadku zabezpieczenia. Wierzyciel domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia i orzeczenie co do istoty sprawy zgodnie z żądaniem Wnioskodawcy zgłoszonym we wniosku z dnia 11 maja 2017 roku oraz o zasądzenie od Uczestnika na rzecz Wnioskodawcy kosztów postępowania zażaleniowego za obydwie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego - według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zażalenie okazało się uzasadnione.

Słusznie wierzyciel podnosi , iż sąd I instancji dokonał błędnej wykładni artykułu 754 ¹ § 1 KPC, skupiając się jedynie na językowym brzmieniu omawianego przepisu. Sąd winien mieć na względzie także funkcję tejże regulacji. Celem artykułu 754 ¹ KPC jest utrzymanie w mocy dotychczasowych czynności zabezpieczających. Istotnie artykuł 754 ¹ KPC w poprzednio obowiązującym brzmieniu przewidywał bardzo krótkie terminy upadku zabezpieczenia. Nie można bezkrytycznie zaakceptować poglądu , że szansa na pozytywne rozpatrzenie wniosku wierzyciela zależałaby np. od ilości spraw rozpoznawanych w danej chwili przez dany wydział sądu czy też tego , czy sędzia sprawozdawca przebywa akurat na urlopie czy też zwolnieniu. Wierzyciel przywołuje tu zasadnie postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 maja 2016 r. ( sygn. akt I ACz 780/16 ) gdzie wskazano w szczególności , iż „za utrwalone w orzecznictwie uznać można stanowisko, że stosowne przedłużenie terminu ( z art. 754 ¹ KPC ) może nastąpić także odrębnym postanowieniem wydanym po udzieleniu zabezpieczenie, o ile wniosek o wydanie takiego postanowienia wpłynie przed upadkiem zabezpieczenia.”

Nie można zaprzeczyć , iż art. 754 ¹ k.p.c. był poddawany krytyce , czego wynikiem był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2016 r., SK 71/13 ( opublikowany w Dzienniku Ustaw z 29 grudnia 2016 r. , pod poz. 2199 ) , zgodnie z którym art. 754 ¹ § 1 KPC w zakresie, w jakim odnosi się do zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji, przy czym traci on moc obowiązującą z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z obecnym brzmieniem 754 ¹ k.p.c. , obowiązującym od 1 czerwca 2017 r. , termin w nim poprzednio przewidziany wydłużono do dwóch miesięcy.

Na tle powyższego wyroku TK stanowisko zajął SN w postanowieniu z dnia 24 listopada 2016 roku, sygn. akt V CZ 86/16, wskazując , iż „stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności art. 754[1] § 1 KPC, ale pozostawienie go w mocy przez okres 18 miesięcy, poszerza pole jego wykładni i daje sądowi - w zakresie rozstrzygnięcia o upadku zabezpieczenia - znacznie większą swobodę. W związku z tym sformułowanie „jeżeli sąd inaczej nie postanowi, zabezpieczenie upada po upływie miesiąca" staje się otwarte w takim stopniu, że pozwala sądowi nie tylko na proste wydłużenie lub skrócenie ustawowego terminu, lecz także na odmienne określenie jego początku lub posłużenie się kombinacją oznaczonego przez sąd terminu i warunku, którego spełnienie się zależy od postawy uprawnionego. Sąd powinien kierować się w tej mierze efektywnością zabezpieczenia, ogólną klauzulą zawartą w art. 730[1] § 3 KPC oraz prowizorycznym (tymczasowym) charakterem procesowego zabezpieczenia roszczeń. Nie ma także przeszkód, aby sąd - z urzędu lub na wniosek uprawnionego - dostosował czas upadku zabezpieczenia do specyfiki hipoteki przymusowej. Powinien przy tym uwzględnić z jednej strony, że realizacja hipoteki wymaga jej trwania przez czas postępowania egzekucyjnego, z drugiej zaś, że hipoteka przymusowa ustanawiana tytułem zabezpieczenia nie ma typowego charakteru i jest ona - jak każde procesowe zabezpieczenie - instytucją akcesoryjną względem postępowania sądowego co do istoty sprawy. W związku z tym, w razie prawomocnego uwzględnienia powództwa, nie powinna istnieć dłużej niż to konieczne do wyegzekwowania zasądzonego świadczenia z wykorzystaniem zabezpieczenia hipotecznego. ”

Wierzyciel w oparciu o nakaz zapłaty jako tytuł zabezpieczenia - ustanowił hipotekę przymusową na nieruchomości dłużnika objętą księgą wieczystą numer (...). Hipoteka ta jest na pierwszym miejscu , co niewątpliwie zwiększa szansę uprawnionego na skuteczną egzekucję. W stosunku do tej nieruchomości zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne. Uprawniony w terminie wystąpił z wnioskiem o zmianie upadku terminu zabezpieczenia. Upadek zabezpieczenia spowodowałby niewątpliwie znaczne ograniczenie uprawnionego co do możliwości zaspokojenia jego roszczenia , gdyż ewentualna nowa hipoteka na jego rzecz byłaby wpisana na niższej pozycji.

Mając powyższe na względzie i biorąc pod uwagę , że realizacja hipoteki wymaga jej trwania przez czas postępowania egzekucyjnego , Sąd Okręgowy w oparciu o art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc oraz art. 754 ¹ § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób , że ustalił , iż zabez­pieczenie ustanowione nakazem zapłaty z dnia 22 marca 2017 r. upadnie po upływie roku, licząc od chwili uprawomocnienia się wyżej opisane­go nakazu zapłaty , jednakże nie później niż z momentem wyegzekwowania świadczenia zasądzonego powyższym nakazem.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono zgodnie z 98 kpc. Składają się na nie opłata od zażalenia w wysokości 30 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 450 zł ( § 2 ust. 1 pkt 5 w zw. z § 8 ust. 1 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia wniosku o zmianę terminu upadku zabezpieczenia ). Należy nadmienić , iż uprawniony ( powód ) reprezentowany przez radcę prawnego , nie złożył wniosku o zasądzenie kosztów postępowania za I instancję. Nie było zatem – w myśl art. 109 § 1 kpc – podstaw do obciążenia obowiązanego kosztami postępowania przed Sądem Rejonowym.

E. K. W. W. A. F.